Jak dobrze dobrać oświetlenie? Oświetlenie stanowisk pracy ucznia.

Jak dobrze dobrać oświetlenie? Oświetlenie stanowisk pracy ucznia.

Jak dobrze dobrać oświetlenie?
Oświetlenie stanowisk pracy ucznia.
Światło ma bezpośredni wpływ na jakość widzenia, na to w jaki sposób rozpoznawane są
kształty, szczegóły, barwy i właściwości powierzchni przedmiotów. Stworzenie dobrych warunków
do pracy wzrokowej związane jest z zapewnieniem odpowiedniego poziomu natężenia oświetlenia,
zachowania należytego kontrastu, a w tym kontrastu barwy/jaskrawości obserwowanego
przedmiotu z tłem oraz niedopuszczanie do występowania olśnienia. Przy niewłaściwym
oświetleniu widzi się gorzej i szybciej dochodzi do zmęczenia. Rezultatem nieprawidłowego
oświetlenia mogą być wady i choroby narządu wzroku. Dlatego też oświetlenie pomieszczeń do
nauki i pracy powinno zapewniać wygodę widzenia, umożliwiać sprawne czytanie i pisanie. Ważne
jest, aby stworzyć otoczenie sprzyjające rozwojowi umysłowemu i emocjonalnemu człowieka.
… W DOMU – POKÓJ DO NAUKI
Rodzaj i kierunek światła – warto pamiętać,
że w miejscu pracy powinny znajdować się,
co najmniej dwa źródła światła. Jest to
światło główne rozjaśniające cały pokój oraz
światło kierunkowe, którego zadaniem jest
oświetlenie konkretnej powierzchni przy
biurku.
Jeśli to tylko możliwe, to w ciągu dnia
powinniśmy jak najdłużej korzystać ze
światła dziennego. Promienie słoneczne są
bowiem najbardziej przyjazne dla naszego
wzroku i naturalnie pobudzają nasz organizm
do pracy. Dobrze, gdy miejsce nauki, czy
pracy usytuowane jest prostopadle do okna.
W ten sposób ich blask nas nie oślepi, ani nie
będą się one odbijać od białych kartek papieru
lub blatu biurka.
Lampka na biurko powinna służyć, jako
oświetlenie dodatkowe. Światło w przypadku
Dobrze, jeśli światło pada bezpośrednio
z góry, ale poniżej poziomu wzroku.
Należy pamiętać, że wzrok męczy się
bardziej, kiedy napotyka na duże kontrasty
świetlne polegające na patrzeniu w miejsca
ciemne, a potem oświetlone i na odwrót,
dlatego lampka na biurko nie powinna być
jedynym rodzajem oświetlenia używanym
podczas nauki!
Równie ważne jest odpowiednio dobrane
biurko, przy którym dziecko będzie pracować.
Najlepiej, aby blat był jasny i matowy, śliskie
powierzchnie odbijają światło, przez co
męczą wzrok. Ponadto dbając o wzrok
i kręgosłup nie zapominajmy o odpowiednim
kącie nachylenia pulpitu naszego biurka,
który powinien wynosić 16 stopni. Tak
dopasowany
mebel
automatycznie
zmobilizuje nas do zachowania prawidłowej
postawy ciała.
Jeżeli na biurku stoi komputer pamiętajmy
o tym, że monitor powinien stać bokiem lub
tyłem do światła, dzięki temu światło nie
będzie odbijać się od powierzchni ekranu.
Wybierając lampkę na biurko:
 Należy pamiętać, że światło używane
osoby praworęcznej powinno padać z lewej
strony tak, aby nie tworzyło cienia
i właściwie oświetlało miejsce do pracy.
podczas czytania powinno być lekko
rozproszone.
Lampka powinna być lekka i przenośna.





Przewód elektryczny musi mieć co
najmniej 1,5–3 m. W taki sposób
będziemy mogli ustawić oświetlenie
w dowolnym miejscu, nie martwiąc się
o dostęp do gniazdka.
Lampka na biurko powinna mieć
możliwość regulacji jej wysokości oraz
kąta padania światłą na powierzchnię
blatu. Ciekawym rozwiązaniem są lampki,
które po zamontowaniu można przesuwać
wzdłuż blatu biurka. Jest to szczególnie
przydatne, kiedy z jednego biurka
korzysta zarówno osoba prawo i lewo
ręczna.
Źródło
światła
powinno
być
umiejscowione na wysokości ok. 35 cm
nad płaszczyzną biurka.
Lampka powinna dokładnie oświetlać
przestrzeń, w której pracujemy (ok. 40 do
50% powierzchni biurka), ale nie powinna
świecić na twarz pochylonego dziecka.



