ZAWARTOŚĆ MAGNEZU OGÓŁEM W TORFACH NISKICH Rola

ZAWARTOŚĆ MAGNEZU OGÓŁEM W TORFACH NISKICH Rola

ROCZNIKI GLEBO ZNAW CZE
T. X II ,
W A R S Z A W A 1962
ALEKSANDER MAKSIMÓW
ZAW ARTOŚĆ MAGNEZU OGÓŁEM W TORFACH N ISK IC H
Katedra Torfoznawstwa SGGW W arszawa
Rola m agnezu w gospodarce naw ozow ej roślin oraz w ich biochem icz­
ny ch przem ianach była i jest tem atem szeregu prac naukow o-badaw ­
czych [1, 3, 5]. Zaw artość m agnezu w roślinach w ynosi przeciętnie około
0,3% suchej m asy. Ilość ta odpow iada m niej w ięcej ilości fosforu, k tó ­
rem u zarów no nauka, jak i p ra k ty k a rolnicza pośw ięca o w iele w ięcej
uw agi. A przecież m agnez bierze udział p raw ie w e w szystkich procesach
życiow ych roślin, takich jak: fotosynteza, oddychanie i pobieranie sk ład ­
ników pokarm ow ych, rozm ieszczenie i m agazynow anie zw iązków org a­
nicznych, aktyw acja procesów enzym atycznych oraz w pływ a na stan
koloidów protoplazm y [ 1 ].
B rak m agnezu w y stę p u je głów nie n a glebach lekkich o niskim pH,
chociaż d a je się też zauw ażyć na glebach cięższych. N iedobór m agnezu
m oże być także pow odow any stosow aniem przez dłuższy czas w ysokich
d aw ek skoncentrow anych naw ozów m ineralnych. W ysokie plony w yczer­
p u ją w tych w aru n k ach bardzo szybko p rzy sw ajaln y m agnez glebowy.
U rucham ianie m agnezu glebow ego w takich przypadkach nie w y ­
starcza n a zaspokojenie potrzeb naw ozow ych roślin. W lite ra tu rz e n a u ­
kow ej m ożna spotkać sporo danych dotyczących zaw artości Mg w glebach
m in eraln y ch [4*]. Jeśli n atom iast chodzi o gleby torfow e, to dotychczasow e
p u b likacje są pod tym w zględem stosunkow o ubogie. N asze badania do­
tyczą gleb torfow ych z różnych rejonów Polski. W ykonanie analiz che­
m icznych z poszczególnych obiektów torfow ych pozw ala w przybliżeniu
zorientow ać się co do zaw artości m agnezu ogółem w torfach niskich.
W ty m celu oznaczono m agnez ogółem w 6 6 próbkach pochodzących
z 21 profili gleb torfow ych, rozrzuconych n a te re n ie 8 w ojew ództw .
M iejsca pobrania próbek podane są w zestaw ieniu w yników analiz che­
m icznych.
184
A. M aksimów
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBIEKTÓW I TORFÓW
POBRANYCH DO ANALIZ CHEMICZNYCH
O biekty staran o się w ybrać w ten sposób, aby rep rezen to w ały po­
szczególne złoża torfow e. Dlatego m iejsca pobierania próbek rozproszone
są na obszarze w ojew ództw : kieleckiego, łódzkiego, białostockiego, ol­
sztyńskiego, bydgoskiego, gdańskiego, koszalińskiego i szczecińskiego.
W ym ienione w ojew ództw a obejm ują podstaw ow ą część torfow isk Polski.
