Informacja prasowa: Dzień Wyjścia z Szarej Strefy w tym roku

Informacja prasowa:
Dzień Wyjścia z Szarej Strefy w tym roku przypada 12 marca
Visa Europe partnerem badania IBnGR
Dzień Wyjścia z Szarej Strefy Gospodarczej to dzień, w którym symbolicznie uzyskiwana jest
łączna roczna wartość dodana tworzona w szarej strefie. Po tym dniu produkcja odbywa się
umownie już wyłącznie w oficjalnym obiegu gospodarczym. Do obliczenia, kiedy ów dzień
przypada w 2014 roku, służy relacja prognozy wartości dodanej szarej strefy do wartości
produktu krajowego przyjętej w ustawie budżetowej.
Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową wyliczył na podstawie analiz makro- i
mikroekonomicznych, kiedy polska gospodarka symbolicznie wychodzi z szarej strefy.
W 2014 roku ten umowny dzień przypada 12 marca. Jest to pierwsze wskazanie przez IBnGR
tego dnia i będzie ono powtarzane co roku.
Partnerem badania jest Visa Europe, która od lat wspiera analizy i badania podejmujące
tematykę szarej strefy, zmniejszającej wpływy do budżetów państw, i sposobów jej
ograniczania, w tym poprzez rozwój płatności elektronicznych.
Celem ogłoszenia Dnia Wyjścia z Szarej Strefy jest zobrazowanie opinii publicznej,
decydentom i przedsiębiorcom rozmiarów polskiej szarej strefy. Świadomość problemu
ukrywanej działalności gospodarczej powinna mobilizować i motywować polityków
gospodarczych i innych uczestników życia gospodarczego do działań prowadzących do jej
ograniczania. Inicjatywa ma więc przede wszystkim wymiar edukacyjny, ale powinna także
stać się punktem wyjścia do debaty nad sposobami ograniczania szarej strefy w Polsce.
Według szacunku Instytutu, w roku 2014 około 19,5 procent produktu krajowego brutto
wytworzonych zostanie w szarej strefie gospodarczej. Za punkt wyjścia do obliczeń przyjęto
szacunki dotyczące szarej strefy prowadzone przez Główny Urząd Statystyczny, jednak
szacunki te zostały rozszerzone o kilka elementów, które jak do tej pory nie są uwzględnianie
przez GUS, a w ocenie IBnGR powiększają szarą strefę w Polsce. Po pierwsze, są to dochody z
działalności nielegalnej, takiej jak, prostytucja, przemyt, i handel narkotykami. Po drugie,
dochody z innych działalności tworzących wartość dodaną (PKB) nieobjętych w pełni
szacunkami GUS, takich jak na przykład sprzedaż za pośrednictwem internetu (w sklepach
internetowych oraz na platformach aukcyjnych), nielegalna sprzedaż paliw, handel
przygraniczny, nielegalny hazard czy też drobna działalność w postaci udzielania korepetycji,
wynajmu lokali czy opieki nad dziećmi i osobami starszymi. Po trzecie, dochody z
nierejestrowanej pracy cudzoziemców w Polsce.
Należy podkreślić, że ze względu na naturę szarej strefy (działalność z definicji jest ukryta) i
jej trudną mierzalność, powyższe wyliczenia mają charakter szacunkowy i przybliżony.
IBnGR przeprowadził także, przy pomocy tej samej metodologii, szacunki dotyczące 2013
roku. Według tych szacunków, w ubiegłym roku udział szarej strefy w tworzeniu PKB wynosił
19,9 procent, co oznacza, że teoretyczny Dzień Wyjścia z Szarej Strefy przypadał w ubiegłym
roku dzień później, czyli 13 marca. Rozmiar szarej strefy był zatem nieco większy, choć
różnica mieści się w błędzie szacunku. Możemy więc mówić o stabilizacji zakresu szarej strefy
w polskiej gospodarce w latach 2013-2014.
