Pędy wegetatywne roœlin drzewiastych w okresie zimowym

Transkrypt

Morfologia pêdów wegetatywnych roœlin drzewiastych
w okresie zimowym
Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj samodzielnie zadania na kolejnych stronach oraz wykonaj zbiór pêdów
wg. poni¿szych zaleceñ.
&
Ile pêdów i jakie gatunki powinien obejmowaæ zbiór?
Zbiór pêdów powinien obejmowaæ 30 gatunków drzew i krzewów liœciastych, w stanie bezlistnym.
Do zbioru nale¿y wybieraæ g³ównie gatunki leœne.
Jak zbieraæ pêdy i przygotowaæ arkusz?
Pêdy powinny mieæ d³ugoœæ ok. 25-30 cm.
Ka¿dy pêd nale¿y przymocowaæ do kartonu formatu A4, najlepiej przyklejaj¹c przy pomocy cienkich
pasków papieru. Mo¿na umieœciæ kilka pêdów na jednym arkuszu, szczególnie w przypadku gatunków
blisko spokrewnionych, np. z jednego rodzaju.
Jak opisaæ przedni¹ stronê arkusza?
Ka¿dy arkusz nale¿y opisaæ podaj¹c poprawn¹ i pe³n¹ botaniczn¹ nazw¹ dwucz³onow¹ (rodzajow¹ i
gatunkow¹) oraz przynale¿noœæ danego gatunku do rodziny. Obowi¹zuj¹ce s¹ nazwy polskie i
³aciñskie wg. Krytycznej listy roœlin naczyniowych Polski ,Mirek Z, Piêkoœ-Mirkowa H., Zaj¹c A., Zaj¹c
M. dostêpnej tak¿e online pod adresem http://info.botany.pl/czek/check.htm.
Jak opisaæ tyln¹ stron¹ arkusza?
Dla ka¿dego gatunku nale¿y opracowaæ charakterystykê morfologii obejmuj¹c¹:
typ wzrostu
uk³ad p¹ków na pêdzie i dywergencjê
typ i cechy charakterystyczne p¹ków
inne cechy charakterystyczne pêdów wystêpuj¹ce w zale¿noœci od gatunku (krótkopêdy, blizny
liœciowe, peryderma, przetchlinki, ciernie, kolce, rdzeñ pêdu itp.)
Opisy obejmuj¹ce powy¿sze elementy nale¿y umieœciæ na spodniej stronie arkusza.
Jak z arkuszy stworzyæ zbiór?
Do arkuszy z pêdami i opisami, nale¿y dodaæ stronê tytu³ow¹, zwieraj¹c¹ imiê i nazwisko autora,
kierunek studiów, rok akademicki oraz wykaz pêdów umieszczonych w zbiorze.
Arkusze nale¿y zapakowaæ do kartonowej teczki lub pude³ka formatu A4.
Uwaga: nie nale¿y umieszczaæ arkuszy w foliowych "koszulkach" do przechowywania dokumentów
ani wpinaæ do segregatorów biurowych.
Na czym polega zaliczenie z pêdów roœlin drzewiastych w stanie bezlistnym?
Zaliczenie zazwyczaj jest ustne. Polega na sprawdzeniu poprawnoœci oznaczenia zamieszczonych w
zbiorze pêdów a tak¿e obejmuje sprawdzenie znajomoœci i rozumienia zagadnieñ ogólnych dot.
morfologii pêdów bezlistnych tj. filotaksja czyli uk³ady p¹ków na ³odydze,dywergencja, budowa i
rodzaje p¹ków, typy wzrostu, sposoby rozga³êziania, modyfikacje pêdów.
Kiedy mo¿na zaliczyæ pêdy bezlistne?
Zaliczaæ mo¿na podczas ka¿dych æwiczeñ z botaniki leœnej poczynaj¹c od trzeciego zjazdu
zg³aszaj¹c siê na pocz¹tku zajêæ do osoby prowadz¹cej.
&
Literatura
Podstawowa:
1. Strasburger E. i inni. Botanika. 1972. PWRiL.
2. Szweykowska A., Szweykowski J. - Botanika cz. I. Morfologia. 2004.PWN.
3. Koœcielny S., Sêkowski B. Drzewa i krzewy - klucze do oznaczania. 1971. PWRiL.
4. Godet Jean-Denis - Pêdy i p¹ki, rozpoznawanie drzew i krzewów w okresie spoczynku. 1998.
Multico, Warszawa.
