The Polish Institute and Sikorski Museum

Transkrypt

Archives References: A.44.122/17
14-w~
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
Th
A.1411. 22,
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Copyright: The Polish Institute and Sikorski Museum (London)
<;
ns
hI
s
oli
eP
Th
a
te
titu
d
an
ki
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
P
rWM!nirtIT YTTSTORTCMĘY
.144 .
łłitt,i2( i
IN-
&M.
dnia 5 stycznia 1938 roku.
Th
:ci ile tjne.
eP
N. 122/SA/1.
audiencji
spray
u Ojca Swi ęt, go z dn.
4 stycznia 1938 roku.
N
o
s
oli
Pan& Minitra.
te
titu
ns
hI
Dn. 4 b.m. .:::ożyłem 3jcu Swiętemu życzenia noworoczne. Pius XI zapyta ł. elę o zdrowie Pana Prezydenta R.P., o
ktrego chorobie - jak zaznaczy/ - dowledzir.1 sie z prasy ł
szczegółów. Odpowtel?iTem,wpakajco.
nie posiada
błogosławiestwa Panu Prezydent(
3jciec
wi Mościckiemu (poprawnie wymówi ł nazwisko), Rzdowl,
i w./ym, zwłaszcza maluczkim.
stkim w Polsce Pius XI z v,ielkim :żalem mówi/ o ś7:ierci Ambasadora
Skrzy(iskiego, wspomina ł , jak dgwno Z nim r)mcował 1 podkre-
d
an
rsk
ko
Si
ślał jego talenty 1 wloty nieprzeci ę tnej
PRPierż powiedział , że po raz pi=zy zetkną/
w pracy z Ambasadorem Skrzyk11 w r. 191 , w czasach Pderewskiego. Gdy Papież przeszedł do wspomnie z tego okresu,
teru nawskroś osobistego , naJego wynurzenia nabra ły ch
cecllowanego szczerem wzruszeniem. o raz pierwszy słysziem
Piusa XI, Iflów10.cego o sobie "ja" , nie za ś, Zgodnie z obycza-
us
iM
jem Uworskim, w liczbie mnogiej. Czasym, poprzedwjce
zję bolszewIck, nazwa/ .:trudnemi i burzliweird (turbulents)
zwłaszcza obec zachowania się w Polsce cudzoziemców, szczególnie francuzów.Szczegbłowo opowiedział przebieg jednego
z przyjęć w przedstawicielstwie anlelskim , nn którym był
m
eu
obecny w che.rkterze Dziekana Korpusu Lyplonatycznego, a w
którym wzi ł udzia?: równieź Naczelnik PeAstwa Piłsudski.
Na przyję ciu tym przedstawiciel Fn---.ncji zaczął wygłaszać nie
zwykle nieta łktowne przemówienie, y kt?)rem podkre ś1,-:/ zasłu6
•
j, lłLi azi
eP
Th
s
oli
Francji i wdzięczność, jaką wobec niej winna żywić Polska, zapominając . według sł ów Plusa XI - że ł Francja
dużo zawdzięczała Polsce i że miała wobec niej dawne długl wdzięczności. Przemówienie to w najwyższym stopniu
ns
hI
oburzyło Naczelnika Państwa , który przysłał kogoś do
gospodarza domu,hglika, prosząc go, by położy/. kres wy-
te
titu
nwzenlom francuskim. Sytuacja groziła wybuchem i Plus XI,
jako Nuncjusz, zaofiarował gbę podarzowl domu swoją interwencję. Korzystając z przerwy retorycznej uówcy f=cuskiego,
Nuncjusz podni ósł :clę i zaczął przemawiać, wbrew kolejności
i poAmo, iż, uprzednio wielu już mówców zabler ło glosy.
d
an
Nuncjusz nawiązał do jakiegoś Poematu francwidego, który
nadawa/ się do okoliczności 1 rozwiną/ myśl, iż wprawdzie
Polska jest wddięczna Francji i zasługi frncuskie
vieikie, ale że również 1Francja ma pogody, by Polsce być
cznp.. Pius XI, widocznie ciesząc się wspcyrinienieul, dodał,
Ze przemówibnie powyższe dobrze Mu się udało, gdyż nauczył
się mówić w czasie swojej praktyki duszpasterskiej, a na-
rsk
ko
Si
m
eu
us
iM
wet przez pewien czas był profesorem wymowy. Na.czelnik •
Palstwa wyraził później Nuncjuszowi swoją serdeczną wdzięczność
jeE,c interwencję 1 okazywał MU zawsze dużo zaufania. OdnioSłem wrażenie, że Pius XI uważa przebieg owego
przyjęcia W punkt wyjścia swoich bliskich stosunków z
WrszalkierA Piłsudskim (mówiąc o Piłsudskim, Plus XI stałe użyWał tytułu "Marszałek"). Wydaje mi się to bardzo
prawdopodobne, zwłaszcza biorąc pod uwgę głębokie oburzenie, z jakim jeszcze obecnie Paież ówi o ówczesnem zachowaniu się francuzów w Warsw.wie.
W dalszym ciągu Plus XI powiedział, że ują:1 oble
3
Th
ns
hI
s
oli
eP
Marszałka Piłsudskiego tern iź zechcia ł odwiedzić Wilno, jako
rdzinne .,,trony Marszałka. Poniewaź komunikacje podbwczas były
o -wego
bardzo złe, Marszałek Piłsudski znrosi. x Nunc jus,
pocimu specjalnego . W czasie podry iiały
rozwowy, o których Pius XI powledZiał., że ze strony !I'f,rbszc/ka
Piłsudskiego, jak ma wraźenie, były prowadzone z całkowit
szczerości i otwartocią. szczegółów tych rowlów Pius XI nie
opowiedzia ł, prawdopodobnie dlatego, źe au(Aencja przecignęla się znacznie ponad czas wyznaczony. Ku końcowi =łowy Papier2, zaznaczył, źe uwaźa. Marzaka Piłsudkkiego za wielkiego
te
titu
d
an
człowieka.
Pius XI wyglda na bardzo osłabionego fizycznie. ZFchował
On natomIst całkowitą dyscyplin? i jasność myśli. '-więfoś4
Jego wspomnień i głębokość uczucia , z jakim mówił o Marszałku Piłsudskim, były istotnie wyjtkowe.
i
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
/-/ St. Janikowski
Chargś d'Affaires a.i.
Th
DAL VATICANO, 12 Gennaio 1938.
eP
-f., •\\'.IM. O
l'c*> •
SAP
Q4)
%RI A "ffi
SUA SANTITA
s
oli
166538 •
UA CUARSI NELLA RISPOSTA
ns
hI
A w
' E. P. przy
te
titu
La Segreteria di Stato di Sua Santi-U.
trasmette all'Ecc.ma Ambasciata di Polonia pres
so la Santa Sede la qui unita burta, che, pur
d
an
essendo indirizzata all'E.mo Cardinale Paceili,
Segretario di Stato, dagli uffici połacchi
stata aperta per ił controllo delie divise.
rsk
ko
Si
La medesima Segreteria, mentre non du=
bita che tale apertura sia avvenuta per invo=
lontario errore, esprime altresi la certezza
che per le benevole e cortesi disposizioni delie
cometenti Autorit l'errore non aura a ripetersi
Ambasciata di Polonia
m
eu
us
iM
Ece.ma
presso la Santa Sede
eP
Th
Rom e, le iP J nvi r 1238.
L.:;/sL/z.
s
oli
fiv.:c h nota de la .ecKtairie diLtat N.
ns
hI
.1.1
Excellence,
dfujourd,n1,1,
notre convers,tion
et en re rf,6mnt
166538 dat
l'honneur de comunluer Vołre,
ce qui suit:
te
titu
lois en vigueur en. Połogne, concer-
Gonform6menł
destIne
uoti
mnt le cmtrółe de devies, toute
i›)rente, non cachet&3 Hau guienot do la
t
lf&tranger do:Lt, Cr"
łe
c3nstLte 1,z,benc3 de devlses, sens
po te.
kttre. Cette proceduro a lieu
d
an
droit ci W;r1f:er IN te;Aa d(3
caehet par łułen pKsenee de l'expditeur et 15 ł Ettre
son contr3le. I1 ne sTagit
p!.r
Ape, ou
de 1 corresponnee,
donc pes (e
uni.:_luement
rsk
ko
Si
pour llex$diteur, sans
cne contrle cne dvlses
- r)ucher en rlen 1,,peronne do destinataire. On procbdo huu
contrl€ ouvrtoment et je ne connals :4ueun cas de protest2.tion
4.e fAme trLiteent est
de 1a wa rt d', exp:diteur cc
tolte corresondnce recoakwzicW:e,
u reprsente.nts clipło
1/r,Aran6er.
Je tlens L ajouter
tout dernire.J.ent, en reponse
1.f4
us
une intGrpellEttion prć
łlues de 1x rołone
iM
cella dwit,iri
le ministra des
m
eu
postes et t16r:4hec dciar: "Je cowtałe qutii ntex.ite
minisłrntif, ni cr:binet noir, cliii !-:,:uridt h
verte
=f-
eP
Th
s'occuper dienfreindre le secret de colTe!,, pond2nee".
je slE-; ce*tte occ
citgróor les assun, nce
łorl pour prł er Votre
trs iite o•Hnsidration.
ns
hI
s
oli
,-/
C/Ier10 alifrairer .1.
te
titu
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
)
-c2 7,4
1,1 loy
Th
2zyll, dnia 5 styczniu 1938.
eP
Tajne.
