Stereotypy wobec osób niepełnosprawnych Scenariusz zajęć

Paulina Wyszyńska
Stereotypy wobec osób niepełnosprawnych
Scenariusz zajęć
Adresat zajęć
Zajęcia skierowane są do młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej (licea, technika, zasadnicze
szkoły zawodowe).
Czas zajęć
Jedna godzina lekcyjna.
Cele
1. Uczestnicy zdefiniują podstawowe pojęcia, takie jak: zdrowie, niepełnosprawność,
upośledzenie, inwalidztwo.
2. Poznają mechanizm powstawania stereotypów wobec osób niepełnosprawnych i formy ich
dyskryminacji.
3. Młodzież będzie umiała określić różne (negatywne i neutralne) postawy wobec osób
niepełnosprawnych, podać przyczyny stereotypów i stygmatyzacji.
4. Uczestnicy zdobędą rzetelną wiedzę na temat wybranych rodzajów niepełnosprawności,
potrzebną do obalenia niektórych stereotypów.
5. Budowanie w młodzieży postaw obywatelskich (sprzeciw wobec barier architektonicznych,
równe traktowanie pełnosprawnych i niepełnosprawnych sportowców).
Metoda prowadzenia warsztatów
Zajęcia będą prowadzone głównie w formie dyskusji między prowadzącym a uczestnikami warsztatu.
Niejasne dla uczestników kwestie zostaną omówione w formie wykładu. Wyświetlane będą fragmenty
filmów oraz prezentacja multimedialna.
Materiały pomocnicze
Dla prowadzącego: komputer, projektor multimedialny, głośniki
Pierwsza część zajęć ma na celu uporządkowanie pojęć związanych z tematem niepełnosprawności.
Uczestnicy warsztatu wraz z prowadzącym definiują czym jest zdrowie, niepełnosprawność oraz
upośledzenie. Wskazują różnicę między kalectwem oraz inwalidztwem.
1
Młodzież wymienia najczęściej spotykane postawy wobec osób niepełnosprawnych, podają przyczyny
stereotypów i stygmatyzacji.
W drugiej części zajęć omówione zostaną najczęściej spotykane stereotypy wobec osób
niepełnosprawnych.
1. Osoby z niepełnosprawnością sensoryczną mają wyostrzone inne zmysły – zwrócenie uwagi,
że wraz z nabyciem niepełnosprawności nie zyskują one większej liczby neuronów w
narządach odpowiedzialnych za pozostałe zmysły; przykład Niewidzialnej Wystawy – wraz z
odebraniem nam możliwości widzenia nie słyszymy lepiej, ale bardziej skupiamy się na
odbieraniu bodźców słuchowych i dotykowych.
2. Osoby głuche nie mogą śpiewać czy tańczyć – podanie przykładu Damiana Piaska, Pawła
Molędy (głuchych tancerzy) czy Evelyn Glennie (zdobywczyni nagrody Grammy, niesłysząca
perkusistka), działalności „China Disabled People’s Performing Arts Troupe”
Uczestnicy warsztatu oglądają krótki film ukazujący tańczącą parę (pełnosprawnego tancerza i
głuchą tancerkę).
Która z tych osób jest Waszym zdaniem niepełnosprawna?
Na czym polega jej niepełnosprawność?
3. Wszystkie osoby głuche znają język symboli, na jaki tłumaczone są programy w TV.
Prowadzący wyjaśnia różnicę między językiem migowym (Polskim Językiem Migowym), a
miganym (System Językowo-Migowy)
4. Do osób głuchych należy mówić powoli – zwrócenie uwagi na fakt, że utrudnia to osobom
głuchym zrozumienie naszego komunikatu (osoby potrafiące czytać z ruchu warg, nauczyły
się tego obserwując naturalną, nie „zwolnioną” mowę).
