Slumdog. Milioner z ulicy reż. Danny Boyle

Slumdog. Milioner z ulicy
reż. Danny Boyle
MATERIAŁY DYDAKTYCZNE
DLA NAUCZYCIELI
SPIS TREŚCI
1.
2.
Informacje o filmie Slumdog. Milioner z ulicy. (str. 2)
Scenariusz lekcji języka polskiego. (str. 4)
Temat: Tak było zapisane (do scenariusza można dodatkowo pobrać prezentację multimedialną ze strony
www.edukacja.nowehoryzonty.pl, zakładka Edukacja filmowa – Prezentacje do pobrania hasło: edukacja09).
3. Scenariusz lekcji geografii. (str. 7)
Temat: Kontrasty społeczne i gospodarcze Indii na podstawie filmu Slumdog. Milioner z ulicy.
4. Scenariusz lekcji. (str. 10)
Temat: Slumdog. Milioner z ulicy (do scenariusza niezbędna jest prezentacja multimedialna, którą można pobrać ze
strony www.edukacja.nowehoryzonty.pl, zakładka Edukacja filmowa – Prezentacje do pobrania, hasło: edukacja09).
INFORMACJE O FILMIE
Opracował: Adam Trwoga
NOTA O FILMIE
Tytuł: Slumdog. Milioner z ulicy (Slumdog Millionaire)
Reżyseria: Danny Boyle
Scenariusz: Simon Beaufoy (na podstawie książki Q and A Vikasa Swarupa)
Zdjęcia: Anthony Dod Mantle
Muzyka: A. R. Rahman
Scenografia: Mark Digby, Michelle Day
Kostiumy: Suttirat Anne Larlarb
Montaż: Chris Dickens.
Aktorzy: Dev Patel (Jamal Malik), Freida Pinto (Latika), Madhur Mittal (Salim), Anil Kapoor (Prem Kumar), Irfan Khan
(inspektor policji), Saurabh Shukla (posterunkowy Srinivas), Rajendranath Zutshi (reżyser), Mahesh Manjrekar (Javed),
Ankur Vikal (Maman), Sharib Hashmi (Prakash).
Produkcja: Celador Films, Film4, Wielka Brytania, USA 2008.
Premiera: 30.08.2008 (światowa), 27. 02.2009 (Polska)
Czas trwania: 120’
WAŻNIEJSZE NAGRODY
(z 55 otrzymanych)

Oscary 2008: najlepszy film − Christian Colson
najlepszy reżyser − Danny Boyle
najlepszy scenariusz adaptowany − Simon Beaufoy
najlepsza muzyka − A. R. Rahman
najlepsze zdjęcia − Anthony Dod Mantle
najlepszy montaż − Chris Dickens
najlepsza piosenka (Jai Ho) − A. R. Rahman (muzyka), Gulzar (słowa)
najlepszy dźwięk − Ian Tapp, Richard Pryke i Resul Pookutty

Złote Globy 2008 najlepszy film dramatyczny
najlepszy reżyser − Danny Boyle
najlepszy scenariusz − Simon Beaufoy
najlepsza muzyka − A. R. Rahman

Nagrody BAFTA 2008
najlepszy film − Christian Colson
najlepszy reżyser − Danny Boyle
najlepszy scenariusz adaptowany − Simon Beaufoy
najlepsza muzyka − A. R. Rahman
najlepsze zdjęcia − Anthony Dod Mantle
najlepszy montaż − Chris Dickens
najlepszy dźwięk − Ian Tapp, Richard Pryke, Resul Pookutty, Tom Sayers i Glenn Freemantle

