Zarządzanie wilgotnością

prezentacje
Zarządzanie
wilgotnością
Kluczowy element utrzymywania prawidłowych warunków
środowiskowych w odchowalni indyków
Zły stan ściółki w indyczniku to jeden z największych problemów hodowlanych, który może generować wymierne straty finansowe, jak również wpływać na pogorszenie komfortu i dobrostanu zwierząt. Podwyższona wilgotność ściółki wpływa negatywnie na jakość powietrza i tworzy sprzyjające warunki dla wzrostu
mikroorganizmów patogennych. W konsekwencji dochodzi do pogorszenia zdrowotności stada i zmniejszenia spożycia paszy. Pojawiają się również przypadki pobierania ściółki przez ptaki, powodując zapalenie jelit, co dodatkowo podwyższa wilgotność i sprawia, że jakość podłoża staje całkowicie nieakceptowalna. Zły
stan środowiska i słaba jakość ściółki wzajemnie się napędzają – ptaki produkują luźne odchody, wilgotność
ściółki dalej wzrasta, działając stresująco na ptaki, obniżając ich odporność oraz zwiększając nasilenie problemów jelitowych. Skutkiem takiej sytuacji jest słaba konwersja paszy i przyrosty wagowe, zróżnicowanie
stada, słaba jakość tuszy (w tym pęcherze na piersiach), zapalenie skóry poduszek stóp, zapalenie jelit oraz
problemy oddechowe. Poza wymienionymi problemami dochodzą jeszcze wysokie koszty energii, które należy ponieść w celu doprowadzeniem mikroklimatu do zadawalającego poziomu.
Jako zarządzający indycznikami musimy
zrozumieć przyczyny takiej sytuacji, żeby móc określić, które techniki zarządzania środowiskiem byłyby najwłaściwsze
dla przerwania niekorzystnej sytuacji
i dokonania właściwych korekt. Ten artykuł przedstawi kilka kluczowych czynników zarządzania mających na celu kontrolę stanu środowiska, w tym zrozumienie zarządzania procesem trawienia,
wentylacją (przepływem powietrza i ciepłem) oraz ściółką.
1
Wpływ wentylacji
na środowisko indycznika
i stan ściółki
Wentylacja w okresach zimowych ma najbardziej krytyczne znaczenie dla kontrolowania stanu ściółki oraz środowiska indycznika. Na ogół wentylacja jest ograniczana
lub poświęcana dla utrzymania odpowiedniej temperatury. W miarę wzrostu cen
energii, ilość paliwa zużywanego dla zapewnienia ptakom komfortu zyskuje na znacze-
niu. To „paliwo” nie ogranicza się tylko do
propanu, stosowanego najczęściej do
ogrzania kurników, ale obejmuje też energię paszy, którą spożywają ptaki. Dla dorosłych indyków strefa neutralna termicznie
to przedział temperatur między 13°C,
a 24°C. W związku z tym, w sytuacji, gdy
efektywna temperatura (odczuwana przez
ptaki) jest wyższa lub niższa od tego zakresu, energia paszy jest wykorzystywana
bardziej na utrzymanie funkcji metabolicznej niż na przyrost masy ciała. W przypad-
prezentacje
ku młodych indyków ta strefa ma bardziej
krytyczne znaczenie i temperatura minimalna jest wyższa. Podczas niskiej temperatury zewnętrznej zasadnicze znaczenie ma nie
tylko średnia temperatura całego indycznika, ale też i jednorodność rozkładu temperatur w całym budynku. Będzie to decydowało o tym, czy ptaki jedzą po to, aby
podnosić wagę ciała, czy sytuacją, w której jedzą i tulą się do siebie, aby przetrwać.
Dlatego też krytyczne znaczenie ma utrzymanie odpowiedniego i jednorodnego
przepływu powietrza oraz temperatury
w całym indyczniku podczas całego cyklu
wzrostu.
Jeśli chodzi o wentylację indyczników
w okresie zimowym to przez 95% czasu
staramy się w pierwszym rzędzie zarządzać
poziomem wilgoci w indyczniku / ściółki.
Oczywistym jest, że wraz ze wzrostem wilgotności ściółki wzrastają także poziomy:
t amoniaku, który uszkadza układ oddechowy,
t bakterii takich, jak salmonella,
t problemów z nogami wynikających z zapalenia skóry opuszek stóp.
Przyjmuje się, że na każdy 1 litr pobranej paszy ptak wypija około 2 litry wody.
Woda dodawana jest do środowiska poprzez oddychanie ptaka, wydzielane odchody oraz ogrzewanie. W wieku 2 tygodni 1,000 indorów produkuje 47 litrów
wody, która wydalana jest do indycznika.
