ą-, -ę - Reedukacja.pl

Pisownia form czasu przeszłego czasowników typu wziąć, minąć
Autor: Anna Jurek (Podyplomowe Centrum Kształcenia Ustawicznego Szkół Wyższych w Opolu)
W formach czasu przeszłego czasowników
zakończonych w bezokoliczniku na -ąć piszemy
-ą-, -ęnp. minąć – minął – minęliśmy
Ćwiczenie. Odmień przez osoby czasownik czmychnąć, zwracając uwagę na
pisownię -ą-, -ę- przed literami l, ł. Porównaj ze wzorem zamieszczonym poniżej
napisane przez siebie zakończenia wszystkich form czasu przeszłego czasownika.
czmychnąć
ja ...........-ąłem (-ęłam)
my ..........-ęliśmy (-ęłyśmy)
ty ...........-ąłeś (-ęłaś)
wy ...........-ęliście (-ęłyście)
on ..........-ął
oni ..........-ęli
ona ..........-ęła
one .........-ęły
ono ..........-ęło
czmychnąć
ja ............................................
my ...........................................
ty ............................................
wy ...........................................
on ...........................................
oni ............................................
ona ...........................................
one ...........................................
ono ...........................................
Ćwiczenie. Do
podanych niżej czasowników dopisz formy bezokolicznika.
dźwignął – ........................................
ciągnęli – ........................................
wycięliśmy – .....................................
zniknąłem – .....................................
skinęła – ...........................................
jęknął – ...........................................
zmiąłem – .........................................
zamknęło – .......................................
Strona 1 z 6
www.reedukacja.pl
Ćwiczenie. Podane wyrazy połącz w związki wyrazowe, zmieniając tam, gdzie
to konieczne, końcówkę rzeczownika. W bezokolicznikach podkreśl zakończenie -ąć.
wziąć, mignąć, podjąć,
decyzja, udział, wstęga,
cofnąć, kopnąć, przeciąć
światła, piłka, czas
..............................................................., ...............................................................
..............................................................., ...............................................................
..............................................................., ...............................................................
Ćwiczenie. Do podanych przykładów wpisz odpowiednią formę czasownika
w czasie przeszłym. Pamiętaj o pisowni -ą-, -ę- przed literami l, ł we wszystkich
formach osobowych czasowników.
podpłynąć
Łódź ................................... do brzegu.
Potok wody ................................... pod drzwi.
przejąć
Pielęgniarka ................................... opiekę nad pacjentami.
Na myśl o nocnej wyprawie ................................... mnie strach.
ugiąć
Zmierzył mnie takim spojrzeniem, że nogi ..................... się pode mną.
Rząd nie ................................... się przed postulatami związku.
zapłonąć
W jej oczach ................................... zachwyt.
Wieczorem ................................... ogniska.
ściągnąć
Sprzedawca ................................... z górnej półki książkę.
Zbierało się na burzę, więc kobieta ....................... ze sznurów bieliznę.
rozwinąć
Zdarzenia ................................... się niepokojąco szybko.
Przyjaciółka ................................... przede mną swoje plany.
zaginąć
Słuch całkowicie po nim ................................... .
Dokumenty ................................... w czasie przeprowadzki.
tonąć
Chłopiec wrzucał kamienie do rzeki i patrzył jak ................................. .
Szliśmy nieznanym szlakiem i ................................. w błocie po kostki.
Strona 2 z 6
www.reedukacja.pl
Ćwiczenie. Do podanych bezokoliczników dopisz dowolną formę osobową
czasownika w liczbie pojedynczej i mnogiej według wzoru.
Bezokolicznik
Czasownik w formie l. poj. Czasownik w formie l. mn.
czasu przeszłego
czasu przeszłego
zagarnąć
zagarnąłem
zagarnęliście
poślizgnąć się
prześcignąć
sfrunąć
dotknąć
sprzątnąć
Ćwiczenie. Przepisz podane niżej zdania, zmieniając w nich formy wyrazów
użytych w liczbie pojedynczej na liczbę mnogą.
zdjąć
Koleżanka zdjęła kurtkę i powiesiła ją na wieszaku.
