Podręcznik dobrych praktyk korzystania z funduszy
Transkrypt
Podręcznik dobrych praktyk korzystania z funduszy
REALIZACJA WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO Z WYKORZYSTANIEM FUNDUSZY STRUKTURALNYCH Podręcznik dobrych praktyk korzystania z funduszy strukturalnych opracowany przez EAPN Podziękowania: Niniejszy podręcznik został opracowany przez członków EAPN (w tym członków dawnej grupy roboczej EAPN ds. funduszy strukturalnych). Dziękujemy wszystkim członkom, którzy przeprowadzili badania i podzielili się przykładami dobrych praktyk projektów realizowanych z wykorzystaniem funduszy strukturalnych. Fotografie: Okładka: Janus Project, Portugalia ©EAPN Portugalia; str. 17: ©Clair et Net abl; Ic-Cavetta project for Adult Literacy, Malta ©Cavetta; fotografia grupowa Janu Project, Portugalia ©EAPN Portugalia; Europejskie Spotkania Osób Doświadczających Ubóstwa 2014 ©Rebecca Lee/EAPN. SPIS TREŚCI 1. NOWY KONTEKST: FUNDUSZE STRUKTURALNE A STRATEGIA EUROPA 2020 ................................................................................................ 4 2. WYKORZYSTANIE FUNDUSZY STRUKTURALNYCH NA RZECZ WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO .............................................................. 5 2.1 Nadanie wyższej rangi włączeniu społecznemu, redukcji ubóstwa i zaangażowaniu organizacji pozarządowych w okresie programowania 2014-2020 ........................................................ 5 2.2 Potencjał Strategii Europa 2020 ................................................. 6 2.3 Wytyczne EAPN ......................................................................... 7 3. POZYTYWNE PRZYKŁADY PROJEKTÓW PROWADZONYCH PRZEZ ORGANIZACJE POZARZĄDOWE FINANSOWANYCH Z FUNDUSZY STRUKTURALNYCH ................................................................................ 9 3.1 Zintegrowane, wielowymiarowe, zindywidualizowane podejście do integracji społecznej ............................................................. 9 3.2 Innego rodzaju podejście oparte na indywidualnych ścieżkach do integracji społecznej i zatrudnienia, obejmujące spersonalizowane wsparcie. .................................................... 10 3.3 Docieranie do trudnych do dotarcia grup defaworyzowanych .. 12 3.4 Promowanie mechanizmów realizacji prowadzonych przez organizacje pozarządowe ........................................................ 13 3.5 Stawianie osób doświadczających ubóstwa w centrum i wspomaganie rozwoju społeczności lokalnej ........................... 15 3.6 Inwestowanie w działalność międzynarodową ......................... 15 4. WNIOSKI ....................................................................................... 16 3 1. NOWY KONTEKST: FUNDUSZE STRUKTURALNE A STRATEGIA EUROPA 2020 Według danych Eurostatu 119,6 milionów osób w Unii Europejskiej jest zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym.1 Odpowiada to 24,2% populacji UE. Ubóstwo i wykluczenie społeczne wyraźnie wzrosły w następstwie kryzysu gospodarczego, który rozpoczął się w 2008 r., a następnie zaostrzył się w wyniku środków oszczędnościowych podjętych przez państwa członkowskie, co pogłębiło trudną sytuację osób doświadczających ubóstwa.2 W ten trudny kontekst wpisuje się kluczowy dla rozwoju Unii Europejskiej moment, jakim jest śródokresowy przegląd Strategii Europa 2020, który zakończy się w 2015 r.3 Ocenie poddano również nowy budżet UE oraz nowy okres programowania funduszy strukturalnych 2014-2020. Jedną z głównych zmian w bieżącej polityce spójności jest większe niż dotychczas wykorzystanie funduszy strukturalnych na rzecz realizacji celów przewodnich Strategii Europa 2020 w tym również celu redukcji ubóstwa (podźwignięcia z ubóstwa co najmniej 20 milionów osób do 2020 r.). Realizacja celów przewodnich Strategii Europa 2020 została uwzględniona we wszystkich elementach procesu Europejskiego Semestru. Państwa członkowskie powinny rokrocznie zdawać raport z wykorzystania funduszy strukturalnych na rzecz celów przewodnich Strategii w przygotowywanych przez siebie krajowych programach reform i krajowych raportach socjalnych. Fundusze strukturalne w nowym okresie programowania odegrają znaczącą rolę w finansowym wsparciu zobowiązań państw członkowskich do realizacji celu redukcji ubóstwa. Przy silniejszym zaangażowaniu w integracje społeczną (szczególnie w ramach EFS) i w skuteczniejsze promowanie działań oddolnych społeczności lokalnej, fundusze strukturalne na lata 2014-2020 mogą zagwarantować mocniejsze ramy prawne dla finansowania integracji społecznej i działania socjalnych NGO. Fundusze strukturalne na okres programowania 2014-2020 wynoszą 352 miliardy euro. Po raz pierwszy ustanowiono obowiązkowe minimum 23,1% wszystkich funduszy strukturalnych, które muszą zostać wydane w ramach EFS. Kolejną nowością, która powinna zagwarantować pomoc funduszy strukturalnych w osiągnięciu celu redukcji ubóstwa jest przeznaczenie 20% EFS na redukcję ubóstwa. Niniejszy podręcznik ma za zadanie: ułatwić organizacjom pozarządowym zrozumienie nowych możliwości, jakie dają fundusze strukturalne w okresie 2014-2020, aby mogły one lepiej promować włączenie społeczne i redukcję ubóstwa oraz pełniej uczestniczyć w procesach związanych z funduszami strukturalnymi dostarczyć organizacjom pozarządowym narzędzi do budowania projektów spełniających wymagania przepisów dotyczących funduszy strukturalnych 2014-2020 w kwestii redukcji ubóstwa i pogłębiania partnerstwa. Obejmuje to między innymi wyznaczenie zasad oceny dobrej praktyki projektów dotyczących włączenia społecznego z wykorzystaniem funduszy strukturalnych oraz prezentowanie przykładów projektów finansowanych z funduszy strukturalnych. 