Nowe możliwości i wyzwania związane z finansowaniem projektów

Nowe możliwości i wyzwania związane z finansowaniem projektów

DORADZTWO TRANSAKCYJNE
KWIECIEŃ 2006
Nowe możliwości i wyzwania związane z
finansowaniem projektów infrastrukturalnych
w dziedzinie transportu
Plan prezentacji
1 Przygotowanie projektu
2 PPP i fundusze Unii Europejskiej
3 Nowe możliwości w okresie 2007-2013
2
Powszechne sposoby finansowania projektów
transportowych
Budżet Państwa
Finansowanie dłużne (m.in. kredyty, obligacje)
Fundusze UE
Międzynarodowe Instytucje Finansowe
(Europejski Bank Inwestycyjny, Bank Światowy,
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju)
PPP (m.in. koncesje, BOT, DBFO)
3
Struktura finansowania autostrad w wybranych
krajach
Struktura finansowania autostrad
– zestawienie sumaryczne
Wielka Brytania
Szwajcaria
Szwecja
Hiszpania
Koncesje
prywatne
9%
Portugalia
Norwegia
Holandia
Koncesje
publiczne
24%
Luksemburg
Włochy
System
tradycyjny
67%
Grecja
Niemcy
Francja
Finlandia
Dania
System tradycyjny
Belgia
Koncesje publiczne
Austria
Koncesje prywatne
0
4 000
8 000
4
Źródło: Western Europe Road Directors (1998), za: A. Fayard, Overview of the Scope and Limitations of Public-Private Partnerships
12 000 km
Dostępne fundusze UE na infrastrukturę
transportową w Polsce (lata 2004-2006)
Dostępne środki
Wykorzystanie
(stan na 31.01.2006)
2,968 mld EUR
9,80%
Działanie 1.1
768 mln EUR
10,84%
Działanie 1.6
167 mln EUR
1,62%
1,163 mld EUR
0,04%
INTERREG IIIA
177 mln EUR
0,05%
TEN-T 2006*
100 mln EUR
0%
Fundusz / program
operacyjny
ZPORR, w tym:
SPO-TRANSPORT
Fundusz Spójności – Transport
2,345 mld EUR
30,91%
* Pula do alokowania dla nowych 10 członków UE w roku 2006
** Dane o wykorzystaniu środków według staniu na dzień 30.09.2005 r. na podstawie Informacji o realizacji Funduszu Spójności w III kwartale 2005 r.
5
Przygotowanie projektu
1
Analizy ekonomiczno - finansowe
2
Analizy środowiskowe
3
Przygotowanie prawne i organizacyjne
Ocena realizacji projektu będzie dokonana na podstawie rozliczenia z wykonania
zakładanych celów oraz planowanych rezultatów.
W przypadku projektów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej zakres
wymaganych analiz uzależniony jest od wielkości projektu.
6
Ocena ekonomiczno-finansowa projektu
n
n
n
7
Przygotowanie projektu do realizacji
obejmuje opracowanie studium
wykonalności projektu
Metodą analizy, którą można się
posłużyć w celu dokonania
ilościowej oceny projektu
inwestycyjnego jest analiza kosztów
i korzyści (ang. cost-benefit
analysis, CBA)
Analiza kosztów i korzyści
umożliwia:
– ustalenie, czy dany projekt
zasługuje na realizację ze
społecznego punktu widzenia
– wybór najkorzystniejszego
ekonomicznie i możliwego do
sfinansowania wariantu
inwestycyjnego
Podręcznik dla Beneficjentów - Niebieska Księga
www.spot.gov.pl
Prace nad przygotowaniem opracowania koordynował Ernst & Young.
8
Wybrane parametry dla przeprowadzenia analizy
kosztów i korzyści
n
Dla celów kwantyfikacji efektów społecznych takich jak koszty
eksploatacji pojazdów, zdarzeń drogowych i ofiar, czasu, środowiska
możliwe jest stosowanie danych, przygotowanych na podstawie
przeprowadzonych badań, opublikowanych m.in. w raporcie
konsorcjum INFRAS-IWW, Instytutu Badawczego Dróg i Mostów –
IBDiM oraz innych instytucji europejskich i międzynarodowych
n
Przykładowe stawki jednostkowe kosztów/korzyści ekonomicznych
wykorzystywane przy sporządzaniu analiz
Kategoria ekonomicznego kosztu
Jednostkowe koszty czasu podróży służbowych
18,88
Jednostkowe koszty czasu podróży niesłużbowych
5,00
Ofiara śmiertelna wypadku drogowego
Straty materialne (wypadku lub kolizji drogowej)
9
Jednostkowe ekonomiczne koszty (PLN)
1 818 438
14 505
Badania IWW/INFRAS - całkowite koszty
zewnętrzne transportu
300 000
250 000
Skutki dla miasta
mln Euro/rok
200 000
Proces wytwarzania
Przyroda i krajobraz
150 000
Zmiany klimatyczne
Zanieczyszczenie pow.
