Ćwiczenie nr 9 Chromatografia podziałowa, cienkowarstwowa

Ćwiczenie nr 9 Chromatografia podziałowa, cienkowarstwowa

Ćwiczenie nr 9
Chromatografia podziałowa, cienkowarstwowa,
kolumnowa i jonowymienna
CHROMATOGRAFIA CIENKOWARSTWOWA
Celem ćwiczenia jest izolacja barwników z postaci farmaceutycznych (drażetki, tabletki
powlekane, tabletki zabarwione, kapsułki) oraz ich identyfikacja metodą chromatografii
cienkowarstwowej.
I. Sprzęt
Komora chromatograficzna klasyczna – pionowa i płaska DS -II
Płytki chromatograficzne
II. Odczynniki:
Roztwory metanolowe barwników wzorcowych - 0,05% - błękitu patentowego, amarantu,
tartrazyny, czerwieni koszenilowej, błękitu bromotymolowego i żółcieni pomarańczowej
octan etylu cz.d.
metanol cz.d.a.
amoniak 25%
2-propanol
Cytrynian sodu 2,4%
10% celuloza acetylowana MN-300, f-my Macherey Nagel
III. Wykonanie ćwiczenia:
1.Izolacja barwników z różnych postaci farmaceutycznych.
Studenci korzystają z przygotowanych ekstraktów barwników.
Sposób izolacji barwników z drażetek, tabletek powlekanych i tabletek zabarwionych:
5 tabletek (drażetek) wytrząsać z 5 cm3 mieszaniny metanolu z wodą (4 : 1) z dodatkiem kilku
kropli amoniaku 10%. Barwny roztwór oddzielić od masy tabletkowej przez sączenie, odparować
do sucha, a pozostałość rozpuścić w kilku kroplach metanolu
2. Rozdział i identyfikacja barwników
a). Przygotowanie płytek
Odważyć 2g celulozy dodać 10cm3 H2O i homogenizować ok.10 min. Następnie odtłuszczoną
acetonem płytkę o wymiarach 10x10 cm, powlec otrzymaną zawiesiną, podsuszyć w temp.
pokojowej i aktywować 30 min. w suszarce w temp. 105 °C.
1
b). Nanoszenie roztworów na płytki pokryte warstwą celulozy MN
Roztwory nanieść punktowo mikropipetą na linię startu, położoną w odległości ok. 0,7 cm od
brzegu płytki, zachowując 0,5 cm odstępy pomiędzy poszczególnymi plamami
po ok. 0,02 cm3 roztworu błękitu patentowego, amarantu, tartrazyny, czerwieni koszenilowej,
błękitu bromotymolowego i żółcieni pomarańczowej oraz ekstraktu o nieznanym składzie
barwników.
Naniesione na płytki roztwory odparować do sucha w strumieniu ciepłego powietrza.
c).Rozwijanie chromatogramu
Płytki umieścić w fazie rozwijającej w nasyconej komorze klasycznej.
Chromatogram rozwijać metodą wstępującą w komorze szklanej, w której znajduje się ok. 10
cm3 fazy rozwijającej ( cytrynian sodu 2,4% : amoniak 25% : 2-propanol (60 :20 :20 )
Rozwijanie chromatogramu przerwać gdy czoło fazy ruchomej przesunie się ok. 9 cm od linii
startu. Następnie płytkę wyjąć z komory, zaznaczyć czoło i wysuszyć w strumieniu ciepłego
powietrza.
- Zmierzyć wartość RF wszystkich plam na chromatografie
- Zidentyfikować barwniki występujące w badanym roztworze
CHROMATOGRAFIA W NORMALNYM UKŁADZIE FAZ
Adsorbent:
żel krzemionkowy 60 F254 - płytki gotowe, f-my Merck 5x10 cm
faza ruchoma: octan etylu : toluen (l: 4) (obj. całkowita 5 cm3)
Komora:
płaska DS-II
Substancje nanieść punktowo na linię startu płytki i rozwinąć chromatogram do oznaczonej linii
mety. Następnie wysuszyć na powietrzu i zlokalizować położenie substancji w świetle UV
(λ=254 nm.)
Obliczyć Rf analizowanych substancji
CHROMATOGRAFIA W ODWRÓCONYM UKŁADZIE FAZ
Adsorbent:
silanizowany żel krzemionkowy RP-18 - płytki gotowe, f-my Merck 5x10 cm
Faza ruchoma: 70% metanol: 30% woda (obj. całkowita 10 cm3)
Komora:
klasyczna
Substancje nanieść punktowo na linię startu płytki i rozwinąć chromatogram do oznaczonej linii
mety. Następnie wysuszyć na powietrzu i zlokalizować położenie substancji w świetle UV
(λ=254 nm).
Obliczyć Rf analizowanych substancji
2
CHROMATOGRAFIA JONOWYMIENNA
Celem ćwiczenia jest pośrednie, alkacymetryczne oznaczanie jonów siarczanowych.
Przepuszczając analizowany roztwór siarczanów przez kolumnę z kationitem następuje wymiana
jonów metali na jony wodoru. Do eluatu przechodzi równoważna ilość jonów wodorowych, które
miareczkuje się alkacymetrycznie.
I. Sprzęt:
kolumna szklana
kolba miarowa o poj. 100 cm3
kolby Erlenmayera poj. 250 cm3
pipeta o poj. 25 cm3
cylinder miarowy o poj. 25 cm3
zlewki o poj. 100 cm3
l szt.
l szt.
3 szt.
l szt.
l szt.
2 szt.
II. Odczynniki
Amberlit IR-120 w formie wodorowej
Siarczan(VI) sodu
wodorotlenek sodu 0,05 mol/dm3
oranż metylowy
papierki uniwersalne.
III. Wykonanie
Kolumna wypełniona jest silnie kwasowym wymieniaczem jonowym Amberlit IR-120, w formie
wodorowej.
Na przygotowaną kolumnę nanieść porcjami przygotowany roztwór siarczanu(VI) sodu (objętość
wskazana przez asystenta). Po wsiąknięciu roztworu zbierać eluat do kolby miarowej o pój. 100
cm3, nie przekraczając objętości 100 cm3. Brakującą objętość uzupełnić wodą, wymieszać a
następnie odmierzyć pipetą 25,0 cm3 roztworu i przenieść do kolby stożkowej Erlenmayer'a.
Do próby dodać 2 krople oranżu metylowego (czerwone zabarwienie roztworu) i miareczkować
roztworem NaOH o stężeniu 0,05 mol/dm3, aż do uzyskania wyraźnie żółtego zabarwienia
roztworu. Oznaczenie powtórzyć trzykrotnie.
Na podstawie uzyskanych wyników obliczyć zawartość siarczanów w analizowanej próbie.
Wynik analizy podać w gramach SO42Regeneracja kolumny
Po wykonaniu analizy (zebraniu eluatu) należy zregenerować kolumnę. Regeneracja ma za
zadanie usunięcie z kolumny zatrzymanych jonów metali i przeprowadzenie kationitu ponownie
w formę wodorową. W tym celu przez kolumnę należy przesączyć ok. 25 cm3 HCI o stężeniu 2
mol/dm3 (eluat powinien wykazać odczyn kwasowy). Następnie odmyć nadmiar kwasu z
kolumny wodą destylowaną, aż do uzyskania obojętnego wycieku. Odczyn sprawdzić papierkiem
uniwersalnym.
3
Uwaga! Podczas wykonywania analizy regeneracji kolumny, nie należy doprowadzić do
przesuszenia jonitu -nad kationitem powinna znajdować się zawsze warstwa roztworu.
4