1 pracownia konserwacji zabytków Maria Osielczak

pracownia konserwacji zabytków
Maria Osielczak
NIP 547-125-79-71
43-300 Bielsko- Biała
ul. Podcienia 11/3
tel. (0-33) 498 83 02
tel. kom. 0 606 630 951
OPRACOWANIE: BADANIA STRATYGRAFICZNE
I PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH I REMONTOWYCH ELEWACJI
OBIEKT:
ELEWACJE ZEWNĘTRZNE BUDYNKU PRZY UL. ORKANA 18
W BIELSKU-BIAŁAEJ
INWESTOR:
ZAKŁAD GOSPODARKI MIESZKANIOWEJ
W BIELSKU-BIAŁEJ
BIELSKO-BIAŁA LUTY 2011R.
1
OPIS
Budynek
piętrowy,
podpiwniczony,
z
bardzo
prostą
tynkowaną
elewacją,
prawdopodobnie przebudowany z parterowego domu tkacza bielskiego. Zachowała
się charakterystyczna półokrągła wnęka bramy wejściowej . Elewacja frontowa
została prawdopodobnie mocno uproszczona w czasie poprzednich remontów.
Obecnie, na elewacji widoczny jest jedynie silnie uproszczony gzyms wieńczący, a
właściwie jedynie otynkowane na prosto wysunięcie cegieł pod okapem dachu. Brak
opasek okiennych i gzymsu międzykondygnacyjnego, elementy kamienne (nadproże
i cokół) zostały przykryte zaprawą, w trakcie poprzednich remontów. W wykonanych
odkrywkach widać jednak wysunięcie cegły pod gzyms międzykondygnacyjny. Brama
wejściowa wtórna, o zmniejszonych wymiarach. W wykonanych odkrywkach
widoczne są przemurowania- zmniejszenie światła otworu. Na elewacji od podwórka
zachował się gzyms wieńczący profilowany. W trakcie prac remontowych, na elewacji
frontowej przywrócić należy kształt gzymsu z elewacji podwórkowej.
Okna wtórne, drewniane, nie spełniają norm przenikalności cieplnej.
Brama wtórna, niedopasowana stylistycznie do charakteru obiektu.
STAN ZACHOWANIA I PRZYCZYNY ZNISZCZEŃ
Stan zachowania elewacji jest bardzo zły, zarówno pod względem technologicznym
jak i estetycznym. Głównym czynnikiem wpływającym destrukcyjnie jest działanie
wody
i czynników atmosferycznych.
Budynek
nie
posiada
prawidłowego
odprowadzenia wody opadowej z obróbek blacharskich, nie posiadał także
prawidłowej izolacji od wody podciąganej kapilarnie z podłoża. Zawilgocenie od
podłoża jest katastrofalne-
widoczne jest w partii przyziemia, do gzymsu
międzykondygnacyjnego. Widoczne są ubytki zaprawy, spudrowania, zawilgocenia i
wysolenia w postaci plam i zabieleń, zniszczenia wątku ceglanego. W miejscach
gdzie tynk odpadł widoczna jest silna destrukcja cegieł: odspojenia powierzchni,
pudrowanie się powierzchni. Stopień zniszczenia i dezintegracji warstw jest bardzo
duży Prawdopodobnie poza samym podciąganiem z podłoża następowało tu
zalewanie elewacji wodą
i błotem pośniegowym z dużą zawartością soli z ulicy
Orkana.
Ponad to elewacje budynku poddawane były wcześniej remontom, które dodatkowo
wpływały destrukcyjnie na stan zachowania i przyczyniały się do obniżenia wartości
2
estetycznych. Na całej powierzchni widoczne są grube warstwy nakropków
i przecierek,
tworzą one grubą, chropowata warstwę, silnie zanieczyszczoną,
brązową, miejscami przepłukaną deszczem i odspojona od podloża. Szczelne,
wtórne nawarstwienia wpływają destrukcyjnie na warstwy oryginalne blokując
odprowadzenie wilgoci.
