Raport z ewaluacji wewnętrznej

Raport z ewaluacji wewnętrznej
w Szkole Podstawowej nr 213
i Gimnazjum Publicznym Nr 49
w Łodzi
ROK SZKOLNY 2014/1015
Wpływ zastosowania technologii informatycznych na podniesienie
poziomu zainteresowania procesem kształcenia.
Zespół przeprowadzający ewaluację:




Jacek Baranowski – koordynator zespołu
Dorota Stasinowska – szkoła podstawowa
Magdalena Osińska – gimnazjum publiczne
Robert Jaskólski - internat
Łódź, 23 stycznia 2015r.
1
Wprowadzenie
Badania prowadzono w okresie od listopada 2014 roku do 7 stycznia 2015 roku, zgodnie
z harmonogramem zawartym tytularnym dokumencie.
Na użytek badań dokonano spisu zasobów TIK we wszystkich pomieszczeniach
dydaktycznych, dokonano analizy 28 planów realizacji podstawy programowej na II i III
etapie edukacyjnym, przeprowadzono sondaż diagnostyczny wśród 11 nauczycieli oraz 42
uczniów obu typów szkół.
Badaniom ewaluacyjnym postawiono określone cele i opisujące je pytania badawcze, które
porządkują prezentację wyników. Nacisk globalny w ewaluacji postawiono na ustalenie
poziomu atrakcyjności stosowania TIK w percepcji nauczycieli i uczniów, co jest ważną
przesłanką do końcowej interpretacji uzyskanych danych.
Przed przystąpieniem do prezentacji wyników badań należy dodać, że analiza stanu
zmiennych zawartych w pytaniach badawczych dążyła także do udzielenia odpowiedzi na
pytanie: W jaki sposób dostęp nauczycieli do zasobów TIK w szkole wiąże się z faktycznym
wykorzystywaniem TIK w czasie zajęć?
W związku z tym w wybranych problemach badawczych uzupełniano poszukiwania
dodatkowymi pytaniami o wiązania zmiennych.
1. Wyniki badań ewaluacyjnych oraz ich analiza
1.1. Stan zasobów TIK w Szkole Podstawowej Nr 213 w Łodzi oraz w Gimnazjum
Publicznym Nr 49 w Łodzi
Zasoby TIK w obu szkołach tworzą:
-2 tablice multimedialne z oprzyrządowaniem komputera, oprogramowania do nauki języka
angielskiego (1 pracownia), historii i WOS (1 pracownia) oraz zintegrowanego z tablicami
rzutnika multimedialnego,
-16 komputerów stacjonarnych, będących wyposażeniem pracowni komputerowej wraz
z rzutnikiem multimedialnym,
- stałego w całym budynku szkół dostępu do WiFi, z zastrzeżeniem możliwości
wykorzystania dostępu w pracowniach z urządzeniami „odbiorczymi”.
Powyższe dane świadczą o niskim poziomie dostępności nauczycieli do zasobów TIK- mniej
niż połowa sal dydaktycznych ów dostęp gwarantuje.
W uzupełnieniu ustalono, że poziom umiejętności wykorzystania zasobów TIK w samoocenie
nauczycieli jest wysoki (8 na 11 nauczycieli), co daje podstawy do sformułowania opinii
o niewystarczającym zasobie TIK w badanych szkołach vs nauczycielski poziom
umiejętności ich wykorzystania.
1.2. Plan zastosowania i stan wykorzystania TIK w procesie kształcenia
formalnego przez nauczycieli w Szkole Podstawowej Nr 213 w Łodzi (II etap) oraz
w Gimnazjum Publicznym Nr 49 w Łodzi (III etap)
Tytułowy problem badawczy rozpatrywano w dwóch uzupełniających się
perspektywach czasowych:
2
- na tzw. planowanym ‘wejściu’ do procesu kształcenia (analiza dokumentów
formalnych- planów realizacji podstawy programowej dla każdego z etapów kształcenia na
I okres szkolny,
- na ‘wyjściu’ poprzez sondowanie nauczycieli deklarujących wykorzystanie zasobów
TIK na koniec I okresu szkolnego.