Camerimage 2008
Złota Żaba − Anthony Dod Mantle
NOTA O REŻYSERZE
Danny Boyle (ur. 1956 w Manchesterze, w rodzinie irlandzkich imigrantów) jest brytyjskim reżyserem i producentem
filmowym. Studiował literaturę angielską na University of Wales, po czym został reżyserem Joint Stock Theatre
Company oraz dyrektorem artystycznym Royal Court Theatre. Doświadczenie filmowe zdobywał pracując w telewizji
BBC w Belfaście oraz realizując seriale telewizyjne: Inspector Morse (1987) i Mr. Wroe’s Virgins (1993). Jego debiutem
kinowym był thriller Płytki grób (1994). Trainspotting, drugi film, ugruntował pozycję Boyle’a w kinematografii
brytyjskiej, szybko stając się kultowym filmem lat 90. Następnie reżyser z różnym powodzeniem próbował kariery w
Hollywood, czego ukoronowaniem stał się olbrzymi sukces jego ostatniego filmu, Slumdog. Milioner z ulicy.
FILMOGRAFIA
Płytki grób (1994), Trainspotting (1995), Życie mniej zwyczajne (1997), Niebiańska plaża (2000), Odkurzając zupełnie
nago w raju (2001), 28 dni później (2002), Alien Love Triangle (2002), Milionerzy (2004), W stronę słońca (2007),
Slumdog. Milioner z ulicy (2008).
O FILMIE
Slumdog. Milioner z ulicy jest kolejnym sukcesem artystyczny w dorobku Danny’ego Boyle’a, twórcy takich
produkcji jak Płytki grób, Trainspotting czy 28 dni później. Wyprodukowany za zaledwie 15 milionów dolarów
Slumdog, mógł zapewne być „tylko” jednym z wielu ciekawych filmów na ekranach kin w Europie i Stanach
Zjednoczonych, gdyby nie światowy kryzys. Niespodziewany sukces tego dzieła, uwieńczony ośmioma statuetkami
Oscara, był wypadkową nie tylko niebanalnego scenariusza Simona Beaufoya (scenarzysty Goło i wesoło), doskonale
przeniesionego na ekran przez całą ekipę z Boylem na czele, lecz także oczekiwań widzów. W czasach kryzysu ludzie
potrzebują wielkiego widowiska, efektownej rozrywki, by nie powiedzieć bajki, która wzruszy i pokrzepi serce. Baśni,
w której przegrany już na starcie ze względu na pochodzenie (muzułmanin ze slumsów Bombaju) – wygrywa. Danny
Boyle zapytany o to odpowiedział: „Tak, to bajka. Ale bajka, która zasługuje na to, żeby się naprawdę zdarzyć”. Film
jest współczesnym odpowiednikiem znanych choćby z Tysiąca i jednej nocy opowieści pełnych ucieczek, niezwykłych
zwrotów akcji, cudownych ocaleń i potyczek, w których bohater musi zmierzyć się nie ze złym Dżinem, ale z lokalnym
gangsterem, a zły demon zostaje zastąpiony przez kusiciela – prowadzącego teleturniej Prema Kumara.
W filmach Danny’ego Boyle’a motyw teleturnieju oglądanego na ekranie telewizora stanowi swoisty
komentarz do życia bohaterów. Tutaj jest osią całego filmu. Za sprawą kolejnych pytań stawianych w znanym na całym
świecie teleturnieju Who Wants to Be a Millionaire (w polskiej wersji Milionerzy) poznajemy przeszłość
osiemnastoletniego „slumdoga” („psa ze slumsów”, jak go nazywają) Jamala Malika. Gdy później przesłuchiwany
i torturowany przez policję opowiada o swoim życiu, udowadnia, że podając prawidłowe odpowiedzi na wszystkie