.................................................................................................................................
Dowódca zdjął żołnierzy z posterunków.
.................................................................................................................................
zapiąć
Wsiadłem do auta i zapiąłem pasy bezpieczeństwa.
.................................................................................................................................
Dziewczynka zapięła kurtkę na wszystkie guziki.
.................................................................................................................................
zerknąć
Zerknąłem na niego ukradkiem.
.................................................................................................................................
Chłopiec dyskretnie zerknął w stronę nowej koleżanki.
.................................................................................................................................
Strona 3 z 6
www.reedukacja.pl
podjąć
Po roku przerwy znów podjął studia.
.................................................................................................................................
Ratownik podjął próbę wysadzenia skały.
.................................................................................................................................
wziąć
Statek wziął kurs na północ.
.................................................................................................................................
Pracownik wziął z banku pożyczkę.
.................................................................................................................................
Ćwiczenie. Do podanych przykładów wpisz odpowiednią formę czasownika
w czasie przeszłym. Pamiętaj o pisowni -ą-, -ę- przed literami l, ł we wszystkich
formach osobowych czasowników.
połknąć
Szczupak ................................... haczyk.
Sąsiadka źle się czuła, więc ................................... lekarstwo.
sięgnąć
Po obiedzie ojciec jak zwykle ................................... po gazetę.
Fale ................................... pokładu.
runąć
Północna ściana domu ................................... podczas wylewu rzeki.
Na kordon policji ................................... tłumy.
stanąć
Wydawało się nam, że czas ................................... w miejscu.
Przestępcy ................................... przed sądem.
owinąć
Sam ................................... książkę w papier.
Liany ................................... się wokół drzew.
ciąć
Dziewczyna ................................... kwiaty i układała z nich bukiety.
Piły, zgrzytając, ................................... grube kłody na bale i deski.
Strona 4 z 6
www.reedukacja.pl
giąć
Wiatr ................................... gałązki drzew.
Miedziana blacha ................................... się niezwykle łatwo.
pragnąć
Rodzice ................................... szczęścia dla swoich dzieci.
Taki już był, że ................................... ciągle nowych wrażeń.
Ćwiczenie. Zastanów się, dlaczego w podanych niżej formach czasowników
nie piszemy -ą-, -ę-. Dopisz do każdej z tych form bezokolicznik.
wiedzieliśmy – ................................... słyszeliście – ........................................
milczeli – .........................................
umieliście – ........................................
mieliśmy – ........................................
chcieli – .........................................
siedzieliśmy – ....................................
widzieli – ........................................
Ćwiczenie. Przepisz podane niżej zdania, zmieniając w nich formy wyrazów
użytych w liczbie mnogiej na liczbę pojedynczą.
przyjąć
Urzędnicy przyjęli podania od interesantów.
.................................................................................................................................
Uzdrowiska przyjęły kuracjuszy.
.................................................................................................................................
zacząć
Dzieci w końcu zaczęły rozwiązywać zadania.
.................................................................................................................................
Aktorzy zaczęli próbę dziś trochę później, niż zwykle.
.................................................................................................................................
krzyknąć
Córki krzyknęły jeszcze z dołu, że wrócą później niż zwykle.
.................................................................................................................................
Nagle poczuli uderzenie i krzyknęli z bólu.
.................................................................................................................................
Strona 5 z 6
www.reedukacja.pl
osiągnąć
W ciągu krótkiego czasu osiągnęliśmy poważne stanowiska.
.................................................................................................................................
Książki tego autora osiągnęły nakład czterystu tysięcy egzemplarzy.
.................................................................................................................................
Strona 6 z 6
www.reedukacja.pl