N. 1<4.;2 16.L'3 . .
s
oli
sprrwie 111on1own.
1)0
Spraw Li .,ranłcznych.
ftlne
ns
hI
iST*R tu.z pielgrzymkk. Biskup 13eniek, sufrgm'i
katov,icki. Pokizem mu w..sZe pro-memorin, rz -k- czone do
rnport1,1 N. 122/SA/87 Z ón. 30.Xi.r.ub. K3. Biskup Bienia k
te
titu
powiedzia?( mi, 'ź,e, sprawa wyminy Konrdowa na. papiery warw
25
tościo,(vi(le r,.. , cznik.do N. P.I.W. :L;:a1607:57 z
kurin k♦ towicka pa
X.17) n1(.,' jest już ktur›_ina,
d
an
te ..2Xiołn ła korzyni(i.d1 ciCole sprZedać.
ks. Biskup, KLlr;la KI:Amicka nie reflektuje. na kupno dla
kłbry mleoby vJło2iyó
siebie KOnrddowa, gdyż,
rsk
ko
Si
CiwzpoZtem
nic oprocentowIby FIQ ciwtLtecznie,
, zbyt.d SP ieko od'Ktoic, co utruno 1 lsy.Konrdowa 104
Dikup Bienik uv.aby za
dniohy
moźliwe ewentualne kupienie dbbr z tem, by natychst
ost2y one mbyte przez Rrz:.1.d , albo też otrzywnie dóbr
tytul'e-1
n2
czę ;c mf3.- tku 4.rcybis,kupst'Na wro-
smo i "Konmdw
stnie roko
Bleiłka o Obe..
us
Poinforoe oólnlkwo ks.
iM
ktbruby, w myl podjęłych ,tarnĄ, nleżała Się
bi3kupsły:u kntowickl=. .tr, wypfidku arcybiskup *Nrfle ła'412 r1:,ussi?bv sr);?'i ć kpitu ę wr()c_wsk. . Co której Cle-
ń :- :•Ayknu z Cz(-:.chosłoLeł w sprwie
m
eu
(ibbr (vIce rt),7ort N. 115/S13130 z 31 gr&nia r.ub.). Ks.
Meniek povdedzi?, .)‹!, w czasie pi-ześldowań w
•
•
eP
Th
Niemczech, truGno jest zabiegać o uzyElernie od la.ocławia
części mają tku a.rch1ClecezY.:',1.1.1ck;o. '4 rozmowie podkreśliłem
s
oli
wpływy KF.xdynaa Bertram w Rzy:'iile ł .)owled2- ialem, źe gdy
Przyjdzie moment ponownego podniesienia 2 ,-.7r:y y; '22,:yNie,
ns
hI
radz«bym u yć •, 'lako przeciwwgi, wpł ywbw ks.' Pr7,ruf.Ea
hlondn.
Y: r k i
(
te
titu
— Pfn l. re
jx, re,; r-,e .1
=
.,•
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
,
i
O
A
Th
Rzym, dnia 27 stycznia 1938.
eP
Sci:le
te
titu
ns
hI
s
oli
N. 122/SA/5.
W sprawie kontroli dewłDo
zo:vej i listów co Stolicy Apostolskiej.
Pne Ministra 1;pr'w Zagrnnicznych.
3 zał"1.czniki.
toJ
Dnia 1; b.u:A. otrzymal'.em z tyr:. nu notę słown
w której Sekretariat Stanu twierdzi, iż 112tr zadresowany
do Kar dyna :ekretarza Ltanu został otwrty przez urzędy
polskie, cele przep:owadzenin kontroli dewizowej. Do noty
została doł czona koperta ze znakami kontroli dewizowej (vi-
d
an
de zał. 1 ł 2).
Podniesienie srawy powys:ej przez Watykan mogło prowadzić co niewygodnego dla nas rouzerzenia dyskusji. Sekretariat Stanu L,ógł się powołaj n2 art. 11 Konkordatu, który
fidn.es comuniquestanowi, Źe „L€ Zvtl,,lues, le Clergć et,
ronł librement et directement vec lc 1.nt Sibgen. Prowz11.óby to do prwnej dyskusji, czy kontrola dewiz j3st naruszeniem tajenicy korespondenOji, a pozatem Wtykan zuj łby
stanowisko, ,że pojęcie Stolicy Awtolskiej obejmuje rbwnież
.wy, szczei Kongregacje doi,uA wierni skiellowuj nieraz spr(,
41nie dr . ` lirce i ;.;c1.1e osobiste (skomplikowane wypadki su•
mienia, spra wy u4./Że.:,skie i t.p.) ; rozumu~, 'że nie :2ogo
molibyśmy
wyrzec
robić tykanowi 2,dncj
kontroli dewizowej włanie tego rodzaju listów, gdyż mogę.
by w nich przeycane waluty na opł ty,stemple i t.p. Tktycznie sprawa przedstawiała Elę niewygodnie przez to, 2e Cle
Jej podniesienia wybrano przy łrd litu, resow,negó Orszez
Kt-,rdynn.l_s Skretrzg.
tnę.
osobę
;()bec powy2szego postanowiłem poczekać pewien cza t,
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Q2/71-f
(14
aby przez zbytni popi ;ch nie podkre ś lać znaczenia sprawy,
nastę pnie zaś zacząć rozmowy w formie przestrze4nia Watykanu przed zbytniem jej ro=erzenic.
eP
Th
2
ns
hI
s
oli
Zrobiłem to w rozmowie Z U;grem Montini dnia 18 b.rn.
Doprowadziłem go do uznania, że kontrola dewizowa, przeprowe.dzona w obecnoL;c1 wysyłającego, nie jest naruszeniem
tajemnicy korespondencji. Dodałem, źe w szczególnie drar:::liwych sprawach wiernym pozostaje zawsze droga porozumie-
te
titu
nia się ze stolicą Apostolską za pośrednict,bem NuncjtAury.
Przestrzegłem , źe powoływanie się nrt. II konkordatu
doprowadziłoby do dyskusji niepożądanej, gdyż nle moźemy
się zrzecz kontroli nad listami, które istotnie mogą za-
d
an
wierać przemyt walut. Pokazałem wreszcie kopertę , adresoweną do mnie, jako do Charg d'Affaires;,. z identycznymi
śladami kontroli dewizowej, jek na kopercie, przysłanej
przez ,ekretriat Stanu. Mgr. Montini tł omaczy/ się , że
sprawę pod jęto, gdyź Watykan spotkał się innych państwach (przypuszczam,
Niemczech) z faktem otwierania
listów, adresowanych nawet do Ojca. Swięteo. Uznał, źe mo-
rsk
ko
Si
je wyjaśnienia salteniają lstotę sprawy i, obiecał , iź zreferuje ją Kardynał owi Skretarzowi•Stanu, prosz?,c, bym
udzielone mu informacje nadesłał na piśmie. Uczynił em to
m
eu
us
iM
w formie listu do Mgra Montini (vide zał. 3).
Nazajutrz Mgr. Montini
A. znać telefonicznie,
przy okazji zaś powtórzył ustnie, iź sprawę Kardynał owi
Facelii zreferował, który uznał , źe "tak jest dobrze".
Mgr. Montini dodał, iż sprawie powyźszej nie ma już nic
więcej do zrobienia.
W ten sposób cała kwestia na terenie ;:atykanu zo-
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
Th
źadsta ła wyczerpna, w forle udzielenia wyjaAle, bez
nych uspmwie4liwieri z naszej strony, Rni obietnic na.
moźna
przyszłość. Pomimo to był oby '- olźe poldr..ne, gdyby
z kurtuazję
było za jakiś czas zawiadomić Watykan, JA prze
ły
dla Stolicy Apostolskiej, urz,'dy pocztowe otrzyla
ła
iŹ pisma, skierowane do C)jca Swiętego, Kardyna
wolne od konSekretarza Stanu oraz Sbkretaritu Stanu
troli dewizowej.
/-/ rt. J-nikovki
Ch irg, d'Aff-lres -.i.
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
1,2]
Th
t42,1/1.Odpis
eP
Begreteria dl
Sto. to di Sue
SntitN.
Dal Wticano, 12 Gennedo 19Z8.
s
oli
U. 166W8.
La Segreteria di Stnto di Sui:. Sentith tresmette allt
ns
hI
Eccelionti2sima .imbc,:ciata dl PolonliA presso la Snntn Sede
la cui unita buste, che, pur essendo lndirrizzata n1 S.mo
Cardinale Facelii, .;egretario di Stato,
Ufficl polRc-
chi h stata Lporta por 11 controlio delie divlso.
te
titu
La modeslma Sogreterie, mentre non. dubita che tnie
apertura :via avvenuta
involontrio errore, esrime
tresi la cerłezza che le benevole e cortesi disposizioni
delie co14
autorit
lterrore non nvr
ripetersl.
d
an
(piecz«)
Ecc.ma Ambescł ata
di
Polonir, preso
nomu
(eon a.11egeto.
