postulaty konserwatorskie program prac konserwatorskich elewacja

POSTULATY KONSERWATORSKIE
PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH
ELEWACJA BUDYNKU PRZY AL. NIEPODLEGŁOŚCI 9 W SULECHOWIE
I. DANE PRZED ROZPOCZĘCIEM PRAC
2316
NR REJESTRU ZABYTKÓW
RODZAJ OBIEKTU
budynek użyteczności publicznej
AUTOR, WARSZTAT, SZKOŁA
brak
SYGNATURA
brak
INSKRYPCJE
brak
DATOWANIE
po 1920 roku
LOKALIZACJA
Al. Niepodległości 9
WŁAŚCICIEL/ UŻYTKOWNIK
Sąd Rejonowy, Park Chopina 3, 66-200 Świebodzin
WYMIARY
Pow. użytkowa: 1037 m2
kubatura: 3123 m3
TECHNIKA
budynek murowany, ceglany, tynkowany, na cokole kamienna okładzina,
kryty dachem ceramicznym
WCZEŚNIEJSZE KONSERWACJE
(LUB RENOWACJE)
elewacja budynku dwukrotnie przemalowana
WCZEŚNIEJSZE DOKUMENTACJE brak
II. WNIOSKI Z PRZEPROWADZONYCH BADAŃ
W trakcie badań stwierdzono, że budynek zachował swój jednolity wystrój tynkarski i sztukatorski z
czasu budowy po roku 1920, zakłócony nieco wtórnymi przemalowaniami elewacji. Pierwotnie do
nieruchomości należały zabudowania pomocnicze oraz brama wjazdowa, okalające dziedziniec za
budynkiem, o czym świadczy ich analogiczny architektoniczny charakter. Badany obiekt został otynkowany
tynkiem barwionym w masie z domieszką mielonego szkła i miki w dwóch kolorach: płaszczyzny miały
barwę jasnoszarą w kremowym odcieniu, gzymsy i opaski były wiśniowe. Elementy architektoniczne portalu
pozostawiono w kolorze zaprawy cementowo-wapiennej, z której zostały wykonane. Elementy rzeźbione i
płaskorzeźbione przedstawieniowe również pozostały bez warstwy malarskiej w odcieniu nieco cieplejszej
zaprawy od wspomnianej powyżej. Balustrada balkonu oryginalnie miała kolor szary, wykusze okien
mansardowych pomalowano na ugrowo. W oryginalnym opracowaniu tynkarskich stwierdzono odspojenia i
ubytki, szczególnie w zaprawie wiśniowej. Nie zachował się kartusz nad wejściem głównym,
prawdopodobnie ze względu na swoją treść. W trakcie kolejnych remontów dwukrotnie przemalowano
elewację, wymieniono okna, oczyszczono drzwi wejściowe z przemalowań, wymieniono okna.
Niepokojącym zjawiskiem jest zawilgocenie piwnic przy posadowieniu budynku, które według ustnych
informacji pojawiło się stosunkowo niedawno. Konsekwencją zawilgocenia, oprócz wysoleń i odspojeń
tynku jest pojawienie się grzybów pleśniowych w ich obrębie.
III. POSTULATY KONSERWATORSKIE
1. W trakcie planowanego remontu należy przywrócić oryginalny wystrój elewacji.
2. W związku z trudną dla wykonawców budowlanych techniką wykonania elewacji dopuszcza się
1
pomalowanie elewacji w kolorze odpowiadającym oryginalnej wyprawie tynkarskiej z zachowaniem
efektu iskrzenia.
3. W trakcie prac remontowych elewacji należy przeprowadzić rozbiórkę komina dobudowanego do
elewacji wschodniej budynku.
4. W trakcie prac remontowych przy elewacji, na wszystkich etapach, a szczególnie przy doborze
składników i proporcji zaprawy uzupełniającej ubytki oryginału, konieczny jest nadzór
konserwatorski dyplomowanego konserwatora kamienia i detalu architektonicznego.