Stan zachowania tynków w miejscach, gdzie pod wtórnymi nawarstwieniami
zachował się tynk oryginalny jest bardzo zły. Tynki są osłabione, spudrowane,
odspojone od podłoża, na powierzchni widoczne spękania.
Cokół kamienny przykryty warstwami wtórnych nakropków, na powierzchni widoczne
są zniszczenia wywołane działaniem wody podciąganej kapilarnie: wysolenia,
spudrowania powierzchni, odspojenia płatów kamienia zgodne z jego budową
geologiczną.
Na osi okien widoczne są spękania konstrukcyjne.
Okna wtórne, zniszczone, wypaczone, nie spełniają norm przenikalności cieplnej.
Brama wtórna, niedopasowana stylistycznie do charakteru obiektu.
Na elewacji widocznych jest dużo elementów wtórnych- kabli przewodów, anten
satelitarnych, które powinny być usunięte w trakcie remontu.
BADANIA STRATYGRAFICZNE NA ELEWACJI
Miejsca wykonania odkrywek stratygraficznych:
Próbka 1 – ściana prosta pod gzymsem wieńczącym,
Próbka 2 – ściana prosta,
Próbka 3 – ściana prosta na wysokości okien,
Próbka 4 – ściana prosta na wysokości okien,
Próbka 5 – gzyms międzykondygnacyjny,
Próbka 6 – ściana prosta pod gzymsem międzykondygnacyjnym
Próbka 7 – ściana prosta pomiędzy oknami,
Próbka 8 – nadproże bramy wejściowej
Próbka 9 – ściana prosta od podwórza,,
Próbka 10 – ściana prosta od podwórza,
Próbka 11 – ściana prosta od podwórza,
3
WYNIKI:
1. Na powierzchni elewacji widoczna jest gruba warstwa nakropku cementowego
w kolorze szaro-brązowym,
2. Cienkie warstwy zacierek i przemalowań w partiach powyżej przyziemia.
3. Tynk wtórny w kolorze szarym z grubym wypełniaczem, występuje szczególnie
w partii przyziemia i wokół okien
4. Warstwy przemalowań pobiała wapienną w kolorze białym i beżowym.
5. Warstwa oryginalna:
W
partii ścian prostych
zachował się
tynk
wapienny z dodatkami
hydraulicznymi w kolorze beżowo-szarym. Nie zachowały się warstwy
oryginalne
w
partii
opasek
okiennych,
gzymsu
wieńczącego
i
międzykondygnacyjnego. Gzymsy zostały wykonane wtórnie w bardzo
uproszczony sposób. W bramie wejściowej występuje nadproże kamienne.
Pierwotnie brama była wyższa i szersza. Cokół z płyt kamiennych częściowo
zachowany.
WNIOSKI:
W trakcie prac konserwatorskich przywrócić należy oryginalną kolorystykę
ścian w kolorze beżowo- szarym. Na podstawie badań stratygraficznych
analogicznych obiektów detal sztukatorski malować w kolorze przełamanej
bieli. W celu przywrócenia historycznego charakteru obiektu proponuje się:
- powtórzenie kształtu profilu gzymsu wieńczącego jak na elewacji tylnej,
- wprowadzenie prostych opasek okiennych oraz gzymsów podokiennych,
- rozbudowanie gzymsu międzykondygnacyjnego,
- eksponowanie kamiennego cokołu i nadproża,
- rekonstrukcja bramy wejściowej o większych wymiarach .
4
PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH I REMONTOWYCH
1. Wykonanie izolacji pionowej na elewacji frontowej i tylnej. Przewiduje się odkopanie
fundamentu, wyczyszczenie muru z resztek ziemi i zwietrzałych elementów,
uzupełnienie większych ubytków w celu wyrównania powierzchni, założenie
preparatu izolującego oraz folii kubełkowej.