5. Osoby niewidome / głuche nie oglądają filmów – 1 lipca wszedł w życie przepis nakazujący
telewizjom, by 10 proc. czasu nadawania zajmowały audycje dostępne dla
niepełnosprawnych, którzy mają problemy ze wzrokiem lub słuchem; programy z
audiodeskrypcją nadawane są przez TVP Historia, TTV, Polsat; MiniMini+ i teleTOON+
mają zamiar regularnie emitować programy dziecięce w wersji z audiodeskrypcją od 20
października 2012 roku
Uczestnicy warsztatu oglądają krótki fragment bajki z audiodeskrypcją.
6. Upośledzenie umysłowe jest spowodowane urazem głowy we wczesnym dzieciństwie – należy
wskazać biologiczne, psychologiczne i społeczne przyczyny upośledzenia, wspomnieć o
etapach dochodzenia do niepełnosprawności (negatywne sprzężenie zwrotne).
7. Autystycy to genialni idioci – zwrócenie uwagi na filmy fabularne powielające ten stereotyp
(Rain Man, Cube, Dom z kart), podanie przykładu Temple Grandin czy Daniela Tammeta
(osób, które mimo zaburzeń ze spektrum autyzmu osiągnęły sukces).
2
8. Osoby niepełnosprawne nie mogą uprawiać sportu – wspomnienie o sportach przeznaczonych
tylko dla osób niepełnosprawnych, omówienie zmiany w poglądach Polaków na ten temat po
Paraolimpiadzie w Londynie;
9. Wszystkie osoby chore psychicznie są agresywne – badania przeprowadzone w Szwecji przez
Karolinska Institutet, w których wzięło udział aż 8000 osób ze zdiagnozowaną między 1973 a
2006 rokiem schizofrenią i 80.000 grupa kontrolna osób zdrowych psychicznie pokazały, że u
osób zdrowych przestępstwa przemocowe osiągają wskaźnik 5%. U osób ze schizofrenią 8%.
10. Osoby niepełnosprawne są niesamodzielne – należy je traktować jak dzieci – należy omówić
syndrom wyuczonej bezradności u osób niepełnosprawnych, spowodowany wyręczaniem.
Prowadzący pobudza w uczniach postawy szacunku i tolerancji dla osób niepełnosprawnych.
11. Matki osób niepełnosprawnych nie dbały o siebie w ciąży. Prowadzący zwraca uwagę na
złożoność przyczyn niepełnosprawności, nie wszystkie jej rodzaje związane są z patologią
ciąży.
12. Osoby niepełnosprawne nie mają potrzeb seksualnych – traktowanie seksualności
niepełnosprawnych jako tematu tabu
Uczestnicy warsztatu oglądają krótki spot reklamujący Europejski Rok Osób
Niepełnosprawnych 2003, poruszający kwestie seksualności, którego nie chciało wyświetlić
TVP.
13. Osoby niepełnosprawne ruchowo nie mogą prowadzić samochodu – wspomnienie o
działalności Stowarzyszenia SPiNKa; możliwościach dostosowania pojazdów.
14. Niepełnosprawni spędzają czas na kontemplowaniu swojego nieszczęścia – podanie przykładu
Nick’a Vujicic’a, który urodził się z zespołem tetra-amelia (całkowitym brakiem kończyn) i
prowadzi wykłady na temat niepełnosprawności na całym świecie (warty polecenia film z jego
udziałem – „Cyrk Motyli”, dostępny z polskimi napisami na YouTube)
Na zakończenie prowadzący zachęca uczestników do zdobywania wiedzy na temat osób
niepełnosprawnych (których według danych rządowych żyje w Polsce około 5,5mln, co stanowi 14%
naszego społeczeństwa) i podejmowania działań w kierunku poprawienia ich sytuacji.
Prowadzący może wyświetlić młodzieży spot reklamowy Nike „No exuses” z udziałem Matta Scotta,
amerykańskiego koszykarza na wózku inwalidzkim.
3