Zarządzanie Wilgotnością - Hybrid Turkeys Resources

Karty Informacyjne
Zarządzanie
Wilgotnością
Kluczowy element
utrzymywania prawidłowych
warunków środowiskowych
w odchowalni indyków
Grelavi S.A.
Al. J. Piłsudskiego 72 C
10-450 Olsztyn, Polska-EU
t +48 89 534 68 68
f +48 89 534 10 19
www.grelavi.pl
[email protected]
www.hybridturkeys.com
Zarządzanie Wilgotnością
Zły stan ściółki w indyczniku to jeden z największych
problemów hodowlanych, który może generować wymierne
straty finansowe, jak również wpływać na pogorszenie
komfortu i dobrostanu zwierząt. Podwyższona wilgotność
ściółki wpływa negatywnie na jakość powietrza i tworzy
sprzyjające warunki dla wzrostu mikroorganizmów
patogennych. W konsekwencji dochodzi do pogorszenia
zdrowotności stada i zmniejszenia spożycia paszy. Pojawiają
się również przypadki pobierania ściółki przez ptaki,
powodując zapalenie jelit, co dodatkowo podwyższa
wilgotność i sprawia, że jakość podłoża staje całkowicie
nieakceptowalna. Zły stan środowiska i słaba jakość ściółki
wzajemnie się napędzają – ptaki produkują luźne odchody,
wilgotność ściółki dalej wzrasta, działając stresująco na ptaki,
obniżając ich odporność oraz zwiększając nasilenie
problemów jelitowych. Skutkiem takiej sytuacji jest słaba
konwersja paszy i przyrosty wagowe, zróżnicowanie stada,
słaba jakość tuszy (w tym pęcherze na piersiach), zapalenie
skóry poduszek stóp, zapalenie jelit oraz problemy
oddechowe. Poza wymienionymi problemami dochodzą
jeszcze wysokie koszty energii, które należy ponieść w celu
doprowadzenia mikroklimatu do zadawalającego poziomu.
Jako zarządzający indycznikami musimy zrozumieć
przyczyny takiej sytuacji, żeby móc określić, które techniki
zarządzania środowiskiem byłyby najwłaściwsze dla
przerwania niekorzystnej sytuacji i dokonania właściwych
korekt . Ten artykuł przedstawi kilka kluczowych czynników
zarządzania mających na celu kontrolę stanu środowiska, w
tym zrozumienie zarządzania procesem trawienia,
wentylacją (przepływem powietrza i ciepłem) oraz ściółką.
Wpływ wentylacji na środowisko
indycznika i stan ściółki
Wentylacja w okresach zimowych ma najbardziej krytyczne
znaczenie dla kontrolowania stanu ściółki oraz środowiska
indycznika. Na ogół wentylacja jest ograniczana lub
poświęcana dla utrzymania odpowiedniej temperatury, dla
komfortu ptaków. W miarę wzrostu cen energii, ilość paliwa
zużywanego dla zapewnienia ptakom komfortu zyskuje na
znaczeniu. To „paliwo” nie ogranicza się tylko do propanu,
stosowanego najczęściej do ogrzania kurników, ale
obejmuje też energię paszy, którą spożywają ptaki. Dla
dorosłych indyków strefa neutralna termicznie to przedział
temperatur między 13 °C, a 24 °C. W związku z tym, w
sytuacji, gdy efektywna temperatura (odczuwana przez
ptaki) jest wyższa lub niższa od tego zakresu, energia paszy
jest wykorzystywana bardziej na utrzymanie funkcji
metabolicznej niż na przyrost masy ciała. W przypadku
młodych indyków ta strefa ma bardziej krytyczne znaczenie
i temperatura minimalna jest wyższa. Podczas niskiej
temperatury zewnętrznej zasadnicze znaczenie ma nie tylko
średnia temperatura całego indycznika, ale też i
Karty Informacyjne | Zarządzanie Wilgotnością | 2
jednorodność rozkładu temperatur w całym budynku.
Będzie to decydowało o tym, czy ptaki jedzą po to, aby
podnosić wagę ciała, czy sytuacją, w której jedzą i tulą się do
siebie, aby przetrwać. Dlatego też krytyczne znaczenie ma
utrzymanie odpowiedniego i jednorodnego przepływu
powietrza oraz temperatury w całym indyczniku podczas
całego cyklu wzrostu.