100 000
Hałas
Wypadki
50 000
0
Sam.
osobowe.
Autobusy
Mocy kle
Lekkie sam.
ciężarowe
Sam
ciężarowe
pow. 3,5 t
Kolej pasażerski
Kolej towarowy
Lotnictwopasażerski
Lotnictwo towarowy
Żegluga
śródlądowa
Często projekty dotyczące transportu mają na celu zmniejszenie kosztów zewnętrznych dla społeczeństwa.
10
1 Przygotowanie projektu
2 PPP i fundusze Unii Europejskiej
3
11
Nowe możliwości w okresie 2007-2013
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w
aspekcie PPP
Środki z funduszy UE przeznaczone są głównie na finansowanie
inwestycji realizowanych przez podmioty sektora publicznego i są
bezzwrotną i bezpłatną formą ich finansowania
n Pomimo ogromnych potrzeb inwestycyjnych w Polsce istnieje ryzyko
niepełnej absorpcji tych środków
n W absorpcji środków unijnych może pomóc zaangażowanie się
sektora prywatnego w realizację tych projektów - Partnerstwo
Publiczno-Prywatne (PPP)
n Istota PPP to wniesienie do projektu przez partnera prywatnego
środków finansowych, doświadczenia i wiedzy niezbędnych dla
właściwego przygotowania i realizacji inwestycji, co może istotnie
zwiększyć efektywność projektu
n
12
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w
aspekcie PPP
n
Łączenie PPP z finansowaniem z funduszy UE pozwala
osiągnąć efekt synergii umożliwiając realizację głównych
celów stawianych sobie przez poszczególnych uczestników
finansowania:
§ państwu – możliwość realizacji ważnych ekonomicznie i
społecznie projektów przy ograniczonych środkach budżetowych
§ administracji funduszy unijnych – bardziej efektywną realizację
celów polityki Unii Europejskiej (zrealizowanie większej liczby
projektów)
§ partnerom prywatnym – udział w trwałym ekonomicznie
przedsięwzięciu, z możliwością osiągnięcia wynagrodzenia za
zaangażowanie w jego realizację
13
Rentowność projektu i stopa zwrotu z
zainwestowanego kapitału
Porównanie średniej finansowej stopy zwrotu dla projektu w wybranych sektorach przy finansowaniu z funduszy
UE oraz z kredytów
Projekty finansowane z funduszy UE
Projekty finansowane z
kredytów*
5,1
21,61
Produkcja energii
10,8
25,71
Drogi i autostrady
3,9
17,68
Koleje i metro
6,6
18,36
Porty i lotniska
9,7
26,05
Zaopatrzenie w wodę
-1,0
15,07
Przemysł i inne inwestycje produkcyjne
19,6
23,16
Średnia dla powyższych sektorów ogółem
7,81
21,09
Sektor
Przesył i dystrybucja energii
Źródło: M. Florio „Cost-benefit analysis and the Rate of Return of Development Projects: An International Comparison"
* Projekty realizowane przy udziale Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju
14
Ryzyko wypierania środków prywatnych przez
środki UE
Ryzyko wypierania sektora prywatnego przez udostępniane
podmiotom publicznym fundusze UE oraz kredyty instytucji
międzynarodowych stanowi główne zagrożenie dla łączenia
PPP i funduszy UE w kontekście struktury finansowania
projektu
n Zjawisko to ma miejsce w przypadku, gdy dostępne dla
danego projektu dofinansowanie UE i kredyty pokrywają w
znacznym stopniu wymagane nakłady (np. 85% kosztów
kwalifikowanych projektu)
n Projekty infrastrukturalne mogące uzyskać dofinansowanie w
o wartości nie wyższej niż 10%-20% kosztów kwalifikowanych
(np. projekty dotyczące sieci transportowych TEN-T),
stanowią szansę dla rozwoju PPP
n
15
Okres zaangażowania funduszy UE w
finansowanie inwestycji
Zaangażowanie funduszy UE
Przygotowanie
projektu
Budowa
Eksploatacja
Pożądane zaangażowanie kapitału prywatnego
n
n
n
16
Fundusze UE finansują na ogół nakłady inwestycyjne ponoszone w celu realizacji inwestycji oraz
koszt przygotowania dokumentacji projektowej i studium wykonalności projektu
Współpraca sektora publicznego z sektorem prywatnym jest zalecana począwszy od
najwcześniejszych etapów realizacji projektu
Jedną z głównych korzyści, jakie niesie ze sobą PPP jest adekwatny podział ryzyk pomiędzy
sektor prywatny i publiczny oraz wzrost efektywności projektu w wyniku rzetelnego zaplanowania
harmonogramu prac i wprowadzenia przejrzystej struktury zarządzania od początku realizacji
projektu, co sprzyja redukcji kosztów w późniejszych etapach
PPP w obszarze zainteresowania UE
n
Instytucje UE wyraziły zainteresowanie wspieraniem transakcji typu
PPP, m.in.