(
,:Sede
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Sepreterin dl Stnto
(1 ;A,tr
t() , 114, 120Z/ (1,7'
Nr
eP
Th
KOMISARZ GENERALNY
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
W GDAŃSKU
115/ Q'ż
20 stycznia 195E)
GDAŃSK, dnia
NEUGARTEN 27.
1/1
\#/Poufne
O a
NV
P. P. przy
s
oli
toUey ApostolGhlej
Do
N. 1.9. IS a l(or
141.141&E:S2TA. SPRA ZAGRAIJCZWIrCB
ns
hI
Weszło
wydgaal F.'.
w wAB..L3ZAWIE.
.m«mq,~~~.011.111~1011~~4010
W pocztkach stycznia r.b. bawił w Gdateku biskup
te
titu
Oinken,b.sufragan diecezji mi6nieńskiej /Meiseeni w Budziszynie,obecnie zaó dyrektor biura episkopatu niemieckiego.
Biskupowi Winkenovvi towarzyszył X.prałat Kreuz prezydent
stowarzyszenia "Caritas" w Berlinie.Obu przybyłych księży
d
an
powitać miał na dworcu X.biskup Olflourke i przedstawiciel
enatu. związku z tą wizytą prezydent Greiser wydał w soim
popokinym mieszkaniu w Oliwie przyjęciel na którym był rów-
rsk
ko
Si
nież X.biskup O'Hourke.W czasie tego przyjęcia ';taaterat
Boetteher zwrócił się do biskupa inkena z zapytaniem, jak
sig on zapatruje na sprawę parafij personalnych. X.Anken
podobno odpowiedzia4 że biskupi niemieccy nie mogił się
sprzeciwiać utworzeniu polskich parafij personalnych w
Gdańsku,ponieważ dążą do uzyskania analogicznych uprawnień
iM
dla katolickiej ludności niemieckiej zagranicą.
X. tinken ujawniać miał tendencje ugodowe w sto-
us
sunku do ustroju narodowo-soojalistycznego. izyta jego w
Gdańsku komentowana, jest jako próba zła -odzenia stosunków
m
eu
pomi(2dzy duchowieństwem niemieckim a partią narodowo-socja-
Drukarnio Państwowa Nr U8859.
Th
/1 li4L
-
ł
-2
listyczną.Vie obce być mol.o również przyton dążenie do
licząc sig zapewne z nastrojami w atykanie,r,tal sig na te
wpływy mniej podatny.
s
oli
eP
wzmocnienia wpływów niemieckich na biskupa OlPtourke,który
X.biskup 01Bourke powiększył sk ład konsysto-
rza przez powołanie piątego radcy w osobie X.Jann 2chutza
ns
hI
proboszcza z Brzeżna /Br5seni.X.SchUtz,narodowoóci niemieckiej,cieszy wica dobrą opinią wśród miejscow.so duchowieństwa
polskie ;o.
W ostatnich czasach X.biskup Ot[(ourke kilka-
te
titu
krotnie poddawał X.Rogaczewskiemu myśl, aby X.'oczewski
udał sig do sxszawy dla pomóvlionia z Nuncjuszem o sprawie
polskich parafij personalnych w Gdal'sku.
Komisariat (ew,ralny nie ma przeciw temu
d
an
zastrzeżeń,o ile X.Bogaczew,:ki uzyska od biskupa list polecający do Nuncjusza,któryby pozwolił Nuncjuszowi traktować
X.ogaczewskiego jako osoby; obdarzoną zaufaniem biskupa.
rsk
ko
Si
KOL1SARZ GIAALNY
Tadeusz Perkowsfil
Odpisy otrzymują:
1. mbasada
2. Ambasada
"z---
C2 /
przy ztolicy Apostolskiej w 'Azymie
w horlinie
m
eu
us
iM
Th
[414,
Rome, le 4 fóvrier 135.
eP
1 ;:nnexe.
s
oli
L'Amba(z.sade de l'olopne a l'honneur de soumettre
lr
bienveillante nttention ce 12 Secrótórie d'Etnt de Sa Sninte-
ns
hI
t-: le N.,J/novembre 1.
,;37/ du póriodique "Peremiski Eparchirini
Witnik", orgnne officiel de la. Curie Episcopele Grć co-Rutnne
de Przemyśl. Cette publication contient h la page 107 du N.pró
citó la traduction intógrale d'une lettre de la S.Congrógation
te
titu
r)our l'Eglise Orientale, s'ignćo par Son Eminence le Cardinal
riserant et Son Excellence Ysgr.Ceserini. Le oocument en lues
tion norte l'adresse suivante: "Lo Joho Ekscelencii Kir JOSPfata Koci/owskoho, Episkopa Ukrainciw w Peremiszli"/A on
Przemyśli.-
d
an
Excellence Msgr.Josaphate Locyowski, kdque des Ucrniniens
L'E.',ventualitó d'une treduction erronóe de ce document
officiel, ómanent d'une des Congrógations Romaines, ótant
rsk
ko
Si
trbs peu probable, l'Ambassade croit cevoir obs,rver que
l'emploi d'une telle dónomination se trouve en contrdiction
avec la nomenciature officielle, fixóe par les stipulations
du Concordat entre Le Snint-ge et la Pologne. L'art.IX de
ce Concordat próvoit, en effet, l'exitence en Pologne du rite
question.
iM
gróco-ruthne, auquel appertient, entre cutre, le diocce en
D'autre part, le titre d'"EvAque des Ucrainiens de Prze-
de Sa Saintetó
Au PLLAIS DU VATICAN
l'ótat de fait et ne peut
m
eu
A la Secrftórie d' Etat
us
myśl" ne correspond nullement
Th
A,11105.2,/,0-
eP
s
oli
voir qu'une influence dfavorable pur l'ftat dlesprit des
:".,-culement
fidn.es du rlte gróco-ruthbne, dont une
annartient a la nationalit ucraininne. Cuci nourrait, en
ns
hI
or,-)ulntion du diocse
faire surgir parni
mentionn ci-desus des difficults analoules
celles
l'on a pO observer, en on temps sur le territoire de
Lemkowszczyzna.
,
te
titu
L'Ambassade de Pologne a l'honneur de prier la ,->ecrtórie d'Etat de bien vouloir porter
la connaissance de la
S.CongrEation nour l'glise Orientale les faits enoncós,
afin dtviter
laa. suite de
dnns les notes officiels du
d
an
Flirgir
l'avenir tout malentendu de ee F(.:nre pouvant
Saint-S1ge d'une d&lomination non-pKvue par le Concordat
en vigueur.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
eP
Th
DAL VATICANO, łe 3 Fóvrier 1938.
Ą)4.PERIADI-
DI SVA SANTITA
r,...nnorm
P„ przy
-- iba%m'Itt
s
oli
ty AilnstfaIk!Q
;Ali
1
\ 11,\A
DA CITARSI NELLA RISPOS TA
ns
hI
Weszlo
soussigrd Cardinal efecre'laire d'&1 de efa
te
titu
Jaintelć a l'Ijonni,ur de remellre cijoint d cWonsieur
łe, Chargó d'Affaires a-i. de la RAJAublique
.Poiogne
prts le efaint-@$e, trois exemplaires de
c7nnuario
d
an
„ pour tanrde courante, et /e prie de 5ien
vouloir firire parvenir
S.E.
ie Prósident
co/)le re/de en parcljernin
de la RApublique,
le
rsk
ko
Si
la copie religie en rouge d Jon c"!--xcellence c9Wonsieur
des c7faires Ć)tranOres, el de garder la
troisic?rne pour cel& Ambassado
Cardinal efecraaire d'6°1a1 profte
casiola
ijaires
pour renouve/er d cWonsieur /e 66argć d'cc
les assurances de sa 6aute considćmlion.
Monsieur stanislas Janikowski
Chart d'Aflaires a.i.
1a
m
eu
us
iM
7/70L-fj
Pologne
A
11 -:j
Th
AMBASADA
Rome, le 7 Fóvrier 1938.
eP
PRZY STOLICY APOSTOLSKIEJ
N. 122/SA/9.
s
oli
ns
hI
Le soussignó Chargó dtAffaires a.i. de Pologne a
lthonneur de remercier Son Eminence le Cardinal Secró-
te
titu
taire dtEtat de Sa Saintetó de ltaimable envoi de trois
exemplaires de lmAnnuario Pontificio" pour ltannóe 1938.
Tl ne manquera pas de transmettre a Monsieur le Prósldent
de la Rópublique et a Monsieur le Miniatre des Affaires
Etrangres les exemplalres qui leur sont destinós.
Lo Chargó dtAffairesa.1. de Pplogne saisit cette
j2k. ' L,4-4,1'•-4,--4-A-ek C o_
occasion pour róitórer -azardinal Sedlgótaire dtEtat de
d
an
Sa Saintetó les assurances de sa plus haute et respectueuse considóration, avec laquelle il est
de Son Eminence Róvórendisslme
A Son Eminence Róvórendissime
le Cardinal Eugne FACELIJ
m
eu
us
iM
Secrótalre dtEtat de Sa Saintetó,
etc.etc.etc.