Promień światła powinien oświetlać całą
centralną część biurka.
Lampka powinna być wyposażona
w nieprzezroczysty abażur tak, aby
światło nie ulegało rozproszeniu.
Do pracy i czytania powinno się stosować
świetlówki o chłodnej barwie światła.
Najbardziej zbliżone do światła dziennego
jest światło halogenowe. Żarówki
o chłodniejszej temperaturze barwowej są
korzystniejsze do pracy, ponieważ
stymulują do pracy, pobudzają i nie męczą
wzroku. Światło ciepłe natomiast obniża
koncentrację,
sprzyja
rozluźnieniu
i usypianiu.
… SZKOŁA - SALA LEKCYJNA
Pomieszczenia szkolne powinny mieć
zapewniony dostęp światła dziennego oraz
oświetlenie
elektryczne.
Oświetlenie
naturalne uznaje się za prawidłowe, gdy
spełniony jest warunek dotyczący stosunku
powierzchni okien do powierzchni podłogi
(mieści się on w przedziale od 1:4 do 1:5)
i warunek co do strony z której pada światło
(powinna to być lewa strona). Aby
oświetlenie naturalne mogło w jak
największym
stopniu
docierać
do
pomieszczeń, szyby w oknach powinny być
utrzymane w czystości.
Oświetlenie sztuczne sal lekcyjnych spełnia
dwie
funkcje.
Jest
oświetleniem
uzupełniającym, gdy ilość światła dziennego
jest
niewystarczająca
i
oświetleniem
głównym np. zimą w godzinach porannych.
Dobre warunki oświetleniowe można
uzyskać:
 Umieszczając oprawy bezpośrednio na
suficie w dwóch ciągach tworzących linie
świetlne.
 Lampy powinny być zawieszone na
wysokości 1,8–1,9m nad przejściami
między rzędami ławek, aby zmniejszyć
wpływ olśnień pośrednich, powstających
w wyniku odbicia źródła światła od
błyszczących powierzchni.
 Światło powinno padać na miejsce pracy
z lewej strony i z przodu.


Punkty świetlne powinny być prawidłowo
osłonięte, aby chronić wzrok przed
olśnieniem.
Lampy powinny zapewniać światło
rozproszone, zbliżone do dziennego.


Tablica i miejsca demonstracji powinny
być oświetlone dodatkowo.
Dla zminimalizowania odbicia uczniowie
powinni siadać w odległości nie mniejszej
niż 2,2 m od tablicy.
Należy pamiętać, że natężenie oświetlenia powinno być dostosowane do charakteru zajęć
i pory dnia. Parametry oświetlenia powinny odpowiadać potrzebom użytkowym i spełniać
wymagania Polskiej Normy PN-EN 12464-1:2012 „Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc
pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”, dotyczącej oświetlenia wnętrz światłem
elektrycznym i zapewniać odpowiednie warunki pracy.
Przykładowe wartości natężenia oświetlenia dla wybranych pomieszczeń:
Sale lekcyjne - 300 lx
Tablice – 500 lx
Pracownie artystyczne - 500 lx
Sale gimnastyczne - 300 lx
Biblioteka - półki na książki – 200 lx
Biblioteka - miejsca do czytania – 500 lx
… STANOWISKA PRACY NAUKI ZAWODU
Światło na stanowisku pracy wpływa bezpośrednio na szybkość i pewność widzenia oraz
określa, w jaki sposób widzimy kształty, sylwetki, barwy i właściwości powierzchni przedmiotów
znajdujących się na stanowisku pracy. Praca wzrokowa jest wówczas optymalna, gdy na stanowisku
pracy oraz w pomieszczeniu, w którym się ono znajduje występuje wygoda widzenia.
Zasady oświetlenia miejsca pracy, nauki zawodu:
 Maksymalne wykorzystywanie oświetlenia naturalnego.
 Przystosowanie oświetlenia do rodzaju wykonywanej pracy,
czynności.
 Wybór odpowiedniego typu źródeł światła sztucznego.
 Równomierne oświetlenie całego miejsca pracy.
 Stosowanie urządzeń rozpraszających światło.
 Ustalenie natężenia źródła światła w zależności od wielkości
pomieszczenia i rodzaju wykonywanej pracy.
Stosowanie powyższych zasad przyczynia się do zwiększenia higieny i bezpieczeństwa pracy oraz
wpływa na poprawę warunków pracy.
Słabe oświetlenie stanowiska pracy:
 wymaga wzmożonego wysiłku,
 stwarza poczucie jednostajności,
 zwiększa uczucie senności i znużenia,
 jest bardzo częstą przyczyną wypadków w miejscu pracy,

pogarsza samopoczucie i wydajność pracy.
LITERATURA:
1. Norma PN-EN 12464-1:2012 „Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy
we wnętrzach”
2. Barbara Wojnarowska, „Zdrowie i Szkoła”, PZWL, Warszawa 2010
3. Stanisław Marzec, Witold Ślirz, Paweł Kruczek, „Badania oświetlenia”, DASL Systems, Kraków
2008
4. Małgorzata Celuch, „Bhp w szkole. Bezpiecznie od momentu wejścia na teren szkoły”, WiP, Warszawa
2013
5. Małgorzata Szafarz, „Oświetlenie biura”, Praca i zdrowie, 2007 nr 7-8/2007, no. ISSN 1896-8082.
6. Magdalena Nogańska, „Oświetlenie miejsc pracy”, Praca i zdrowie, 2013 nr 6/2013, no. ISSN 18968082.