N ajw iększa ilość próbek pochodzi z w ojew ództw a bydgoskiego i bia­
łostockiego. R eprezentow ane o b iekty to torfow iska niskie, zajm ujące duże
pow ierzchnie, a biorąc pod uw agę ich żyzność — nadające się do użytko­
w ania rolniczego. Torfow iska te pow stały głów nie w pradolinach rzek
i jezior pod w pływ em wód przepływ ow ych. U żytkow anie badanych obiek­
tów jest różne, niek tó re z nich jak np. Topola-Błonie, M odzelówka czy
F rydrychow o są częściowo lub całkow icie przeznaczone pod upraw ę ro ś­
lin polowych. G łów na jednak ich część to użytki zielone (łąki i pastw iska),
m niej lub bardziej zagospodarow ane. Głębokość zalegania to rfu p rz e ­
kraczała 1 m, sięgając czasem do 3 i 4 m. T orf do analiz chem icznych po­
b ieran y był ty lk o do głębokości 1 m z poziom ów 0— 0,25 m, 0,25— 0,50 m
oraz 0,50— 1,0 m. D alsze poziom y nie o d gryw ają istotnej roli w kw estii
przem ieszczania i m agazynow ania składników pokarm ow ych, dlatego
w tych badaniach zostały pom inięte.
W om aw ianych obiektach w y stęp u ją: to rf trzcinow y, turzycow y, tu rzycow o-trzcinow y i trzcinow o-turzycow y oraz w 9 profilach w ytw orzone
z nich w w ierzchniej w arstw ie m ursze torfow e. Tylko w jed n y m profilu
z obiektu Bobrek w ystępuje toirf m szysto-turzycow y. Stopień rozkła­
du torfów mieści się w granicach 25— 60% pom ijając oczywiście poziom y
m urszów torfow ych, gdzie rozkład ten jest posunięty o w iele dalej i staje
się już tru d n y do określenia.
Większość badanych próbek to rfu posiada 10— 20% popiołu surow ego;
wyższa w kilku przypadkach popielność spow odow ana jest zam uleniem
lub zapiaszczeniem poszczególnych poziomów. Ogólnie rzecz biorąc
stw ierdzić należy, że badane to rfy w ystarczająco rep re z en tu ją większość
naszych torfow isk niskich.
METODY OZNACZEŃ CHEMICZNYCH
W badaniach naszych zastosow ano m etodę kom pleksom etryczną, ozna­
czając jednocześnie Mg i Ca [ 1 , 2 ]. Je st to m etoda stosunkow o szybka
i w porów naniu z innym i dość dokładna.
Sens całego oznaczenia sprow adza się do m iareczkow ania roztw orem
kom pleksonu III (w ersenian dw usodow y) badanej próbki wobec dw óch
Magnez ogółem w torfach niskich
185
w skaźników — czerni eriochrom ow ej i m ureksydu. Z w yników p ierw ­
szego m iareczkow ania określano sum ę zaw artości Ca i Mg w części b a ­
danej próby, z -drugiego n ato m iast ilość sam ego Ca. Ilość Mg o trz y m u je m y
z różnicy uzyskanych w yników . P rz y dużym stężeniu jonów takich m etali
jak Fe, Al, M n itp. należy je uprzednio strącić am oniakiem . W naszym
przypadku, w celu dokładniejszego strącenia, stosow ano prócz am oniaku
urotropinę. A nalizow ane m a te ria ły spalano na sucho w tem p e ra tu rz e
około 500°C, odparow ując je potem 3 -krotnie na łaźni w odnej z 10% HC1.
W celu zorientow ania się w dokładności otrzym anych w yników w ykona­
no szereg oznaczeń tych sam ych próbek m etodam i klasycznym i: Ca —
szczaw ianow ą i Mg pirofosforanow ą. P rz y p o rów naniu w yników nie
stwierdzono- istotnych różnic m iędzy poszczególnym i m etodam i.
Oprócz m agnezu i w apnia oznaczono także g atunek torfu, jego popielność, kwasowość ora:z obliczono stosunek Ca do Mg. O trzym ane w yniki
pozw alają szerzej ocenić zaw artość m agnezu oira'z znaleźć e w e n tu aln y
w pływ lub zależność poszczególnych czynników .
G atunek to rfu i stopień rozkładu oznaczono m etodą m ikroskopow ą,
pH — potencjom etrycznie przy zastosow aniu e le k tro d y kalom elow ej
i chinhydronow ej, a popielność m etodą wagową. Tablica 1 przedstaw ia
w yniki przeprow adzonych analiz chem icznych.