Jeśli chodzi o wentylację indyczników w okresie zimowym to
przez 95% czasu staramy się w pierwszym rzędzie zarządzać
poziomem wilgoci w indyczniku / ściółki. Oczywistym jest,
że wraz ze wzrostem wilgotności ściółki wzrastają także
poziomy:
a) amoniaku, który uszkadza układ oddechowy,
b) bakterii takich, jak salmonella,
c) problemów z nogami wynikających z zapalenia skóry
opuszek stóp.
Przyjmuje się, że na każdy 1 litr pobranej paszy ptak wypija
około 2 litry wody. Woda dodawana jest do środowiska
poprzez oddychanie ptaka, wydzielane odchody oraz
ogrzewanie. W wieku 2 tygodni 1,000 indorów produkuje 47
litrów wody, która wydalana jest do indycznika. W wieku 4
tygodni ilość ta wzrasta do 188 litrów dziennie, a w wieku 6
tygodni do 300 litrów dziennie. Dodatkowo, od 10 do 18
litrów wody na 1,000 ptaków podczas odchowu,
wytwarzane jest jako produkt uboczny ogrzewania
propanem. Większość tej wilgoci należy usunąć z indycznika,
aby utrzymać dobrą jakość ściółki i akceptowalny poziomy
wilgotności. Osiąga się to poprzez wymianę ciepłego,
wilgotnego powietrza w indyczniku na zimne i suche
powietrze z zewnątrz. Co ważne, można to osiągnąć bez
schładzania ptaków i zwiększonego kosztu ogrzewania.
Jedną z najskuteczniejszych metod usuwania wilgoci z
pomieszczeń drobiarskich jest stosowanie wentylacji
podciśnieniowej / minimalnej wentylacji. Wentylatory
wyciągowe oraz wloty powietrza są zaprojektowane tak, aby
wytworzyć podciśnienie w indyczniku pozwalające na
usuwanie (kontrolowanie) wilgoci przy jednoczesnym
oszczędzaniu paliwa i wykorzystywaniu ciepła
wytworzonego przez ptaki w możliwie największym
zakresie. Właściwa minimalna wentylacja rozpoczyna się od
szczelnego indycznika. Dzięki temu mamy pewność, że całe
powietrze wpada do jego wnętrza przez przeznaczone do
tego celu wloty. Osiągnięty w taki sposób prawidłowy
poziom ciśnienia statycznego (wyrażonego w Pascalach)
pozwala na to, że zimne powietrze może być mieszane z
ciepłym, wilgotnym powietrzem zbierającym się pod
stropem.
Ważne: ciepłe powietrze wytwarzane przez ptaki i grzejniki
gromadzi się pod stropem, ponieważ ciepłe powietrze jest
lżejsze od zimnego.
Zarządzanie Wilgotnością
jest nasycona i ulega spiekaniu. Obserwujemy wtedy wysoki
poziom amoniaku związany ze złą jakością powietrza,
odparzenia na opuszkach stóp wywołane przez mokrą
ściółkę oraz wysoki poziom wilgotności. Aby uniknąć takiej
sytuacji, wilgotność powinna być monitorowana i
utrzymywana na poziomie poniżej 60%. Przekroczenie tej
wartości będzie ostrzeżeniem dla kierownictwa fermy, że
minimalna wentylacja jest niewystarczająca dla usuwania
nadmiaru wilgoci. W okresie letnim cele wentylacji są
odmienne i skierowane przede wszystkim na utrzymanie
temperatury na właściwym poziomie.
Zarządzenie stężeniem gazów
Przedstawiono tutaj zastosowanie generatora dymu w celu zweryfikowania ruchu powietrza
dostającego się z zewnątrz budynku. W tym przypadku ruch powietrza jest nieprawidłowy, gdyż
zimne powietrze opada bezpośrednio na posadzkę/ściółkę. Właściwa minimalna wentylacja
pozwala na mieszanie zimnego powietrza z ciepłym i wilgotnym powietrzem, zapobiegając tym
samym schładzanie ptaków oraz kondensacji na posadce.
Stosowanie wentylacji podciśnieniowej pozwala na
osiągnięcie dwóch celów.
Po pierwsze, zimne powietrze nie opada bezpośrednio na
posadzkę i nie powoduje, że:
a) p
taki są schładzane co prowadzi do ich skupiania się i
ograniczenia żerowania,
b) na posadce na skutek zimnego powietrza
następuje kondensacja,
c) konieczne jest zwiększenie ilości ciepła potrzebnego dla
ogrzania powietrza zewnętrznego.