Szara strefa jest zjawiskiem występującym we wszystkich gospodarkach świata i nie jest
możliwe jej całkowite wyeliminowanie. Warto jednak podejmować wysiłki zmierzające do
ograniczania skali nierejestrowanej działalności gospodarczej, a tym samym ograniczana
negatywnych skutków, jakie niesie ze sobą szara strefa. Wśród negatywnych skutków
wymienić należy przede wszystkim zaburzenie mechanizmów konkurencji rynkowej (firmy
płacące podatki są w gorszej sytuacji od firm niepłacących), ograniczenie dochodów budżetu
państwa, a przez to tworzenie barier dla łagodzenia polityki fiskalnej czy też ograniczanie
praw pracowników pracujących nielegalnie.
Teoria ekonomii i badania empiryczne wskazują na nadmierne regulacje państwowe jako na
główną przyczynę działalności poza oficjalnym obiegiem gospodarczym. Działania
administracji rządowych zwykle ignorują systemowe korzenie szarej strefy i często stosują
represje administracyjne bądź fiskalne, które jednak dają mizerne efekty. Bardziej skuteczne
okazują się działania systemowe nastawione na deregulacje i na ograniczanie obrotu
gotówkowego. Płatności w ramach szarej strefy, dla zatarcia śladów działalności,
realizowane są bowiem wyłącznie za pośrednictwem gotówki.
Visa Europe od lat podejmowała w Polsce inicjatywy służące wypieraniu gotówki poprzez
popularyzację płatności kartami czy rozwój sieci terminali w punktach, które wcześniej nie
akceptowały kart, głównie w małych miejscowościach i na terenach wiejskich, w ramach
programu Kartą Visa zapłacisz wszędzie, finansowanego przez banki-wydawców kart Visa.
Prawie połowa ze 159 tys. terminali objętych programem akceptuje płatności zbliżeniowe,
które sprzyjają zastępowaniu gotówki przy płaceniu za zakupy o niższej wartości. Istotną rolę
odgrywa wprowadzenie możliwości płacenia kartami za płatności publiczno-prawne,
w handlu hurtowym czy za rachunki domowe, dzięki wdrożeniu specjalnych stawek opłat
interchange.
„Dla organizacji Visa strategicznym celem jest rozwój płatności bezgotówkowych,
korzystnych dla gospodarki pod wieloma względami – w tym jeśli chodzi o ograniczanie
rozmiaru szarej strefy, której istnienie m.in. uszczupla wpływy do budżetu państwa” –
stwierdziła Małgorzata O’Shaughnessy, dyrektor generalna odpowiedzialna w Visa Europe za Polskę,
Czechy i Słowację. „Uważamy, że w tym zakresie bardzo ważne byłyby także działania
promujące obrót bezgotówkowy ze strony samych władz, centralnych i samorządowych.
Jednym z nich powinno być wdrażanie płatności kartami w urzędach, co dawałoby czytelny
sygnał dla użytkowników kart, że można i warto płacić kartami w wygodny i bezpieczny
sposób” – dodała Małgorzata O’Shaughnessy i zadeklarowała: „Visa Europe wraz z bankami
członkowskimi jest zawsze otwarta na współpracę z władzami w zakresie działań mających
zwalczać szarą strefę”.
Międzynarodowe badania dotyczące szarej strefy, które były prowadzone na zlecenie Visa
pokazują, że na świecie z powodzeniem stosowane są różne metody promowania płatności
elektronicznych. Dla przykładu Kolumbia i Argentyna wprowadziły ulgi w podatku od
sprzedaży w stosunku do płatności detalicznych dokonywanych z użyciem kart płatniczych.
W kilku krajach, np. w Wielkiej Brytanii i Singapurze, instytucje państwowe same zaczęły
dokonywać i przyjmować płatności elektroniczne, np. w zakresie wynagrodzeń pracowników,
płatności podatkowych czy też kar i grzywien. W Korei Południowej, która wdrożyła wiele
działań zachęcających do płatności elektronicznych, udział płatności kartami w konsumpcji
indywidualnej zwiększył się z niecałych 5% na początku lat 90-tych do ponad 50% w 2009 r.