1 2 3 Zgodnie z trzema wskaźnikami Strategii Europa 2020: zagrożenia ubóstwem, ciężkiego niedostatku materialnego i niskiej intensywności pracy. Income and living conditions in Europe, Eurostat, Luksemburg 2010. Rada ministrów podjęła decyzję o wprowadzeniu nowego podejścia do zarządzania priorytetami polityki na lata do 2020 r.. Strategia Europa 2020 została stworzona w celu promowania inteligentnego i zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu. Strategia zawiera pięć szczegółowych celów: Podźwignięcie co najmniej 20 milionów osób z ubóstwa i wykluczenia społecznego do 2020 r.; Zwiększenie zatrudnienia z 69% do 75%; Obniżenie odsetka osób przedwcześnie kończących naukę z 15% do 10% i zwiększyć uczestnictwo w kształceniu na poziomie średnim z 31% do 40% ; Redukcja emisji gazów cieplarnianych o 20%, ograniczenie zużycia energii o 20% i zwiększenie efektywności o 20% (formuła 20-20-20); Zwiększenie wydatków na badania i rozwój poszczególnych państw członkowskich do 3% PKB. 4 2. WYKORZYSTANIE FUNDUSZY STRUKTURALNYCH NA RZECZ WŁĄCZENIA SPOŁECZNEGO Zgodnie z nową polityką spójności na lata 2014-2020 wszystkie fundusze strukturalne muszą przyczyniać się do realizacji celu redukcji ubóstwa i na kilka sposobów promować włączenie społeczne. Europejski Fundusz Socjalny (EFS) daje możliwość promowania włączenia społecznego poprzez tworzenie zintegrowanych programów, usług i projektów, które mogą dotrzeć do szerokiego grona osób obecnie wykluczonych z rynku pracy, a nie tylko szkoleń dla osób będących na rynku pracy. Co więcej, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) daje potencjał do budowania niezbędnej infrastruktury socjalnej. Nowy instrument, jakim jest Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD)4 oferuje nowe możliwości finansowania działań mających na celu integrację społeczną w szczególności osób z grup wrażliwych. W tym rozdziale przyjrzymy się bliżej możliwościom powstałym w ramach nowych ram prawnych na lata 2014-2020 (2.1) oraz działaniom EAPN (2.2). 2.1 Nadanie wyższej rangi włączeniu społecznemu, redukcji ubóstwa i zaangażowaniu organizacji pozarządowych w okresie programowania 2014-2020 Nowy okres programowania w funduszach strukturalnych 2014-2020 oznacza krok naprzód pod względem lepszego promowania integracji społecznej i redukcji ubóstwa oraz pod względem wzmocnienia zasady partnerstwa. 1. Realizacja celu redukcji ubóstwa w ramach funduszy strukturalnych Promowanie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa zostały wyraźnie wymienione jako wspólny cel tematyczny wszystkich funduszy strukturalnych. EFS obecnie jest funduszem przeznaczonym na realizację celu redukcji ubóstwa. Pojawiły się również pewne istotne innowacje: tzw. udziały minimalne, które oznaczają: Bezpieczny, zwiększony budżet EFS: minimalny udział EFS w środkach przeznaczonych na politykę spójności w wysokości 23,1%. Zabezpieczenie alokacji 20% funduszy na promowanie włączenia społecznego i walkę z ubóstwem. Promowanie włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa jako wyraźnie określony cel tematyczny (również w ramach podejść opartych na aktywnej integracji społecznej). Warunek ex-ante dotyczący redukcji ubóstwa, który zobowiązuje organ zarządzający do uprzedniego sprawdzenia, czy istnieje zintegrowana strategia przeciwdziałania ubóstwu na szczeblu krajowym, która wymaga odpowiedniego finansowania z funduszy UE. EFRR zawiera wyraźny priorytet inwestycyjny dotyczący „Promowania włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa” poprzez inwestycje w infrastrukturę medyczną i socjalną, fizyczną i ekonomiczną regenerację ubogich społeczności miejskich i wiejskich i wsparcie dla przedsiębiorstw socjalnych. FEAD może finansować pomoc materialną i żywnościową lub wspierać działania na rzecz włączenia społecznego. 2. Pozytywne zmiany w zasadzie partnerstwa poprawiające dostęp organizacji pozarządowych do funduszy strukturalnych Zasada partnerstwa stała się bardziej wiążąca. Obecnie wymaga ona zwiększonego udziału organizacji pozarządowych w przygotowanie umów partnerskich oraz we wszystkie etapy programów operacyjnych (łącznie z możliwością finansowania budowania potencjału (capacity 4 FEAD jest następcą Europejskiego Programu Żywnościowego 5 building) w ramach EFS). Pojawiło się nowe narzędzie: Europejki Kodeks Partnerstwa, niewiążący dokument, którego celem jest pomoc organom zarządzającym w stosowaniu zasady partnerstwa na każdym etapie nowego okresu programowania. Wszystkie fundusze strukturalne włączają do głównego nurtu rozwój kierowany przez lokalną społeczność, co powinno zwiększyć potencjał podejścia oddolnego i oddolnych projektów, stawiając w centrum osoby doświadczające ubóstwa i ich potrzeby. Uproszczony system realizacji ma zachęcić do stosowania płaskich stawek i wyliczeń ryczałtowych, co może ułatwić małym projektom dostęp do finansowania. 2.2 Potencjał Strategii Europa 2020 Strategia Europa 2020 wyraźnie stanowi, że fundusze strukturalne mają za zadanie przyczyniać się do ociągania celów przewodnich redukcji ubóstwa i wykluczenia społecznego, zwiększania zatrudnienia i efektywności edukacji. Fundusze strukturalne są w jednoznaczny sposób związane z tymi celami. Zobowiązanie to powinno być odzwierciedlone w rocznych krajowych programach reform przedstawianych Komisji przez państwa członkowskie. 1. Wsparcie Europejskiej Platformy Przeciwdziałania Ubóstwu (EPAP) Europejska Platforma Przeciwdziałania Ubóstwu opracowała ramy działania wspierające realizację celu redukcji ubóstwa, ze szczególnym naciskiem na bardziej celowe i efektywne wykorzystanie EFRR i EFS poprzez: łatwiejszy dostęp i ułatwione wypłaty z EFS dla niewielkich NGO poprzez łatwiejszy dostęp do grantów globalnych (dostosowane do indywidualnych potrzeb programy dotacji); Ułatwiony dostęp do dotacji dla grup zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, skrajnym ubóstwem i szeregiem niekorzystnych czynników, w tym Romów. 