1.2.1. Narzędzia i częstotliwość wykorzystania zasobów TIK zaplanowana przez
nauczycieli do realizacji zajęć lekcyjnych w badanych szkołach
Na II etapie edukacyjnym nie zaplanowano wykorzystania tablic multimedialnych
wraz z oprogramowaniem, w przypadku 8 planów realizacji przedmiotów szkolnych1
zaplanowano wykorzystanie zasobów sieciowych, a w przypadku czterech przedmiotów
oprogramowanie komputerów specyficzne dla danego przedmiotu nauczania.
Częstotliwość wykorzystania zasobów TIK w fazie planowania zmierzono liczbą godzin, jaką
zaplanowano do wykorzystania określonych zasobów2, i tak:
- dla zasobów sieciowych na tym etapie kształcenia przedział godzin wynosi od 8 godzin do
90 godzin (średnio na przedmiot szkolny z wyłączeniem WF3 20,7 godziny dydaktycznej),
- dla oprogramowania od 10 do 30 godz. (śr. 8,5).
Na III etapie zaplanowano wykorzystanie wszystkich dostępnych zasobów TIK, w
tym:
- dwa plany przewidziały wykorzystanie tablicy multimedialnej wraz z jej oprogramowaniem
(135 godzin oraz 90 godzin),
- 13 planów „przedmiotowych” uwzględniło wykorzystanie zasobów sieciowych (od 5 do 120
godzin, śr. 19,4 na przedmiot)
- 8 planów uwzględniało wykorzystanie specyficznego dla przedmiotu oprogramowania
komputerowego.
Warto zauważyć, że na 16 przedmiotów szkolnych (bez WF) połowa planów dla III etapu
przewidziała wykorzystanie co najmniej dwóch typów zasobów TIK, natomiast na II etapie w
takiej sytuacji znalazły się 3 przedmioty.
Uogólniając można stwierdzić, że zakres planowania wykorzystania TIK odpowiada
samoocenie poziomu nauczycielskich umiejętności wykorzystania zasobów TIK.
1.2.2. Stan i częstotliwość wykorzystania narzędzi (zasobów) TIK w realizacji
zajęć lekcyjnych w badanych szkołach
W zasadzie można stwierdzić, że stan wykorzystania TIK nie różni się w świetle deklaracji
nauczycieli od stanu zaplanowania, co można w dużym uproszczeniu wskazać różnicą
średniej godzin:
- dla II etapu 3,7 godziny mniej niż zaplanowano w zakresie wykorzystania zasobów
sieciowych oraz 1,7 godziny w zakresie oprogramowania komputerowego, specyficznego dla
przedmiotu kształcenia
1
Dla uproszczenia w dalszej części posłużono się skrótem „przedmioty”
Do rzetelnego pomiaru częstotliwości należy ustalić okresowy wymiar godzin dla poszczególnych
przedmiotów, badając wzajemne proporcje
3
Ze względu na specyfikę przedmiotu
2
3
- dla III etapu w pełni zrealizowano plan wykorzystania oprogramowania tablicy
multimedialnej, 4,3 godziny mniej niż zaplanowano wykorzystano zasoby sieciowe, 2,5
godziny mniej zajęć wykorzystujących komputerowe oprogramowanie
co reasumując daje podstawę do stwierdzenia, że zasoby TIK są uwzględniane
i wykorzystywane w pracy dydaktycznej nauczycieli obu szkół (etapów kształcenia).
1.3. Poziom atrakcyjności procesu kształcenia z zastosowaniem TIK w percepcji
uczniów i nauczycieli
W percepcji nauczycieli, zarówno ogólny poziom atrakcyjności jak
i atrakcyjności „własnych” zajęć z wykorzystaniem TIK, jest wysoki.