pytania teleturnieju nie oszukiwał, a jego poczynania podyktowane były miłością do Latiki.
Slumdog nie proponuje ucieczki od brutalnej rzeczywistości dnia codziennego w kolorowy świat kinowej
ułudy w stylu Bollywood. Młodzi zakochani tańczą w finale niczym w typowym hinduskim filmie, ale piękna Latika ma
na policzku bliznę, ślad po próbie ucieczki od bogatego gangstera.
Indie, dawna „perła w koronie” Imperium Brytyjskiego, to obecnie, obok Chin, najludniejszy i najbardziej
dynamicznie rozwijający się kraj na świecie. Wzrost gospodarczy nie przekłada się jednak na poziom życia
mieszkańców, co w połączeniu z pradawnym systemem kastowym skazuje dużą część społeczeństwa na straszliwe
ubóstwo.
Boyle w wywiadach często powoływał się na powinowactwo współczesnych Indii z XIX-wieczną Anglią,
opisywaną przez Karola Dickensa, mówiąc, że ten kraj „przemierza tę samą drogę, co my 150 lat temu”. Ekstremalne
3
bogactwo i potworna bieda, eksplozja możliwości, nagłe zakręty losu bohaterów, często dziecięcych – to wszystko
sprawia, że Jamal jest hinduskim kuzynem na przykład dickensowskiego Olivera Twista.
W Indiach Boyle dostrzegł „[…] rodzaj pędu, determinacji ludzi – coś, czego brakuje dzisiejszej Europie. My
osiągnęliśmy pewien komfort, nie musimy się już tak spinać. Dlatego nasze filmy są bardziej wymyślone, nierealne,
wypreparowane z życia, pozbawione prawdziwych emocji i dramatów. Opowiadają o życiorysach jednostkowych,
takie rozproszone małe fakty, wyjęte z głównego nurtu. Nie ma powieści o wielkich przemianach społecznych,
technologicznych, obyczajowych, bo takie w Europie już nie następują. Straciliśmy ciekawość wielkich idei, zajęliśmy
się przyjemnościami, konsumpcją… Mam nadzieję, że patrząc na ten film widzi się coś żywego, wibrującego,
i widzowie to czują”.
Slumdog. Milioner z ulicy ma wszystkie cechy autorskiego kina Boyle’a: wyszukana stylistyka zdjęć, szybki
montaż, świetna ścieżka dźwiękowa, a także czarny humor w ukazywaniu nieco surrealistycznej rzeczywistości,
czasem z pogranicza horroru, bohater postawiony wobec utraty zaufania czy wręcz zdrady ze strony najbliższych mu
osób. Nie bez znaczenia pozostaje też fakt związany z biografią reżysera, który zanim zainteresował się teatrem
i filmem, za namową rodziny, miał zostać księdzem. Boyle w jednym z wywiadów powiedział, że w gruncie rzeczy
bycie księdzem i reżyserem jest podobne, ponieważ „obaj mówią ludziom, co mają myśleć”, a on sam przede
wszystkim zainteresowany jest „duchowym sektorem życia człowieka”. W Slumdogu, podobnie jak w Trainspotting,
pokazał, jak ktoś, z góry skazany na przegraną, potrafi wyjść z każdej opresji. Ale możliwa jest sytuacja odwrotna,
której doświadczają bohaterowie Płytkiego grobu – bogaci młodzi yuppies skłóceni przez swoją zachłanność, zostają
doprowadzeni do finałowej tragedii. Filmy Boyle’a dają nadzieję, ale są również przestrzegają.
SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO
Opracowały: Dorota Bąk, Izabela Jach
Temat: Tak było zapisane…
CELE LEKCJI
Po lekcji uczeń powinien:





wykazywać się znajomością różnych definicji przeznaczenia;
znać personifikacje przeznaczenia w różnych kulturach;
analizować sceny z filmu i tekstu literackiego pod kątem tematu;
umieć odnajdywać podobieństw i różnice między losami bohaterów filmu i książki;
odpowiednio argumentować swoje zdanie w kontekście tematu .
METODY I FORMY PRACY




dyskusja
prezentacja multimedialna
analiza tekstów kultury
wykład
ŚRODKI DYDAKTYCZNE



Slumdog. Milioner z ulicy, reż.: D. Boyle, Wielka Brytania, USA 2008
książka Dzieje Tristana i Izoldy, opracowanie Joseph Bédier, tłumaczenie Tadeusz Boy-Żeleński
prezentacja multimedialna
POJĘCIA KLUCZOWE
4





przeznaczenie
los
fatum
dola
fortuna
CZAS
2 godziny lekcyjne
UWAGA: UCZNIOWIE POWINNI BYĆ PO LEKTURZE DZIEJÓW TRISTANA I IZOLDY
PRZEBIEG LEKCJI
1. Wstęp: Nauczyciel prosi uczniów o zaznaczenie odpowiedzi na pytanie postawione na początku filmu.
1. Jamal Malik jest przed pytaniem za 20 milionów rupii. Jak to zrobił?
A: Oszukiwał
B: Ma szczęście
C: Jest geniuszem
D: Tak zostało zapisane
Prawidłową odpowiedzią jest D. Poznajemy ją w ostatniej scenie filmu, zaraz po dialogu, kiedy jesteśmy już pewni, że
Jama i Latika będą razem.
Jamal: Wiedziałem, że będziesz oglądała.
Latika: Myślałam, że będziemy razem dopiero po śmierci.
Jamal: To nasze przeznaczenie.
2. Dyskusja: Nauczyciel pyta czy sformułowanie „Tak było zapisane” znaczy to samo, co „To nasze przeznaczenie”.
Pyta, czym według uczniów jest przeznaczenie, prosi o podanie ich własnej definicji przeznaczenia.
3. Prezentacja: Początkowe slajdy są podsumowaniem dyskusji, podają filozoficzną i słownikową definicję
przeznaczenia. Kolejne pokazują personifikacje i nazwy przeznaczenia w różnych mitologiach i wierzeniach. Do opisów
dołączone są wizerunki bóstw, które można z uczniami omówić.
4. Analiza: Próba porównania motywu przeznaczenia w filmie Slumdog. Milioner z ulicy i Tristanie i Izoldzie
Slumdog
 motyw tworzy swojego rodzaju klamrę (na wstępie filmu pada pytanie, na które odpowiedź otrzymujemy
w scenie końcowej);
 scena pierwszego spotkania Latiki i Jamala (łączy ich wspólny los, oboje są sierotami, stracili rodziców
w czasie rozruchów religijnych, muszą sami zadbać o swój los, przeżyć w slumsach, Jamal chce, żeby Latika
została trzecim muszkieterem);
 rozłączenie (Jamal i Salim uciekają od Surdasa, Latice się nie udaje);
 Jama poszukuje Latiki, informację o tym, gdzie jest dziewczyna uzyskuje w końcu od Arvinda, który wciąż
żebrze dla Surdasa;
 spotkanie 2 (bracia odnajdują dziewczynę w dzielnicy prostytutek, Salim zabija Surdasa i uciekają);
 rozłączenie 2: przyczyną jest Salim, który chce mieć Latikę dla siebie;
 spotkanie 3 i rozłączenie: Jamal odnajduje Latikę w domu gangstera, dla którego pracuje Salim, dziewczyna
boi się odejść, prosi, żeby Jamal o niej zapomniał, jednak chłopak dalej wierzy, że mogą być razem, przyrzeka
czekać każdego dnia o 17:00 na dworcu, do chwili, kiedy Latika zdecyduje się z nim uciec;
 spotkanie 4 i rozłączenie: Latika przychodzi na dworzec, ale ucieczkę udaremnia Salim;
5

spotkanie 5: Jamal bierze udział w „Milionerach”, bo Latika powiedziała, że ten program jest przepustką do
innego życia, chłopak wierzy, że będzie oglądała program;
szczęśliwe zakończenie: Jamal zostaje milionerem, Salim pomaga Latice w ucieczce, zakochani spotykają się
na dworcu.