Dla zainteresowanych rozwiniêciem tematu:
1. Tomanek J. Botanika leœna. 1998, wyd. VI. PWRiL.
2. Hejnowicz Z. Anatomia rozwojowa drzew. 1973. PWN.
3. Gorczyñski T. (red.) - Æwiczenia z botaniki. PWN. 1987.
4. Szymanowski T. Rozpoznawanie drzew i krzewów ozdobnych w stanie bezlistnym. 1974. PWRiL.
Materia³y dydaktyczne opracowane przez zespó³ pracowników Samodzielnego Zak³adu Botaniki Leœnej, Wydzia³ Leœny SGGW w Warszawie
27
Pêdy wegetatywne roœlin drzewiastych
w okresie zimowym
Pêdy roœlin drzewiastych w okresie zimowym
Pêd roczny z fragmentem pêdu dwuletniego na przyk³adzie kasztanowca bia³ego - Aesculus
hippocastanum (kasztanowcowate - Hippocastanaceae).
Narysuj i wprowadŸ objaœnienia: pêd roczny, pêd dwuletni, granica przyrostu rocznego, ³odyga, wêze³,
miêdzywêŸle, przetchlinki, p¹k szczytowy, p¹k pachwinowy, p¹k œpi¹cy, blizna liœciowa, œlady po wi¹zkach
przewodz¹cych.
Pêd roczny drzewa iglastego na przyk³adzie cisa pospolitego - Taxus baccata (cisowate Taxaceae).
28
Sposoby rozga³êziania siê pêdów
Schemat rozga³êzienia dychotomicznegi i rozga³êzienia bocznego.
Rozga³êzienia letnie (przedwczesne) na przyk³adzie kruszyny pospolitej - Frangula alnus
(=Rhamnus frangula) (szak³akowate - Rhamnaceae).
D³ugopêdy i krótkopêdy
Pêdy wyd³u¿one i skrócone u buka pospolitego - Fagus sylvatica (bukowate - Fagaceae).
29
Pêdy wyd³u¿one i skrócone u sosny zwyczajnej - Pinus sylvestris i modrzewia - Larix sp.
(sosnowate - Pinaceae).
1. Fragment d³ugopêdu sosny. WprowadŸ objaœnienia: d³ugopêd, liœcie ³uskowate, pochewka z b³onkowatych
³usek, ig³y na krótkopêdzie.
2. Narysuj pêd roczny z fragmentem pêdu dwuletniego modrzewia. WprowadŸ objaœnienia: pêd roczny, pêd
dwuletni, krótkopêd z wieloletnim przyrostem, p¹k szczytowy d³ugopêdu, p¹k szczytowy krótkopêdu, p¹ki
boczne d³ugopêdu.
1
2
krótkopêd modrzewia
nieco powiêkszony
30
£odyga
Budowa morfologiczna ³odygi na przyk³adzie wybranych gatunków roœlin drzewiastych:
Ligustr pospolity - Ligustrum vulgare (oliwkowate - Oleaceae),
trzmielina brodawkowata - Euonymus verrucosus i trzmielina pospolita - Euonymus
europaeus (trzmielinowate - Celastraceae),
dereñ œwidwa - Cornus sanguinea (dereniowate - Cornaceae),
czeremcha pospolita - Padus avium (ró¿owate - Rosaceae).
Przekszta³cenia pêdów
Pêdy pn¹ce na przyk³adzie winobluszczu - Parthenocissus sp. (winoroœlowate - Vitaceae).
Ciernie i kolce na przyk³adzie:
g³ogu - Crataegus sp.,
gruszy pospolitej - Pyrus pyraster,
ró¿y - Rosa sp. (ró¿owate - Rosaceae),
berberysu pospolitego - Berberis vulgaris (berberysowate - Berberidaceae),
robinii akacjowej - Robinia pseudoacacia (motylkowate - Fabaceae).
31
Budowa p¹ków
Budowa morfologiczna i anatomiczna p¹ków.
Bez czarny - Sambucus nigra, bez koralowy - Sambucus racemosa (przewiertniowate Caprifoliaceae).
Narysuj schemat przekroju pod³u¿nego p¹ka bzu koralowego. WprowadŸ objaœnienia: ³uski, ³odyga skrócona,
zawi¹zki liœci, zawi¹zek kwiatostanu.
P¹ki liœciowe i kwiatowe.
Wi¹z górski (brzost) - Ulmus glabra, wi¹z szypu³kowy (limak) - Ulmus laevis, wi¹z polny
(w. pospolity) - Ulmus minor (wi¹zowate - Ulmaceae),
klon srebrzysty - Acer saccharinum, klon jesionolistny - Acer negundo (klonowate Aceraceae),
brzoza brodawkowata - Betula pendula, brzoza omszona - Betula pubescens (brzozowate
- Betulacae).
P¹ki okryte ³uskami i bez³uskie.