Percepcję uczniów kształtowało dualne (wzajemnie kontrolujące się) podejście–
zapytano ich o preferencje własnego stylu uczenia się w czasie zajęć oraz preferencje sposobu
postępowania nauczyciela na zajęciach dydaktycznych4. W kafeterii proponowanych
odpowiedzi zawarto style uczenia się z wykorzystaniem TIK oraz sposoby organizowania
zajęć przez nauczyciela (czy też metody pracy nauczyciela) uwzględniające zastosowanie
TIK.
Dodatkowo zapytano o preferowane przedmioty szkolne5 kontrolując je wobec przedmiotów,
które wskazali nauczyciele jako wykorzystujące TIK.
Uczniowie szkoły podstawowej -9 uczniów II etapu (przy N=14) wskazało wśród
preferowanych stylów uczenia się styl wykorzystujący pracę z komputerem na lekcji na
poziomie równym z zajęciami opartymi na prezentacji obrazu (ilustracji, filmu). 7 uczniów
wskazało w preferencjach styl słuchowy, oparty na aktywności werbalnej nauczyciela, 6 z
kolei „lubi” uczyć się z wykorzystaniem gier i tekstów na tablicy interaktywnej.
Preferencje nauczycielskiego sposobu organizowania zajęć potwierdzają atrakcyjność dla
uczniów komputera (10 osób), gier interaktywnych (7) i obrazu (8 uczniów).
Podobny rozkład odpowiedzi ujawnił się wśród uczniów III etapu- po 17 uczniów (przy
N=28) wybrało6 styl uczenia się związany z tablicą (13 w pytaniu kontrolnym), komputerem
(16) i słuchaniem ( 19 uczniów wskazało ciekawe opowiadanie nauczyciela jako preferowany
sposób organizowania zajęć), 13 uczniów preferuje także styl oparty na oglądzie obrazu (17
wskazało pokaz).
Wśród uczniów II i III etapu trudno dostrzec dominację w preferencjach stylów czy
metod pracy opartych na TIK, ale nie wyklucza to stwierdzenia wysokiego poziomu
atrakcyjności takich zajęć- w obu podejściach ponad połowa uczniów obu etapów wskazuje
TIK w preferencjach.
Wybór preferowanych przedmiotów szkolnych jest istotnie rozproszony i trudno
wnioskować o zdecydowanej przewadze atrakcyjności przedmiotów często
wykorzystujących TIK nad przedmiotami rzadko wykorzystującymi czy „bez”
stosowania TIK w procesie kształcenia.
4
Uczniowie mogli wskazać trzy preferencje w każdym z pytań bez hierarchizacji
ograniczając wybór do trzech
6
użyto skrótu myślowego
5
4
2. Wioski końcowe z badań ewaluacyjnych
Należy zauważyć, że specyfika terenu przeprowadzonych badań ewaluacyjnych
(mowa tu o liczebności badanych nauczycieli i uczniów) nie pozwala na jednoznaczne,
obiektywne wnioskowanie, dlatego nie możemy stwierdzić ani faktu wpływu zastosowania
TIK na podniesienie poziomu zainteresowania uczniów procesem kształcenia, ani tym
bardziej poziomu wpływu TIK na przebieg tego procesu.
Wyniki pozwalają jednak ustalić, że TIK jest ‘narzędziem’ stosowanym w szkołach
w ogólnie przeciętnej częstotliwości, uatrakcyjniającym proces kształcenia w percepcji
nauczycieli i uczniów, jednak stan zasobów TIK wydaje się nie zaspokajać potrzeb w tym
zakresie.
Ujawnione w badaniach tendencje powinny być monitorowane w dalszym ciągu,
zakładając pogłębienie ustalenia stanu pojedynczych zmiennych.
5