2. Pakiet inwestycji socjalnych w skrócie Kluczowym celem pakietu inwestycji socjalnych jest pomoc państwom członkowskim we wrażaniu priorytetów dotyczących włączenia społecznego w funduszach strukturalnych (w szczególności w EFS). Przewodnią zasadą pakietu jest korzystanie z funduszy unijnych w celu wspierania wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu poprzez wykorzystywanie funduszy na rzecz „zatrudnienia, rozwoju kapitału ludzkiego, modernizacji usług publicznych, inwestycji w rozwój regionu i integracji społecznej”. Powstał nowy skrót „ESIF” oznaczający europejskie fundusze socjalne i strukturalne, który podkreśla konieczność komplementarnego stosowania EFS i EFRR na rzecz inwestycji w: o opiekę przedszkolną; o opiekę zdrowotną; o mieszkalnictwo; o infrastrukturę oświatową. Wydano szczegółowy komunikat w sprawie zastosowania EFS (ze szczególnym uwzględnieniem innowacji socjalnej, przedsiębiorstw społecznych, testowania innowacyjnych podejść i stosowania ich na szerszą skalę). Następnie powstały wytyczne programowe dotyczące zagwarantowania, by większy odsetek funduszy strukturalnych odzwierciedlało priorytety pakietu inwestycji socjalnych. 6 2.3 Wytyczne EAPN EAPN jest zdania, że ponieważ organizacje pozarządowe zwalczające ubóstwo ściśle współpracują z osobami doświadczającymi ubóstwa, mają one pełne prawo do proponowania skutecznych rozwiązań na rzecz włączenia społecznego i do realizacji tych rozwiązań w ramach projektów i programów oddolnych finansowanych z funduszy europejskich. EAPN w aktywny sposób zachęca swoje organizacje członkowskie do odpowiedniego udziału w procesie funduszy europejskich. Od swojego powstania EAPN promuje w szczególności integrację społeczną poprzez szersze zaangażowanie organizacji pozarządowych w fundusze strukturalne. Aby zachęcić organizacje do udziału EAPN wydała dotychczas trzy podręczniki dotyczące roli funduszy strukturalnych w działaniach organizacji pozarządowych (1999, 2005, 2008), które zostały następnie przetłumaczone na języki różnych państw członkowskich. Korzystając z tego rozległego doświadczenia, EAPN pragnie wzmocnić możliwości NGO w zakresie prowadzenia projektów z wykorzystaniem funduszy strukturalnych dotyczących integracji społecznej i redukcji ubóstwa w nowym okresie programowania. Poniżej prezentujemy niektóre wytyczne, które mogą pomóc w ocenie projektów z zakresu redukcji ubóstwa lub integracji społecznej pod kątem możliwości ich finansowania z funduszy strukturalnych. PROMOWANIE INTEGRACJI SPOŁECZNEJ POPRZEZ FUNDUSZE STRUKTURALNE WYTYCZNE EAPN 1. Punkt wyjścia: projekt powinien odpowiadać kryteriom wymienionym w zaproszeniu do składania wniosków, w szczególności projekty powinny wykazać, że mają znaczny wpływ na jeden lub więcej kluczowych obszarów wymienionych poniżej (np. zintegrowane podejścia integracji społecznej , dotarcie do grupy w niekorzystnej sytuacji, walka z dyskryminacją , mobilizacja inwestycji na rzecz gospodarki społecznej, budowanie umiejętności i zdolności itp.) 2. Promowanie zintegrowanego, indywidualnego i wielowymiarowego podejścia do integracji społecznej, obejmującego: Zintegrowane ramy aktywnej integracji społecznej zawierające spersonalizowane ścieżki ku integracji, pracy wysokiej jakości i ochronie socjalnej, która skutecznie wesprze dostęp do minimalnego dochodu i dostęp do usług (w tym również do dostępnego i niedrogiego mieszkalnictwa, transportu, energii, opieki i ochrony zdrowia), jak również rynki pracy sprzyjające włączeniu społecznemu; Realizacja innowacyjnych usług społecznych odpowiadających na lokalne potrzeby (usługi komunalne i opiekuńcze) z EFS oraz budowa infrastruktury np. żłobków i przedszkoli (EFRR); Podejście związane z cyklem życia, odpowiadające na wykluczenie dzieci i osób starszych; Wsparcie dla innowacji socjalnej i gospodarki społecznej; Wsparcie tworzenia miejsc pracy wysokiej jakości, szczególnie białych i zielonych miejsc pracy oraz miejsc pracy w gospodarce społecznej; inwestowanie w indywidualne wsparcie dla osób najdalej od rynku pracy; zwalczanie dyskryminacji w dostępie do miejsc pracy, usług, praw i zasobów. 3. Zagwarantowanie że projekt skutecznie dotrze i pomoże trudnym do dotarcia grupom defaworyzowanym (takim jak kobiety w niekorzystnej sytuacji, długotrwale bezrobotni, osoby niepełnosprawne, imigranci, mniejszości etniczne, społeczności marginalizowane w ty Romowie, osoby samotnie wychowujące dzieci, osoby bezdomne). 4. Promowanie mechanizmu realizacji napędzanego przez NGO: Przede wszystkim, na szczeblu programu należy sprawdzić, czy organizacje pozarządowe zostały wyznaczone jako instytucje pośredniczące w zarządzaniu dotacjami (tj. grantami globalnymi). Takie dotacje zazwyczaj są zaprojektowane aby ułatwić dostęp małym organizacjom. Po drugie, na poziomie projektów, zwrócić się do organu zarządzającego o pomoc techniczną 7 i pomoc w budowaniu potencjału, którą mogą zaoferować, aby pomóc uruchomić projekt. 5. Umieszczenie osób dotkniętych ubóstwem w centrum poprzez: Promowanie ich uczestnictwa i wzmacnianie ich działań; Korzystanie z nowych możliwości z inicjatyw społeczności lokalnej umożliwiających podejście oddolne z udziałem osób doświadczających ubóstwa od etapu planowania aż do oceny projektu. 6. Udział w działaniach międzynarodowych dostarczających innowacyjne produkty i usługi pozwalające sprostać nowym potrzebom społeczności i wspierać poszkodowane grupy. 