5. Prace przy elementarz rzeźbionych i płaskorzeźbionych przedstawieniowych muszą być wykonane
przez dyplomowanego konserwatora kamienia i detalu architektonicznego zgodnie z załączonym
poniżej programem prac konserwatorskich.
6. Dozwolone jest usunięcie odspojonych fragmentów oryginalnego tynku i uzupełnienie ubytków
nową zaprawą o odpowiednio dobranej proporcji wapna do spoiwa hydraulicznego. Nowa zaprawa
powinna być wykonana z dobrych jakościowo materiałów. Zaznaczyć należy, że zaprawa do
uzupełnień gzymsów i opasek może mieć nieco inne proporcje w porównaniu z zaprawą stosowaną
na płaszczyznach elewacji.
7. W strefie zawilgocenia budynku konieczne jest usunięcie oryginalnego opracowania tynkarskiego i
zastosowanie systemu tynków renowacyjnych z certyfikatem WTA.
8. Konieczne jest udrożnienie rewizji systemu odprowadzania wód opadowych wykonanych jeszcze
przed rokiem 1945.
9. Konieczna jest likwidacja opasek betonowych znajdujących się przy elewacji zachodniej budynku
oraz częściowo elewacji południowej.
10. Konieczne jest prawidłowe ukształtowanie terenu wokół budynku, ze spadkiem od murów budynku,
tak aby zapobiec gromadzeniu się wody w nieckach przy murze oraz wykonanie prawidłowego
odprowadzenia wody opadowej z tego obszaru.
11. Należy rozważyć odsłonięcie murów fundamentowych przez wykonanie wykopu na okres sezonu
wiosenno-letniego w celu wstępnego osuszenia murów fundamentowych, wykonania prawidłowej
izolacji pionowej budynku oraz oceny tępa odsychania i stopnia zawilgocenia gruntu w wykopie, co
może rzucić światło na tezę, iż zawilgocenie powstało w wyniku zakłócenia w funkcjonowaniu
systemu drenażowo-deszczowego w trakcie niedawno przeprowadzonej w mieście inwestycji
budowlanej. Ponadto wykop może pomóc w ocenie systemu drenażowego i deszczowego przy
samym budynku.
12. Wskazane wydaje się wypełnienie wykopu przy fundamencie budynku materiałem przepuszczalnym
jak żwir, grys lub kliniec i umieszczenie na dnie wykopu rury drenażowej.
13. W celu usunięcia skutków zawilgocenia we wnętrzu budynku należy usunąć obecną zakażoną
wyprawę tynkarską i zastąpić ją systemem tynków renowacyjnych z certyfikatem WTA.
14. Niezależnie od efektów i tempa osuszania budynku należy poprawić wymianę i cyrkulację powietrza
w piwnicy budynku.
15. W sytuacji, gdy nie uda się zlikwidować przyczyny zawilgocenia dopuszcza się w ostateczności
wykonanie iniekcyjnej izolacji poziomej budynku.
16. Do oczyszczania elementów architektonicznych portalu należy użyć gotowych past do usuwania
powłok malarskich i lakierniczych lub innych środków chemicznych oferowanych przez
producentów materiałów budowlanych przeznaczonych do obiektów zabytkowych (Remmers, Stoispo lub tożsamych). W trakcie zabiegu konieczne jest dokłądne usunięcie sudstancji czynnej z
obiektu za pomocą parownicy lub myjki ciśnieniowej. Dopuszcza się usuwanie przemalowań przez
piaskowanie, jednak kruszywo musi być dobrane po przeprowadzeniu odpowiednich prób pod
nadzorem dyplomowanego konserwatora dzieł sztuki.
17. Uzupełnienie cementowo-wapiennych elementów portalu należy wykonać zaprawą cementowowapienną o indywidualnie dobranych proporcjach po próbach wykonanych pod nadzorem
2
dyplomowanego konserwatora dzieł sztuki.