Czereœnia dzika (trzeœnia) - Prunus avium (ró¿owate - Rosaceae),
wierzba iwa - Salix caprea (wierzbowate - Salicaceae)
jarz¹b pospolity - Sorbus aucuparia (ró¿owate - Rosaceae),
kalina hordowina - Viburnum lantana (przewiertniowate - Caprifoliaceae)
32
P¹k szczytowy - typy wzrostu pêdów
Wzrost jednoosiowy (monopodialny) na przyk³adzie topoli osiki - Populus tremula (wierzbowate Salicaceae) i jesionu wynios³ego - Fraxinus excelsior (oliwkowate - Oleaceae).
Schemat korony drzewa z monopodialnym typem wzrostu.
Wzrost wieloosiowy (sympodialny) na przyk³adzie sumaka octowca - Rhus typhina
(nanerczowate - Anacardiaceae), lipy drobnolistnej - Tilia cordata i lipy szerokolistnej - Tilia
platyphyllos (lipowate - Tiliaceae).
Schemat korony drzewa z sympodialnym typem wzrostu.
33
Wzrost sympodialny, pseudodychotomiczny na przyk³adzie lilaka pospolitego - Syringa vulgaris
(oliwkowate - Oleaceae), kaliny koralowej - Viburnum opulus (przewiertniowate - Caprifoliaceae)
i szak³aka pospolitego - Rhamnus catharticus (szak³akowate - Rhamnaceae).
Zmiana typu wzrostu pêdów wraz z przejœciem drzewa do reproduktywnej fazy ¿ycia na
przyk³adzie klonu pospolitego - Acer platanoides i jawora - Acer pseudoplatanus (klonowate Aceraceae).
34
P¹ki boczne - uk³ad p¹ków na pêdzie
Uk³ad okó³kowy na przyk³adzie klonu polnego - Acer campestre (klonowate - Aceraceae) i
surmii bignoniowej - Catalpa bignonioides (bignoniowate - Bignoniaceae).
Schemat uk³adu nakrzy¿leg³ego.
Uk³ad skrêtoleg³y (helikalny) na przyk³adzie ró¿nych gatunków:
grab pospolity - Carpinus betulus (leszczynowate - Corylaceae),
olsza czarna - Alnus glutinosa i olsza szara - Alnus incana (brzozowate - Betulaceae),
topola bia³a - Populus alba i topola czarna - Populus nigra (wierzbowate - Salicaceae).
Uzupe³nij rysunki wg. wskazówek prowadz¹cego.
Dywergencja
Dywergencja
Gatunki:
Gatunki:
Dywergencja
Gatunki:
35
Dywergencja zmienna (1/2 i 2/5) na przyk³adzie leszczyny pospolitej - Corylus avellana
(leszczynowate - Corylaceae). Pêdy orto- i plagiotropowe.
P¹ki serialne: nadleg³e u suchodrzewu pospolitego - Lonicera xylosteum (przewiertniowate Caprifoliaceae), przyleg³e u œliwy tarniny - Prunus spinosa (ró¿owate - Rosaceae) i skupione u
dêbu - Quercus sp. (bukowate - Fagaceae).
Korzystaj¹c z podanej literatury opracuj samodzielnie modyfikacje pêdów roœlin, ze szczególnym
uwzglêdnieniem: roz³ogi, wici, k³¹cza, pêdy spichrzowe (cebule, bulwy i inne), pêdy sp³aszczone (ga³êziaki).
&
Literatura
Podstawowa:
1. Strasburger E. i inni. Botanika. 1972. PWRiL.
2. Szweykowska A., Szweykowski J. - Botanika cz. I. Morfologia. 2004.PWN.
3. Koœcielny S., Sêkowski B. Drzewa i krzewy - klucze do oznaczania. 1971. PWRiL.
4. Godet Jean-Denis - Pêdy i p¹ki, rozpoznawanie drzew i krzewów w okresie spoczynku. 1998.
Multico, Warszawa.
Dla zainteresowanych rozwiniêciem tematu:
1. Tomanek J. Botanika leœna. 1998, wyd. VI. PWRiL.
2. Hejnowicz Z. Anatomia rozwojowa drzew. 1973. PWN.
3. Gorczyñski T. (red.) - Æwiczenia z botaniki. PWN. 1987.
4. Szymanowski T. Rozpoznawanie drzew i krzewów ozdobnych w stanie bezlistnym. 1974. PWRiL.
&
36
Charakterystyka wybranych gatunków
Podkreœl najwa¿niejsze cechy diagnostyczne.
Berberys pospolity - Berberis vulgaris (berberysowate - Berberidaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), sto¿kowate, du¿e,
odstaj¹ce pod ostrym k¹tem. £uski br¹zowe, liczne, odstaj¹ce. Pêd bruzdowany, ze œladami listew korkowych. Ciernie w
górnej czêœci pêdu pojedyncze, ni¿ej trójdzielne lub w kszta³cie liœcia. Kora szara, jednolitej barwy.
