Tworzenie wykresu do danych z tabeli zawierającej analizę rozwoju

Tworzenie wykresu do danych z tabeli zawierającej analizę rozwoju wyników sportowych
w pływaniu stylem dowolnym na dystansie 100 m, zarejestrowanych podczas Igrzysk Olimpijskich
na przestrzeni lat 1896-2012.
Dla danych przedstawionych na powyższym wykresie należy utworzyć wykres liniowy,
dokładnie taki jak poniżej. Dane obramowane czerwoną linią będą reprezentować oś OX, natomiast
dane oznaczone linią niebieską (mężczyźni) oraz różową (kobiety) będą wyznaczone dwoma
seriami na osi OY.
W celu utworzenia wykresu wchodzimy do menu „WSTAW”, a następnie wybieramy opcję
„Wykres…” i z pojawiającego się okienka wybrać właściwy format wykresu – czyli liniowy (ze
znacznikami danych…). To samo można uzyskać poprzez wybranie odpowiedniej ikonki z paska
narzędzi.
Po wybraniu właściwego wykresu przechodzimy „Dalej”. W kolejnym etapie należy wybrać
zakres danych, które będą przedstawione na wykresie. Domyślnie zaznaczony jest cały blok tabeli,
zawierający wszystkie jej kolumny, jednak dla naszych potrzeb, mają to być tylko dane
reprezentujące średnie arytmetyczne kobiet i mężczyzn. Dlatego też proponuję poprzez naciśnięcie
na klawiaturze klawisza „DEL”, co spowoduje wykasowanie zaznaczonego w tym oknie zakresu
danych, co pozwoli na konstruowanie wykresu samodzielnie. Wybieramy zakładkę „Serie”, a
następnie „Dodaj serię”. Na początku zaznaczamy (wstawiamy tam kursor myszki) kategorie dla
osi OX (czyli te zaznaczone powyżej na czerwono). Zaznaczenie polega na najechaniu
wskaźnikiem myszki na górną komórkę i z wciśniętym lewym klawiszem przejechaniu w dół do
ostatniej komórki. W okienku powinna pojawić się pierwsza kategoria na poziomej osi OX (czyli
Ateny…).
Następnie ustawiamy kursor w okienku dla „Wartości” czyli danych przedstawionych na osi
OY, po czym zaznaczamy komórki tabeli, reprezentujące średnie wartości np. Mężczyzn. W
okienku nazwa można wpisać nazwę dla tej serii, która będzie wyświetlana w legendzie do wykresu
(np. MĘŻCZYŹNI).
Teraz należy dodać drugą serię, czyli Kobiety… po wybraniu „Dodaj serię” postępujemy
analogicznie, przy czym, zauważmy, że wartości dla osi OX będą już umieszczone na wykresie,
więc należy wybrać tylko wartości dla osi OY.
Po naciśnięciu przycisku „Dalej” pojawi się okienko jak poniżej,
w którym możemy wybrać wiele dodatkowych opcji, jak na przykład tytuł do wykresu, tytuł do osi
OX oraz OY i wiele innych. Opcje wyświetlane w tym okienku, będą również dostępne po
stworzeniu całego wykresu, więc nawet jeśli na tym etapie zostanie pominięta któraś z opcji, to
będzie możliwość późniejszego jej poprawienia.
Po przejściu dalej pojawi się okienko, w którym należy wybrać jedną z opcji
umiejscowienia wykresu. Jeśli chcemy, by wykres pojawił się w osobnym oknie, jako nowy arkusz
to należy zaznaczyć opcję 1 (Jako nowy arkusz), natomiast jeśli wykres ma być umiejscowiony
razem z tabelą danych, to należy wybrać opcję 2 (Jako obiekt w). Proponuję wybrać opcję 1, gdyż
wykres będzie odpowiednio duży i czytelny.
Jak widzimy powstały wykres jest jeszcze odmienny od wzoru, dlatego kolejnym krokiem
jest poprawa jego wizerunku. Każdy element wykresu można kliknąć, co spowoduje otwarcie
okienek kontekstowych, gdzie można dokonywać różnorodnych modyfikacji.