Au Palais du Vatican.
rsk
ko
Si
le trbs humble et obólssant serviteur
-
P-Q/44-
eP
Th
rr;zyw, dnia 7 lutego 1938 roku.
N. 122/SA/10.
Do
Pana jlnistr. Spr t Z. nic/nych.
s
oli
spr'wie
Pontificio".
2 za/2.czniki.
ns
hI
PrzesyaT przy niniejszem dwa egzemplarze "Annuario
te
titu
Pontificio" na rok 1938, który otrzymałem od Kardyna/a Sekretarza st nu. Egzeplarz w bia/ej oprwie przeznaczony
jest dla Pana Prezydenta Rzeczypospolitej, egzemplarz za ś
w oprie czerwonej - dla Pana Ministra spr2w ',,agranicznydh.
d
an
/-/ Sr,. Jnnikowski
Chargó d/Affaires n.i.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
i sh
WARSZAWA, dnia
Ins
MINISTERSTWO
1ut ego 1938,
SPRAW ZAGRANICZNYCH
rajne
DEPARTAMENT Pali t y c.zny
.122/ 7/38
a.kc i. 'o.mi..ŁA.11kr.....pr
zeJs
Nr
W sprawie
te
titu
WYDZIAŁ
c iw Apo
zny
W odpowiedzi na Nr
7, przy
'Załączników
II,
/
Ambasady
przy '›tolicy Apostolskiej
w Rzymie
Wz. Nr. 9.
i Oświecenia Publiczce go wraz z za4cz'
nikiem do wiadomości i ewentualnego
wykorzystania.
i
rsk
ko
Si
n .....,
. 4'
Weszło C -.-_*.r.1-, (J•I
Do
ma Ministerstwa ::yznail Religijnych
Li
,12,
przy niniejszym gzesy/a odpis pis-
d
an
z dn.
Ministerstwo Spraw Zagranicznydi
Wicedirels.tor
Departa en ł'olityczne o
Od -1)is
1:linisterstwo
Th
•
,lajne
.yznan ReliLijnych i Owiecenia
Publicznego.
eP
.arszawa, dn.22 stycznia 1938.
N. V-tj-24/38
s
oli
Akcja Komitetu Ukr. przeciw Ap ,st.
Administratorowi dla Łemkowszczyzny
w
miejscu
te
titu
ns
hI
Minisłerstwo Spraw Zagranicznych
l'rzesy/a si ę do uiadomo ści wraz z odpisem omawia-
nego pisma liFinisterstwa Spraw :ownę trznych dla odpowied-
d
an
iego wykorzystania zawartych w nim informacji.
Dyrektor Departamentu
rsk
ko
Si
/Fr.Potocki/
m
eu
us
iM
Odpis
TIUISTE:J=0
Th
SPRAW
<44.
ii/V Z
It Li,/;2.?
nr. Pfl.-2051/18/tjn/38
eP
Do
m
arszawa
R:LIGIJNYQI
'
MUISTERSM VYZNAN
I 057IIECENIA PUBLICZ::GO
Dn. ?8 grudnia 1937 r.
Departament 7yznan
ns
hI
s
oli
Akcja &).mitetu. Ukr. przeciw
Apostol.Administr. Lemkowszczyzny:
LiAisterstwo Spraw '`Wewnę trznych przesyła następuj ce infor-
macje o akcji Ukrai.,..ców przeciw Administraturze Apostolskiej
dla Lemkowszczcyzny :
Komitet, do którego należy kilku księży i adwokatów, pro-
te
titu
wadzi a.,_cj ę wśród duchowieństwa i społeczellstv,a ukrai.skieLo
przeciw "Apostolskiej Administraturze ,IJemkowszczyzny w Jymano--,i"
Urzę duje i zbiera się we 1:iwov,ie w budynku klasztornym 00•
az , lianów przy ulicy. Zółkiewskiej.
d
an
T.zw."prokurerem" tego Komitetu jest bazylianin O.Pantełejmon.
Komitet ten wysa do Rzymu memoriały , a obec-nie przygo-
rsk
ko
Si
towu memoriał oskarzajcy Apost.Administratora o nadużycie
władzy i przygotowywanie moskalofilów do prawosłaviia.
Z otoczenia Apostolskiego Admin.ks.Medweckiego, mają ukzymywac; stosunki z prnwosławym Konsystorzem w '3arszawie, głównie
jaki ś nauczyciel-moskalofil, kapitan rezerwy 7T.P. Ma on zajmowaó
jedm,, z posad w powiecie sanockim.
iM
Obecnie Komitet stara się , abyna te run wspomnianej administracji prz.,nieL; ze 'wschodniej la./opolski ja, najwię cej zakonnic
w Za/użu k.Now, go Ba6órza.
us
ukrai4skicn. 2odobno zakładaj ą piensz filię klasztoru zakonnió
m
eu
Zbieraniem komigomitujcego ks.:ledweckiego materiału zajmuje się ks.Steranka gr.kat. dziekan w Lonastercu k.J-4eska.
1' ;linisterstwo ixosi o zakomunikowanie swego stanowiska w
1
tiLl, U:2_ A:4
"""
groż ce trudno ci, jaL. ruwnież na potrzebę .)Ivfficiwdziałania im, a
zwłaszcza na osiedlai_;.u' się na Lemkowszczy&lie ukraillskich zt'Acon-
eP
Th
oraz z,rócenie uv,agi ks.Admifiistratora Apostolskiego na
tek
nic.
s
oli
nr V-tj
DYREKTOR DEPA:TA:EKTU
ns
hI
• • ar s zavii
/-/j.Zyborski
dnia
Odpis
stycznia 1938 r.
Tajne
.4kcja Homitetu Ukr, przeciw Apost.
i dla idemkowszczyzny.
s
Adi,jtratorow
te
titu
LiJisł erstwo Spraw 7:ewnę trznych
arszawie
d
an
' odpowiedzi na pismo z dnia 28 grudnia 1937 r. nr.PN.2051/18/tjn/33, Ministerstwo ':!yznafi Religijnych i Oświecenia
Publiczmgo whierdza, że w ramach Konkordatu nie istniej
liwości przeciwdziałania penetracji zakonów greckokatolickich
rsk
ko
Si
na terenie zachodniej Małopolski.
zwizku. z
spraw Ministerstwo prosi o zebranie
szczegółowych udokumentowanych materiałów, dotyczących
nina 0.Pante/ejmona , o którym mówi wymienione pismo.
Równoczenie Miisłerstwo komunikuje, iż przesyła odpis
celem odiJowiedniego wykorzystania.
iM
wyżej wymienionego pisma do Ministerstwa 3-praw Zagranicznych
m
eu
/Fr.l'ołocki/
us
Dyrektor Departamentu
Th
Rzym, enia 9 lutegu 138
eP
N. 122 / 2;312_
Sciśle tajne.
W sprawie pr:,rj. (Jóvi
Biskupów polskich.
Do
s
oli
lana Ministra Spraw ZngrRnicznych.
ns
hI
&;. rok bie4cy przyQn&ijp. wizyty biskupów polskich ad
limina apostol:,rum. W zwizku z tem mam zamiar przeprowadzić
rozmowy z tAltejszymi wysokimi czynnikami kościelnymi, aby wsi biskupi spotykali się z Ar ii ie jednolitem stanowiskiem
te
titu
kurii y" biecych sprawach polskich.
Korzystc z rozmowy o ,^:ntysemityzmie w Rumunii (vide
rport N. 115/SA/
z dn. 9 b..), powiedzi łem Mgr.. Tardini,
'2e u nasOFSprawa .,13Tdowska jest jeszcze powaniejsza i źe wy-
d
an
rozwizania. Dodał em, źe zoologiczny antysemityzm nie
:r)rbb racjonalnego wyjścia z sytuacji i rź,e część cucho
wiestwa, a nawet biskupów tego nie docenia. Prosi łem, by przz
olv- zji rozmów z bikupami r. grr. Tardini ztacal_ im uwagę na konieczność przecL~lenia się, z punktu widzenia kościelnego,
wybrykom anłyźydowskim.
Tardini całko41cie przyzna ł mi
rsk
ko
Si
racje, ale dodał, Ź6 nie ren ć mych, by biskupi polscy srzy_lali tego rodzaju antysemityzmowi.
m
eu
us
iM
Powiedziałem również, że sfery rządowe licz na współdzianie Kościoła w walce z komunizmem i źe byłoby dobrze,gd3
by Watykan wW:yr../ na biskupw w kierunku silniejszego, ni ź
dotychczas akcentowania tycb
Kościołe„ w listach
wystpienich i t.ó.
T5rdini , zaznaczajc, -.±ei do
działalnoci 1.1-bylwunItycznej -.,.pecjalnie jest powołania»
Akcja Katolicka, obiecał w:;:.glednić ten
postulat. Gdy
zaznaczył em, źe czę ść d'ichowle4stwa jest bardziej Itynzystowska niź <Antykomunistyczna
Mgr. Tardini omiedzia ł, źe
Th
sp to w:(aś
4 ciwie s'krnjne bieguny tego semego zjawiska.
eP
/-/ St. JElnikowski
te
titu
ns
hI
s
oli
Charg a'AffLlres a.i.