Bez czarny - Sambucus nigra (przewiertniowate - Caprifoliaceae). P¹ki nakrzy¿leg³e, sto¿kowate, nieco sp³aszczone,
odstaj¹ce pod ostrym k¹tem. £uski br¹zowoczerwone, nagie. P¹ki kwiatowe kuliste. Œlad po liœciu z korkowym obrze¿eniem. Kora popielata z metalicznym po³yskiem. Rdzeñ du¿y, g¹bczasty, bia³y.
Bez koralowy - Sambucus racemosa. P¹ki nakrzy¿leg³e, w¹skojajowate, têpe, odstaj¹ce pod szerokim k¹tem. P¹ki
kwiatowe kuliste. £uski zielone z br¹zowoczerwonym brzegiem. Œlad po liœciu tarczkowaty z pomarañczow¹ obwódk¹.
Rdzeñ du¿y, br¹zowy. Kora jasnobr¹zowa z odcieniem zielonkawym o metalicznym po³ysku.
Brzoza brodawkowata - Betula pendula (brzozowate - Betulaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), lepkie, u nasady rozszerzone, na wierzcho³ku zaostrzone. £uski br¹zowe, na koñcu zaokr¹glone. Zawi¹zki kwiatostanów mêskich na wierzcho³kach
pêdów. M³ode ga³¹zki br¹zowe, pokryte brodawkami, nagie.
Brzoza omszona - Betula pubescens. P¹ki skrêtoleg³e (2/5), jajowate, ostro zakoñczone. £uski zielone z szerokim,
br¹zowym obrze¿eniem lub br¹zowo cieniowane. Kora brunatnoszara, pokryta gêsto miêkkimi, drobnymi w³oskami.
Buk pospolity - Fagus sylvatica (bukowate - Fagaceae). Wzrost monopodialny. P¹ki skrêtoleg³e (1/2), du¿e, wrzecionowate, ostro zakoñczone, odstaj¹ce od pêdu, na krótkich trzonkach. £uski liczne, szpiczaste, cieniowane. Pêd cienki,
zygzakowaty, o regularnych miêdzywêŸlach. Rdzeñ ma³y, trójk¹tny, zielony, drewno jasnozielone. Kora br¹zowa, matowa, w
górnej czêœci i w wêz³ach szaro ow³osiona.
Czeremcha pospolita - Padus avium (ró¿owate - Rosaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), sto¿kowate, ostro zakoñczone,
przylegaj¹ce. £uski br¹zowe, szaro obrze¿one, b³yszcz¹ce. Pêd s³abo zbie¿ysty, o ró¿nej d³ugoœci miêdzywêŸli, nieznacznie zgrubia³y w wêz³ach. Kora ciemna, jednolita na ca³ym pêdzie, b³yszcz¹ca, o ostrym zapachu po roztarciu.
Czereœnia ptasia - Prunus avium (ró¿owate - Rosaceae). Wzrost sympodialny. P¹ki skrêtoleg³e (2/5), jajowate, na
wierzcho³ku zaostrzone lub têpe, odchylone pod ostrym k¹tem, wierzcho³kowy i kwiatowe podobne do pachwinowych. £uski
liczne, czerwonobr¹zowe, na koñcach faliste, czêsto wciête. Pêd nieco kanciasty, szarozielony lub szarobr¹zowy, pokryta
trwale srebrzystym nalotem o metalicznym po³ysku
D¹b szypu³kowy - Quercus robur (bukowate - Fagaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), jajowate, wierzcho³kowy wiêkszy w
otoczeniu ma³ych (p¹ki skupione). £uski u³o¿one dachówkowato, zaokr¹glone, liczne, cynamonowo-br¹zowe, ciemnobr¹zowo obrze¿one, orzêsione i pokryte srebrzystymi w³oskami. Pêd kanciasty, w wêz³ach p³askawy. Rdzeñ piêciok¹tny,
jasnozielony. Kora br¹zowa ze srebrzystym nalotem, o metalicznym po³ysku.
Dereñ œwidwa - Cornus sanguinea. P¹ki nakrzy¿leg³e, bez³uskie, kwiatowe bardziej wypuk³e, boczne osadzone na
krótkich trzonkach, przylegaj¹ce. Pêd cienki, prosty, w wêz³ach sp³aszczony. Kora od strony s³onecznej purpurowa, od strony
zacienionej zielona, g³adka, matowa, przetchlinki bardzo ma³e, nieliczne, p³askie.
Forsycja zwisaj¹ca - Forsythia suspensa (oliwkowate - Oleaceae). P¹ki nakrzy¿leg³e, w¹skojajowate, ostre, serialne
(nadleg³e), kwiatowe nieco wiêksze. £uski barwy ugrowej z br¹zowymi koñcami. Rdzeñ pusty, kora jasnobr¹zowa, matowa.