OCENA OTRZYMANYCH WYNIKÓW
W badanych torfach są duże różnice w zaw artości Mg (od ilości śla­
dow ych do 1,89% s.m.). W 32 zbadanych próbkach ilość Mg m ieści się
w granicach 0,2— 0,5%, w 20 — poniżej 0,2%, a tylko w 11 pow yżej 0,5%.
P rzeciętna zaw artość Mg w ynosi około 0,4% s.m., tj. nieco więcej niż
średnie zaw artości Mg w roślinach. W ysokie zaw artości Mg w niektórych
profilach lub poziom ach mogą w skazyw ać na jego sorpcję przez m asę
organiczną torfu.
W yraźne zróżnicow anie zaw artości Mg m ożem y stw ierdzić w zależno­
ści od badanego obiektu. B ardzo duże ilości Mg (ponad 1%) w y stę p u ją
na obiekcie F ry d ry ch ó w a w w ojew ództw ie bydgoskim , nato m iast obiekt
Nowa W ieś w w oj. gdańskim ch a ra k te ry z u je się sk ra jn ie m ałym i ilościa­
mi, gdyż w dw óch profilach tego obiektu stw ierdzono tylko ślady Mg.
Pozostałe o b iekty nie w yk azu ją w yraźnego zróżnicow ania. Biorąc pod
uw agę głębokość pobierania prób nie m ożna w yciągnąć istotnej zależności
w ilościach m agnezu, chociaż w 7 profilach ilość ta m aleje w m iarę głę­
bokości, w czterech w zrasta, a w pozostałych jedenastu jest zróżnico­
w ana niezależnie od głębokości. Chcąc uchw ycić tu ta j jakąś isto tn ą za­
leżność, należałoby zanalizow ać szereg całkow itych profili torfow ych,
pobierając próbki przy n ajm n iej co 10— 15 cm.
A. Maksimów
186
Z estaw ienie wyników a n a liz chemicznych
Miejscowość
L o cality
1
w oj.K ielce
Borek
Poziom
Horizon
2
a
b
с
. Antoniewo
a
b
с
woj.Lodź
Topola Błonie I
Topola Błonie I I
w o j.B iały sto k
Boćki
3
mszysto-turzycow y
sphagnum-s edge
turzycowy - sedge
m szysto-turzycowy
sphagnum-sedge
trzcinow o-turzycow y
reed-sedge
t rz с ino wo- 1ur zy с owy
reed -sed g e
turzycow o-trzcinow y
sedge-reed
B e su lte of chem ical an aly ses
S topień
rozkładu
Becompos,
degree
%
4
% s.m . - In % d.m.
p o p ió ł
PHKC1 surowy
4Äg0
CeO
raw
ash
5
Ca/iig
6
7
8
9
14,2
30
6 ,0
9 ,7
4,26
0,36
35
6 ,0
12,0
5,12
0,31
19,8
30
5 ,0
8 ,6
3,65
0,19
23,0
ь ,5
26,7
7,31
0,74
10,9
50
6 ,3
19,8
6,56
0,63
12,5
35
5 ,1
29,1
2,03
0,17
14,4
_
16,8
11,2
a
b '
с
murez - mureh
trzcinow y - reed
turzycow o-trzcinow y
sedge-reed
35
6,8
6,4
37,7
13,7
4,74
3,52
0,34
0,38
35
6,4
12,6
5,38
0,40
16,1
a
b
с
trzcinow y - reed
trzcinow y - reed
trzcinow y - reed
45
25
35
5 ,9
5 ,8
5 ,9
13,4
10,6
13,8
5,31
4,17
5,02
0,52
0,32
0,34
12,2
15,6
17,8
a
b
murez - mursh
trzcinow o-turzycow y
reed-sedge
t urzj'cow o-trzc inowy
sedge-reed
-
5 ,9
42,6
1,84
0,21
10,8
40