7. Zapewnienie długotrwałych efektów projektu (po okresie realizacji projektu) z rzeczywistą oceną ex post pozytywnych rezultatów społecznych dla beneficjentów końcowych. Efekty te można mierzyć za pomocą wskaźników integracji społecznej (zwiększenie zaufania, poczucia własnej wartości, zrównoważona umowa o pracę powyżej płacy minimalnej po określonej liczbie miesięcy) i partycypacyjnego systemu oceny społecznej z udziałem osób ubogich. Wskaźniki te powinny być ukierunkowane na pomiar solidnych, osiągalnych efektów, tak by partnerzy projektu czuli się odpowiedzialni. 8 3. POZYTYWNE PRZYKŁADY PROJEKTÓW PROWADZONYCH PRZEZ ORGANIZACJE POZARZĄDOWE FINANSOWANYCH Z FUNDUSZY STRUKTURALNYCH W ramach promowania wykorzystania funduszy strukturalnych na rzecz integracji społecznej, członkowie EAPN podzielili się poniższymi przykładami projektów prowadzonych przez siebie w ostatnim okresie programowania. Te przykłady z różnych państw członkowskich odzwierciedlają w miarę możliwości jedną lub więcej spośród kluczowych wytycznych EAPN przedstawionych w punkcie 2.3. Poniższe przykłady ilustrują, w jaki sposób projekty finansowane z funduszy strukturalnych mogą skutecznie wspierać integrację społeczną osób doświadczających ubóstwa. Podzieliliśmy je według następujących kryteriów: 3.1 Zintegrowane, wielowymiarowe, zindywidualizowane podejście do integracji społecznej; 3.2 Docieranie do trudnych do dotarcia grup defaworyzowanych; 3.3 Promowanie mechanizmów realizacji prowadzonych przez organizacje pozarządowe; 3.4 Stawianie w centrum osób doświadczających ubóstwa; 3.5 Inwestowanie w działania międzynarodowe. 3.1 Zintegrowane, wielowymiarowe, zindywidualizowane podejście do integracji społecznej Wdrażanie zintegrowanego podejścia aktywnej integracji społecznej Opisany poniżej projekt ukazuje znaczenie łączenia trzech filarów aktywnej integracji społecznej (odpowiedni dochód minimalny, wysokiej jakości usługi i rynek pracy sprzyjający włączeniu społecznemu) poprzez stopniowe podejście, rozpoczynające się szkoleniem, przechodzące w szkolenie w miejscu pracy, by zakończyć się certyfikatem gotowości do pracy. Rekrutacja uczestników projektu odbywa się poprzez kontakt bezpośredni (praca w terenie zamiast formalnej edukacji). Uczestnikom od początku zapewnia się wszechstronną gamę usług (np. doradztwo). Pokazuje to że usługi muszą mieć niski próg dostępności, zapewniać niezagrażającą przestrzeń i charakteryzować się łatwością wykorzystania przez osoby z grup defaworyzowanych. Projekt Janus, Portugalia Projekt Janus był prowadzony przez Portugalską EAPN w ramach Programu operacyjnego potencjał ludzki, działanie 6.1 Szkolenie na rzecz włączenia. Nazwa projektu została wybrana ze względu na fakt, że w mitologii Rzymskiej Janus symbolizował nowy początek, rozwój i otwierał nowe drzwi. Celem projektu jest dostarczenie umiejętności i możliwości szkolenia osobom otrzymującym gwarantowany dochód minimalny. Większość z uczestników pochodzi ze środowisk defaworyzowanych. Projekt przeprowadzono w trudnej dzielnicy w partnerstwie z lokalnymi służbami. Projekt Janus zapewnił szkolenie obejmujące 400 godzin, 400 godzin szkolenia w miejscu pracy, ocenę kompetencji na początku i na końcu projektu, uwrażliwianie pracowników i możliwość certyfikacji. 800-godzinne szkolenie ukończyło 13 osób. Cztery z nich przeszły na umowy o pracę, za pozostałe kontynuowały naukę, by otrzymać zaświadczenie do stypendium. Doświadczenie szkolenia podniosło pewność siebie i wiarę w siebie kursantów oraz wzbudziło w nich zainteresowanie nauką. Cytaty z wypowiedzi uczestników: Po wielu latach przerwy wziąłem długopis do ręki. 9 Czują się bardziej przygotowana, mam większą determinację. Mam więcej pewności siebie, bardziej wierzę w swój wygląd i cieszę się z życia. Przedtem nie wiedziałam, jak włączyć komputer i poruszać się po sieci. Teraz już wiem, jak napisać CV. Przedtem moje problemy rozwiązywała mama. Teraz umiem robić to sam. >>>EAPN Portugalia www.eapn.pt 3.2 Innego rodzaju podejście oparte na indywidualnych ścieżkach do integracji społecznej i zatrudnienia, obejmujące spersonalizowane wsparcie. OpenYouth z Dornbirn to dwa projekty, które pomagają młodym ludziom w zdobyciu kwalifikacji. Projekty noszą nazwę OpenYouthWork, ponieważ działają na zasadzie i zgodnie z praktykami uczestnictwa ochotniczego i niskiego progu uczestnictwa. Ideą projektów jest danie drugiej lub trzeciej szansy młodym ludziom, którzy za wcześnie zakończyli edukację. Uczestnicy są rekrutowani przez pracowników środowiskowych, np. na koncertach, warsztatach, w mieście. Nie kontaktujemy się z nimi poprzez szkoły, gdzie wielu z nich doświadczyło nieprzyjemności, ani przez urzędy pracy, gdzie wielu mogło się nie zarejestrować. Open Youth Work, Dornbirn, Austria: Alb@tros i Job Ahoi Celem programu Alb@tros jest umożliwienie uczestnikom uzyskania zaświadczenia o ukończeniu szkoły ogólnokształcącej drugiego stopnia. Uczniowie mogą dołączyć do programu w każdym momencie roku szkolnego. Kurs podzielony jest na moduły, a uczestnictwo możliwe jest przez internet lub osobiście. Pierwsza rozmowa jet również ogólna oceną, podczas której uczeń prezentuje swój życiorys, a następnie podpisywany jest wiążący kontrakt pomiędzy uczniem i nauczycielem. Cel i tempo nauki ą wyznaczane przez samego ucznia, zaś podczas kolejnej rozmowy omawiane są postępy. Jeśli uczeń zostaje w tyle, proponowane są dodatkowe kursy. W wypadku jakichkolwiek problemów proponowane jest osobiste doradztwo. Kurs obejmuje również warsztaty i wycieczki. Nauczyciele muszą być w pełni wykwalifikowani. Open Youth Work działa szczególnie intensywnie z pośrednictwem takich organizacji jak Caritas. Kurs kończy 14 testów i egzamin końcowy w Szkole Edukacji Socjalnej w Schlins, po których uczeń otrzymuje pełne świadectwo ukończenia. Job Ahoi to warsztaty dla młodzieży w Dornbirn, polegające na renowacji starych łodzi drewnianych, by mogły znów pływać. Warsztaty odbywają się pod przewodnictwem wykwalifikowanych szkutników, a w warsztatowej szwalni