Przetchlinki liczne, wypuk³e.
G³óg jednoszyjkowy - Crataegus monogyna (ró¿owate - Rosaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), zró¿nicowane: liœciowe ma³e,
sto¿kowate, kopulasto zakoñczone; kwiatowe szerokojajowate, wystêpuj¹ na pêdach skróconych. £uski karminowobr¹zowe
z ciemnobr¹zowymi brzegami. Pêd cienki, sztywny, u góry nieco kanciasty, o ³agodnych krzywiznach, grubszy w wêz³ach.
Kora oliwkowozielona, br¹zowo-czerwono nabieg³a. Ciernie krótkie, do 2,5 cm d³ugoœci.
Grab pospolity - Carpinus betulus (leszczynowate - Corylaceae). P¹ki skrêtoleg³e (1/2): liœciowe ostro zakoñczone,
przylegaj¹ce, skoœne do osi pêdu; kwiatowe znacznie wiêksze. £uski dwubarwne: na p¹kach liœciowych zielone, u góry
jasnobr¹zowe; na kwiatowych jasnobr¹zowe, u góry ciemno obrze¿one. Blizny liœciowe pó³koliste, wynios³e. Pêd cienki,
zygzakowaty. Kora ciemnoszara.
Grusza pospolita - Pyrus communis (ró¿owate - Rosaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), sto¿kowate, ostro zakoñczone, p³ytko
osadzone. £uski br¹zowe, zaostrzone, na brzegu delikatnie ow³osione. Pêd sztywny, w górnej czêœci kanciasty, lekko
³ukowaty. Na pêdach starszych d³ugie, rozga³êzione ciernie z krótkopêdami. Kora br¹zowa, spodem jaœniejsza, g³adka,
po³yskliwa.
Jarz¹b pospolity - Sorbus aucuparia (ró¿owate - Rosaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), silnie przylegaj¹ce do pêdu. £uski
br¹zowe, filcowato ow³osione. Pêd s³abo zbie¿ysty, grubszy w wêz³ach. Blizny liœciowe na wynios³ych, ciemnobr¹zowych
podstawkach. Kora br¹zowa czêsto ze srebrzystym nalotem, o nieprzyjemnym zapachu.
Jesion wynios³y - Fraxinus excelsior (oliwkowate - Oleaceae). P¹ki nakrzy¿leg³e, wierzcho³kowe szerokie, sto¿kowate,
boczne mniejsze, pó³koliste, odstaj¹ce. £uski czarne, br¹zowo obrze¿one. Blizny liœciowe pó³koliste, wg³êbione, szare, z
podkówkowato u³o¿onymi œladami wi¹zek przewodz¹cych. Pêd gruby, p³aski, rozszerzony w wêz³ach. Kora zielonkawoszara, matowa, pod³u¿nie, p³ytko spêkana.
37
Kalina koralowa - Viburnum opulus. P¹ki nakrzy¿leg³e, na trzonkach, okryte ³uskami: liœciowe szpiczasto-jajowate, p³askie
od strony pêdu; kwiatowe bu³awkowate. £uski du¿e, karminowe, po³yskliwe, trzonki jaœniejsze. Pêd szeœciokanciasty, bez
zgrubieñ w wêz³ach. Rdzeñ szeœciok¹tny, bia³y. Kora szara, matowa. Przetchlinki koliste, szare.
Kasztanowiec bia³y - Aesculus hippocastanum (kasztanowcowate - Hippocastanaceae). P¹ki nakrzy¿leg³e, liœciowe
sto¿kowate, ostro zakoñczone; kwiatowe jajowate, zgrubia³e powy¿ej po³owy, boczne na krótkich trzonkach. £uski pokryte
lepk¹ substancj¹. Œlad po liœciu tarczowaty, siodlasty, jasnobr¹zowy. Pêd gruby, prosty, g³adki. Kora br¹zowa, jednolita na
ca³ym pêdzie. Rdzeñ du¿y, bia³y, g¹bczasty.
Klon jawor - Acer pseudoplatanus (klonowate - Aceraceae). P¹ki nakrzy¿leg³e, boczne mniejsze od wierz-cho³kowych,
szpiczasto-jajowate, odstaj¹ce. £uski zielone, w¹sko, br¹zowo obrze¿one. Blizny po naprzeciw-leg³ych liœciach nie stykaj¹
siê ze sob¹. Rdzeñ kremowy. Kora ciemnoszara, g³adka.
Klon jesionolistny - Acer negundo. P¹ki nakrzy¿leg³e, niekiedy okó³kowe (po 3). Liœciowe szerokojajowate, od strony pêdu
p³askie. Miêdzy dwiema ³uskami okrywaj¹cymi p¹k - srebrzyste w³oski. Kwiatowe: ¿eñskie - pêkate, mêskie - liczne, jajowate,
zwykle po 3. Œlad po liœciu podkowiasty, od do³u z pomarañczow¹ obwódk¹. Kora oliwkowozielona do br¹zowej, g³adka,
pokryta bia³ym, woskowym, ³atwo œcieraj¹cym siê nalotem, lub bez nalotu - po³yskliwa.
