Przemoc seksualna w rodzinie zjawiskiem zagrożenia rozwoju

Przemoc seksualna w rodzinie
zjawiskiem zagrożenia rozwoju
dzieci i młodzieży
Elbląg, 27.10.2007
.
Rodzice są dla dziecka najbliższymi osobami. To
oni powołują je na świat i mają dbać o
zapewnienie mu warunków dla prawidłowego
rozwoju, bronić przed niebezpieczeństwami
otaczającego świata. Nie ma więc gorszej
sytuacji dla dziecka niż ta, gdy rodzic staje się
oprawcą, szczególnie w tak intymnej sferze, jak
sfera seksualna.
Przemoc wobec dziecka jest najczęściej przyczyną
poważnych zaburzeń jego rozwoju. Nawet
jednokrotne zdarzenie może mieć liczne i
długotrwałe następstwa.
Dziecko krzywdzone
To takie, które cierpi z powodu
niewłaściwego zachowania innych osób –
głównie rodziców i opiekunów –
w stosunku do niego, a przy tym doznaje
poczucia niesprawiedliwości i bezsilności.
Działanie osoby dorosłej, zarówno
zamierzone, jak i niezamierzone, ujemnie
wpływa na zdrowie, rozwój fizyczny lub
psychospołeczny dziecka.
Przyczyny stosowania przemocy wobec
dziecka w rodzinie
 Tkwiące w samych dzieciach – dzieci
niechciane, upośledzone, trudne, przewlekle
chore, kalekie
 Tkwiące w rodzicach – niedojrzałość i młody
wiek rodziców, brak wiedzy i umiejętności
wychowawczych, doznanie maltretowania we
własnym dzieciństwie, niski poziom
wykształcenia, bezrobocie, uzależnienia,
socjopatia i choroba umysłowa.
Przyczyny stosowania przemocy wobec
dziecka w rodzinie
Tkwiące w rodzinie – izolacja społeczna
rodziny, kłopoty małżeńskie, zbyt duże
wymagania stawiane dziecku,
maltretowanie członków rodziny.
Stosowaniu przemocy wobec dziecka
sprzyja także częsta zmiana miejsca
zamieszkania oraz gdy tylko jedno
z rodziców jest rodzicem naturalnym.
Rodzaje przemocy
Przemoc fizyczna
Przemoc psychiczna
Przemoc seksualna
Przemoc seksualna
Jest to wciąganie dziecka w sferę
aktywności seksualnej nieadekwatnej do
jego etapu rozwojowego, w sferę działań,
których dziecko nie rozumie i nie jest
w stanie zaakceptować, i które naruszają
jednocześnie normy prawne i społeczne.
Dziecko staje się obiektem seksualnym
służącym dorosłemu do zaspokojenia jego
potrzeb.
Formy seksualnego wykorzystywania
dzieci
Akty pozbawione fizycznego kontaktu –
ekshibicjonizm, podglądactwo, fetyszyzm,
obsceniczne telefony oraz eksponowanie
ciała dziecka osobom dorosłym w celu
zaspokojenia ich seksualnych pragnień
Czyny skupione na fizycznym
kontakcie osoby dorosłej z dzieckiem –
petting, praktyki masturbacyjne
Formy seksualnego wykorzystywania
dzieci
Akty noszące znamiona gwałtu –
zmuszanie dziecka do stosunków
seksualnych
Objawy przemocy seksualnej
 Poziom I – Bezpośrednia komunikacja – dziecko mówi
o swoich przeżyciach, potrafi pokazać siniaki na ciele,
plamę nasienia
 Poziom II – Komunikaty pośrednie – dziecko
przeżywa lęk, napięcie, podejmuje zabawy o treści
erotycznej itp.
 Poziom III – Ostre urazowe objawy – dziecko cierpi na
zaburzenia snu, łaknienia, moczenie nocne, jest
płaczliwe, ma problemy szkolne
 Poziom IV – Objawy stresu chronicznego – dziecko
ma zaburzenia psychosomatyczne, depresję, izoluje się,
podejmuje próby samobójcze.
Następstwa przemocy seksualnej
 Wczesne:
-
-
Somatyczne – urazy wewnętrznych i zewnętrznych narządów płciowych,
krwiaki, urazy ust, krwawienia, itp;
Behawioralne – nadmierna erotyzacja dziecka (prowokacyjne i
uwodzicielskie zachowania seksualne), erotyczne rysunki i zabawy, agresja
seksualna wobec rówieśników, masturbacja dziecięca, trudności w
koncentracji uwagi, wtórne moczenie nocne, zachowania regresywne,
uzależnienia (narkotyki, alkohol, anoreksja, bumilia), prostytucja, złe relacje
z rówieśnikami, nadpobudliwość psychoruchowa;
Psychologiczne – obniżony nastrój, lęk, niepokój, leki nocne, poczucie
winy, niska samoocena, myśli samobójcze, brak akceptacji swojej płci;
Psychosomatyczne – bóle brzucha, głowy, wymioty bez stwierdzenia
schorzenia mogącego te objawy wywoływać
Następstwa przemocy seksualnej
 Późne - występujące w dorosłym życiu osób
wykorzystywanych seksualnie w dzieciństwie:
-
Depresje
Nerwice
Zaburzenia psychotyczne
Zaburzenia osobowości
Obsesje seksualne
Podejmowanie prób samobójczych
Trudności w znalezieniu partnera życiowego
Problemy interpersonalne
Obniżona samoocena
Większa skłonność do nałogowego sięgania po alkohol i narkotyki
Następstwa przemocy seksualnej
-
-
Zaburzenia nastrojów
Trudności w ustalaniu intymnych granic
Podejmowanie przypadkowych, anonimowych kontaktów
seksualnych z wieloma osobami bez zaangażowania
emocjonalnego
Wykazywanie skłonności do bycia ofiarą w dorosłym życiu, ale też
do stosowania przemocy wobec innych
Następstwa przemocy seksualnej
To jakie konsekwencje poniesie dziecko w
późniejszym życiu zależy między innymi
od takich czynników jak:
- Wiek dziecka
- Jego osobowość
- Formy i przebieg przemocy
- Więź z rodzicami
Następstwa przemocy seksualnej
Następstwa są zdecydowanie poważniejsze gdy:
- Sprawca był agresywny, brutalny, stosował
kontakty analne, oralne, dewiacyjne
- Dziecko było wielokrotnie wykorzystywane
- Sprawcą była osoba z najbliższej rodziny
- Dziecko było pozbawione pomocy i wsparcia ze
strony najbliższej rodziny
- Było wielokrotnie przesłuchiwane w obecności
wielu obcych dla siebie osób
- Po zdarzeniu nie uzyskało profesjonalnej
pomocy terapeutycznej
Trochę liczb
 Około jedna trzecia kobiet i co dziesiąty mężczyzna w
USA doświadczyli wykorzystywania seksualnego w
dzieciństwie. W Polsce ok. 13% dziewcząt i 12%
chłopców.
 Ofiarami kazirodztwa są najczęściej dziewczynki w
wieku 11 – 12 lat oraz chłopcy w wieku 14 – 16 lat.
 Czynów lubieżnych wobec dzieci dopuszczają się
najczęściej ojcowie biologiczni (w 62% przypadków),
ojczymowie (21%), bracia (14%), dziadkowie (3%).
 90% ofiar kazirodztwa nigdy nie przyznało się nikomu co
ich spotkało
Dziękuję za uwagę
Dr Urszula Sokal