powstają siedzenia, torebki i inne designerskie produkty. Młodzież biorąca udział w projekcie czeka rozmowa na temat ich kariery i przyszłych celów i pomoc w rozwiązywaniu problemów z mieszkalnictwem, ubezpieczeniem społecznym, pieniędzmi, problemami z prawem i ewentualnie z nadużywaniem substancji psychoaktywnych. Każde spóźnienie lub niewywiązanie się z obowiązków prowadzi do obniżki wynagrodzenia. Projekt zapewnia doradztwo, trening i wsparcie przy poszukiwaniu pracy. Po kursie uczestnicy rejestrują się w urzędzie pracy z możliwością uzyskania pracy lub stażu. Obydwa wymienione projekty uczą młodych ludzi dotrzymywania obietnic, wywiązywania się ze zobowiązań, bycia punktualnym i niezawodnym, radzenia obie z władzami i pokonywania krytycznych momentów w rodzaju egzaminów czy rozmów o pracę. Uczestnicy rozwijają poczucie odpowiedzialności za siebie, rozwijają swoją osobowość, umiejętności społeczne i zawodowe. W ramach projektu Job Ahoi uczestnicy nabywają również umiejętności techniczne i manualne. > Więcej informacji: www.ojad.at > EAPN Austria: www.armutkonferenz.at 10 Poniżej przedstawiamy cztery inne przykłady projektów podejmujących zintegrowane i wielowymiarowe podejście dotarcia do grup marginalizowanych. Pierwszym jest projekt ErfA z Grazu w Austrii, ukazujący wartość połączenia niskiego progu udziału, ustrukturyzowanego podejścia, usług towarzyszących i wielości miejsc pracy, jak również powiązania rynku pracy z bioróżnorodnością. Drugi projekt, Clair et net z Belgii zawiera wyraźną kombinację ekologii z gospodarką społeczną. Maltański projekt ilustruje znaczenie zaczynania od podstaw oraz wykorzystania nowych technologii do uczynienia nauki przyjemniejszą, kiedy naucza się osoby niemal pozbawione umiejętności czytania i pisania. Projekt polski, z Cieszyna, to z kolei przykład potencjału gospodarki społecznej w integracji społecznej i zawodowej grup marginalizowanych. ERfA, Graz, Austria ERfA jest organizacją pozarządową z Grazu w Austrii, zajmującą się pomocom marginalizowanym grupom w powrocie na rynek pracy. ErfA to skrót od niemieckiego zwrotu „doświadczenie dla wszystkich” (Niem. Erfahrung für Alle). Organizacja kieruje swoje działania do osób o minimalnych dochodach, długotrwale bezrobotnych, imigrantów, byłych przestępców, osób uzależnionych od narkotyków, osób zadłużonych i chorych. Korzystając z EF ErfA zaproponowała pracę przy pielęgnacji miejskich parków i lasów, naprawie sklepów, w administracji bibliotek i archiwów, na budowach i przy remontach , przy tworzeniu miejsc parkingowych dla niepełnosprawnych, przy sprzątaniu i przeprowadzkach. Praca na 600 hektarach miejskich lasów i parków obejmuje naprawę dróg, regulację rzek i promowanie bioróżnorodności (dbanie o rośliny, pszczoły, budki lęgowe dla ptaków). ErfA opiera się na zasadzie progresji – pomaga ludziom przejść od zatrudnienia na czarno do drugiego rynku pracy (praca tymczasowa na etat), a stamtąd do pierwszego rynku pracy (stała praca na etat), oferując pomoc pracowników socjalnych, doradztwo i szkolenie w pracy. Projekt dzieli się na etapy rekrutacji, przewodnictwa, stabilizacji, umocnienia, przeniesienia i reintegracji, a jego zadaniem ma być promowanie pewności siebie, umiejętności komunikacji i osiągania celów zawodowych przez uczestników. Udział w programie nie wymaga żadnych formalności, stawiane są niskie wymagania. ErfA zatrudnia 38 osób, ma 240 beneficjentów, a 20% absolwentów projektu jest teraz na pierwszym rynku pracy. > Więcej informacji: www.erfa-graz.at > EAPN Austria: www.armutskonferenz.at Clair et net, Melreux-Hotton, Walonia, Belgia Clair et net to istniejąca od 2008 r. organizacja pozarządowa działająca na rzecz osób żyjących w najskrajniejszym ubóstwie na terenach wiejskich Walonii, a w szczególności osób, które długo były bez pracy, były ofiarą wypadku, są samotne lub bezdomne, mieszkają na parkingach lub w przyczepach kempingowych. Clair et net stworzyła finansowany z EFS program integracji społecznej, który obejmuje: Publiczną pralnię, dostęp do internetu i komputera oraz sprzedaż używanych mebli; Obszar do nauki – nowe technologie, komputery, nauka ogrodnictwa i gotowania; Obszar wspólny – nauka gotowania, wspólne przygotowywanie posiłków, zakupy, wydarzenia kulturalne; Zatrudnienie – w pralni, w ogrodzie, w restauracji, w komisie meblowym. Główne działania projektu skupiają się na pralni, odnawianiu mebli, organicznych owocach i warzywach z sadu i ogrodu, naprawie ubrań i warsztatach kulinarnych. Projekt jest nastawiony proekologicznie, wykorzystuje naturalne substancje czyszczące zamiast chemikaliów. Projekt działa w oparciu o wspólną działalność i etyczne uczestnictwo oraz wyznaczenie własnego tempa rozwoju, co może stanowić wyzwanie dla bardziej nastawionych na wynik programów EFS. > Więcej informacji: http://www.clairnet.be > EAPN Belgia: http://www.bapn.be 11 Tworzenie miejsc pracy w gospodarce społecznej, Cieszyn, Polska Tworzenie miejsc pracy dla osób wykluczonych to przedsiębiorstwo społeczne powstałe w Cieszynie w 2007 r. z inicjatywy Stowarzyszenia Pomocy Wzajemnej „Być Razem”, które powstało w 1996 r. jako ośrodek pomocy rodzinie dla ofiar przemocy i zapewniania usług osobom bezdomnym. Tworzenie miejsc pracy dla osób wykluczonych rozpoczęło swoją działalność dzięki wspólnej dotacji z EFS i budżetu lokalnego i państwowego w wysokości 1,5 mln euro. Prowadzenie przedsiębiorstwa socjalnego kosztuje rocznie 150 000 euro, przynosząc dochód w wysokości 173 000 euro ze świadczonych usług pralniczych, prasowalniczych, stolarskich, krawieckich, garmażeryjnych i porządkowych, umożliwiając zatrudnienie również w działach sprzedaży, marketingu, PR i magazynowania. Obecnie przedsiębiorstwo zatrudnia co roku 66 osób, wspierając i szkoląc kolejne 900 