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
e
WARSZAWA, dnia
MINISTERSTWO
Th
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEpARTAmENT?olityczny
eP
WYDZIAŁ
Organiz.Midz.
oufne
NrP.AIAL12 2/ 2/38
P Oaz.i..ab. dóbr
s
oli
W sprawie
diecezjim.rocłamkiej.
W odpowiedzi na Nr
z dn.
ns
hI
Załączników
Nawiązuj ąc do pisl Ambasady z dn. 30.X1.1937 r.
Nr.122/SA/87, z dn. 31.X11.1937 r. Nr.115/SA/130 i z dn.
te
titu
S.I. b.r. Nr.122/SA/2, Ministerstwo Spraw Zagranicznych prob
si o nadesłanie mu krótkiego memoriału przedstawiającego
główne fazy przebiegu sprawy podziału dóbr diecezji wrocławskiej, wraz z uwagami, czy byłoby rzeczą wskazaną, równie ż
d
an
i z punktu widzenia całokształtu pretensji diecezji katowickiej do diecezji wrocławskiej, wszczynać w chwili o's, ecnej rokowania z Watykanem na zasadzie a rt. XXVI Konkordatu co do
rsk
ko
Si
majątków diecezji wrocławskiej, położonych na terenie Państwa
Polskiego.
Memoriał ten jest Ministerstwu Spraw Zagranicznych
potrzebny celem umożliwienia kompetentnym czynnikom zorientowanie się w sytuacji i powzięcie decyzji co do dalszego postę-
iM
'3 0wania Ministerstwo zaznacza, iż odnosi wrażenie, że Kuria
1
.
Katowicka nie umie nale życie dostosowa ć swoich oostulatów do
państwowymi.
Sri
us
realnych moż liwcAci,oraz skoordynować i
z interesami ogólno,
Do
Ambasady R.P.
przy Stolicy Apostolskiej
w Rzymie
m
eu
dyreKtor
Depurta-e tu Politycznego
Wz. Nr. S.
sh
Ins
WARSZAWA, dnia
MINISTERSTWO
lutego 1938
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT
Polityczny
te
titu
P.I.W.115/Gd/2/38
kaplicy polskiej
W sprawie
w Sopotach
Nr
W odpowiedzi na Nr
przesyła w załączeniu do wiadomoci odpis
pisma Komisarza Generalnego R.P. w Gdaxsku
1
Do
d
an
Załączników
wie kaplicy polskiej w Sopotach.
7jailY
Nr 9.
•
' cedyrektor
Departtentu Politycznego
i
rsk
ko
Si
Ambasady R.P.
przy Stolicy; Apostolskiej,
r. P. pNr
m i e .
-Weszlo
ninisterstwo Spraw Zagranicznych
z dnia 3. II. b. r. No: 115/ G/1/4 w spra—
z do.
J..
Poufne.
Organiz. nędz.
WYDZIAŁ
Th
Odpis.
eP
Komisarz Generalny
Pzeczypod-oolitej Polskiej
w Gdańsku
Gda K sk, dnia 3. II. 1328.
s
oli
Ty.. 115/G/1/4
Cd2is otrzymuje:
LJ
Ministerstwa Spraw Zagranicznych
P.I.
w Warszawie.
te
titu
ns
hI
Tajne.
:!'am zaszczyt zawiadomić, iż dnia 18 stycznia 1938 r.
poświ ę cono w Sopocie w domu kolejowym przy ul. Adolf .Titler
d
an
2_t_ra_Se nr. 719 kaplicę polską.
W domu tym uruchomiono w tym samym dniu ochronkę ,prowadzoną przez ss. Dominikanki. Przeznacz ona dla nich kapli-
ca dostępna bę dzie dla publicznoś ci świeckiej. Kapelanem
rsk
ko
Si
został Ks. Szymański, uprzednio wikary w Sopocie,usuni ęty
przed kilku miesiącami przez proboszcza-Niemóa.W swoim czasie w rozmowach z przedstawićielami Komisariatu Generalnego, Ks. Biskup O'Rourl,muzasadnia/ niemożność natychmiastowego utworzenia parafii personalnej w Sopocie brakiem polskiej choćby kaplicy na miejscu. Brak ten
iM
został obecnie usunię ty.
Niezależnie od tego Komitet Budowy Kościoła w -')opo-
us
cie'prowadzi nadal pertraktacje z władzami gdańskimi o
przewłaszczenie jednej z trzech, zaofiarowanych mu do kup-
m
eu
do budowy na nieruchomo ści , na której mieści się nowoutworzona kaplica.
s
oli
eP
Th
na nieruchomości. W ostatedzno ści można będzie przyst ąpić
Komisarz Generalny
/-/ Marian Chodacki.
te
titu
ns
hI
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
U, kul ;4-. ,
1
NEUGARTEN 27.
i,
1.1.5/ G/ li 6
? a jn E.
) 6)
W sprawie
//
.
Do
s
oli
_-
Linis tors twa
dz iał
d )gis otrz,,, mui e :
4,
'7.,ap•raniczny ch
avie
ns
hI
[rabi sada R.P. przy
Lit >licy ApoAolskiej
W fezy m i e.
4=1
9..11...1338r
- -- GOMN7SR, dnia.
T---
i
Nr
eP
Th
ROMISARZ GENERALNY
RZECZYPOSPOLITEJ POLSRIEJ
W GDAŃSKU
senat
!!'usta da/ w ostatnich czasach w sposób do-
te
titu
syó charaktery tyczny wyraz specjalnej niechęci do X.Uagnasa
Bruski o, wikariusza --encrnlnef;o 6iecczji gda:Iskiej i probos',cza
św.l:L.waja w Gdasku, który mimo,it nosi
pols!de nazwisko i mói. po polsku, uważa s i ę za Niemca.
d
an
po ł emu dało -)ociLy,:nięc k do odp, - i edzialności
ure, :o z i ręr. o\,•,-, r6vnież Niemca/ os , ••/•;,onc,,;o
o homoseksualizm, które to przestępstwo zob ta/o Lukuwsdemu w toku przewodu ,•ei,dow ego udoi-odnione .Dowi edz i awsz:: się
rsk
ko
Si
o tym oskarżeniu, N.Bruski wezwał do si d) i e .Lukoys ki ego
i poradził mu o:)u:.'ic i di ccc- j ę. koli ,:znoś(>:
- •yj avii/
„
Lul-
kowski pr ecu sąd em ,1 kut ieri CZCZO zjawili się u biskupa z ramienia 3enatu pp. 3wttcher i Hai-rnhkeł decernenł do spra,,, ka_
śr.i elnych/ i ;ażądali u - uni cia v.Bruski ego z dieeezj i ,crożąc
w prz ecii- ny m. razie ociąp ni ?ciem go do odpowiedzialnoci
Ła. y;
a t -; i
ona komprom s • 'o: biskup ':•,•rart ił
zp;od na mianowanie zamiast . Brus :i
, który z ramienia
prowa z i/ rw_ ow,nia z (-lud em ‹,•. sprawach o:.")c ie lny ch, in-
nero delc,,,ata / zc st 2 n
us
•
iM
dowej . S prawa z c;:
ir,:ochułzg p r ,S;Joszcz :;,• Br natBr?#set?
m
eu
• / •
1Wisiti,mui Nr 81;05,1.
?")
eP
Th
temu to przypisywa ,ależy powołanie ':...ichutz a na r, dcę konsystorza, o czym YomiSariał donosi ł w piśmie z dnia
s
oli
/7‚
791( //
11
,',3enał natomiast zrezyr,:nował
,rw.,z5v., represyj-
nych v, stosunku do X.'3ruskier,-o i wstrzymał się oci nada.,.ania roz-
głosu nroce sowi '\'.1,ulko, ws ki (.o.
ns
hI
`1.echęc; do ':.3ruskiego knat ujawnił już uprzednio w spo-
sób jeszcze bardziej bezceremonialny.',Vłal,ze podatkowe dopatrzyły si ę mianowicie przekroczeń fiskalnych u szarytek gdaiL'skich
te
titu
/graue bch-estern/ i nietylko wymierzyły im podatek nadmiernie
wyp;(5rowany,, lecz noc to naznaczyły im 12.000 guld. kary za niedobory podatc.o,,:c z lat popr ,cdnich. Biskup zwr3cił
cię ł =
dy do
prezydenta ,' Senatu p.Greisera z prośbą o spowodowanie 12godniejszego wym i aru podatku i darowanie kary.° a interwencj ę bis ,upa ,
d
an
p.Greiser odpowiedział na piśmie, żt; p:otów jest icrarę umorzyd,
o ile biskup pozbawi ::.BruskiEgo zajmowtuieo przezeil probostwa,
co zresztą jest niewykonalne, ponieważ proboszczom dawnych pa-
rsk
ko
Si
rnf ii gdańskich pry y sługuje przywilej ni eusw-alnoś ci.
r.;;!-J::NFiRALI\TY:
.7› .
GiCU,5'Z
Z— ca komi3arza Generalnego
m
eu
us
iM
sh
Ins
MINISTERSTWO
144,
12,2iR
l utego 1338 r.