Tristan i Izolda




w zasadzie cała opowieść opiera się na motywie przeznaczenia i miłości;
spotkanie 1: Izolda leczy Tristana, który został ranny w pojedynku z Morhołtem;
rozłączenie: Tristan ucieka, gdyż boi się, że dziewczyna dowie się, że jest zabójcą jej wujka;
spotkanie: Tristan jedzie znaleźć żonę dla swojego króla, Marka, zabija smoka, zostaje ranny, Izolda, która jest
nagrodą dla pogromcy smoka, leczy Tristana po raz drugi; kiedy rycerz zdrowieje płyną do zamku króla Marka,
którego żoną ma zostać Izolda (Tristan walczy w imieniu swojego pana i nie ma prawa do nagrody)
przeznaczenie: Tristan i Izolda wypijają przez nieuwagę magiczny napój, który sprawia, że zakochują się
w sobie;
rozłączenie: Izolda zostaje żoną Marka;
spotkanie: zakochani nie mogą bez siebie żyć, więc spotykają się potajemnie, wbrew regułom i zasadom
rozłączenie: w skutek spisku wrogów Tristana, Marek przyłapuje zakochanych na gorącym uczynku, Tristan
musi uciekać przed stosem;
spotkanie: Tristan ratuje Izoldę przed karą Marka i zamieszkują razem w Lesie Moreńskim;
rozłączenie: Izolda musi wrócić do Marka, Tristan musi opuścić Kornwalię; Tristan staje się wędrowcem,
spotyka Izoldę o Białych Dłoniach, w której ramionach szuka zapomnienia;
spotkanie: Tristan nie może żyć bez swojej ukochanej, udaje więc szaleńca, nierozpoznany przez nikogo może
spotykać się z Izoldą;
rozłączenie: Tristan musi uciekać, gdyż służące doniosły Markowi o potajemnych spotkaniach zakochanych;
spotkanie ostatnie: Tristan umiera w wyniku odniesionych ran i podstępu Izoldy o Białych Dłoniach;
zakończenie: Izolda Jasnowłosa umiera razem z Tristanem, zakochani mogą być razem dopiero po śmierci, o
sile ich uczucia świadczy łączący ich groby krzew głogu.










Uzupełnienie tabeli: Podobieństwa i różnice między historiami. Nauczyciel wraz z uczniami uzupełnia tabelę
na tablicy.
5.
Przykładowe wnioski:
Tristan i Izolda




Jamal i Latika
PODOBIEŃSTWA
łączy ich miłość, która została im zapisana/przeznaczona
zakochani muszą pokonywać liczne przeszkody, żeby być razem
ostatecznie zwycięża miłość
muszą stawić czoło regułom jedni rycerskim, drudzy gangsterskim
Tristan i Izolda



6.
RÓŻNICE
miłość jest wynikiem magii
mogą być razem dopiero po śmierci
bronią się przed uczuciem
Jamal i Latika
jest świadomym wyborem
happy end
walczą o uczucie
Podsumowanie: Podsumowaniem może być rozmowa z uczniami na temat tego, czym jest tak naprawdę
magiczny napój i ile zależy od nas samych i naszej walki o spełnienie, przeznaczenie, w które wierzymy.
6
SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII
Opracowała: Agnieszka Szymańska
Temat: Kontrasty społeczne i gospodarcze Indii na podstawie filmu Slumdog. Milioner z ulicy.
CELE LEKCJI
Po lekcji uczeń powinien:








wyjaśniać wybrane problemy społeczno-gospodarcze Indii;
rozpoznawać wartości moralne, dokonywać wyborów i hierarchizować wartości;
wyjaśniać przyczyny gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii w Indiach;
opisywać ludność i urbanizację Indii;
wyjaśniać przyczyny gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii;
opisywać kontrasty społeczne i gospodarcze w Indiach;
analizować dane liczbowe;
oceniać współczesne kierunki przemian gospodarczych i społecznych Indii.
METODY I FORMY PRACY




dyskusja problemowa
praca ze słownikami, rocznikami statystycznymi, mapami
burza mózgów
korzystanie z Internetu
ŚRODKI DYDAKTYCZNE


film: Slumdog. Milioner z ulicy, reż.: D. Boyle, Wielka Brytania, USA 2008
rocznik statystyczny
POJĘCIA KLUCZOWE