osób, w tym 330 osób długotrwale bezrobotnych. Uczestnicy zyskują nowe umiejętności i podnoszą osobistą pewność siebie. Więcej informacji: http://www.ekonomiaspoleczna.pl//440108 EAPN Polska: www.eapn.org.pl 3.3 Docieranie do trudnych do dotarcia grup defaworyzowanych Poniżej przedstawiamy cztery przykłady projektów, których głównym celem jest dotarcie do osób doświadczających ubóstwa i wykluczenia społecznego. Przykłady te pochodzą z Austrii, Hiszpanii, Czech i Słowacji. Organizacje prowadzące poniższe projekty docierają do marginalizowanych młodych ludzi, Romów i osób z niepełnosprawnościami. Spacelab, Wiedeń, Austria Spacelab to wiedeński projekt dla marginalizowanej młodzieży i dorosłych (18-25 lat). Zapewnia on miejsce, w którym uczestnicy mogą się spotkać, skontaktować ze swoimi trenerami i omówić kiedy mogą przyłączyć się do projektu. Celem Spacelabu jest zapewnienie uczestnikom szkoleń zawodowych oraz treningu rozwoju osobistego, pomoc w opracowaniu planu kariery zawodowej, rozwinięciu własnych umiejętności i pomoc w znalezieniu zatrudnienia. Spacelab zapewnia modułowe szkolenie zawodowe i płatną praktykę w zakresie budownictwa, ogrodnictwa, stolarki, ślusarki, mediów, pracy biurowej, ekologii i sztuki. Ważną cechą programu jest fakt, że uczestnicy mogą iść własnym tempem, w zależności od uwarunkowań osobistych, swojego zaangażowania i tempa nauki. Program pomógł już 700 uczestnikom w ciągu ostatnich 2 lat, lecz około 6000 osób na terenie Wiednia nadal potrzebuje tego rodzaju pomocy. > Więcej informacji: www.spacelab.cc > EAPN Austria: www.armutskonferenz.at Ośrodek szkolenia zawodowego Caritas, San Lorenzo, Castellon, Hiszpania Ośrodek szkolenia zawodowego Caritasu w San Lorenzo powstały w 1993 r. prowadzi warsztaty dla młodych osób nie posiadających kwalifikacji ani doświadczenia, które zostały odrzucone przez istniejące służby socjalne i mają ograniczoną osobistą i zawodową sieć wsparcia. Uczestnicy projektu często są zagrożeni wykluczeniem społecznym z powodu pochodzenia, przynależności społecznej, wychowania w instytucjach, problemów ze zdrowiem psychicznym, lekkiej niepełnosprawności, ubóstwa lub rozpadu rodziny. Ośrodek oferuje szkolenie w zakresie ogrodnictwa i pracy z dziećmi w kontekście integracji społecznej i włączenia w rynek pracy. Dotychczas kurs ukończyło 80% uczestników, zaś 20% uczestników zdobyło zatrudnienie. Projekt otworzył drogę do 30 organizacji i przedsiębiorstw. 12 Silną stroną projektu była wykorzystana metoda („uczysz się pracy pracując”), powiązanie szkolenia zawodowego z rozwojem osobistym i zaangażowaniem rodzin. Projekt trwa już 20 lat i jest mocno ugruntowany, ale sukces jest procesem długotrwałym i zależy od wystarczających zasobów i wykwalifikowanego i zaangażowanego zespołu. > EAPN Hiszpania: www.eapn.es „Czas działać inaczej”, Czechy Jest to dwuletni projekt, którego celem jest zwiększenie liczby osób pochodzenia romskiego w szkołach średnich oraz poprawa ich możliwości na rynku pracy po zakończeniu nauki. Projekt zapewnia doradztwo zawodowe, osobiste, motywacyjne i edukacyjne dla młodych Romów (10-18 lat) i ich rodziców. Znaczącym aspektem projektu jest współpraca z rodzicami i wspieranie ich pomocy dzieciom w edukacji średniej. Projekt działa w kilku miejscach: w samej szkole, po szkole i poza szkołą (kluby zawodowe, zajęcia komputerowe, taneczne, teatralne, muzyczne, tutoring, korepetycje, przeglądy zdrowotne). Uczestnicy są zachęcani do samodzielnego wyboru podejmowanych aktywności, zamiast biernego w nich uczestnictwa, a nawet prowadzą sami kilka programów. Dotychczas udział w projekcie wzięło 1300 osób, z których 1300 to Romowie. Spośród 700 dzieci uczestniczących w poradnictwie szkolnym, 80% wybrało szkołę średnią. Efekty długotrwale zależą od dalszego wsparcia zapewnionego uczestnikom na ich drodze życia. > Więcej informacji: www.iqrs.cz > EAPN Czechy: http://www.eapncr.org Poprawa sytuacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami, Vranov nad Topl'ou, Słowacja Agencja na rzecz wspomaganego zatrudnienia we Vranovie prowadzi projekt integracji z rynkiem pracy osób z niepełnosprawnościami, zapewniając uczestnikom wszelkie możliwe wsparcie i tworząc system prowadzący do ich zatrudnienia. Projekt jest skierowany do bezrobotnych osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin oraz do organizacji, które mogą pomóc w znalezieniu im pracy, takich jak służby publiczne. Do najważniejszych świadczonych przez projekt usług należą: szkolenie, analiza rynku pracy w celu znalezienia wolnych stanowisk, analiza umiejętności, podejście do potencjalnego pracodawcy, praktyki, indywidualne wsparcie z użyciem bazy danych osób bezrobotnych i potencjalnych pracodawców. Dotychczas z projektu skorzystało około stu osób. Doprowadziło to do zmiany statusu osób z niepełnosprawnościami, które obecnie mogą pracować i posiadają swój wkład w życie społeczne. Dzięki temu jakość ich życia poprawiła się. Model ten został przejęty przez słowacki urząd pracy. 3.4 Promowanie mechanizmów realizacji prowadzonych przez organizacje pozarządowe Poniższe dwa projekty pokazują, w jaki sposób granty globalne mogą stać się jednym z najlepszych sposobów dotarcia z funduszami europejskimi do grup marginalizowanych oraz jakie są zdolności organizacji pośredniczących (takich jak FNARTS i LVSTC) w zarządzaniu tymi dotacjami. Przedstawione niżej projekty przypominają również o kluczowej roli małych, oddolnych organizacji jako wylęgarni dobrych pomysłów oraz że podejście zmasowane nie zawsze sprawdza się najlepiej w wykorzystaniu funduszy strukturalnych. Rządy, które nie korzystają z grantów globalnych, rezygnują z kluczowych możliwości lepszego wykorzystania funduszy strukturalnych i zarządzania nimi. Ostatni z przedstawionych projektów ukazuje wartość podejścia międzynarodowego i w jaki sposób może ono podnieść standardy w opiece społecznej. 