Pokaz okuć ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie w
Transkrypt
Pokaz okuć ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie w
OKUCIA MEBLOWE OD X – XX W. RODZAJE, FORMA, HISTORIA Pokaz okuć ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie w Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim 1 sierpnia – 30 października 2014 Okucia meblowe i architektoniczne rzadko wystawiane są jako samodzielne dzieła sztuki. Także opracowania dotyczące historii meblarstwa, stolarki oraz architektury poświęcają im niewiele uwagi, choć wiele z nich, szczególnie wykonywanych na specjalne zamówienia ebenistów, może równać się rangą i wartością ze znakomitymi wyrobami złotniczymi. Okucia były wykorzystywane w meblach od czasów starożytnych i zwykle są ich niezbędną częścią umożliwiającą spełnianie przez nie określonych funkcji. Obok użytkowości są także ich ozdobą, dopełniają estetyczny wyraz mebla. Podobna sytuacja dotyczy okuć stosowanych w stolarce drzwiowej i okiennej, jak również architekturze, przy czym te miały zwykle mniejsze znaczenie dekoracyjne, a bardziej dostosowane były do funkcji przedmiotów, na których były montowane. Zawsze jednak ich forma podążała za panującym stylem i była ego ewidentnym symbolem. Romańska antaba w kształcie lwiej głowy, Niemcy (?), XI-XII w. . Szczególne w swej roli okucia meblowe można podzielić przynajmniej na dwie duże grupy, które posiadają wewnętrzne podgrupy, tj. użytkowe, integrujące poszczególne części mebli, do których należą m.in. zawiasy, zamki, zasuwki, pasy, obejmy i rolki oraz dekoracyjne, jak antaby, szyldy i apliki, m.in. espagnolette, trzewiki. Wiele z nich równocześnie ochrania części mebli szczególnie narażone na uszkodzenia, jak zakończenia nóg, narożniki, otwory kluczowe, czy skrzydła drzwi. Znany jest również inny podział okuć, w którym w nazwach grup zawarte są ich funkcje. Wyróżnia on okucia zamykające, zabezpieczające, uchwytowe, dekoracyjne czy specjalne, do których należą wieszaki, rolki i wietrzniki. Szyld zamka manierystyczny, Niemcy (?), 1 poł. XVII w. Okucia były wykonywane z różnych metali i ich stopów, przede wszystkim z żelaza i stali, cyny i brązu, miedzi, mosiądzu, jak również metali szlachetnych tj. srebra, a nawet złota. Aplika klasycystyczna, Niemcy (?), pocz. XIX w. Zwykle okucia kuto, odlewano i sztancowano, a w celu ich dekoracji repusowano, rytowano oraz uszlachetniano i wzbogacano ich wyraz artystyczny nakładając różne powłoki, tj. malowano, srebrzono, złocono, cynowano, oksydowano, niklowano, chromowano. Niektóre z tych technik były skomplikowane technologicznie, inne wymagały doświadczenia zawodowego, by produkt ostateczny, nie był tylko użyteczny, ale także dekoracyjny. Formy i dekoracje okuć wiążą się bezpośrednio ze stylem z panującym na terenie ich wykonania. Wśród prezentowanych na pokazie okuć do najciekawszych należą surowe romańskie antaby w formie lwiej głowy, wysokiej klasy wykonawczej francuskie rokokowe uchwyty i szyldy, klasycystyczna aplika z głową Meduzy, jak również i inne ze scenami figuralnymi oraz bogami greckimi ze zbiorów Leopolda Méyeta kolekcjonera i darczyńcy MNW. Współcześnie wiele mebli zabytkowych, poza muzealnymi zbiorami, pozbawiona jest oryginalnych okuć, lub posiada je zachowane tylko w części. Przyczyny tego stanu są przynajmniej dwie: ich wartość oraz stan zachowania. Cenność kruszca i dekoracyjność formy kusiła złodziei, a częste użytkowanie mebli powodowało zużywanie się okuć, wyrywanie i wyrabianie, a także pękanie. Tym bardziej zorganizowany w naszym muzeum pokaz różnorodnych , a przy okazji cennych okuć wart jest uwagi i polecenia. Aplika klasycystyczna, Francja(?), pocz. XIX 2