slumsy
ubóstwo
PKB (produkt krajowy brutto)
CZAS
1 godzina lekcyjna
PRZEBIEG LEKCJI
7
1. Praca ze słownikami, mapami, rocznikami statystycznymi oraz Internetem: uczniowie przygotowują
podstawowe informacje na temat Indii (położenie geograficzne, warunki przyrodnicze, ludność, gospodarka).
Podsumowanie zebranych danych.
Przykładowa notatka:
Indie – kraj, w którym żyje ponad 1 miliard ludzi, borykający się z ogromnymi trudnościami wynikającymi z ubóstwa
mieszkańców oraz wielkiego przyrostu naturalnego. W Indiach mamy do czynienia z ogromną nędzą, wysokim
bezrobociem, przeludnieniem miast, a także zacofaniem rolnictwa. Indie to przede wszystkim kontrast wielkiej biedny
z dużym bogactwem.
Mimo że Indie są jednym z najbiedniejszych krajów świata (PKB na mieszkańca w 2008 r. wyniosło 2,900 USD 1),
zalicza się je do największych potęg przemysłowych wytwarzających samoloty, satelity komunikacyjne i elektrownie
jądrowe (w 2008 PKB mierzony parytetem siły nabywczej wyniósł dla tego kraju 3.3 biliona USD, podczas gdy np. dla
Polski było to 668 miliardów).
Indie są także krajem kontrastów krajobrazów. Na północy leżą Himalaje, tworzące granicę między Indiami
i Tybetem. Są to najmłodsze i najwyższe góry świata. Ciągną się w kierunku zachodnim, przechodząc w dwa inne
łańcuchy górskie: Karakorum, gdzie znajduje się Kaszmir oraz Hindukusz w Afganistanie. Niższe partie gór w Bengalu
Zachodnim porasta bujna roślinność, a okolice Dardżyling to jeden z najbardziej znanych na świecie obszarów
plantacji herbaty. U stóp Himalajów teren przechodzi gwałtownie w rozległą równinę, którą przecinają dorzecza
trzech olbrzymich rzek: Indusu, Brahmaputry oraz Gangesu. Jest to najgęściej zaludniony obszar Indii.
2. Burza mózgów:
a) Które fragmenty historii Jamala nie mogłyby się zdarzyć w kraju rozwiniętym (np. Polska) i dlaczego?
 pochodne ubóstwa: brak bezpieczeństwa, edukacji, higieny, opieki społecznej, przestępczość,
korupcja
 wysoki przyrost naturalny
 wysokie bezrobocie
 inne wartości moralne, akceptacja pracy dzieci, odmienna kultura
b) Czy w Indiach występują przejawy wysokiego poziomu życia i zaawansowanych technologii? (na podstawie
filmu: budowa nowoczesnego osiedla mieszkaniowego; dom, w którym mieszkała Latika; firma
telekomunikacyjna; powszechność telewizji i telefonów komórkowych).
3. Wykład nauczyciela.

Podkreślenie realizmu filmu:
Slumsy Dharavi na przedmieściach Bombaju (Mumbaju) – żyje tam od pół miliona do miliona ludzi. Jest to
ogromny rezerwuar taniej siły roboczej. Działa tu od kilku do kilkunastu tysięcy fabryczek i rzemieślniczych
warsztatów. Warunki pracy są straszne, ale wydajność pracy tekstylnych fabryczek jest porównywalna z
wielkimi chińskimi szwalniami. Drugim wielkim biznesem jest recykling – ponad 30 tys. osób codziennie
przebiera wysypiska śmieci, zbierając plastik i metalowe części, a potem segregując je według wielkości,
jakości i koloru (wybieranie śmieci pojawia się parokrotnie w tle akcji filmu). Fabryki w Dharavi mielą
plastikowe odpadki na drobne części, które potem sprzedają firmom spoza slumsów – np. producentom
plastikowych wiader.
Wszystko może być biznesem w slumsach. W Dharavi można zarabiać np. na handlu wodą, bo większość
mieszkańców nie ma w domu kranu. Zarabia się także na wynajmowaniu toalet – co można zobaczyć
w filmie, bowiem taką toaletę prowadzi jeden z małych bohaterów. Toaletowi przedsiębiorcy sprzedają nawet
miesięczne karnety rodzinne.
„Slumlords” – biznesmeni żyjący z fabryk w slumsach, często działający nielegalnie – bywają bardzo bogaci.
Jednego z nich oglądamy w filmie. Ci sami ludzie – gdy już się wzbogacą – próbują np. usuwać część slumsów
(zwłaszcza tych, które są położone w dobrych lokalizacjach) i budować na ich miejscu apartamentowce dla
zamożnych. Akcja jednej ze scen filmu rozgrywa się na terenie takiej inwestycji. Matka bohaterów filmu ginie
1
8