WARSZAWA, dnia
SPRAW ZAGRANICZNYCH
WYDZIAŁ
te
titu
Polityczny
Organiz. Międz.
DEPARTAMENT
P.I.W.115/Gd/2/38
W sprawie polskich parafii
w Gdańsku
Nr
W odpowiedzi na Nr
Załączników
1)0
d
an
z dn.
Minisł e.rstwo ;Spraw Zagranic z ch
zewski
'Dodaje do wiado;:noc i, iz ks.
dorę czy/ ostatnio Nuncjuszowi Cortesi pe—
tycję protestuj,c, przeciwko pObie Senatu
71.M. Gdańska pozbawienia ludności polskiej
parafii personalnych. Petyc ja ta zostaŁa
podpisana przez 7.367 pol w
w Rzymie.
An:?c,!nc.% P. P. przy
Stoifey osp test /sklej
( «.J
\.9..J_SQ,
i(D .
I 1
)
Ilres2flo dila t).
Wz. Nr 9.
/dyrektor
ntu Politycznego
i
rsk
ko
Si
Ambasady R.P.
Departa
g•
gti
12;
MINISTERSTWO
Th
Warzawa,
SPRAW ZAGRANICZNYCH
.x.ca 1938 r.
122/17/38
eP
1 za4cznik.
f.
.i P,.
--r .1
.
n
przy
1. ..cr •
Tajne
.
01
Weszło (-:
ns
hI
s
oli
N /f
W zwivzku z przyjazdem w bie4cym roku do
Rzymu Biskupów z Polski ad li gmina apostolorum,
przesyłam do odpowiedni2Lo wykorzystania przez
te
titu
Pana Uharg3 d'Affairt3s notatk o duchowieństwie
katolickim w Polsce.
d
an
Do' Pana ClirL5 d'Affaires
TODSEK3LETARZ 'STANU •
przy 3-Lolicy Apostolskiej
Wz. Nr 10.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
w Rzymie
eP
Th
Rane, 1e „I M..rs 1938.
se et
te
titu
ns
hI
s
oli
ens biŁ. de 1 oeuvre construc t ve entreprd s e
Cl.tJrcc:
le Couverneinent Połowie la rx- xt
importr.rte.
c?thoł1:::ue c.,,evraił ttre
tion ce ce dornier curry, it ntire singuldren.!ent f, rca le ;t
c2r le Couvornement 7olorris. ci)nr.2.',clent du rin.e
joue 1,•3 religion ccitho1l..4ue dr3.ns 1 vi° publique et. prl(•
ve des citoyens, sj)prio
ec ss. juste vnieur llexistence
et dturio coiln.borti.on suivie cntre ł t'
de
e.st, dknc fort regrettebłe ce 2rol,-)os quo 10 ClergES
. ..uertion f Ż t souvert preuve C u mrnque c e .^ Ame compr6difficult,S dnns
contrłbue
hensim• ce
CłO1"'6
tił 1.1.vic
fór:.nts dalrines de
d
an
:-,;ue pert souvent„ en «fet, de vuc: 1e ••rincipe de la
trk.a6rÓ
et
rntion des compt:tences entre
que celul cł a (3tć mairrtef.-3 reprises reconnu et constt:imtiąuó
,v1.e.ent d Tautre pExt, que toutc tent,r, tlx° vi prestige de ilEtk t ne
?,rit śs ebranler
des ef ets nuisibies pour ł /;:,:plise e11e-‹41 e, en contribuvnt 1"L>ffulblil:se14,ent cc 1.'orcive pubł iy!ue et on
pfirnnt. la wole u comuni.5.ne ;ubversi f .
prouvent (Me
De nanbreux
N 1a religion, se gont
du Clereó, pour ces motifs
pernds.de ukener une action poł ltique dirigóe contre 111i;tnt
.
srf)nd.s
de
props.g.nde subverslve
sioccumlent d.iffuser
Par cons•ąuent, 1cs -,xetres
WksV
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
nt
mrini le 'peuple des informations f2usses et tendeneieuses,
en ado9tant un° ttł tude perticulihrement ¢ vc r oble envers
2
les iliezax politiques m€contents, ainsi qu"en
gemt la dósobeissance .1y. orgnes de 1/Htet ou le man«•
que de respect ź tux lAs on viueur se virent bientft
isolós wee un nombre de plus en plus restreint de fidbles pratiquants.
Le danger dfune telle nctivitó ne sornble pas avbir
ete compris par tous les liNno',ues Ordinaires, quoląue
la mnjortłó du haut Clergó polonnis commence (tre
persuadóe•du carnc12.re particulirefuent nuisible et nófste do cette ttitude de cortaiw prftrs l'egard
de l'Etat Polonais. On pourrait (k= y oeduire que łe
"prinelpen de 1.!autoritón et
consquences
rapport
co ui est dat au pouvoir
ot
tt t, ne
sont pas suffisament prises en considdration d.ns les
instructions adressóes au Cler'gó, ainsi
l'enseignement donno aux sóminaires.
La prirt prise
le Clergó cfAholique en Pologne
dans los activitós
--,f se ratt'achent h dlvers
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
Th
134- 1.4.WIm„
d
an
rsk
ko
Si
projets de changeruents du systbwie óconomique, sociai
m
eu
us
iM
et politique
se nifeste on particuller,
durant les annóes en coursp Non seułement l'Action Catholique et la presse respective, rr is ógalemerit certines
intrventions fites en chaires, ou encore la publication dleinterviews, flccordóes par tel ou tel Eveque eux
jAirnaux et se raportnt directemont aux questions politiques, comne par ex.
la politique ótrangre - no
justifle que trop ce qui a etó dit plus haut.
U est en outre evident que fes milieux ecclsia4
stiques polonals no limitent aucunemnt łeur•activitó
et óes principes de la morale
la- propagution do ba
chr-:tienne, c:Jnformeent aux dernihres Encycliques du •
3
s
oli
eP
Th
.3ouverain Pontife mels en6nente dlutre mrt, ifflutord»
les łuttes et centrdletians intćrioures, ntaynt tlen de cmmun r_VGC
mission de
1.teli e.
11 est 6ga1ement difficil d'npprouver 1e rfte de
te
titu
ns
hI
certines organisat:_-;
patronnes per les
Svtques9. gul sont devenues de
clubs politius, propgent
conceptiens tołnłement
aux cluestiQns religieuses propre%ent dł tes. Cod' no put
rAroir, comme resultat, que ła cr&Aion de 'tIrlentendus et
dc divergennces dlopinions
los files, qui na servont, en dcrnier licu, qufb tournir nux ennomis du tholIcime cios argwienłs valabłes contrc 1./Eg11e elle-zneme.
d
an
1) , cnsćkluent an ne saurit tron insi ster sur la
fuees 1tE5 de
cmprendre nu Clerge' łe dan er gue
*)r:senłe PutIllsgtion de sentien łs reliieux
fidhles pour des fins pplitiueso ne rennł nuller:lent dAlS
le cedre dc
vie reilgieuse de
du *róchni Piłsudski los milieux dtkprs la
rtgeunts de la Poło6ne,cowelents de lours responsabillments
ts, ant pris 1.a pcision de concentrer tow les', 1ć
•
eutheutegide de , uelqueS mots diordre
tr:tion
a
actifs de ł
dont Wleur ne sereit etre mise en question. On poustttendre cc que leiClergć cstholimA
iM
rsk
ko
Si
m
eu
us
łc dernier entrt'Aier le Kalisation cje cette ruin e.
dtns un ernd norbre de cne . CertinE
i cn fut utrement
vi elli es
effortc palit;. 11es łendanł t fn i re revivre less
c certnins mem
lut tes de p?,rtis,ontpu trouvor l'ap-ul d
regrett-Iłe.
x
:, )st 7:ticulibroent
bros du clorgó, ce
ou tel Evklue avaił wenie cru ricessa ire dfnceorder
3
n. 14 (f,
//1,
Th
Souveraln Pontlfe - mals enu,,gent, d'- utre pRrt, lf- utorl-
s
oli
eP
t de llglise dr.ns fes luttes et condlcłions Int
rieures, nlnyr:,nt r.J.en de commun nvec 1n '=te ralssion de
11. est diffiel1
ć. 1 .1kiouver le r8le de certines or-
gRniw,tlons
te
titu
ns
hI
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
( f €t -ti
une audience sN'Jciele eux dirlunnt
eert-ins t roupe-
son eppuł euprs des fidNles. De m8me, 11 eet, noter
eutun gr:nd ncxnbrc de prAtres Arend une [erł ective 422(
s
oli
eP
ments dtopposition, en leu donnent :teur bónddiction et
menifestations putlieues de certains pertis Otopposition,
- bur caractbre souvent illdgal. Ccci est dlnutant
ns
hI
plus dengeureux que quelquee groupements ultrenetiona-
iietes se reciaminent volonłiers de burs attaches "catho
lieues". L. greve (euestlen de lientisklitisme en est,
peut-ftre l'exemple le plus frappnnt. Zn effet, mnlgr
te
titu
le position ngetive prise pnr los embres de itEpisco.
pet lteard de[J'entisómitisme zoologieue", celui-ci
ne csse de se promger au sein des orgenis!etions cetholieues et permi le Clerd lui-nieme.