W wieku 4 tygodni ilość ta wzrasta do 188
litrów dziennie, a w wieku 6 tygodni do
300 litrów dziennie. Dodatkowo, od 10 do
18 litrów wody na 1,000 ptaków podczas
odchowu, wytwarzane jest jako produkt
uboczny ogrzewania propanem. Większość tej wilgoci należy usunąć z indycznika, aby utrzymać dobrą jakość ściółki i akceptowalny poziomy wilgotności. Osiąga się
to poprzez wymianę ciepłego, wilgotnego powietrza w indyczniku na zimne i suche powietrze z zewnątrz. Co ważne,
można to osiągnąć bez schładzania ptaków i zwiększonego kosztu ogrzewania.
Jedną z najskuteczniejszych metod
usuwania wilgoci z pomieszczeń drobiarskich jest stosowanie wentylacji podciśnieniowej / minimalnej wentylacji. Wentylatory wyciągowe oraz wloty powietrza są
zaprojektowane tak, aby wytworzyć podciśnienie w indyczniku pozwalające na
usuwanie (kontrolowanie) wilgoci przy
jednoczesnym oszczędzaniu paliwa i wykorzystywaniu ciepła wytworzonego przez
Fot. 1. Przedstawiono tutaj zastosowanie generatora dymu w celu zweryfikowania
ruchu powietrza dostającego się z zewnątrz budynku. W tym przypadku ruch
powietrza jest nieprawidłowy, gdyż zimne powietrze opada bezpośrednio na
posadzkę/ściółkę. Właściwa minimalna wentylacja pozwala na mieszanie zimnego
powietrza z ciepłym i wilgotnym powietrzem, zapobiegając tym samym schładzanie
ptaków oraz kondensacji na posadce.
ptaki w możliwie największym zakresie.
Właściwa minimalna wentylacja rozpoczyna się od szczelnego indycznika. Dzięki temu mamy pewność, że całe powietrze
wpada do jego wnętrza przez przeznaczone do tego celu wloty. Osiągnięty w taki
sposób prawidłowy poziom ciśnienia statycznego (wyrażonego w Pascalach) pozwala na to, że zimne powietrze może być
mieszane z ciepłym, wilgotnym powietrzem zbierającym się pod stropem.
Ważne: ciepłe powietrze wytwarzane
przez ptaki i grzejniki gromadzi się pod
stropem, ponieważ ciepłe powietrze jest
lżejsze od zimnego.
Stosowanie wentylacji podciśnieniowej
pozwala na osiągnięcie dwóch celów:
1. Po pierwsze, zimne powietrze nie opada bezpośrednio na posadzkę i nie powoduje, że:
t ptaki są schładzane co prowadzi do
ich skupiania się i ograniczenia żerowania,
t na posadce na skutek zimnego powietrza następuje kondensacja,
t konieczne jest zwiększenie ilości ciepła potrzebnego dla ogrzania powietrza zewnętrznego.
2. Po drugie, ciepłe powietrze pod stropem
podgrzewa powietrze wlotowe powodując jego rozprężenie, co pozwala na
zwiększenie jego zdolności do wchłaniania wody. Kiedy powietrze zostaje podgrzane o 11°C, zdolność pochłaniania
wody przez tą samą objętość powietrza
ulega podwojeniu. Tak więc podczas gdy
1000 m³ powietrza w temperaturze 4°C
pochłania około 6 litrów wody, po jego
podgrzaniu do 16°C, te same 1000 m³
powietrza może wchłonąć 12 litrów
wody. Kiedy powietrze zostaje wstępnie
podgrzane i ulega rozprężeniu, może
później mieszać się z powietrzem przy
posadzce, zbierając wilgoć i usuwając ją
przy wykorzystaniu wentylatorów wyciągowych.
Ściółka na posadzce działa jak gąbka.
Jeżeli współczynnik wymiany powietrza
oraz kierunek przepływu powietrza nie są
odpowiednie dla usuwania dodatkowej wilgoci dodawanej codziennie, „gąbka” traci
właściwości wchłaniania. Proces ten może trwać wiele dni i może przebiegać niezauważony. Kiedy gąbka jest pełna, czy to
na skutek słabego trawienia, czy też zapalenia jelit, złego utrzymania poideł lub
też niewłaściwej wentylacji, ściółka jest nasycona i ulega spiekaniu. Obserwujemy
2
prezentacje
wtedy wysoki poziom amoniaku związany
ze złą jakością powietrza, odparzenia na
opuszkach stóp wywołane przez mokrą
ściółkę oraz wysoki poziom wilgotności.