5 ,5
14,2
2,71
0,14
23,3
с
Kuwasy Szymany
Gatunek to r fu
Kind of bog
-
a
b
40
5 ,7
9 ,2
2,93
0,29
12,0
35
5 ,0
10,8
2,73
0,16
20,4
11,0
3,45
0,1 2
3 4,8
13,9
4 ,46
0,46
11,6
14,9
14,7
20,6
2,43
4 ,21
2,16
0,21
0,42
0,24
13,7
12,0
10,8
13,6
11,2
10,0
5,74
5 ,40
4,86
0,31
0,39
0,23
22,2
16,2
25,2
35
5 ,1
с
turzycowy - sedge
t r z сinowo-turzycowy
reed-sedge
trzcinow y - reed
45
5 ,5
K u lig i
a
b
с
turzycowy - sedge
turzycowy - sedge
turzycowy - sedge
40
30
35
5 ,5
5 ,4
5 ,2
Modzelówka
e
b
с
trzcinow y - reed
trzcinow y - reed
trzcinow y - reed
50
35
30
6 ,1
6 ,0
5 ,8
Rozoga Z a le sie
a
trzcinow o-turzycow y
reed-eedge
turzycowy - sedge
trzcinow o-turzycow y
reed -sed g e
30
5 ,7
1 3,1
2,27
0 ,31
8 ,a
30
5 ,9
11,1
4 ,0 2
0 ,4 3 '
4 ,2
25
6 ,0
11,2
4 ,1 9
0,33
15,2
35
5 ,9
15,1
4 ,35
0,47
11,2
‘ 35
6 ,0
14,5
4 ,9 9
0,45
13,3
35
5 ,9
19,8
4 ,4 6
0,53
10,1
b
с
Biebrza Chyliny
a
b
с
woj.O ls z ty n
Bymer
a
b
с
tu rzy co wo-trzcinow y
sedge-reed
turzycowo-trzcinow y
sedge-reed
trzcinow y - re e d
trzcinow o-turzycow y
reed-sedge
turzycowy - sedge
turzycow o-trzcinow y
z a p ia s z c z .
se d g e-reed , sandy
40
5,3
17,4
2,84
0,20
17,0
30
5 ,1
7 ,1
2,88
0,13
26,5
45
4 ,2
3 8 ,1
2,23
0,34
8 ,0
Magnez ogółem w torfach niskich
187
c.d . tablicy 1
1
woj .fjydgoszcz
Bielawy I
a
b
с
Bielawy II
a
b
с
Frydrychowo I
Frydrychowo II
Nowa Wieś II
e
mursz - mursh
trzcinowy - reed
trzcinowy - reed
-
60
50
5
6
7
5,0
3,9
3,7
34,4
17,5
11.5
4,28
1,51
0,49 10,4
.0,44V 8,8
0,17' 10,8
5,1
54,0
4,37
0,39
13,4
3,2
10,7
1,78
0,17
12,6
30
2,9
8 f8
0,82
0,12
8,4
_
6,3
6,0
4,81
5,35
3,54
1,69
0,73
40
32,7
17,2
11,4
24,7
3,4
60
1,38
3,1
3,66
1,52
2,1
22,6
4,42
1,04
8,3
2,32
38,6
28,3
35,2
3,85
2,08
0,84
1,10
0,16
5,0
2,5
28,8
6,7
3,4
11.5
12,5
50
a
b
с
turzycowy - sedge
trzcinowy - reed
trzcinowy - reed
40
45
65
4,3
5,3
3,2
a
turzycowo-trzeinowy
sedge-reed
trzcinowy - reed
turzycowo-trzcinowy
sedge-reed
40
5,6
45
45
a
с
a
b
с
mursz zap.
mursh, sandy
trzcinowo-turzycowy
reed-eedge
trzcinowy - reed
trzcinowy - reed
turzycowo-trzcinowy
sedge-reed
t urzyco wo-trze inowy
sedge-reed
a - рогi om . 0_0(25 m
horizon
b - posion _ o 25_0>50 m
horizon
c - horizon
Г ! 0Ш - 0,50-1.00 »
9
-
с
a
3,21
8
40
mursz - mursh
turzycowo-trzcinowy
sedge-reed
trzcinowy - reed
b
b
woj.Szczecin
Kamień
4
5,0
5,7
5,7
5,0
5,0
3,8
3,0
b
с
woj.Koszalin
Jeziorany
murez torf.
peat-mureh
turzycowo-trzcinowy
sedge-reed
trzcinowo-turzycowy
reed-cedge
mursz - mureh
trzcinowy - reed
trzcinowy - reed
b
woj. Gdańsk.