Klon polny - Acer campestre. P¹ki nakrzy¿leg³e, ma³e, przylegaj¹ce, od strony pêdu p³askie. £uski p¹ków czerwonobr¹zowe z czarnym, poprzecznym pasem, we³niœcie ow³osione. Blizny liœciowe w¹skie. Pêd cienki, sztywny, prosty. Rdzeñ
du¿y, szeœcioboczny. Na pêdach niektórych drzew osadza siê korek w kszta³cie regularnych listew.
Klon pospolity - Acer platanoides. P¹ki nakrzy¿leg³e, boczne w¹skojajowate, zaostrzone, przylegaj¹ce. £uski purpurowe,
na brzegach orzêsione. Blizny po naprzeciwleg³ych liœciach stykaj¹ siê ze sob¹. Rdzeñ bia³y, kora br¹zowa, od spodu
zielonkawa.
Klon srebrzysty - Acer saccharinum. P¹ki nakrzy¿leg³e, kwiatowe znacznie wiêksze, kuliste, na pêdach skróconych po
kilka. Liœciowe ma³e, jajowate, na krótkich trzonkach. P¹k wierzcho³kowy równy bocznym. £uski karminowe lub na dolnej
stronie pêdu oliwkowozielone. P¹ki pachwinowe czêsto obokleg³e, po 3. Pêd bez zgrubieñ w wêz³ach. Kora z wierzchu
br¹zowa, od do³u oliwkowozielona.
Kruszyna pospolita - Frangula alnus (szak³akowate - Rhamnaceae). P¹ki skrêtoleg³e, wierzcho³kowe na trzonkach, bez
³usek (okryte zawi¹zkami liœci), pokryte gêsto rudoszarymi w³oskami. P¹ki boczne nieliczne, b. ma³e, czêœciowo okryte
br¹zowymi ³uskami. Kora purpurowobr¹zowa, pokryta nieregularnymi, srebrzystymi plamkami, szaro ow³osiona.
Przetchlinki szarobia³awe, liczne, dobrze widoczne.
Leszczyna pospolita - Corylus avellana (leszczynowate - Corylaceae). P¹ki skrêtoleg³e (1/2 lub 2/5), szerokojajowate,
bocznie sp³aszczone, odstaj¹ce, zaokr¹glone na wierzcho³ku. £uski zielone, br¹zowo obrze¿one, szaro ow³osione. Zawi¹zki
kwiatostanów mêskich b. d³ugie, osadzone po 2-3 na pêdzie. Kora ciemnoszara, drobno, pod³u¿nie spêkana, pokryta
gêstym, szarym, miêkkim kutnerem.
Ligustr pospolity - Ligustrum vulgare (oliwkowate - Oleaceae). P¹ki nakrzy¿leg³e, sto¿kowate, boczne têpo zakoñczone, p³askawe, przylegaj¹ce. £uski wypuk³e, br¹zowe. Pêd lekko zbie¿ysty, prosty, sztywny, o krótkich miêdzywêŸlach, nieco
sp³aszczony w wêz³ach. Kora ciemnoszara, od strony s³onecznej z br¹zowym odcieniem, matowa.
Lilak pospolity - Syringa vulgaris (oliwkowate - Oleaceae). Wzrost sympodialny, uk³ad p¹ków nakrzy¿leg³y. P¹ki
szerokojajowate, malej¹ce ku nasadzie pêdu. Na wierzcho³ku pêdu zwykle 2 p¹ki. £uski zielone, czerwono nabieg³e,
grzbieciste. Rdzeñ bia³y, kolisty. Kora popielatoszara z metalicznym po³yskiem.
Lipa drobnolistna - Tilia cordata (lipowate - Tiliaceae). Wzrost sympodialny, p¹ki skrêtoleg³e (1/2), jajowate, asymetryczne, têpo zakoñczone, odchylone od pêdu. Pêd zygzakowaty. £uski jasnobr¹zowe z purpurowym odcieniem, pod spodem
zielone. Dolna ³uska p¹ka przewa¿nie siêga powy¿ej po³owy p¹ka. Kora br¹zowa. Przetchlinki eliptyczne, wystaj¹ce nad
powierzchniê, ciemnobr¹zowe, bardzo liczne.
Lipa szerokolistna - Tilia platyphyllos. Wzrost sympodialny, p¹ki skrêtoleg³e (1/2). £uski, purpurowe, na brzegach sk¹po
ow³osione. Dolna ³uska p¹ka przewa¿nie siêga poni¿ej po³owy p¹ka. Kora ciemnopurpurowa, pod spodem jasnobr¹zowa.