d
an
Le cours normal des reiations entre l'elise et
1f2tet &tent subordonnd au*reglement hermonieux de
certełnes Questions dites mextes", clest--dire: re-
rsk
ko
Si
levant i le fois de le comptence du Clerg et cle lteutorit pubiLlue , nie peut-ntre feelliter
euite ce la
inconnnisSence du role de
ninsi que du ene.ue do
respoct envers łes bis cn vis:eeur. 11 y a ourtent de
nombreux exemples d'une tel
Clerge.
ettitude. des merJbres du
re devrelent prsenter eour
iM
L'eklucetion de la jeunesse et llenseienement scoleiet l'Etat un terrein
us
de colleborntion mutuelie. La mission de PEglise pourreit y ftre eensibieeent feciiite du fnit iue le Oeu-
m
eu
vernement polonels re-connał t toujours ie religion une
płace prdpondrente dans l'enseignement publique. Ił est,
malheureusementdvident clue si, dans ce domeine, on West
b
:1 [I 11i
Lto
/b^,
1
Th
pns encore =Iva bl des rasultets suffisentS, une
buae non seulement awf personneł enseignent, mis -P-element au Cierga en quee. tion. Certains prftres ntont
s
oli
eP
taine partie de la responsabinta doit en ftre -.ttrl-
pcs meme hasita k transporter leur querelie f6C los
instituteurs sur le terraln de łP clesse, en Invitnnt
ns
hI
, videmment ces
los enfe.nts w prendre perti pour eux. T::
procde':,s lk, einsi que ienttltude eouvent rigetive du
Clorgó enseignnht b ł tagRrd du principe de 1/c9i.)ction
civique et para-militire dolvent ftre jugs inadmis-
te
titu
sibles.
Llenselv,neent de 1 religlon den: les ccoles ru-
.błiques lnisse
lement beeucoup dasirer u oi t ce
vue rrithodique. XI ost fort reprettnbłe quA 1.
..uert
d
an
dlEveques ntettache pes une importe,nce suffIsnte. cette que2tion. On pourralt,pourtnnt,y remadler on veillnt
b une moilleure prapr"tion scientlficlue de prftres en: e:
gnants , Plnsl que au progrhs mathodique de itenseigne-
rsk
ko
Si
ment 1.111-marne.
La mission .:?ducntrice du Clergó ne saurr Etre . effl.
cece
si le niveau intellectueł et wr ł de ce der-
nier salt suffisernment ałev. Cn no peut pEsi cependnnt,
nier que ce niveau, dans un Exand nonhre de ces, ne re-
iM
pond pns nux besoins et ifimportance do cette mission.
Cet atat de choses est da , en grande pertle, aux nombreuses imperfćctions de 1,eneignement donna aux jeunes
us
ał ves des smine łres. Ceci se rapporte plus spócinielAn'
voirs envers
m
eu
itenselEnernent civlque rui dew- I t ::)nner n.ux jeunes
prtres une juste ide:e et un vlf rentlment.de burs de.
Lo nitreau de certa ans ore,anes de be pros se cetholl
6
que , dirIgs pr:r ice eccisiestiques, lelssent
beuuoQup deelrer au point de vue du nlveau intele
łectuel et eolitiue.
L'influence du pretre r:u milieu de la popultion rue
rale devreizt etre perticelibrwent imeortente. +r 1heurcusement, elle estl eens beaucoup de ces/ completement nulle,
s
oli
eP
Th
(
ns
hI
au meme
h ceuse du eauvels exemple quo oreeent
certelns prftres leurs fidnes le sui te de teeevesS Ufauts do moeurs priv6s et publ łr~
te
titu
Llimportence du deneer caneuniste exIg que toutes
les forces et, teus les ólóments ectifs de la netin prerie
nent part le lutte contre la propagende subverSive. Ił
est de trute evldence
le C1erg catholie,ue ne devralt
pes men.luer cet epeei. e• òn ectivit eourtent laisse
deirer merze dens le domelne de llection enticoeAuniste.
:n efret, wie grando partie (lu Clergó ne se rond pes suflisamrient copte du vrel ceracthre de certeines m"thodes
du "conmunisme camoufW", tendent h. stintroduire izpunó:eent - dens le vie publique.du peys. Ił est noter cetelement quo nieme le texte de l'Encyclieue "Divini Redemptoris" rita pes
diffusó come elle devnIt ltetre eermi
d
an
rsk
ko
Si
les flelee en Polo ;ne.
m
eu
us
iM
Toute ectioneanticommuniste exige, pour etre ef.rłcece/
une stricte coordlnetion de tous łee efforts . Cuci ne
semble pes etre suffiswmint eomprls prr la mnjort du
Clerg6 cetholique, dont seulement un nombre restreint
coflebore effectivement evec les reprósentents du Gouvernement dens le domino en eueetion.
Iteetivit" du cli rgó eppertenant eu riłe gKcoeruthne formo un probnEneix,:rt.
ił
7
)J-2/4"-
eP
Th
On se. trouve ici ca prć sence d'une netion sć parałiste, dirige offective:r2nt contre 11 2tat; netion dInutnnt nlus
rcuse nrceAue
pRr le haut Clergó tondn,12t k ivuernint-
s
oli
sation" du rito on ::,uestion, contr2irement ûx divers groupes
do fidn.es qui on f(.)nt
ns
hI
1,1 ctIvit des . veques do ce rite, l'excel3tion dc ceux
de Stnnislaw'6w (Stanislopoll)l efit nctteent Ulo3mle, pfs3r,
rapport 11 2tat. Lo Concorcst en vip-uour nfen est ps respect6
Cci se raporte en p"1:›ticulicr, aux serment de fid1.1t prescrit ;r- tous les -p.;v0ques par llart.
t=i2x Ptl-
te
titu
pulations de
VIII du Concordat.
arrive souvent que les pretres d1.1 rite en quetion ne
voulent pes sloccur de ie. propagando ucrinienne se volent
privs des dottions seignes par
suito, d'wle
C1 1 on de leur Ordin2lre,C. Ces mes
d
an
accordent une
1
9rotectIon
toute s LcI1e h ceux de leurs. pretres rui prennenł
une part ctive nu :louvenent nationnllsto
on rser-
rsk
ko
Si
vrnt un tr- itencnt tout diffrent aux amtres nembres de leur
Clcrg.
•
La chaire serc ouvent de tribune nolitique dans ies
glises dc rite on clue2tlon. Une r.)rl'tle do la nopultion est
syst&r.:ntlueent excite contre l'utre
iM
milte dc 1, ction
du CierK
co
tond revołter le f łd'eles
contre llordre pUblic et contre les organes de 11 2tat. Ceci
e s t non seulerr:,ent tolrć rI'As encore nettement encourgć par
los St"uos en :1,1ertion
us
m
eu
Llałtitude do Mgr. łvinn Buc oko en constł tue, peut411:re,
1'exelrg2le le Jus frr p:
Co dernier glą pas - 11.siłć., en effet
k f.ccorder, du=t uno vlsitation cmonique, sa bL:iLdiction
tow: le
p!:rticul.re
rtyr,s - In cause ucrainienne",
8
s
oli
eP
Th
ctest dire ccux qui se .trouvent c ctuellement cn prison
pour foir commis•le crime de huite ixahlson, !,1nsi que
dtautres c(lits contro 1.! securi tć de ltDtat. Toute ltetivitó de lt1Mque en question est, dtaileurso de naturo
poser lo 2roblme de son remple.cement pf,x queiqutun qui saucomprendre le carctre s`..crd do nn mission. ćpirit
ns
hI
scopale.
te
titu
Ltection des SvCques graco-ruthAnes ot dc leur Clorgó
vlsant A 1"uCratnisntton" de ce rite ne ut.nvoir nour effet
principał6 que la cration de graves divergeances et discrlmincłions pnrml les fidbles . Ces derniors ne forment, en effet,
aucun groupe homogne. tu contriro, 111/roprósentine grnde
1,
14,1a-zeiA/4A
d
an
varit6 dtasplrtion nationnieset KgionnleRnettement dćfinles
ftre nnpo].s.
- A prt les "ucrailens" qui no voulent
"ruth§nes" et vice-verso, 11 exite encore un nonibre considćrabie de fidNles du mkrie rita fr,.isnt pnrti dtautres groupement3 n2.5Sionnux, consUents de leursazticulnrit, tels:
rsk
ko
Si
los "hucoules", "boikis" et "łemkis". Prys de 400.000 !)olo!rtiennent &mlement 212 rite .r,(ico-ruthAne. Dnns ces
conditions le frit .dtenglober tous ces fidbles dans ltnction
iwtionnliste ucmAnienne, co qui se :fM.t tuellement sous
us
iM
grco-rutraticir tion du
le patrnringe et avec in
sngrć.
ne, no peut aboutlr, on dl:flnitivo, quIN la
et h ln ddpopularistion du rito on 'ilestion.
LP propnEnnde mtionrJiste ucr!intenne monće prr les
o-rutW.:ne sur le ton-itoire dc Lomkowszprftres du rite t
cyzna n eu, en son temps, pour seul efet le nnssge _do
m
eu
39 pnroisses de ce mmc rito h 1a schisme,dite "orthooxe".