13 Grant globalny na rzecz projektu mikrofinansowania, Francja FNARS (Fédération nationale des associations d'accueil et de réinsertion sociale) to francuska organizacja zajmująca się problemem bezdomności i marginalizacji zarządzała w latach 2000-2006 grantem globalnym na rzecz projektu mikrofinansowania w centralnym regionie Francji w okolicy Orleanu, jako organizacja pośrednicząca w ramach grantów globalnych, linia budżetowa 10b, której przeznaczeniem było wspieranie lokalnych inicjatyw organizacji non-profit (obecnie linia 4.2.3). Linia budżetowa finansuje projekty do 23 000 euro (85% finansowane z EFS) trwające do 36 miesięcy i przeznaczona jest dla projektów z zakresu gospodarki społecznej (np. eko-turystyka), integracji społecznej (np. osoby o minimalnych dochodach, młode, starsze, z niepełnosprawnościami) oraz projektów na rzecz zwalczania dyskryminacji, głównie w odległych obszarach wiejskich i najtrudniejszych obszarach miejskich. W latach 2005-2008 FNARS wykorzystała 3,4 mln euro na dotacje do 135 projektów, co pozwoliło pomóc 3 273 osobom, głównie długotrwale bezrobotnym, młodym poniżej 25 roku życia, osobom nisko opłacanym i zarabiającym pensję minimalną, głównie poprzez szkolenia zawodowe i tworzenie przedsiębiorstw społecznych (utworzono 180 miejsc pracy). W latach 2010-2011 budżet wynosił 1 070 837 euro, co pozwoliło na pomoc 1 382 osobom w ramach 65 projektów. Program miał ogromny wpływ na podtrzymanie pracy wielu małych organizacji pozarządowych i zapewnienie praktycznej pomocy osobom potrzebującym. > Więcej informacji: http://www.fnars-centre.com/rubrique.php3?id_rubrique=4 oraz www.fse.microprojects.fr > EAPN Francja: www.eapn-france.org Granty globalne i pomoc techniczna, Londyn, Anglia EFS w Londynie operuje programem grantów globalnych pod nazwą granty wspólnotowe (niewielkie dotacje na 100% do 21 000 funtów). Konkretne wsparcie dla małych grup dostępne jest w ramach Small Groups Economic Project prowadzonego przez London Voluntary Training Consortium.(LVSTC)8 Doświadczenia tej organizacji dowodzą, że można w ten sposób realizować szereg projektów wspomagających grupy społeczne w najtrudniejszej sytuacji, na przykład: Praca z tureckimi imigrantkami w Londynie, w szczególności z tymi po rozwodach lub w trudnych małżeństwach, wspomagająca ich umiejętności czytania i pisania, zatrudnialność i umiejętności poszukiwania pracy; Warsztaty dla bezrobotnych muzyków lokalnych, prowadzące do samozatrudnienia w charakterze muzyka; szkolenie perkusyjne dla bezrobotnych, dzięki czemu mogą oni przekazywać wiedzę podczas warsztatów dla innych grup (byłych przestępców i osób o szczególnych potrzebach); Doradztwo i szkolenia rozwoju osobistego dla samotnych kobiet; Doradztwo, rzecznictwo i wsparcie dla rodzin w trudnej sytuacji, osób bezdomnych i ofiar przemocy domowej; Kursy z higieny żywienia, umożliwiające pracę w restauracjach; Dostarczenie zielonych umiejętności osobom z grup marginalizowanych, w tym bezrobotnym, by mogli oni później otworzyć przedsiębiorstwa społeczne rozwijające gospodarkę postwęglową; Szkolenia z zakresu umiejętności czytania, pisania liczenia i sportu dla francuskojęzycznej społeczności afrykańskiej wraz ze środkami poprawy zdrowia psychicznego i zwalczania zachowań antyspołecznych. Wszystkie te kursy i programy stanowią przykład wykorzystania EFS w ramach grantów globalnych do dotarcia do osób z grup najbardziej marginalizowanych w kreatywny sposób. Wiele z tych projektów 14 odnotowało wysoki stopień progresji do zatrudnienia i dalszej edukacji. Kluczowym czynnikiem sukcesu EFS w Londynie jest wykorzystanie pomocy technicznej przez LVSTC, które od 1993 r. ma dostęp do pomocy technicznej na mocy par. 46. LVSTC wykorzystało pomoc techniczną w pracy z ponad 4 000 grup, zapoznając je z EFS, pomagając w złożeniu wniosków o dotacje z EFS, rozwiązując problemy i gwarantując zachowanie ducha partnerstwa wyrażonego w przepisach EFS. > Więcej informacji: www.lvstc.org.uk 3.5 Stawianie osób doświadczających ubóstwa w centrum i wspomaganie rozwoju społeczności lokalnej Organizacje pozarządowe maja ogromny potencjał prowadzenia oddolnych projektów, które mogą przyspieszyć włączenie społeczne grup marginalizowanych, wspomagając rozwój społeczności lokalnej na danym terenie. Przykład tego rodzaju działania EAPN Bułgaria doskonale ilustruje, jak powinien wyglądać odpowiednio zaplanowany projekt zapewniający zrównoważony rozwój społeczności lokalnej w podejściu oddolnym kierowanym przez społeczność lokalną. Projekt działania „Zrównoważony rozwój lokalnych społeczności i gospodarki lokalnej poprzez gospodarkę społeczną, poprawa usług socjalnych i efektywne wykorzystanie funduszy strukturalnych”, Bułgaria. Ten pilotażowy projekt działań i badań finansowany z EFS ma na celu ocenę skuteczności krajowego systemu zarządzania funduszami strukturalnymi. Czy fundusze strukturalne rzeczywiście wspomagają rozwój społeczności lokalnej i w jakim stopniu priorytety funduszy strukturalnych korespondują z priorytetami małych gmin? W projekt zaangażowane są da uniwersytety (z Sofii i Belgoevgradu), instytut socjologii Bułgarskiej Akademii Nauk, gmina Sapareva Bany i lokalne NGOs oraz krajowa federacja pracodawców osób z niepełnosprawnościami. W ramach projektu 54 studentów obu uniwersytetów we współpracy z pracownikami akademickimi, mieszkańcami gminy i lokalnymi władzami wykonało projekt działań badawczych oraz opracowało tzw. „projekty nadziei” dotyczące różnych obszarów (rolnictwo ekologiczne, festiwale artystyczne, lokalna strategia komunikacji, budowanie możliwości lokalnych NGOs pracujących z osobami niepełnosprawnymi, regionalne stowarzyszenie