KASZTAN JADALNY (Castanea sativa M.)

KASZTAN JADALNY (Castanea sativa M.)
Rodzina: Bukowate (Fagaceae)
Pochodzi z Kaukazu i Azji Mniejszej. Rozpowszechniony w starożytności przez Greków i Rzymian
w obszarze śródziemnomorskim, a później przez zakonników chrześcijańskich na północ. Obecnie owocujące kasztany spotyka się nawet w Norwegii
i Danii; jednakże warunkiem dobrego wzrostu (do 30
m wys.) i owocowania jest ciepły klimat.
Korona szeroka, gęsta. Kora początkowo gładka, oliwkowobrązowa, później szarobrązowa, spękana.
Liście skórzaste, błyszczące, z wierzchu ciemnozielone, spodem jasnozielone, (10-20 cm dł.). Kwiaty
zapylane przez owady, co jest wyjątkowe w rodzinie
bukowatych. Owocami są opatrzone dzióbkiem jednonasienne orzechy (2-3 cm dł.) w bardzo kolczastej
okrywie, która po dojrzeniu pęka czterema klapami.
Orzechy, bogate w skrobię, cukry, białka, tłuszcze
oraz wit. B i K, są ważnym składnikiem pożywienia
w niektórych krajach. Zjada się je surowe, pieczone,
gotowane, wędzone; mielone są także na mąkę.
Plantacja owocuje zwykle 75 lat.
Wysokiej jakości drewno kasztana jadalnego wykorzystywane jest w meblarstwie, przemyśle stoczniowym oraz do produkcji oklein i beczek.
JK
KLON CUKROWY (Acer saccharum Marsh.)
Rodzina: Klonowate (Aceraceae)
Gatunek wielopostaciowy – liczne podgatunki traktowane są czasem jako odrębne gatunki. Występuje
we wsch. części Ameryki Płn. Lubi miejsca nad rzekami i jest skrajnie cieniolubny. Żyje do 400 lat.
Drzewo do 40 m wys. Kora szara, płytko spękana.
Liście średnicy 10-15 cm, od spodu szarobiałe.
Klapy (3 lub 5) długokończyste z 1-2 parami dużych,
tępych zębów, zatoki zaokrąglone. Ogonek bez soku
mlecznego. Blizny liściowe z długimi brunatnymi
włoskami na górnej krawędzi. Kwiaty rozdzielnopłciowe, z kielichem, ale bez korony, zielonkawożółte, zwisają na długich, wiotkich szypułkach
w baldachogronach. Rozkwitają w IV-V, tuż przed
rozwojem liści. Owoce (dł. 3-4 cm) to podwójne
skrzydlaki -orzeszki ze skrzydełkiem ustawione
w stosunku do siebie pod kątem prostym lub prawie
równolegle.
W Ameryce Płn. pozyskiwany jest z nawierconych
otworów w pniach sok, który zawiera 3-8 % cukru
i zagęszczony, spożywany jest powszechnie w postaci jasnobrązowego syropu klonowego, znanego
Indianom od wieków. Drewno jest wysoko cenione
(meble, instrumenty muzyczne). Często stosowany
jako drzewo uliczne w USA ze względu na atrakcyjne jesienne przebarwienia. Rysunek liścia uwieczniony został na fladze Kanady.
– 86 –
JK