Nowe Wieś I
murez - mureh
trzcinowy - reed
trzcinowy - reed
a
b
с
с
Rozwarzyn I
3
2
_
50
30
-
60
11,6
2,19
5,95
1,36
0,37
0,25
0,03
ślady
ślady
8,8
t _
-
4,7
5,0
20,3
12,3
19,9
4,77
5,30
ślady
3,61
ślady
_
-
5,6
70,1
1.71
0,38
5,4
45
50
5,7
5,7
14,2
3,75
3,32
0,14
27,5
0,10
30,6
39,8-
45
35
5,0
5,0
23,7
14,5
4 ,80
4,73
0,49
0,46
11,7
12,4
30
5,5
12,8
3,49
0,58
7,2
0,05
-
188
A. Maksimów
G atunek to rfu i stopień rozkładu w badanych próbkach nie m a isto t­
nego w pływ u na zaw artość Mg. Nie m ożna się także dopatrzyć zależności
m iędzy kw asow ością badanych torfów a m agnezem . W idoczna jest w y ­
raźna zależność pH od ilości w apnia w poszczególnych profilach; w ięk­
sza zaw artość Ca pow oduje spadek kwasowości i odw rotnie.
W stosunku do m agnezu korelacja ta nie w ystępuje. M agnez, chociaż
należy do tej sam ej gru p y pierw iastków co w apń, nie posiada jed n ak
takiego w pływ u na pH jak ten ostatni. T łum aczy się to m ałą zaw artością
Mg w stosunku do' Ca i dlatego przy ro zp atry w an iu w pływ u na kw aso­
wość pow inniśm y raczej brać pod uw agę sum ę obu pierw iastków . Z aw ar­
tość Mg n ie je st także uzależniona od ilości popiołu surow ego w b a d a ­
nych torfach. Być może, że korelacja ta w y stąp iłab y przy oznaczaniu
popiołu czystego.
Ogólnie p rzy jm u je się, że stosunek Ca i Mg w substancji organicznej
wynosi około 10 : 1. W naszym przy p ad k u potw ierdza się to w większości
uzyskanych w yników i w idać to szczególnie w tych poziom ach, w k tó ­
rych w y stęp u ją średnie zaw artości m agnezu. S k ra jn e ilości Mg — w yso­
kie i niskie, nie odpow iadają w ym ienionem u stosunkow i i zm ieniają go
w szerokich granicach. W ahania zaw artości w apnia w poszczególnych
profilach m ają c h a ra k te r bardziej stabilny, bądź to w z ra sta ją one, bądź
to m a le ją .w m iarę głębokości, czego — z w y jątk iem k ilku profilów —
nie m ożna powiedzieć o m agnezie.
O trzym ane w yniki analiz d a ją w stępny pogląd na zagadnienie m agne­
zu w glebach torfow ych. W yłaniają one szereg problem ów , któ re w p rzy ­
szłości należałoby rozwiązać, np. rozm ieszczenie Mg w profilu torfow ym
i jego m igracja, zaw artość przysw ajalnych form i sorpcja Mg, zależności
m iędzy zaw artością Mg a innym i składnikam i m ineralnym i torfu.
Aby zobrazować działanie nawozowe m agnezu na glebach torfow ych,
przytoczę tu w yniki dw óch dośw iadczeń polow ych z m ikroelem entam i,
założonych w 1961 r., do któ ry ch w łączono kom binacje z m agnezem .
D ośw iadczenia te przeprow adzono na jednym z badanych obiektów
w Rolniczym Zakładziie D ośw iadczalnym IUNG Topola-Błonie. Na jed­
nym z dośw iadczeń posadzono selery, na dru g im burak i pastew ne.