Przetchlinki eliptyczne i koliste, ma³e, szare, nieliczne.
Olsza czarna - Alnus glutinosa (brzozowate - Betulaceae). Wzrost monopodialny. P¹ki skrêtoleg³e (1/3), na trzoneczkach, odstaj¹ce od pêdu, szerokojajowate, na przekroju poprzecznym trójk¹tne, z zewn¹trz okryte dwiema ³uskami. Pêd
trójkanciasty w czêœci wierzcho³kowej. Rdzeñ trójk¹tny, zielony. Kora ciemnoszara, matowa. Przetchlinki wydatne, liczne.
Olsza szara - Alnus incana. P¹ki skrêtoleg³e (1/3), na trzoneczkach, zwykle przylegaj¹ce do pêdu, jajowate, niekiedy z
dziobkiem. £uski z zewn¹trz 2, pokryte szarym kutnerem. Pêd na wierzcho³ku trójkanciasty. Rdzeñ trójk¹tny, zielony. Kora
br¹zowa, matowa, pokryta gêstym kutnerem.
Orzech w³oski - Juglans regia (orzechowate - Juglandaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), du¿e, okryte wieloma ³uskami. P¹ki
kwiatowe mêskie nadleg³e. Pêdy grube, nagie, zielonoszare. Rdzeñ poprzecznie przerywany (komorowy).
Robinia akacjowa - Robinia pseudacacia (motylkowate - Fabaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), niewidoczne, ukryte w
warstwie korka pod blizn¹ liœciow¹. Pêd w górnej czêœci bruzdowany, ni¿ej g³adki, nieco kanciasty. Ciernie (pochodzenia
przylistkowego) po dwa w wêŸle, du¿e, osadzone prostopadle do pêdu, br¹zowoczerwone.
Ró¿a - Rosa sp. (ró¿owate - Rosaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), nagie, têpe. Pêdy d³ugie, czêsto ³ukowato przewieszone. Na
pêdach czêsto liczne kolce o ró¿nych kszta³tach.
Suchodrzew pospolity - Lonicera xylosteum (przewiertniowate - Caprifoliaceae). P¹ki nakrzy¿leg³e, w¹skosto¿kowate, nadleg³e (dolny najwiêkszy), odchylone pod szerokim k¹tem od osi pêdu. £uski szare, pokryte srebrzystymi w³oskami.
Pêd cienki, wewn¹trz pusty. Kora szara, plamista, matowa.
38
Sumak octowiec - Rhus typhina (nanerczowate - Anacardiaceae). Wzrost typowo sympodialny. P¹ki skrêtoleg³e, bez
³usek, okryte gêstym kutnerem. Œlad po liœciu podkowiasty, otacza prawie ca³y p¹k. Rdzeñ du¿y, g¹bczasty, ciemno¿ó³ty.
Kora br¹zowa, pokryta gêsto br¹zoworudymi, d³ugimi, miêkkimi w³oskami.
Surmia - Catalpa sp. (bignoniowate - Bignoniaceae). Wzrost typowo sympodialny. P¹ki u³o¿one okó³kowo po 3, ma³e,
szerokosto¿kowate. Œlad po liœciu prawie kolisty. Pêd lekko zbie¿ysty, w wêz³ach nieregularnie zgrubia³y. Kora popielatoszara, szaro ow³osiona, matowa.
Szak³ak pospolity - Rhamnus catharticus (szak³akowate - Rhamnaceae). Wzrost sympodialny, pseudo-dychotomiczny.
P¹ki nakrzy¿leg³e, w¹skojajowate, ostre, przylegaj¹ce do pêdu, w wêz³ach czêsto na ró¿nych poziomach. £uski br¹zowe,
orzêsione srebrzystymi w³oskami. Pêd czêsto zakoñczony cierniem. Kora popielato-szara.
Œliwa tarnina - Prunus spinosa (ró¿owate - Rosaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), drobne, kuliste, serialne (obokleg³e). M³ode
pêdy ow³osione. Krótkopêdy przeobra¿aj¹ siê w ciernie prostopadle odstaj¹ce od ga³¹zek.
Topola bia³a - Populus alba (wierzbowate - Salicaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), drobne, jajowate, pocz¹tkowo omszone,
potem nagie, b³yszcz¹ce (bez lepkiej substancji). Kwiatowe wiêksze. M³ode pêdy i p¹ki pokryte nie-trwa³ym, bia³ym,
filcowatym kutnerem.
Topola czarna - Populus nigra. P¹ki skrêtoleg³e (2/5), w¹skosto¿kowate, ostro zakoñczone, przylegaj¹ce, gór¹ odgiête od
pêdu. P¹k szczytowy znacznie wiêkszy. £uski zielone, na brzegach jasnobr¹zowe, pokryte kroplami zakrzep³ego balsamu.