Aby uniknąć takiej sytuacji, wilgotność powinna być monitorowana i utrzymywana
na poziomie poniżej 60%. Przekroczenie
tej wartości będzie ostrzeżeniem dla kierownictwa fermy, że minimalna wentylacja jest niewystarczająca dla usuwania nadmiaru wilgoci. W okresie letnim cele wentylacji są odmienne i skierowane przede
wszystkim na utrzymanie temperatury na
właściwym poziomie.
Zarządzenie stężeniem gazów
Poza sterowaniem wilgotnością w indycznikach, takie gazy jak dwutlenek węgla (CO2) oraz tlenek węgla (CO) mogą
Ustawienie minimalnej
wentylacji podciśnieniowej
w odchowalni indyków
mieć ogromny wpływ na wyniki uzyskiwane przez ptaki, jeżeli nie są one odpowiednio kontrolowane. W badaniach Frame
(2010), wykazano, że poziomy CO przekraczające 25 ppm oraz poziomy CO2 powyżej 2500 ppm zwiększają częstotliwość występowania okrągłego serca oraz
redukują aktywność tarczycy u młodych
indyków. Christensen et al (1995), wykazali, że poziomy CO 2 przekraczające
4000 ppm skutkowały zmianami metabolizmu, wykorzystaniem rezerw glikogenu
oraz niższymi poziomami glukozy we
krwi. Obniżony metabolizm ma negatywny wpływ na spożycie paszy i wody, co
skutkuje słabą zdrowotnością jelit i pogorszeniem z biegiem czasu wyników produkcyjnych. Dlatego też krytyczne znaczenie
ma monitorowanie i utrzymywanie poziomu CO poniżej 25 ppm a CO2 poniżej
2500 ppm.
1. Wykonaj test szczelności indycznika:
t Zamknij kurtyny i/lub wloty powietrza.
t Upewnij się, że uszczelnione zostały wszelkie szczeliny w ścianach,
drzwiach itd.
t Włącz wentylatory na minimum. Wydajność wentylatorów powinna oscylować wokół 18 m³ powietrza /godzinę/m² powierzchni budynku.
t Jeżeli indycznik jest szczelny, ciśnienie
statyczne powinno wynosić 34-50 Pa.
2. Teraz zacznij otwierać wloty powietrza. Miej na uwadze to, że minimalny otwór wlotu powinien mieć około
5-8 cm szerokości (mniejsze otwarcie
spowoduje zduszenie wlotu powietrza
Wentylatory Minimum
m3/wentylator
Liczba wentylatorów
Wstawione pisklęta
Tabela 1. Minimalne współczynniki wymiany powietrza
(Na podstawie wyniku testu szczelności na poziomie 30 do 37,5 PA)
Dzień
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
3
Minimum na
włączniku czasowym
sekund włączony
na 5 minut
30
30
30
30
30
30
30
35
40
45
50
55
60
60
65
70
75
80
85
90
90
95
100
105
110
115
120
120
125
130
135
140
145
150
150
1
2
3
4
5
RH ≥60%
dodaj 15 s
#
#
#
#
#
#
45
50
55
60
65
70
75
75
80
85
90
95
100
105
105
110
115
120
125
130
135
135
140
145
150
155
160
165
165
RH ≥60%
dodaj 15 s
#
#
#
#
#
#
60
65
70
75
80
85
90
90
95
100
105
110
115
120
120
125
130
135
140
145
150
150
155
160
165
170
175
180
180
RH ≥60%
dodaj 15 s
#
#
#
#
#
#
75
80
85
90
95
100
105
105
110
115
120
125
130
135
135
140
145
150
155
160
165
165
170
175
180
185
190
195
195
RH ≥60%
dodaj 15 s
#
#
#
#
#
#
90
95
100
105
110
115
120
120
125
130
135
140
145
150
150
155
160
165
170
175
180
180
185
190
195
200
205
210
210
RH ≥60%
dodaj 15 s
#
#
#
#
#
#
105
110
115
120
125
130
135
135
140
145
150
155
160
165
165
170
175
180
185
190
195
195
200
205
210
215
220
225
225
Minimum
m3
Sztuki
wstawione
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
34000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
20000
17000
2
20000
m3/ptak
0,17
0,17
0,34
0,51
0,68
0,85
prezentacje
i nie pozwoli na prawidłowy „wrzut”
powietrza).
t W przybliżeniu całkowita powierzchnia otwarcia wlotów powietrza powinna być zbliżona do 0,55 m² przy indyczniku o powierzchni 1000 m²
t Otwieraj wloty do momentu aż ciśnienie statyczne wyniesie 25-30 Pa dla
pomieszczeń o szerokości 15 m lub
szerszych oraz 20-25 Pa dla pomieszczeń węższych niż 15 m. Jest to minimalna liczba wlotów wykorzystywana
przy minimalnej pracy wentylatorów.
t Minimalną pracą wentylatorów będzie
sterował włącznik czasowy i pierwsze
wentylatory powinny włączyć się jednocześnie na skutek zadziałania termostatu, w przypadku podniesienia
się temperatury w indyczniku.
