Ekologia tropikalna

Ekologia tropikalna
Mimikra
i inne
strategie ochronne
Tomasz W. Pyrcz
Szarańczak z podrodziny Gomphocerinae (Orthoptera)
Mimikra została opisana
na przykładzie motyli
tropikalnych
MIMIKRA – system 3 elementów
MODEL
(model)
upodobnienie
NAŚLADOWCA
sygnał
prawdziwy
(mimic)
sygnał
fałszywy
SPRAWCA
(operator)
źródło:
Wickler, 1968
Vane-Wright, 1978
Kamuflaż
Ubarwienie i wzór rysunku
skrzydeł tego zawisaka
zapewniają mu doskonały
kamuflaż
Kamuflaż
Podłużna linia grzbietowa tej
ropuchy jest dodatkowym
elementem desenia kamuflującego
Pasikonik z rodziny Tettigonidae
Kamuflaż – homomorfia i homochromia
Naśladownictwo
Niejadowity cylindrowiec koralowy (Anilius sp.) – po prawej
Jadowity wąż koralowy (Micrurus sp.) – po lewej
Zielona barwa ciała
doskonale naśladująca
odcieniem kolor liścia
rośliny pokarmowej
Szczecina utrudniająca
atak parazytoidów –
muchówek i błonkówek
Kamuflaż i ochrona
Jaśniejszy pas
naśladujący
łodygę
Ubarwienie rozłamujące – wzór
ubarwienia zakłóca dostrzeganie
właściwej sylwetki
Przeciwcień – jasne ubarwienie
od strony brzusznej, ciemne od strony
grzbietowej maskuje trójwymiarowość
sprawiając wrażenie dwuwymiarowości
Wzór oczka przy ogonie odwraca
uwagę od głowy
Thysania sp. - przy rozłożonych skrzydłach deseń
przednich i tylnych skrzydeł układa się w linie
proste naśladujące deseniem korę, a jednocześnie
maskujące właściwą linię ciała.
Kamuflaż – ubarwienie rozłamujące
Słynne „oczy sowy”
motyla z rodzaju
Caligo, Wenezuela
Funkcja?
Gąsienica ćmy z rodziny Limacodidae
Ostrzeżenie – ubarwienie i kształt
Kamuflaż i ostrzeżenie
- podwójna sygnalizacja
Północnoamerykańska ćma z rodziny Saturnidae
Efekt ostrzegawczy jaskrawego ubarwienia u tego
chrząszcza z rodziny Cerambycidae
potęgują wyrostki na czułkach
Ostrzeżenie ?
Mimikra müllerowska – poprzez powtarzanie tego samego jaskrawego
wzoru ubarwienia przez gatunki chronione wzmacniany jest sygnał
ostrzegawczy adresowany do potencjalnego drapieżnika
Razem raźniej!
Wzmocnienie sygnału ostrzegawczego
Ostrzeżenie:
larwy motyli z rodzaju
Actinote posiadają
zdolność syntezy silnych
toksyn, takich jak
związki cyjanogenne,
np. linamaryna
Terminologia:
Bates - Batesian mimicry – Mimikra batesjańska
Bates – Mimikra batesowska
Kopulujące ćmy z rodziny Syntomiidae naśladujące błonkówki
Mimikra
czyli
oszustwo
samiec
Papilio dardanus
samica andromorficzna
Papilio dardanus
Danaus sp.
samice
Amauris sp.
Papilio
Amauris sp.
dardanus
Przykład mimikry ograniczonej do jednej płci: Samice afrykańskich paziów
Papilio dardanus są polimorficzne i naśladują niejadalne gatunki z rodzaju
Danaus i Amauris. Samce są monomorficzne i nie są mimetyczne
Steroma bega – brzuszna strona
skrzydeł naśladuje deseniem porosty
Kamuflaż
Mimikra pozorna i rzeczywista
-Rozbieżne
zasięgi
wysokościowe
-Rozbieżne
zasięgi
geograficzne
-Rozbieżne
zasięgi
wysokościowe
-Zbieżne zasięgi
geograficzne
-Zbieżne zasięgi wysokościowe
-Zbieżne zasięgi geograficzne
?
?
?
Ptaki owadożerne
a
motyle
?
Zysk ze zdobyczy nie równoważy energii wydatkowanej na jej schwytanie !
ZA SZYBKI!
ZBYT DUŻE SKRZYDŁA
A ZBYT MAŁE CIAŁO!
ZA MAŁY!
ZBYT TRUDNY
DO DOSTRZEŻENIA!
Biomasa ciem wielokrotnie
przewyższa biomasę motyli!
Ćmy w spoczynku są łatwą zdobyczą
Zdjęcia:
Tomasz W. Pyrcz
Janusz Wojtusiak
Rafał Garlacz
Pierre Boyer
Literatura zalecana:
H. Krzanowska, A. Łomnicki, J.
Rafiński, H. Szarski, J. Szymura
Zarys mechanizmów ewolucji