Po drugie, ciepłe powietrze pod stropem podgrzewa
powietrze wlotowe powodując jego rozprężenie, co pozwala
na zwiększenie jego zdolności do wchłaniania wody. Kiedy
powietrze zostaje podgrzane o 11 °C, zdolność pochłaniania
wody przez tą samą objętość powietrza ulega podwojeniu.
Tak więc podczas gdy 1000 m³ powietrza w temperaturze 4
°C pochłania około 6 litrów wody, po jego podgrzaniu do 16
°C, te same 1000 m³ powietrza może wchłonąć 12 litrów
wody. Kiedy powietrze zostaje wstępnie podgrzane i ulega
rozprężeniu, może później mieszać się z powietrzem przy
posadzce, zbierając wilgoć i usuwając ją przy wykorzystaniu
wentylatorów wyciągowych.
Ściółka na posadzce działa jak gąbka. Jeżeli współczynnik
wymiany powietrza oraz kierunek przepływu powietrza nie
są odpowiednie dla usuwania dodatkowej wilgoci
dodawanej codziennie, „gąbka” traci właściwości
wchłaniania. Proces ten może trwać wiele dni i może
przebiegać niezauważony. Kiedy gąbka jest pełna, czy to na
skutek słabego trawienia, czy też zapalenia jelit, złego
utrzymania poideł lub też niewłaściwej wentylacji, ściółka
Karty Informacyjne | Zarządzanie Wilgotnością | 3
Poza sterowaniem wilgotnością w indycznikach, takie gazy
jak dwutlenek węgla (CO2) oraz tlenek węgla (CO) mogą
mieć ogromny wpływ na wyniki uzyskiwane przez ptaki,
jeżeli nie są one odpowiednio kontrolowane. W badaniach
Frame (2010), wykazano, że poziomy CO przekraczające 25
ppm oraz poziomy CO2 powyżej 2,500 ppm zwiększają
częstotliwość występowania okrągłego serca oraz redukują
aktywność tarczycy u młodych indyków. Christensen et al
(1995), wykazali, że poziomy CO2 przekraczające 4,000 ppm
skutkowały zmianami metabolizmu, wykorzystaniem rezerw
glikogenu oraz niższymi poziomami glukozy we krwi.
Obniżony metabolizm ma negatywny wpływ na spożycie
paszy i wody, co skutkuje słabą zdrowotnością jelit i
pogorszeniem z biegiem czasu wyników produkcyjnych.
Dlatego też krytyczne znaczenie ma monitorowanie i
utrzymywanie poziomu CO poniżej 25 ppm a CO2
poniżej 2,500 ppm.
1.Wykonaj test szczelności indycznika
• Zamknij kurtyny i/lub wloty powietrza.
• Upewnij się, że uszczelnione zostały wszelkie szczeliny
w ścianach, drzwiach itd.
• Włącz wentylatory na minimum. Wydajność
wentylatorów powinna oscylować wokół 18 m3
powietrza / godzinę / m2 powierzchni budynku.
• Jeżeli indycznik jest szczelny, ciśnienie statyczne
powinno wynosić 34-50 Pa.
2.Teraz zacznij otwierać wloty powietrza. Miej na uwadze
to, że minimalny otwór wlotu powinien mieć około 5-8 cm
szerokości (mniejsze otwarcie spowoduje zduszenie wlotu
powietrza i nie pozwoli na prawidłowy „wrzut” powietrza).
• W przybliżeniu całkowita powierzchnia otwarcia
wlotów powietrza powinna być zbliżona do 0,55 m2
przy indyczniku o powierzchni 1000 m2
Zarządzanie Wilgotnością
• Otwieraj wloty do momentu aż ciśnienie statyczne
wyniesie 25-30 Pa dla pomieszczeń o szerokości 15 m
lub szerszych oraz 20-25 Pa dla pomieszczeń
węższych niż 15 m. Jest to minimalna liczba wlotów
wykorzystywana przy minimalnej pracy
wentylatorów.
• Minimalną pracą wentylatorów będzie sterował
włącznik czasowy i pierwsze wentylatory powinny
włączyć się jednocześnie na skutek zadziałania
termostatu, w przypadku podniesienia się
temperatury w indyczniku.