Oba dośw iadczenia założono w układzie bloków losow ych w 5 pow tó­
rzeniach. W ielkość poletek w ynosiła 4 X 8 m = 32 m 2, rozstaw a roślin
40 X 40 cm, na każdym poletku było więc po 2 0 0 roślin.
Selery posadzono 31.V.1961, b u rak i pastew ne odm iany „E kendorf” —
16.VI.1961 r., rów nież z rozsady. Z astosow ano n astęp u jące daw ki m ik ro ­
elem entów kg/ha:
В — 1,5 w postaci boraksu
Cu — 30
„
C u S 04‘6H20
Mn — 30
„
MnCl2-4H20
Mo
—
lw
MgO — 50
postaci molibdenianu
amonu
„
M gS04
189
Magnez ogółem w torfach niskich
Plony k o rzen i selerów w dośw iadczeniach z mikroelementami na g le b ie torfow ej
Celery ro o t crops in experim ents w ith m icroelem ents on peatbog s o i l
Układ kom binacji nawozowych
F e r t i l i z e r com bination
Ś redni plon
Mean crops
Zvvyzka
do NPK
In cre ase
over KPK
Zwyżka
w s to s . do 0
In cre ase
r e l a t i v e to 0
q/ha
0
P60 *160
P60 *160 N120
PKN + В
116,3
-
207,4
-
212,0
-
95,7
175,5
-
51,2
-
91,1
PKN + Cu
217,6
5 ,6
101,3
PKN + Mn
256,1
44,1
139,8
РКП + Mo
197,3
-
81,0
PKK + «g
239,6
27,6
123,3
Mt - 17,12
T a b l i c a
Plony buraków pastewnych w dośw iadczeniach z mikroelementami na g le b ie torfow ej
iiangold crops in experim ents w ith m icroelem ents on peatbog s o i l
Układ kom binacji nawozowych
F e r t i l i z e r com bination
à re d n i plon
Mean
crops
Zwyżka
do KPK
In cre ase
over NPK
Zwyżka
w s t o s . do 0
In cre ase
r e l a t i v e to 0
q/ha
-
-
0
102,3
p6o Kl 60
178,2
-
75,9
P60 *160 !{120
FKK + В
255,8
-
153,5
296,1
40,3
153,8
p m + cu
340,3
84,5
238,0
PXIi + Mo
297,3
41,5
195,0
РКЫ
317,8
62,0
215,5
PKK + B, Cu, Mo, Mg
340,7
84,9
238,4
Mt - 21,5
3
190
A. Maksimów
Zbioru dośw iadczeń dokonano w początku listopada. U zyskane plony
korzeni selerów przedstaw ione są w tabl. 2 . O siągnięte plony należy
uznać za średnie. B yłyby one n iew ątpliw ie większe, gdyby przez cały
okres w egetacji m ożna było zapew nić o p tym alne w a ru n k i wilgotności.
N adm ierna ilość opadów w lipcu i sierpniu spow odow ała podw yższenie
poziom u wód gruntow ych do 5— 10 cm, co, oczywiście, w płynęło ujem nie
na wysokość plonów. Pom im o n iesp rzy jający ch w aru n k ó w w egetacji
obliczenia statystyczne w skazują na istotne zróżnicow anie plonów. Isto t­
n ą zwyżkę plonów w stosunku do N P K uzyskano na kom binacji z m an ­
ganem (44,1 q/ha) i w łaśnie z m agnezem (27,6 q/ha). B or spowodow ał
obniżkę plonów, a pozostałe w yniki oprócz kom binacji zerow ej nie w y ­
kazu ją istotnych różnic. W p rzypadku selerów nie w idać istotnego dzia­
łania azotu w porów naniu do sam ego naw ożenia fosforow o-potasow ego.
P lony buraków pastew nych przedstaw ione są w tabl. 3.