W ocenie Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w Polsce warto wprowadzać
rozwiązania mające na celu ograniczenie zasięgu szarej strefy gospodarczej. Do takich należą
przede wszystkim działania zmierzające do ograniczenia kosztów pracy, jak również do
zmniejszenia obciążeń podatkowych nakładanych na przedsiębiorców. Do ważnych działań
należą także zmniejszenie biurokracji oraz uproszczenie procedur administracyjnych i
przepisów prawnych. Ważnym środkiem służącym do ograniczania szarej strefy jest także
wspieranie rozwoju płatności elektronicznych. Jak wskazują doświadczenia międzynarodowe,
istnieje ścisły związek pomiędzy zakresem szarej strefy a liczbą dokonywanych transakcji płatności
bezgotówkowych. W krajach o szerokim zakresie płatności elektronicznych, jak np. w Wielkiej
Brytanii, ukryty obieg gospodarczy jest znacznie mniejszy niż w krajach takich jak Bułgaria, gdzie
płatności elektroniczne nie są tak bardzo rozpowszechnione.
Pragniemy poinformować, że 4 kwietnia IBnGR organizuje otwarty dla mediów panel
dyskusyjny na temat szarej strefy gospodarczej w Polsce, gdzie zaprezentowany zostanie
szerszy raport Instytutu na ten temat. Szczegóły podane zostaną wkrótce na stronie
www.ibngr.pl
Partnerem badania IBnGR jest:
Visa Europe
Visa Europe, organizacja zajmująca się technologiami płatniczymi, stanowi własność instytucji członkowskich –
banków oraz innych firm świadczących usługi płatnicze z 37 krajów Europy, które sprawują nadzór nad jej
zarządem.
Visa Europe znajduje się w czołówce rozwoju nowych technologii, tworząc usługi oraz infrastrukturę, które
umożliwiają dokonywanie płatności elektronicznych przez miliony konsumentów, firm i instytucji sektora
publicznego w Europie. Instytucje członkowskie Visa Europe zajmują się wydawnictwem kart płatniczych
i świadczeniem usług akceptacji kart na rzecz detalistów, a także ustalają poziom opłat pobieranych od
użytkowników kart i punktów usługowo-handlowych.
Model biznesowy Visa Europe funkcjonuje na bazie świadczenia usług instytucjom członkowskim w oparciu o
wysokie obroty i niskie koszty. Organizacja reinwestuje uzyskaną nadwyżkę w dalszy rozwój działalności oraz
poprawę struktury kapitału i zwiększenie rezerw.
W Europie zostało wydanych 500 mln kart Visa, którymi jest już opłacane jedno na każde 6,50 euro wydawane w
Europie na konsumpcję. W roku finansowym kończącym się we wrześniu 2013 r. całkowita wartość transakcji z
użyciem kart Visa w całej Europie osiągnęła poziom 2 bilionów euro, z czego płatności w punktach handlowousługowych wyniosły 1,4 biliona euro, odnotowując wzrost o 8,5%. W handlu elektronicznym wydatki
użytkowników kart Visa w całej Europie wzrosły w rocznym tempie 20% – ich obecny poziom to 240 miliardów
euro.
Od 2004 r., organizacja Visa Europe jest zarejestrowanym w Wielkiej Brytanii podmiotem niezależnym od
ogólnoświatowej spółki Visa Inc. – zachowując jej wyłączną, nieodwołalną i nieograniczoną w czasie licencję na
obszarze Europy, oraz współpracując na rzecz wzajemnej globalnej akceptacji. Jako system płatniczy
zorientowany na Europę, Visa Europe jest w stanie szybko reagować na potrzeby europejskich banków i ich
klientów – użytkowników kart oraz detalistów – a także działać na rzecz prawdziwie jednolitego rynku płatności w
Europie zgodnie z celem wyznaczonym przez Komisję Europejską.
Strona internetowa: www.visaeurope.com