producentów rolnych, rozwój usług turystycznych i zajęć dla dzieci). Opracowany w ramach programu PROGRESS projekt „Mosty ku integracji” aktywuje lokalne grupy inicjatyw i lokalny kapitał poprzez działania uczestniczące, badania i metodologię socjalną na rzecz publicznego uczestnictwa. Wielu interesariuszy ( w szczególności młodzieży) współpracowało na rzecz rozwoju lokalnego. Powstało stanowisko „eksperta rozwoju lokalnego”. > Więcej informacji: Maria Jeliazkova/EAPN Bułgaria, [email protected] 3.6 Inwestowanie w działalność międzynarodową Międzynarodowe projekty finansowane z EFS ukazują znaczenie promowania międzynarodowych działań wspierających innowacyjne praktyki integracji społecznej wymagające uczestnictwa. Z danych EAPN wynika, że międzynarodowe działania w ramach EFS w latach 2007-2013 zostały ograniczone w porównaniu z latami 2000-2006, kiedy działał program EQUAL. Istnieje jednak kilka przykładów dobrych praktyk. Model Aktywizacji Społecznej (Social Activation Model – SAM): poprawa zdrowia psychicznego, Anglia i Dania. Projekt SAM prowadzony przez ochotników z pomocy społecznej w Ipswich we wschodniej Anglii pomaga osobom leczącym się na choroby psychiczne w powrocie do głównego nurtu społeczeństwa. 15 Pomoc obejmuje wspomaganie rozwoju umiejętności cyfrowych w obrębie fotografii, grafiki, projektowania stron, telewizji i radia. W planach jest otwarcie przedsiębiorstwa socjalnego w dawnym lokalu handlowym. Projekt charakteryzuje się zaangażowaniem uczestników w proces podejmowania decyzji, rozwój osobistych umiejętności uczestników i elastyczne podejście do postępów. Projekt SAM jest projektem międzynarodowym, w którym biorą udział partnerzy z Danii. W 2010 r. odbyły się międzynarodowe warsztaty projektu pod egidą Sieci Aktywnej Integracji finansowane z EFS. Pozwoliło to zbadać stopień w jakim doświadczenie projektu SAM można przenieść na inne kraje, w szczególności koncepcje wzmacniania znaczenia uczestników i wykorzystanie otoczenia wspólnoty, problemy projektu (nawroty u uczestników, niewystarczające wsparcie zdrowotne), czynniki sukcesu (finanse, wizja elastyczność, wykorzystanie niezależnej ewaluacji) i inne istotne obszary refleksji, które mogą podwyższyć standardy opieki społecznej w Europie. 4. WNIOSKI Przedstawione wyżej przykłady pokazują jak kluczową rolę mogą odgrywać NGO w realizacji skutecznych projektów na rzecz redukcji ubóstwa i wykluczenia społecznego. Nasuwa się zatem istotne pytanie: Dlaczego nie ma ich więcej? W ciągu ostatnich lat EAPN wielokrotnie zwracała uwagę na trudności, których doświadczają organizacje pozarządowe ubiegające się o dostęp do funduszy strukturalnych. Obejmują one niski poziom informacji, niewielki procent funduszy i środków otwartych dla NGOs, brak otwartych zaproszeń do składania wniosków, restrykcyjne wymagania współfinansowania, nieproporcjonalnie wysokie wymagania wobec projektów , brak pomocy w przygotowaniu wniosków i często ograniczony zakres dopuszczalnych działań. Nawet w przypadku udanych programów istnieje szereg czynników zniechęcających do ich kontynuacji, takich jak problemy z płynnością finansową i współfinansowaniem, nadmiar wymaganych raportów, ograniczenia i opóźnienia finansowe. Trudności te były już przedstawiane krajowym i europejskim instytucjom zarządzającym od wielu lat. EAPN wielokrotnie zwracała uwagę na konieczność zmniejszenia tego rodzaju barier poprzez mechanizmy pomocy technicznej, granty globalne, budowanie możliwości i wykorzystanie organów pośredniczących. Gdyby udało się rozwiązać wymienione problemy, poziom uczestnictwa organizacji zajmujących się włączeniem społecznym mógłby być o wiele wyższy, a wpływ na redukcję ubóstwa i wykluczenia społecznego – znacznie większy. 16 17 INFORMACJE I DANE KONTAKTOWE Więcej informacji na temat niniejszej publikacji: Sian Jones, Koordynator Polityki EAPN [email protected] 0032 (2) 226 58 59 Więcej publikacji i działań EAPN na stronie www.eapn.eu Niniejszy podręcznik wykorzystania funduszy strukturalnych na rzecz włączenia społecznego powstał dzięki współpracy członków EAPN, w tym członków dawnej grupy roboczej ds. funduszy strukturalnych. Podręcznik ma za zadanie ułatwić organizacjom pozarządowym zrozumienie nowych możliwości, jakie dają fundusze strukturalne w okresie 2014-2020, aby mogły one lepiej pełniej uczestniczyć w procesach związanych z funduszami strukturalnymi. Dostarcza on również organizacjom pozarządowym narzędzi do budowania projektów spełniających wymagania przepisów dotyczących funduszy strukturalnych 2014-2020 w kwestii redukcji ubóstwa i pogłębiania partnerstwa. Obejmuje to między innymi wyznaczenie zasad oceny dobrej praktyki projektów dotyczących włączenia społecznego z wykorzystaniem funduszy strukturalnych oraz prezentowanie przykładów projektów finansowanych z funduszy strukturalnych. EAPN – Europejska Sieć Przeciwdziałania Ubóstwu jest największą europejską siecią obejmującą organizacje pozarządowe zajmujące się zwalczaniem ubóstwa, grupy oddolne oraz organizacje ogólnoeuropejskie aktywnie przeciwdziałające ubóstwu i wykluczeniu społecznemu. EAPN powstała w 1990 r. Europejska Sieć Przeciwdziałania Ubóstwu zezwala na kopiowanie pod warunkiem podania źródła. Styczeń 2015. Niniejsza publikacja otrzymała wsparcie finansowe z Programu Unii Europejskiejna rzecz Zatrudnienia i Innowacji Społecznych (2014-2020 ). Więcej informacji można znaleźć na stronie: http://ec.europa.eu/social/easi Ani Komisja Europejska, ani żadna osoba działająca w imieniu Komisji nie ponoszą odpowiedzialności za wykorzystanie informacji zawartych w niniejszej publikacji . O pozwolenie na wykorzystanie lub powielanie zdjęć które nie są objęte prawami autorskimi Unii Europejskiej należy zwrócić się bezpośrednio do posiadacza praw autorskich. 18