K ró tk i okres w egetacji i n ad m iern a w ilgotność gleby w pły n ęły n a
osiągnięcie tak niskich plonów burak ó w pastew nych. O bserw ujem y tu
jednak istotne zw yżki plonów n a w szystkich dodanych m ikroelem entach
w porów naniu z kom binacją N PK . N aw ożenie m agnezem spow odow ało
zw yżkę 62 q/ha, ty lk o m iedź dała nieco w yższy plon. Torfow isko T opolaBłonie jest obiektem typow ym dla torfow isk niskich. M ając to n a uw adze
należałoby przypuszczać, że u p raw y roślin polow ych n a większości gleb
torfow ych w ym agają dodatkow ego naw ożenia m agnezem . Pow inno to
oczywiście być pop arte szeregiem dośw iadczeń polowych, przeprow adzo­
nych na różnych obiektach gleb torfow ych.
WNIOSKI
1. Zaw artość Mg w badanych glebach w aha się w granicach od śladów
do 1,69% w suchej m asie. Ś rednia dla badanych prób w ynosi około 0,4°/o.,
a najczęściej spotykane ilości Mg kształto w ały się w granicach 0,2— 0,5%.
2 . Istotne różnice w zaw artości Mg zależne są od obiektu, z którego
pobrano próbki torfu.
3 . N ie m ożna stw ierdzić istotnej zależności pom iędzy ilością Mg
a składem botanicznym , gatunkiem , stopniem rozkładu, popielnością
i kw asow ością torfu.
4. Stosunek Ca i Mg w większości w yników k sz ta łtu je się w g ran i­
cach 10 : 1 .
5 . Na typow ym torfow isku niskim naw ożenie m agnezem spowodo­
w ało istotne zwyżki plonów zarówno- w przypadkach selerów, jak i b u ra ­
ków pastew nych.
Magnez ogółem w torfach niskich
191
LITERATURA
[1] D é m i n i e z A.: W pływ m agnezu na gorspodarkę fosforow ą roślin. Zeszyty
N aukowe WSR Kraków, R olnictwo 6, 1959.
[2] J a n i c z e k S., S k a w i n a T.: Zastosowanie kom pleksenu III do oznaczania
Ca i Mg w glebach i wodach gruntowych. Roczn. Glebozn., dodatek do tomu VII,
Kraków 1958.
[3] K o r c z e w s k i M., M a j e w s k i F.: W pływ dawki magnezu na plon i skład
chem iczny owsa. Roczn. Nauk Roln., z. 1—2, Warszawa 1932.
[4] M u s i e r o w i c z A. i inni: M onografia gleb w oj. łódzkiego. Roczn. Glebozn.,
t. IX, Warszawa 1960 r.
[5] W i a d r o w s k a J . : Próby zw iększenia zawartości magnezu w roślinach ogro­
dowych drogą nawożenia. Roczn. Nauk Roln., t. 37, z. 1—2, W arszawa 1936.
А. М А К С И М О В
СОДЕРЖАНИЕ ВАЛОВОГО МАГНИЯ В НИЗОВЫ Х ТОРФАХ
К аф едра
Т орф оведения
Г лавной
С ельскохозяйственн ой
Ш колы ,
В арш ава
Резюме
Автор исследовал образцы низинного торфа, взятые из типических торфяных
месторождений Польши. Образцы взяты из объектов, являющихся торфяными
месторождениями, которые образовались главным образом в прадолинах рек
и озер, под воздействием текущих вод. На этих торфах, используемых главным
образом в качестве лугов и пастбищ, выращиваются такж е частично полевые
культуры. В образцах определены: Ca, Mg и pH, зольность и вид торфа (см.
табл. 1). В общем, не обнаружена существенная корреляция м еж ду содержанием
в торфе Mg с одной стороны и его видом и степенью разложения — с другой.
Не обнаружено также взаимозависимости м еж ду pH торфа и содержанием Mg,
что объясняется незначительностью его количества в торфе.
