Tabela 3a. Czynniki mogące utrudnić start szkolny dziecka Obszar

Tabela 3a. Czynniki mogące utrudnić start szkolny dziecka
Obszar analizy
Elementy analizy
• trudny przebieg ciąży
• (np. konieczność leżenia w ciąży)
• komplikacje okołoporodowe
• (opis komplikacji)
• wcześniactwo
• (tydzień urodzenia)
• niepełnosprawność
• (rodzaj, czas trwania)
• choroby neurologiczne
• (nazwa, czas trwania)
• choroby przewlekłe
• (nazwa, rokowania, czas)
• pobyty w szpitalu
• (wiek dziecka, czy była separacja od rodzica?)
• opieka ambulatoryjna
• (rodzaj problemu, czas trwania)
• poważne wypadki
• (zakres obrażeń, skutki)
• urazy głowy
• (zakres obrażeń, rodzaj leczenia)
• dezorganizacja działania w sytuacji stresu
• (np. zastyganie, krzyk, niezdolność do nawiązania kontaktu)
• wycofanie – niezdolność do zwracania się o pomoc
• (np. nigdy o nic nie prosi dorosłego)
• bóle głowy bez fizycznej przyczyny
• (opis częstotliwości i charakteru)
• bóle brzucha bez fizycznej przyczyny
• (opis częstotliwości i charakteru)
• problemy z jedzeniem
• (np. wymioty, odmowa jedzenia, objadanie się)
• problemy ze snem
• (opis)
Efektywność
działania
• niezdolność do angażowania się w wykonywane czynności
• (znaczące tylko w przypadku, gdy są to zachowania przejawiane
przez dziecko zawsze/prawie zawsze)
Kompetencje
społeczne
• negatywne nastawienie do innych ludzi i ich intencji
Schorzenia
Urazy
Funkcjonowanie
społeczno-emocjonalne
Dziecko
Zdrowie
Ciąża
i poród
Regulacja
emocji
Status
ekonomiczno-społeczny
Struktura
rodziny
Stan
zdrowia
Zatrudnienie
Warunki
bytowe
Funkcjonowanie
społeczne
Jakość opieki
nad dzieckiem
Rodzina
Uwagi/przykłady/opis
Trudności
w rodzinie
Sytuacja
wychowawcza
i edukacyjna
Kontakty
z otoczeniem
Kontakty
z instytucjami
• niezdolność do kończenia rozpoczętych działań
• wycofywanie się z kontaktów z innymi
• (znaczące tylko w przypadku, gdy są to zachowania przejawiane
przez dziecko zawsze/prawie zawsze)
• samotny rodzic
• (od kiedy, alimentacja, kontakty z drugim rodzicem)
• wiele osób w rodzinie
• (np. rodzina wielodzietna z dziećmi w zbliżonym wieku)
• rodzina rekonstruowana
• (opis sytuacji)
• rodzina zastępcza
• (wiek dziecka, przyczyny ograniczenia władzy rodzicielskiej)
• rodzina adopcyjna
• (wiek dziecka, przyczyny adopcji)
• przewlekłe choroby
• (charakter choroby, kto choruje?)
• niepełnosprawność
• (rodzaj, kto w rodzinie)
• duże obciążenie pracą
• (przyczyny, czas pracy)
• emigracja zarobkowa
• (termin, kontakt z rodziną)
• bierność zawodowa
• (czas trwania, przyczyny)
• bezrobocie
• (czas trwania, przyczyny)
• niski status materialny
• (opis, dochód, wydatki)
• brak zaspokojenia podstawowych potrzeb
• (ogrzewanie, woda, przestrzeń)
• brak własnego miejsca dla dziecka
• (brak biurka/stołu, pokoju)
• przeludnienie
• (liczba osób na m2)
• częste zmiany miejsca zamieszkania
• (przyczyny przeprowadzek)
• przemoc
• (rodzaj, charakter, skutki)
• konflikty między rodzicami/innymi członkami rodziny
• (przedmiot konfliktu, forma)
• uzależnienia
• (rodzaj, nasilenie)
• konflikty z prawem
• (przyczyny, rodzaj kary)
• negatywny stosunek do dziecka
• (np. nieadekwatna krytyka, brak akceptacji)
• słaba/niedostateczna stymulacja rozwoju dziecka
• (opis działań, postawa wobec wspierania rozwoju)
• poważne trudności we wspieraniu dziecka w adaptacji
do instytucji edukacyjnych (np. żłobka, przedszkola)
• (sposób adaptacji dziecka i rodzaj reakcji rodziny)
• dozór kuratorski z powodów opiekuńczych
• (przyczyny dozoru)
• ograniczenie/pozbawienie praw rodzicielskich
• (przyczyny decyzji sądu, losy dziecka)
• niski status społeczny
• (opis problemu)
• izolacja społeczna
• (brak wsparcia/akceptacji otoczenia, przyczyny)
• brak umiejętności korzystania z pomocy instytucjonalnej
• brak wiedzy o możliwości i zakresie uzyskania pomocy
instytucjonalnej
• (opis przyczyn deficytów w kompetencjach i potrzeb rodziny)
Środowisko
• brak/utrudniony dostęp do pomocy społecznej
Zaplecze
instytucjonalne
• brak świetlic środowiskowych
• utrudniony dostęp do pomocy psychologiczno-pedagogicznej
• (opis sytuacji i potrzeb związanych z daną instytucją, specjalistą)
• utrudniony dostęp do opieki zdrowotnej
• brak organizacji pozarządowych, wolontariatu
• nieodpowiednie warunki socjalne
Szkoła
• brak/mało zajęć pozalekcyjnych
• brak pomocy w trudnościach społeczno-emocjonalnych uczniów
• (opis warunków w szkole w odniesieniu do potrzeb danego dziecka)
• brak/trudności we współpracy ze specjalistami
Opracowanie: dr Magdalena Czub, Zespół Wczesnej Edukacji Instytutu Badań Edukacyjnych w Warszawie.
Tabela przygotowana na konferencję pt. : „Wsparcie procesu diagnozowania i opiniowania problemu gotowości szkolnej dzieci” współfinansowaną ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.