– w rozporządzeniu dotyczącym Funduszu Spójności
– w rezolucji Parlamentu Europejskiego odnoszącej się do PPP w
projektach TEN-T
n
n
17
Komisja Europejska zainicjowała proces konsultacji i publicznych
dyskusji dotyczących PPP – w 2004 r. wydano Zieloną Księgę w
sprawie PPP i prawa wspólnotowego w zakresie kontraktów
publicznych i koncesji
Eurostat podjął prace nad uregulowaniem traktowania PPP na potrzeby
rachunków narodowych - w 2004 r. wydano decyzję dotyczącej
sposobu ujmowania w rachunkach narodowych transakcji
przeprowadzanych przez jednostki rządowe w ramach projektów PPP –
zielone światło dla PPP
Doświadczenie realizacji projektów w formule PPP
współfinansowanych z funduszy UE
Dane na temat wybranych projektów PPP współfinansowanych z funduszy UE
Projekt
Kraj
Wartość
Projekt wodno-kanalizacyjny
w prowincji Konstanta
Rumunia
96,6 mln euro
System wodociągowy w
Trencinie
Słowacja
8 mln euro
Oczyszczalnia ścieków w
Dublinie
Irlandia
265 mln euro
Grant z Funduszu Spójności o wartości 133 mln
euro (50 % kosztów inwestycji)
Perpignan – Figueras Rail
Concession
Francja,
Hiszpania
952 mln euro
TEN-T i Fundusz Spójności o wartości ok. 64
mln euro*
Most Vasco da Gama
Portugalia
ok. 1 mld euro
Grant z Funduszu Spójności o wartości 311 mln
euro
Lotnisko Ateny–Spata
Grecja
ok. 2,2 mld euro
Grant z Funduszu Spójności o wartości ok. 250
mln euro
* Przewidywana wartość dofinansowania ze środków UE w latach 2001-2006
18
Rodzaj funduszu UE i jego udział
Grant z ISPA o wartości 72,4 mln euro
Grant z ISPA o wartości 4 mln euro (50%
kosztów inwestycji)
1 Przygotowanie projektu
2 PPP i fundusze Unii Europejskiej
3 Nowe możliwości w okresie 2007-2013
19
Nowe możliwości w okresie 2007-2013
n
n
n
n
n
n
n
20
Poszerzony zakres interwencji
Funduszu Spójności
Kwalifikowalność VAT
N+3 (2007-2010)
ERDF - zaliczka 7% w ciągu 3 lat
Fundusz Spójności - zaliczka 10,5%
w ciągu 3 lat
Stopień dofinansowania liczony od
wkładu publicznego i krajowego –
większe możliwości dla PPP
Wysokość maksymalnego stopnia
dofinansowania - 85%
Potencjalny harmonogram działań
21
n
III-IV 2006 – przygotowanie
projektów Programów
Operacyjnych
n
V 2006 – przekazanie NSRO/NSS
do KE
n
X 2006 – przekazanie Programów
Operacyjnych do KE
n
XII – zatwierdzenie Programów
Operacyjnych przez KE
n
I 2007 – rozpoczęcie wdrażania (?)
Możliwe bariery
n
Brak zakończenia negocjacji z Komisją
Europejską przed końcem 2006 roku
n
Nieuregulowane sprawy środowiskowe
n
Brak opracowanych i zatwierdzonych
schematów pomocy publicznej
n
Słabość organizacyjna polskiej
administracji
n
Problem nałożenia się dwóch okresów
budżetowych w roku 2007 i 2008
n
22
Problemy z rynkiem wykonawczym
Jarosław Błaszczak
Menedżer
Tel.: +48 22 557 6615
Fax: +48 22 557 7001
E-mail: [email protected]
Jan Friedberg
Tel.: +48 22 557 6661
Fax: +48 22 557 7001
E-mail: [email protected]
Przemysław Gorgol
Tel.: +48 22 557 6674
Fax: +48 22 557 7001
E-mail: [email protected]
ERNST & YOUNG
© 2006 Ernst & Young
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Ernst & Young jest zarejestrowanym
znakiem towarowym.
www.ey.com/pl