2. Usunięcie starej blacharki – okucia gzymsów i parapetów okiennych, rynien i rur
spustowych.
3. Usunięcie elementów wtórnych: przewodów elektrycznych, anten satelitarnych itd.
Przewidzieć należy zamontowanie anten na dachu.
4. W następnym etapie prac odkucie
tynków - osłabionych, odspojonych, głuchych
o złej przyczepności do podłoża. Przewiduje się odkucie tynków w 100%.
5. Oczyszczenie powierzchni murów- mechanicznie, metalowymi szczotkami lub
strumieniem sprężonego powietrza. Należy usunąć luźne i osypujące się cząstki,
usunąć osłabione spoiny pomiędzy cegłami na grubość ok. 2cm.
6. Wzmocnienie wątku ceglanego: rozpuszczalnikowy, głęboko penetrujący preparat na
bazie alifatycznych żywic polimerowych np. StoPrimGrundex (lub inny materiał
o identycznych właściwościach) z dodatkiem rozcieńczalnika Divers w proporcji 1 cz.
Grundex na 2 cz. Divers .
7. Przemurowanie miejsc intensywnie zalewanych przez wodę,
8. Uzupełnienie usuniętych tynków: lekki tynk cementowo-wapienny np. Maxit Serpo
222.
9. Poziom przyziemia do poziomu gzymsu międzykondygnacyjnego wprowadzić należy
trójwarstwowy system tynków renowacyjnych np. Sto (lub inny materiał o
identycznych właściwościach):
• wstępna obrzutka na 50 % powierzchni np. Trass- Vorspritzmortel,
• tynk wyrównawczy magazynujący sole np. Trass- Kalk - Porengrundputz.
• hydrofobowy tynk renowacyjny np. Trass- Kalk- Sanierputz.
W partii przyziemia przyjąć należy grubość około 3cm.
10. Na całej powierzchni tynków prostych na elewacji
proponuje się założenie siatki
zbrojącej z włókna szklanego wtopionej w szpachlówkę mineralną (np. Zaprawa
Zbrojąca nr 1 STO) np.
Ispo-Uni-Armierungsgewebe
(lub inny materiał o
identycznych właściwościach).
11. Na
powierzchni
ścian
prostych
założenie
warstwy
gładzi
szpachlowej
z mikrowłóknami np. Ispo Klasyk (lub inny materiał o identycznych właściwościach).
5
12. Detal sztukatorski wykonany w narzucie, ciągnięty z wzornika.
Rekonstrukcja opasek okiennych, gzymsów podokiennych, gzymsu wieńczącego oraz
międzykondygnacyjnego.
• przygotowanie wzorników z blachy,
• uzupełnienie grubszych ubytków z zaprawy cementowo wapiennej (np. Serpo 222
Maxit) bezpośrednio na murze; wzornik z blachy montowany powinien być w
drewnianych saniach i ciągnięty po torze zbudowanym z prowadnic;
• wykonanie
wierzchniej warstwy (szlichty) z zaprawy drobnoziarnistej np. Atlas
Record (lub inny materiał o identycznych właściwościach), na całej powierzchni.
• szlifowanie powierzchni.
13. Wymiana wszystkich okuć blacharskich, rynien i rur spustowych- blacha powlekana
w kolorze spatynowanej miedzi.
14. Konserwacja elementów kamiennych(cokół i nadproże).
Oczyszczenie mechaniczne z wtórnych nawarstwień, oczyszczenie i wyprofilowanie
powierzchni przez groszkowanie, rekonstrukcja brakujących płyt kamiennych,
założenie nowej fugi (Fugenmortel Remmers), rekonstrukcja powierzchni ubytków
zaprawą dobraną kolorystycznie do oryginalnego kamienia (Restauriermortel
Remmers), hydrofobizacja (Funcosil SNL Remmers).
15. Malowanie farbą krzemianową STO lub Caparol
6