w czasie religijnych zamieszek w slumsach, podczas których wyznawcy hinduizmu atakują muzułmanów. Do
takich zamieszek rzeczywiście dochodziło w Dharavi i innych slumsach Bombaju w 1992 i 1993 r., a więc mniej
więcej zgodnie z chronologią filmu. Wprawdzie policja, która może powstrzymać wybuch przemocy na dużą
skalę, dociera tu z opóźnieniem, ale nie znaczy to, że mieszkańcy zwykle nie czują się bezpiecznie. Ludzie żyją
stłoczeni – dziesięcioosobowa rodzina śpi w pomieszczeniu wielkości miejsca na polskim parkingu. Nie ma
prywatności, a więc nie ma anonimowości. Trudno popełnić przestępstwo, kiedy sąsiedzi wiedzą o każdym
ruchu. Policji nie ma, ale za kradzież czy rabunek grozi lincz – co zazwyczaj skutecznie odstrasza. Mieszkaniec
slumsów – o ile nie „podpadnie” któremuś z lokalnych gangsterów czy szemranych biznesmenów – może się
tam czuć w miarę bezpiecznie. Przemoc w slumsach jest za to często wpisana
w reguły prowadzenia interesów, bo wiele slumsowych biznesów (ale nie wszystkie!) działa nielegalnie.
Rzeczywiście działają „fabryki żebraków”, czyli gangi, które okaleczają dzieci, żeby budziły litość. W lipcu 2006
r. jedna z telewizji nagrała ukrytą kamerą trzech lekarzy ortopedów, którzy zgodzili się amputować kończyny
żebrakowi za 10 tys. rupii (ok. 200 dolarów). Z jednej z takich „fabryk żebraków” uciekają bohaterowie filmu.
Ogromną korupcję i przyzwolenie na przestępczość – czyli np. na prowadzenie biznesu, opierającego się na
okaleczaniu sierot – trudno jest wytłumaczyć mieszkańcom bogatego Zachodu. Mieszkaniec slumsów żyje w
systemie, w którym nie ma nadziei na sukces. Wie, że choć będzie ciężko pracować i tak może umrzeć z głodu.
Może oszczędzać, a skorumpowany policjant i tak zabierze mu oszczędności. Nie opłaca się uczciwość w
slumsach, bo nie ma za to żadnej, nawet mizernej, nagrody. Szansą na lepsze życie jest łamanie reguł: branie
łapówek, jeżeli można; oszukanie bogatego turysty, jeżeli się da; robienie różnych szemranych interesów.
Skoro każdy tak robi, to ten, który próbuje żyć inaczej, sam się skazuje. Tę zasadę wyznaje Salim, brat
głównego bohatera filmu.
Indie jako potęga gospodarcza, dynamicznie rozwijająca się dzięki globalizacji, a od niedawna
międzynarodowa potęga kosmiczna: 22 października 2008 Indie wystrzeliły w kosmos sondę Chandrayaan-1,
rozpoczynając swoją pierwszą misję na Księżyc. To pierwszy satelita indyjski, który opuścił orbitę Ziemi. Celem
misji było zebranie danych o powierzchni Księżyca. Gratulacje napływały do Indii ze wszystkich stron. Unia
Europejska i Stany Zjednoczone pochwaliły „techniczny talent” Hindusów i nazwały je „rosnącą potęgą
kosmiczną”. Biały Dom powitał New Delhi w gronie „kosmicznej społeczności eksplorującej kosmos w celach
pokojowych”, a rząd brytyjski mówi: „Brawo!”. 14 listopada 2008 na powierzchnię Księżyca Hindusi zrzucili
34-kilogramowego mikrosatelitę Moon Impact Probe (MIP). W trakcie 25-minutowego lotu impaktor zebrał
wiele cennych informacji naukowych. Wydarzenie miało uroczysty charakter, ponieważ na Księżycu po raz
pierwszy znalazła się trójkolorowa flaga Indii – była ona narysowana na korpusie impaktora.
4. Dyskusja: geneza i skala kontrastów społeczno-gospodarczych w Indiach (społeczeństwo kastowe
i kolonializm, szybki i nierównomierny rozwój gospodarczy)
Praca domowa:
Zgodnie z przysłowiem indyjskim: Nie dawaj biedakowi ryby, daj mu wędkę i naucz go łowić zaproponuj, jakie
działania powinno się przeprowadzić, aby zmienić sytuację mieszkańców slumsów.
Literatura uzupełniająca:
Artykuły w „National Geographic”:
T. Rosenberg, Nietykalne anioły (marzec 2009)
C. Trillin, Ostatnie dni riksz (kwiecień 2008)
S. Mehta, Pociąg do Bollywood (luty 2005)
9
SCENARIUSZ LEKCJI
Opracowała: Karolina Haka-Makowiecka
Temat: Slumdog. Milioner z ulicy.
CELE LEKCJI
Po lekcji uczeń powinien:





znać kontekst społeczny, historyczny i obyczajowy filmu;
odnosić filmową fikcję do rzeczywistości Indii;
znać kontrowersje wokół filmu;
umieć wskazać różnice między filmami hollywoodzkimi a hollywoodzkim;
analizować filmy pod kątem obrazu, dźwięku i montażu.
METODY I FORMY PRACY


prezentacja multimedialna
wykład
ŚRODKI DYDAKTYCZNE


film: Slumdog. Milioner z ulicy, reż.: D. Boyle, Wielka Brytania, USA 2008
prezentacja multimedialna
POJĘCIA KLUCZOWE








slumsy
hinduizm
kasty
kapitalizm
Bollywood
korupcja
analfabetyzm
montaż
CZAS
1 godzina lekcyjna
PRZEBIEG LEKCJI
1. Prowadzący prosi uczniów o zaznaczenie odpowiedzi na pytanie postawione na początku.
W trakcie lekcji nauczyciel korzysta z dołączonej prezentacji. Rozmowy i dyskusje zależą od możliwości klasy
i wiedzy uczniów na temat Indii. Prezentacja dzieli się na następujące tematy:
1. Informacje o filmie.
2. Analiza filmu.
3. Język filmu.
4. Test wiedzy o filmie.
Ad. 1


o filmie: twórcy, reżyserzy, aktorzy, nagrody, pomysł na scenariusz
recepcja w Indiach, kontrowersje wokół filmu
Ad. 2












informacje o Indiach jako wstęp do analizy filmu i kontekstów filmu
slajdy ułożone są wg schematu – teleturniej – dzieje bohatera – obraz Indii
pytanie 1 – kontekst: biznes w slumsach, Bollywood
pytanie 2 – kontekst: godło i flaga Indii, hasło pod godłem Prawda wygrywa
pytanie 3 – kontekst: konflikty religijne, hinduiści a muzułmanie, bóg Rama
pytanie 4 – kontekst: żebractwo, fabryki żebraków
pytanie 5 – kontekst: turystyka, Tadż Mahal
pytanie 6 – kontekst: przestępczość i gangi
pytanie 7 – kontekst: kasty, kapitalizm
pytanie 8 – kontekst: krykiet, korupcja
pytanie 9 – kontekst: literatura hinduska, edukacja
pytanie 10 – kontekst: przegrany wygrywa, Hollywood a Bollywood
Ad. 3

język filmu – montaż i dźwięk
Ad. 4

test wiedzy o filmie ułożony jak pytania do teleturnieju Milionerzy
11