18. Konieczne jest zlikwidowanie okablowania oraz zamaskowanie na elewacji elementów
infrastruktury technicznej, jak szafki różnych instalacji na przykład przez zamalowanie ich farbą w
kolorze elewacji.
19. Wskazana jest zmiana lokalizacji szafki elektrycznej znajdującej się na portalu po jego prawej
stronie.
20. Zaleca się zastosowanie farb silikatowych (krzemianowych) przeznaczonych do obiektów
zabytkowych z domieszką kruszywa o połysku analogicznym jak oryginalne opracowanie
tynkarskie.
21. Poniżej proponuje się następującą kolorystykę zgodnie z wynikami badań konserwatorskich:
Keim „exclusiv”
Remmers farbtonkollektion
płaszczyzny jasne
elewacji
9294, 9292, 9314, 9317
16-5 Grűne Erde,
wiśniowy detal
architektoniczny
9162, 9164
16-6 Grűne Erde
06-1Englischrot
22. Przed rozpoczęciem malowania konieczne jest wykonanie rób kolorystycznych na obiekcie o
powierzchni około 0,5 m2.
23. Balustradę balkonu należy oczyścić dokładnie z warstw malarskich bez naruszenia powierzchni
metalu, najlepiej metodą chemiczną gotowymi pastami do usuwania powłok malarskich i
lakierniczych. Pozostałości past należy dokładnie usunąć, a powierzchnię metalu odtłuścić.
24. Do malowania balustrady konieczne jest zastosowanie farby antykorozyjnej o odpowiednio
dobranym kolorze. W przypadku, gdy niemożliwe będzie umieszanie odpowiedniego odcienia
szarości z gotowych farb antykorozyjnych dopuszcza się na warstwę farby antykorozyjnej nałożenie
innej na tłustym spoiwie, przeznaczonej do metalu, o odpowiednio dobranym odcieniu
Odcienie szarości najbardziej zbliżone do oryginalnego według wzornika ALPHA 401 EXTERIOR
Sikkens: F2.05.65, F1.04.56
25. Wskazane jest przywrócenie kolorystyki okien przez podkreślenie wiśniowym kolorem (w odcieniu
ciemniejszych detali architektonicznych) ślemienia i framugi okiennej (według fotografii
archiwalnych).
26. Wskazane jest przywrócenie kartusza nad zwornikiem portalu. Możliwa jest współczesna aranżacja,
na przykład z obecnym herbem miasta Sulechowa.
27. Możliwe jest zamontowanie windy dla niepełnosprawnych od strony wschodniej budynku (od
podwórza). Rozwiązanie estetyczne montażu i dokładną lokalizację należy uzgodnić z Lubuskim
Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
IV. PROGRAM PRAC KONSERWATORSKICH-RESTAURATORSKICH DLA
PŁASKORZEŹBIONYCH I RZEŹBIONYCH ELEMENTÓW PRZEDSTAWIENIOWYCH
1. Wykonanie dokumentacji fotograficznej przed rozpoczęciem prac.
2. Nasączenie elementów preparatem na bazie krzemionki organicznej przeznaczonym do obiektów
zabytkowych w celu wzmocnienia struktury zaprawy sztukatorskiej przez nawierty o jak
najmniejszej średnicy. Odległości między nawiertami i ich głębokość należy ustalić po wykonaniu
prób stopnia penetracji preparatu na obiekcie.
3
3. Oczyszczenie elementów z przemalowań chemicznie odpowiednio dobraną kompozycją
rozpuszczalników.
4. Usunięcie zabrudzeń powierzchniowych. Ustalenie dokładnej metody ich usuwania możliwe jest po
wykonaniu analizy składu i przeprowadzeniu prób na obiekcie.
5. Uzupełnienie ubytków oryginalnej zaprawy zaprawą o odpowiednio dobranych do oryginału
składnikach i proporcjach.
6. Wykonanie dokumentacji po zakończeniu prac konserwatorskich-restauratorskich.
4