3. Minimalne ustawienie włącznika czasowego wystarczy dla utrzymywania poziomu wilgotności poniżej 60% lub poziomu dwutlenku węgla (CO2) poniżej
2500 ppm (najlepiej poniżej 1800 ppm
podczas pierwszych 5 dni odchowu piskląt). Na ogół wystarcza jedno włączenie na pół minuty na tydzień wieku ptaków w przypadku pięciominutowego cyklu włącznika czasowego (jedna minuta
w przypadku dziesięciominutowego cyklu włącznika czasowego). Jednakże
w zależności od typu odchowalni, temperatury oraz szczelności indycznika ta
ilość powietrza może nie być wystarczająca dla utrzymania parametrów wilgotności i CO2 wspomnianych powyżej.
W takiej sytuacji, należy wydłużać czas
cyklu w przedziałach po 15 sekund do
momentu uzyskania poprawy parametrów powietrza. Przykładowe współczynniki zaprezentowano w Tabeli 1. Do-
tyczy to odchowalni o powierzchni
2000 m² wykorzystującej dwa wentylatory o wydajności 17000 m³h, każdy dla
minimalnych ustawień włącznika czasowego wentylatorów.
4. Ustaw termostat dla minimalnego włączenia wentylatorów na 1°C powyżej
temperatury docelowej. Wszelkie wentylatory dla minimalnej wydajności powinny być połączone ze sobą na termostacie dla utrzymywania ciśnienia statycznego na stałym poziomie.
5. Dodatkowe wentylatory sterowane termostatem zostaną ustawione na 0,5°C
powyżej minimalnego ustawienia wentylatorów, aby włączyły się gdy indycznik
się nagrzeje. W przypadku indyczników
z automatycznymi wlotami, wloty otworzą się automatycznie w oparciu o wartość ciśnienia statycznego wytwarzanego przez większą liczbę wentylatorów.
W przypadku indyczników z wlotami powietrza obsługiwanymi ręcznie, będą
musiały zostać otwarte ręcznie lub też
kurtyna będzie musiała zostać opuszczona ręcznie dla obniżenia ciśnienia statycznego, gdy na skutek działania termostatu włączy się więcej wentylatorów.
6. Konieczne może okazać się zapewnienie dodatkowych wentylatorów sterowanych włącznikiem czasowym w miarę dorastania ptaków. Należy to zrobić
tylko wtedy, gdy wentylatory wentylacji minimalnej osiągnęły wykorzystanie przez 4 minuty w cyklu pięciominutowym. Konieczne może okazać
się otwarcie dodatkowych wlotów po-
wietrza dla zrekompensowania podwyższonego ciśnienia statycznego
w przypadku działania większej liczby
wentylatorów.
Wnioski
Zarządzanie środowiskiem w indyczniku jest
złożonym zagadnieniem, wymagającym
wiedzy i doświadczenia. Zarządcy ferm muszą być świadomi pojawiających się zagrożeń i rozumieć krytyczne elementy, które
decydują o osiągniętym wyniku hodowlanym i finansowym. Wentylacja, stan ściółki i utrzymanie poideł to codzienne zadania, które należy regularnie kontrolować.
W okresie zimowym krytyczne znaczenie
ma utrzymywanie wilgotności na poziomie
poniżej 60%, aby utrzymywać pod kontrolą parametry środowiskowe i wilgotność
ściółki. Jednocześnie, jeżeli wentylacja minimalna / oparta na podciśnieniu jest realizowana prawidłowo, możemy zmniejszyć
zużycie energii. Właściwa wentylacja zapewniająca prawidłową jakość powietrza dodatkowo stymuluje pobór paszy oraz dobrą
zdrowotność jelitową. W miarę, jak indyki
stają się bardziej sprawne i cięższe, utrzymywanie suchej ściółki będzie nabierać znaczenia dla poprawy stanu zdrowotnego ptaków, utrzymania dobrej jakości tusz oraz zapewnienia optymalnego środowiska tak dla
uzyskiwania wyników produkcyjnych, jak
i zapewnienia dobrostanu indyków.
Pierre Dulac i William Alexander
Aby uzyskać więcej informacji zapraszamy do skontaktowania się z Hybrid Turkeys na adres poczty
elektronicznej [email protected] lub z przedstawicielami firmy Grelavi.
4