Karta pracy BIOLOGIA Czas pracy: 20 minut

Karta pracy BIOLOGIA
Numer drużyny
Czas pracy: 20 minut
…………………
Część II – barwny świat zwierząt, roślin i grzybów
Informacja do zadania 1
Przygotowano kilka różnobarwnych papierowych kwadratów jednakowej wielkości. Ułożono je w
dowolnym porządku, w miejscu dostępnym dla pszczół. Na każdym kwadracie postawiono małe, płytkie,
puste naczynko szklane, a tylko na niebieskim – napełnione syropem cukrowym (rys.1). Gdy pszczoły
zaczęły korzystać z tego źródła pożywienia, zmieniano co pewien czas układ kwadratów, stale jednak
stawiając naczynko z syropem cukrowym na tym samym niebieskim kwadracie (rys.2). Po kilku (7-10)
dniach umieszczono na niebieskim kwadracie puste naczynko, napełnione zaś syropem – na zielonym
kwadracie.Obserwowano gromadzenie się pszczół przy naczynku stojącym na niebieskim kwadracie
mimo braku w nim pokarmu (rys.3).
Rysunek 1.
Kolorowy
kwadrat
Naczynko z syropem
cukrowym
Puste
naczynko
Gromadzące się pszczoły
Rysunek 2.
Rysunek 3.
Zadanie (1 pkt)
Sformułuj wniosek do przedstawionego doświadczenia
.......................................................................................................................................................................
Zadanie 2 (6 pkt)
Wiele gatunków roślin i zwierząt posiada nazwy nawiązujące do ich charakterystycznego ubarwienia,
np. :
Pensetnik pomarańczowopręgi
Ara żółtoskrzydła
Zasłonak fioletowy
Podaj po dwie nazwy zwierząt, roślin i grzybów, które nawiązują do ich charakterystycznego ubarwienia (
w nazwie podanego przykładu zwierzęcia rośliny czy grzyba musi być wyraz określający w jakimś stopniu
barwę organizmu)
Zwierzęta: ......................................................................... ........................................................................
Rośiny: .............................................................................. ..........................................................................
Grzyby: ............................................................................. ..........................................................................
Zadanie 3 (4 pkt)
Zdjęcia przedstawiają samce i samice wybranych gatunków ptaków:
Samiec i samica mandarynki
Samiec i samica pawia
Samiec i samica bażanta
a. Wyjaśnij, dlaczego samce różnią się pod względem ubarwienia od samic i posiadają jaskrawe,
kolorowe, efektowne upierzenie (1 pkt)
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
b. Nie wszystkie samce tego samego gatunku są tak samo intensywnie ubarwione. Część samców
ma intensywne, lśniące upierzenie, a część ma pióra matowe, nie tak kolorowe.
Wyjaśnij, o czym może świadczyć taka różnica w ubarwieniu i jakie to ma znaczenie dla
rozmnażania się ptaków (2 pkt)
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
c. Wyjaśnij, dlaczego samice nie posiadają jaskrawego upierzenia, a ich ubarwienie można określić
jako maskujące (1 pkt)
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
Informacja do zadania 4 (6pkt)
Ubarwienie ostrzegawcze (aposematyczne) to typ ubarwienia ochronnego, jaskrawego lub
kontrastowego, które służy łatwiejszemu rozpoznaniu (w odróżnieniu od kamuflażu) i pełni rolę
ostrzegawczą zmniejszając częstość ataków . Stosowane jest przez organizmy mające skuteczne środki
obrony przed drapieżnikami (w przypadku zwierząt) lub roślinożercami (u roślin).
Ubarwienie ochronne to drugorzędny mechanizm obronny, który ostrzega drapieżniki o istnieniu
innego, pierwszorzędnego mechanizmu, np.: o zawartości toksyn, żądła czy jadu.
Funkcja obronna ubarwienia ostrzegawczego opiera się na pamięci drapieżnika. Ptak, który trafi na
przykrego w smaku owada, będzie na przyszłość unikał mu podobnych.
Ubarwienie ostrzegawcze jest również dobrą strategią dla innych organizmów, które nie mają
pierwszorzędnego mechanizmu obronnego. Upodabniają się one do innych, groźnych lub niesmacznych
gatunków, korzystając z tego, że drapieżniki starają się ich unikać . Zjawisko to nosi nazwę mimikry.
a. Podaj 4 przykłady zwierząt posiadających ostrzegawcze ubarwienie i pierwszorzędny
mechanizm obronny. (2 pkt)
........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................
b. Wyjaśnij dlaczego zwierzęta o ostrzegawczym ubarwieniu są dość powolne, niezbyt zwinne i
jednocześnie wytrzymałe i odporne na zranienia (2 pkt)
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
c. Na zdjęciach przedstawiono 2 gatunki zwierząt, które są niegroźne, jednak ich ubarwienie
podobne jest do zwierząt niebezpiecznych dla drapieżnika (2 pkt)
a. Lancetogłów mleczny
b. Przeziernik osowiec
Podaj do jakich zwierząt upodobniły się
Lancetogłów mleczny : .............................................................................................
Przeziernik osowiec: .....................................................................................................
Droga Młodzieży!
Dziękujemy za Wasz poświęcony czas i gratulujemy wiedzy