Œlad po liœciu od do³u jasnobr¹zowo obrze¿ony. Rdzeñ piêcioboczny, ¿ó³tawy. Kora ¿ó³tawoszara, g³adka, lekko po³yskliwa.
Topola osika - Populus tremula. P¹ki skrêtoleg³e (2/5), liœciowe w¹sko-sto¿kowate, przylegaj¹ce, kwiatowe grube,
jajowate (pêkaj¹ ju¿ zim¹ i wysuwa siê szary puszek). £uski zielonobr¹zowe, cieniowane, b³yszcz¹ce. Rdzeñ nieregularny.
Kora br¹zowa, g³adka, b³yszcz¹ca. Przetchlinki eliptyczne, ma³e, pomarañczowe, doœæ liczne.
Trzmielina brodawkowata - Euonymus verrucosus (trzmielinowate - Celastraceae). P¹ki nakrzy¿leg³e, ma³e, sto¿kowate, odstaj¹ce pod ostrym k¹tem, na wierzcho³ku zwykle trzy. £uski zielone, szeroko, br¹zowo obrze¿one. Kora zielona,
gêsto pokryta wydatnymi, czarnymi brodawkami.
Trzmielina pospolita - Euonymus europaeus. P¹ki nakrzy¿leg³e, obokleg³e, jajowate, ostro zakoñczone, przylegaj¹ce do
pêdu. P¹ki na szczycie najczêœciej trzy, œrodkowy du¿y, o ³uskach z wyd³u¿onymi czarnymi koñcami. £uski zielone, br¹zowo
obrze¿one. Œlad po liœciu kremowy. Kora ciemnozielona. Pêd czworok¹tny, czêsto wystêpuj¹ 4 listewki korkowe.
Wi¹z górski (brzost) - Ulmus glabra (wi¹zowate - Ulmaceae). P¹ki skrêtoleg³e (1/2). Liœciowe sto¿kowate, kwiatowe
kuliste. £uski czarne, pokryte szarymi w³oskami. Kora ciemnoszara, plamista, pokryta szarymi w³oskami.
Wi¹z polny (W. pospolity) - Ulmus minor. P¹ki skrêtoleg³e (1/2), liœciowe sto¿kowate, ostro zakoñczone, kwiatowe kulistop³askie, tylko na krótkopêdach. £uski br¹zowe, jednolitej barwy, przylegaj¹ce, orzêsione szarymi w³oskami. Kora br¹zowa,
niekiedy z szarym nalotem, lekko po³yskliwa, pod³u¿nie spêkana. Pêd cienki, zbie¿ysty, zygzakowaty, niekiedy z listewkami
korkowymi (odm. korkowa - var. suberosa).
Wi¹z szypu³kowy (limak) - Ulmus laevis. P¹ki skrêtoleg³e (1/2), liœciowe ma³e, sto¿kowate, ostro zakoñczone, kwiatowe
jajowate, tak¿e ostro zakoñczone. £uski dwubarwne, jasnobr¹zowe, ciemno obrze¿one, sk¹po, szaro ow³osione. Kora
br¹zowo-ciemno-szara, pod³u¿nie spêkana.
Wierzba iwa - Salix caprea (wierzbowate - Salicaceae). P¹ki skrêtoleg³e (2/5), p³asko-wypuk³e, okryte 1 ³usk¹, przylegaj¹ce, z wierzcho³kiem odgiêtym od osi pêdu. P¹ki kwiatowe du¿e, ostro zakoñczone. £uski jasnobr¹zowe. Blizna liœciowa
podkowiasta, widoczne œlady po przylistkach. Kora od strony s³onecznej purpurowa, od strony zacienionej oliwkowozielona,
najczêœciej gêsto, krótko ow³osiona. Rdzeñ ciemno¿ó³ty.
Winobluszcz zaroœlowy - Parthenocissus inserta (winoroœlowate - Vitaceae). Wzrost sympodialny, p¹ki skrêtoleg³e
(2/5), szerokosto¿kowate. £uski jasnobr¹zowe. Pêd cienki, lekko zbie¿ysty, o d³ugich, ³ukowatych miêdzywêŸlach. Kora
zielonobr¹zowa. W wêz³ach, po przeciwnej stronie p¹ka, rozga³êzione cienki w¹sy.
39

Pędy wegetatywne roœlin drzewiastych w okresie zimowym

Transkrypt

Podobne dokumenty

Imię: Kora Płeć: suczka Wiek: ok. 10 lat Wielkość: 60 cm Kontakt w

TUNEZJA Hotel Golf Residence****

KASZTAN JADALNY (Castanea sativa M.)