3.Minimalne ustawienie włącznika czasowego wystarczy
dla utrzymywania poziomu wilgotności poniżej 60%
lub poziomu dwutlenku węgla (CO2) poniżej 2,500 ppm
(najlepiej poniżej 1,800 ppm podczas pierwszych 5 dni
odchowu piskląt). Na ogół wystarcza jedno włączenie
na pół minuty na tydzień wieku ptaków w przypadku
pięciominutowego cyklu włącznika czasowego (jedna
minuta w przypadku dziesięciominutowego cyklu
włącznika czasowego). Jednakże w zależności od typu
odchowalni, temperatury oraz szczelności indycznika
ta ilość powietrza może nie być wystarczająca dla
utrzymania parametrów wilgotności i CO2 wspomnianych
powyżej. W takiej sytuacji, należy wydłużać czas cyklu
w przedziałach po 15 sekund do momentu uzyskania
poprawy parametrów powietrza.
4.Ustaw termostat dla minimalnego włączenia
wentylatorów na 1 °C powyżej temperatury docelowej.
Wszelkie wentylatory dla minimalnej wydajności powinny
być połączone ze sobą na termostacie dla utrzymywania
ciśnienia statycznego na stałym poziomie.
5.Dodatkowe wentylatory sterowane termostatem zostaną
ustawione na 0.5 °C powyżej minimalnego ustawienia
wentylatorów, aby włączyły się gdy indycznik się nagrzeje.
W przypadku indyczników z automatycznymi wlotami,
wloty otworzą się automatycznie w oparciu o wartość
ciśnienia statycznego wytwarzanego przez większą
liczbę wentylatorów. W przypadku indyczników z wlotami
powietrza obsługiwanymi ręcznie, będą musiały zostać
otwarte ręcznie lub też kurtyna będzie musiała zostać
opuszczona ręcznie dla obniżenia ciśnienia statycznego,
gdy na skutek działania termostatu włączy się więcej
wentylatorów.
6.Konieczne może okazać się zapewnienie dodatkowych
wentylatorów sterowanych włącznikiem czasowym w
miarę dorastania ptaków. Należy to zrobić tylko wtedy,
gdy wentylatory wentylacji minimalnej osiągnęły
wykorzystanie przez 4 minuty w cyklu pięciominutowym.
Konieczne może okazać się otwarcie dodatkowych wlotów
powietrza dla zrekompensowania podwyższonego
ciśnienia statycznego w przypadku działania większej
liczby wentylatorów.
Wnioski
Zarządzanie środowiskiem w indyczniku jest złożonym
zagadnieniem, wymagającym wiedzy i doświadczenia.
Zarządcy ferm muszą być świadomi pojawiających się
zagrożeń i rozumieć krytyczne elementy, które decydują o
osiągniętym wyniku hodowlanym i finansowym. Wentylacja,
stan ściółki i utrzymanie poideł to codzienne zadania, które
należy regularnie kontrolować. W okresie zimowym
krytyczne znaczenie ma utrzymywanie wilgotności na
poziomie poniżej 60%, aby utrzymywać pod kontrolą
parametry środowiskowe i wilgotność ściółki. Jednocześnie,
jeżeli wentylacja minimalna / oparta na podciśnieniu jest
realizowana prawidłowo, możemy zmniejszyć zużycie
energii. Właściwa wentylacja zapewniająca prawidłową
jakość powietrza dodatkowo stymuluje pobór paszy oraz
dobrą zdrowotność jelitową. W miarę, jak indyki stają się
bardziej sprawne i cięższe, utrzymywanie suchej ściółki
będzie nabierać znaczenia dla poprawy stanu zdrowotnego
ptaków, utrzymania dobrej jakości tusz oraz zapewnienia
optymalnego środowiska tak dla uzyskiwania wyników
produkcyjnych, jak i zapewnienia dobrostanu indyków.
Aby uzyskać więcej informacji zapraszamy do skontaktowania się z Hybrid
Turkeys na adres poczty elektronicznej [email protected]
© Hybrid Turkeys
Niniejsza informacja zawiera wyłącznie zalecenia, które mogą być różne w
zależności od regionu geograficznego. Informacja ta ma na celu pomoc w
udoskonaleniu produkcji indyka.
Zawarte w niniejszym materiale odniesienia do specyficznych produktów
handlowych, procesów, znaków handlowych, producentów i inne nie
stanowią lub nie wskazują na rekomendację firmy Hybrid.
O ile nie określono inaczej, niniejsza informacja stanowi własność Hybrid
Turkeys i na jej powielanie i rozpowszechnianie należy uzyskać zgodę firmy
Hybrid Turkeys.
[email protected]
www.hybridturkeys.com
Karty Informacyjne | Zarządzanie Wilgotnością | 4