Для представления удобрительного действия магния на изучаемых торфя­
ных почвах, автор приводит 2 полевых опыта, заложенны х в 1961 г. в типичном
для низовых торфов опытном отделе Института Агротехники, Удобрения и Поч­
воведения Тополя-Блоне. Для опытов использованы были сельдерей и кор­
мовая свекла. Оба опыта заложены были в пяти повторениях. Площадь делянок
равнялась — 32 м2, а промежутки м еж ду растениями — 40 X 40 см, из чего сле­
дует, что на каждой делянке возделывалось по 200 растений.
Применены были следующие дозы микроэлементов:
В
— 1,5 кг/га в виде буры,
Си — 30,0 кг/га C uS 04‘6H20 ,
Mn — 30,0 кг/га М пС12*4Н20 ,
Mo — 1,0 кг/га ввиде молибдата аммония,
MgO — 50,0 кг/га ввиде MgS 0 4 .
Полученные урожаи приведены в табели 2 и 3.
Из проведенных опытов следует, что:
192
Содержание Mg в изученны х почвах колебалось в пределах от следов до
сухого вещества. Среднее количество для исследованных образцов рав­
нялось 0,4°/о, а чаще всего встречавшиеся количества Mg колебались в пределах
от 0.2 до 0,5°/о.
2. Существенные различия содержания Mg обусловлены тем, с какого
объекта взяты были образцы торфа.
1.
1,69°/'о
3. Нельзя установить существенную взаимозависимость м еж ду содержанием
Mg и ботаническим составом, видом, степенью разложения, содержанием золы
и кислотностью торфа.
4. Соотношение Са и Mg в большинстве результатов оформляется в пре­
делах 10:1.
5. На типичном низовом торфяном месторождении, благодаря удобрению
магнием, отмечен существенный рост урожая как сельдерея, так и кормовой
свеклы.
A . M A K S IM Ó W
TOTAL MAGNESIUM CONTENT IN LOWMOOR PEAT SOILS
C h a ir o f P e a t S c ie n c e , C e n t r a l S c h o o l o f A g r i c u l t u r e . W a r s a w
Summary
Author tested peat sam ples of lowm oor origin from typical Polish peat deposits.
The sam ples w ere taken from objects representative for peat deposits form ed by
the action of flow ing w ater m ainly in river p re-valleys and lakes. Such bog soils
are used m ainly as m eadows and pastures, to some extent also for cultivation of
field plants. Ca, Mg and pH, ashiness and the kind of peat w ere determined in the
sam ples (see Tab. 1). Generally speaking, no correlation betw een the Mg content
of peat and its kind or state of decom position w as observed, nor a correlation
betw een the pH of peat and the amount of Mg, w hich m ay perhaps be due to low
Mg content of the peat.
As illustration of the fertilizing action of m agnesium on the investigated bog
soils, author reports two field experim ents performed in 1961 at the Experim ental
Station Topola-Błonie of the Institute of Soil Cultivation and Fertilization on
typical valley-peatbog soils, using celery and mangold as test plants. The random
experim ents w ere made in five repetitions. Plot size w as 32 m2, 40 X 40 cm surface
for every plant, i.e. approxim ately 200 plants per plot.
The follow ing doses of m icroelem ents w ere applied:
В — 1.5 kg/ha as borax,
Cu — 30 kg/ha C u S 04 • 6H20 ,
Mn — 30 kg/ha MNC12 • 4H20 ,
Mo — 1 kg/ha in the form of ammonium molybdate,
MgO — 50 kg/ha in the form of M gS 04.
The yields obtained are presented in tabs. 2 and 3.
The follow ing conclusions were drawn from the findings:
1. Mg content in the tested soils varied from traces to 1.69% of dry matter.
M agnez ogółem w torfach niskich
193
Th.e mean for all tested samples was approxim ately 0.4%>, the m ost frequently
observed Mg quantities w ere in the range 0.2— 0.5°/o.
2. Significant differences in Mg content depend on the object from w hich peat
sam ples were taken.
3. No significant relation betw een Mg content and botanical composition, type,
decom position degree, ash conten or peat acidity w as observed.
4. Ca/Mg ratio w as in the m ajority of results 1 : 10.
5. On typical valley-peatbogs m agnesium fertilization
increased in celeryes and mangold.
caused m arked
crop