„Ruch jest yciem, a bezruch umieraniem”

PROFILAKTYKA * ZDROWIE * ZDROWY STYL ŻYCIA
ROFILAKTYKA * ZDROWIE * ZDROWY STYL ŻYCIA
„Ruch jest życiem, a bezruch umieraniem” - B. Pascal
Ruch jest czymś naturalnym i pierwotnym jak oddychanie - to nieodłączny atrybut życia.
Już starożytni wiedzieli, że łagodzi zarówno dolegliwości ciała jak i duszy.
Dzisiaj są dowody naukowe na to, jakie korzyści zapewnia nam wysiłek fizyczny - dotlenia
organizm, pozwala walczyć z nadwagą, wzmacnia serce i likwiduje stres, zapobiega takim
chorobom cywilizacyjnym jak nadciśnienie, choroba wieńcowa i cukrzyca. Korzyści
największe odnoszą osoby w średnim i starszym wieku, którym ruch wydłuża życie nawet o
10 lat.
„Ruch jest w stanie zastąpić każdy lek, natomiast żaden lek nie jest w stanie zastąpić ruchu”
/W. Oczko/.
Niedostateczna aktywność fizyczna stanowi istotny, choć nadal niedoceniany czynnik
wpływający na stan zdrowia, chorobowość i umieralność. W większości krajów wysoko
rozwiniętych od przynajmniej 20 lat można mówić o epidemii „lenistwa ruchowego”.
Jest to z jednej strony skutek dobrodziejstw cywilizacji i związanych z nimi zmian stylu
życia, z drugiej zaś braku wiedzy o znaczeniu wysiłku fizycznego dla zdrowia człowieka.
Ocenia się, że w Polsce około 50% - 60% dorosłych oraz 50% dziewcząt, 33% chłopców w
wieku szkolnym cechuje zbyt niska aktywność fizyczna.
Ćwiczenia fizyczne:
• Obniżają ciśnienie tętnicze
• Obniżają ryzyko wystąpienia chorób sercowo - naczyniowych
• Chronią przed osteoporozą
• Redukują tkankę tłuszczową
• Wpływają na wzrost cholesterolu HDL - „dobrego cholesterolu”,
a redukują cholesterol LDL - „zły”
• Obniżają ryzyko cukrzycy
• Poprawiają nastrój, samopoczucie, korzystnie wpływają na depresję
Regularne ćwiczenia fizyczne są sposobem zapobiegania i jednym z elementów leczenia
choroby wieńcowej. Ludzie prowadzący aktywny tryb życia i regularnie uprawiający sport
wykazują o połowę mniejsze ryzyko zachorowania na choroby serca.
Wysiłek fizyczny zapobiega nadciśnieniu, a u osób z nadciśnieniem obniża ciśnienie krwi,
poprawia przepływ krwi przez narządy.
Ryzyko powstania cukrzycy u takich osób jest zredukowane o 33 - 50%. U osób, które już
chorują na cukrzycę regularna aktywność fizyczna sprzyja prawidłowej kontroli cukrzycy i
tym samym zapobiega powstawaniu bardzo poważnych powikłań w przebiegu cukrzycy,
takich jak choroba niedokrwienna serca, udary mózgu, miażdżyca kończyn dolnych,
niewydolność nerek.
Ćwiczenia fizyczne również są zbawienne w przypadku dolegliwości stawów i kręgosłupa.
19
[5/1/09] W IOSN A 2009
PROFILAKTYKA * ZDROWIE * ZDROWY STYL ŻYCIA
Wpływają korzystnie na mineralizację kośćca, zapobiegają i korygują wady postawy u
młodzieży, wzmacniają i stabilizują przyczepy stawowe, ścięgna i więzadła;
zwiększają przekrój i objętość włókien mięśniowych tym samym zwiększając napięcie, siłę i
sprężystość mięśni.
Poprawa umięśnienia ma wielkie znaczenie dla osób z chorobami kręgosłupa i stawów,
ponieważ wzmocnienie tzw. „gorsetu mięśniowego” likwiduje lub zmniejsza dolegliwości
bólowe.
W układzie oddechowym zwiększa się pojemność życiowa płuc, zwiększa się głębokość
oddechu oraz zużycie tlenu.
W układzie nerwowym ćwiczenia fizyczne zwiększają szybkość przewodzenia bodźców
nerwowych, polepszają koordynację ruchową oraz zmniejszają poziom lęku, obniżają stany
depresyjne oraz poprawiają jakość snu.
Poprawia się również odporność na infekcje.
Aby ćwiczenia przyniosły oczekiwany efekt muszą spełniać następujące warunki:
•
Muszą odbywać się regularnie, przynajmniej 3 - 4 razy w tygodniu; bardzo ważna dla
efektów jest systematyczność. Proponuje się wykonywanie ćwiczeń cały rok i na
przestrzeni całego życia. Główna część treningu powinna trwać ok. 30 - 40 minut,
powinna być poprzedzona dziesięciominutową rozgrzewką i zakończona ćwiczeniami
wyciszającymi. Dzieci i młodzież wymagają przynajmniej 60 minut ćwiczeń dziennie.
•
Przy wyborze rodzaju uprawianego sportu lub ćwiczeń należy brać pod uwagę
kondycję, wiek oraz obecność różnych schorzeń. Dla przykładu pływanie i jazda na
rowerze mogą być polecane dla osób z nadwagą, gdyż nie obciążają stawów. Należy
rozpocząć od mało intensywnych ćwiczeń i w miarę poprawy kondycji wydłużać czas
trwania i zwiększać ich intensywność.
Aby określić jak intensywnie można ćwiczyć, należy badać częstość tętna według
wzoru:
maksymalna częstość serca = 220 - wiek.
Optymalny wysiłek fizyczny powinien się mieścić w przedziale 60 - 80%
maksymalnej częstości serca.
Powinny sprawiać przyjemność, radość, uczucie relaksu i satysfakcji z własnych
osiągnięć. Każdy może wybrać coś dla siebie - spacer, pływanie, aerobik, także
wodny, jazdę na rowerze, jazdę na nartach, bieganie i wiele innych.
•
Człowiek musi więc sam, rozumiejąc potrzeby swego organizmu zatroszczyć się o to, by ruch
i ćwiczenia były stałym elementem w jego życiu.
Człowiek zdrowy, to człowiek uśmiechnięty, życzliwy, który może skutecznie przyczyniać
się do zdrowia i szczęścia innych.
Tego właśnie i wytrwałości w utrzymywaniu aktywności fizycznej przez całe życie życzę
Czytelnikom.
lek. med. Marta Zuchniarz
[email protected]
20
[5/1/09] W IOSN A 2009