Na przykład kliknięcie na szarym obszarze wykresu spowoduje otwarcie poniższego
okienka:
W tym miejscu można dopasować obramowanie oraz tło do wykresu. W naszym
wzorcowym wykresie nie ma tła, ponieważ została wybrana opcja „Obszar”  „Brak”.
Jak widać na wzorcowym wykresie linie siatki są nie tylko poziome, ale i również pionowe
a ich styl jest jako linia przerywana w kolorze szarym. Aby ustawić linie siatki, należy kliknąć na
jednej z tych linii, co spowoduje otwarcie takiego okienka:
W okienku tym brak jednak możliwości utworzenia linii siatki pionowej, by je stworzyć,
należy przywołać okienko, które już wcześniej było w kreatorze wykresu. Okienko to otwieramy,
klikając na obszarze wykresu lewym guzikiem myszki, a następnie z kontekstowego menu
wybieramy „Opcje wykresu”.
W okienku tym (powyżej) zaznaczamy przy osi kategorii OX, „Główne linie siatki”.
Następnie w tym samym okienku, wybieramy, gdzie ma się znajdować legenda do wykresu
(czyli na dole), oraz w zakładce „Etykiety danych” zaznaczamy „Wartości”, co spowoduje, że
poszczególne wartości Kobiet i Mężczyzn zostaną wyświetlone na wykresie.
Wartości te, w tej postaci burzą przejrzystość wykresu, w związku z tym należy je nieco
inaczej sformatować, ustawiając je pod kątem 450. Dokonujemy tego poprzez kliknięcie na jednej z
tych wartości, co spowoduje otwarcie poniższego okienka, na którym dokonujemy stosownych
ustawień.
Linie wyznaczające osie OX oraz OY są grubsze niż pozostałe linie, dzięki czemu są
bardziej wyraziste. Pogrubienie tych linii jest możliwe po otwarciu stosownego okienka po
kliknięciu na jednej z tych osi. Formatowanie osi jest oddzielne, dla każdej z nich.
Formatowanie poszczególnych serii, czyli linii wyznaczających osiągnięcia KOBIET i
MĘŻCZYZN również odbywa się na zasadzie kliknięcia na jednej z tych linii i ich edycji za
pomocą dostępnych opcji w menu kontekstowym.
Na wzorcowym wykresie są jeszcze dane ilustrujące najlepsze oraz najgorsze wyniki
zarejestrowane podczas finałów poszczególnych Igrzysk. Dane te zamieszczone są z boku po
prawej stronie tabeli i naszym zadaniem jest umieszczenie ich na wykresie.
Klikamy na obszarze wykresu i z kontekstowego menu wybieramy „Dane źródłowe…” co
spowoduje otwarcie znanego już okienka, w którym dokonujemy dodawania kolejnych serii
reprezentujących najsłabsze oraz najlepsze wyniki kobiet i mężczyzn (w sumie 4 nowe serie) – opis
jak należy to zrobić był wcześniej . Dodam tylko, że nazwę poszczególnej kategorii można
również wybrać poprzez wstawienie kursora do okienka z nazwą, a następnie zaznaczeniu wybranej
komórki z właściwą nazwą, która jest w tabeli.
I najtrudniejsze zadanie na koniec… mianowicie jak zrobić na osi OY pojawiły się takie
wartości czasu jak na wzorcowym wykresie ???
Sprawa nie jest prosta, ponieważ operujemy na wartościach czasu, ale po kolei… By
uaktywnić opcję edycji tej osi należy na niej kliknąć, a następnie w pojawiającym się okienku,
wybrać zakładkę Skala (jak poniżej)
Jak widać są tam pewne opcje, pozwalające wybrać wartość minimalną, tzn. taką od której
ma rozpoczynać się skala na os OY, wartości maksymalne, jednostki główne itp., ale… to nie są
wartości czasu, tylko jakieś liczby…. Tu właśnie tkwi ten problem.
W arkuszu Excela należy wpisać w jednej kolumnie wartość czasu a w drugiej te same
wartości czasu, lecz przeformatowane na wartości liczbowe z sześcioma miejscami po przecinku
(jak poniżej). Teraz widać, że poszczególnym wartościom czasu odpowiadają poszczególne
wartości liczbowe, które należy wykorzystać do ustawienia właściwej skali na osi OX.