Ntaynnt rien rpnris du mss le - Clergć du rite gróco-rutkine
continua sur dtut= termins 1 Ame activit. Celi e-ci no
•
Th
c"est
eP
pour
dlre ceux qui se trouvLnt ..ctuellerł
conimis le crime
en prł son-
trphison
ns1 que
deautres ci 11 ts contre
te
titu
ns
hI
s
oli
de itZtat. Toute
wite de 1,2Nrc3,ue en ,:u.ertion est, ell.,111eurs, tićposer
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
eP
Th
ne peut avolr _11./e des dffets nialógues.
TAłt rcanarlt encore le passate d'un certain nombre
de fid1es du rite en question 1"6g11se "orthodoxe" ,
dens le district cc Tarko, cn e.pporte uneneuvelle preuve.-
s
oli
se wopegent
De meme, itintluence de.diverses sectes
rx?,rmi ie fiCeles du rite en questión ne.peu ł"eilier
ns
hI
de vives appralensions qusnt 1 1 activit du Cłerg respectile
te
titu
Les asin':,tions des Polowls ap7)artenant n.0 rite
0,4 111. sont 440.000 d'aprs le rcensereent
gr. co-ruch
gLral de 19 1 ne peuvent etre rigłlgs p..r 1n hiJr,,,relde
Cc cc rlte. Ii fut.que ce;.i riAles obtiennent l'emploi
de bur langue dris les Sennms, dans lfenseign.nont (L; l
eux aussi, Ipandoan,:x
rell6lon etc. Autrement 1.2J-s/Vont
d
an
en pessenet r u rł te latłn. Dans l'eventuulit ou ce passage sorbit rondu diffici1ccette popuD3tion
::;ourrait se citourner compUtoment cśe 19 Lglise en'tombant
luurs
au
sous 1"łnfluunce dfune propagando tott-Jement
rsk
ko
Si
C tholiclame.
Cet ta.t de choses,que l'on peut obscrver surtout
de
cn PplogneMnnunre Orientle/dmontre d'une
lectivit
płus en płus notole (:juu 1< lIgne airectrice
du Clerg grco-ruthne est dangeureusement fusse.
at celui de 1?Stp.t.
drns 1,1ritrt de
m
eu
us
iM
ntet donc (luc tenps d'y ren
A
•
e
Th
c"est
eP
pour
i°)(`>
r
.
•
clire eeux c ui se tifou\i'Lrit :ctuellement en prison
counis le crime de ITute
Toute
de
contre
1" ctI
:iueEtion est, cit!nilleixs, ić:poser
te
titu
ns
hI
s
oli
vitc:' cle 112v&lue
, ins1 que
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
eP
Th
Rome, le 31 Wrs 1938.
ns
hI
s
oli
Dris itensemble de l'oeuvre constructive entreprise
pnr le Gouvernement Folon". is 1a part gui revient au Clergó
cethohque devralt ftre pnrticullbrement importnte. Lictłon de ce dernier pourrnit 1tre slngulirement fnelle et
effleace, cnr le Gouvernement ?oław:1s conscient du r8le
relł glon cathollque dans ln vie flublIque et prique joue
vóe des eł toyens, apprecie
sa juste vnleur l'existence
de bons rnpArts et d' une collebor:tion suivle entre ltgli-
te
titu
se et 1 1 2tnt.
est done fort rerettable ce propos que le Clergó
en quetion fit s,ouvent preuve du mnwlue de la Ame eompróhension ce qui contribue
crć,er des diffieuits dans dif-
fórents domaines c"e i via eub11iue. - be Clerge catholi-
d
an
que Dent sol went, en effet, de vue le :xincipe de la sÓpRrntlan des compótences entre llZtiA et l'Eglise, małgró
que celul ci a ótó mnintes reprises reconnu et eonstnm-
rsk
ko
Si
ent prtiuó par le Snint-Sige.
11 est óvident d'autre part, que toute tent,—tive vi-
ebranler le prestlge de l'EtErt ne pourre1t .roir
sant
en contrldes effets nuisibles pour 1?glise
bupwt a linffaiblisseent de l'ordre publique et en própnrnnt la voie au communisme subverslf.
iM
m
eu
us
De nombk-eux exemples prouvent que 1. ot les membres
ln religion, se sont
du Clergó, pour des motifs ótrangers
permis de mener une netIon polltlque dirlgóe contro 1,Ett subversive fals:At de tr?s grands 2rogrs .
1G
Par consquent, les prftres ui sloccupalent dłffuser
pugul le peuple des lnforations fnusses et tendencieuses,
en adoptant une attitude mrticullreuient fpxorable envers
Th
les [ri_ łieux.politl'-tues !&contents, ainsi
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
la C6sobelssnce 1.ux ..c)rgnes de ilEtat cu le =nque de respect
lis en vigueur - se vtrent blentft
isoUs avec un nobre de plus en plus restr'oint de fidles pratiquents.
Le danger d"une telle tivitć no sembłe pas avoir
te compris par taus les ,7 :i;vues Ordimires, quolque
la majortó ou haut Clergć polowl.s commence Otre
'perue du caract re particullrement ffuisible et nófste de cette r ttltude de certains prCtres 1,6 gard
de 1,Ztz2ł l'olonais. on pourralt done y Uduire que le
"princii)e" cc 1,autoritó" et ses consLluences par rapport
publlue et
cc ':11,a1 est d
ne
sont prs suffisament prises en considration dans les
iwtructions adressćes au Clerg,
que &ns lleneignwlent donrió
sóminr,lires.
1t prise
Clergć; cathollque en Pologne
p,1
dr:ns le
se rattechent i divers
du systkle óconomlue,
projots de
elnl
et politique exist-nt !e manifeste• cn pnrticulier,
du=t .es annócs en cours, Non seulemont ' ,Action CP,tho.
11.ue et
prepe respective, m!A.s calement cerines
intventim
en
ou encore la publicatlen (elntorvic;us, , ceordóes gr tel ou tel Evoque aux
jirwux et se raw)ortrnt dircetement aux questions politiques, comme par ex.
D.1 politlque Etrangbre ne
a
dit plus haut.justlfle 1.1e trop cc
il est en outre ćxident que les milieux eccićsia4
ne Ilmitent nuCunenknt leur.ctivitÓ
stiques
Poi et des 1Încipes de la
le nropegzAlon de
chrótienne, conforent -;111x. d=1res Zncycliques du
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
ns
hI
s
oli
eP
Th
Souverain Pontife - wis ehgagent,d1,,:utre part,
de 1.trglise deils les lutts et contrdictIons intrieures, ntaynnt rien de commun avec la houte mission de
l'Zglie.
Il est ,gllement difficił dynpprouver le r8le de
certAnes organlsatians cathollques, patronnćes par les
Evques, qui sont devenues de verlt2.bles ciube politiques, propageant des conceptions totalement ćtr,nn8:res
aux questi()ns rellgieuses proprement dites. 2.eci ne peut
te
titu
avoir, comme resultat, buc in crć:-:tion de melentendus et
de divergennces d'opinions perm' les fldles, gul ne•servent, en dernł er lieu, ut fournir aux ennemis du Catholicisme des argwents valbł es contro l'glise elłe-m(!me.
d
an
c.msćquent ()n ne
tron lnsister sur la
ncessitó de fnire comp=dre au Clerge') le danger que
prsente ltutilisation de sentiu,ents relłgleux des fidnUlleLient dris
les pour des fins pollti:„Iues,nk3 rener
le cedre de la vie relileuse de ltgłise.
Aprs 12 J:Lort du Mchnl i''.11sudsid les milieux di-
rsk
ko
Si
m
eu
us
iM
rig9ants de la Pologne,conscients de burs responsabillts, ont pris la Ucision cle concentrer tous les 61ments
3,ctifs de le natIon .ausettttgide de iuelues inots deordre
dont la valeur ne serait Ot:ce mise en question. On pouce Orze łe Cle gć cathollque se4ilors st:,Atendre
le dernier entraver la Kalisation de cette oeuvre.
en fut riutrement &ns un grand nonibre de es . Certnins
fa ł re revivre les vieilles
efforts piolltiques tendnnt
certins memluttes de partis,mtput trouver
bres du Clergó, ce qui est p,, rticulire:%ent regrettable.
Tel ou tel EvOque avalt rakle cru nócessaire d'accorder
eP
Th
Souveraln Pontife mals engagent, d'autre part, l'autorlt de liii;glise dans les luttes et contradictions inte5
rleures, ntayant rien de commun avec la haute misslon de
s
oli
l'gllse.
ii est difflcil d'plinouver le r81e de certaines or-
ganisations
te
titu
ns
hI
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
D1A:
&14 "
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
une uudience spciale ux dirlgeants
groupe
fok
ments d'opposition, en 104P- donnant leaAbónódietion et
son appuł euprs des fidbles. De mgme, i ł est b, noter
qu'un grend nombre de prCtres Arend une part ective
manifestations publiques do certeins pertis dtopposition,
malgre laur caraąUre souvent illegel. Cccl est d'eutant
Mus dengeureux que queL:jues groupeents ultre-netionaliStes se recłamient voł ontiers de leurs attaches "catholiques". La greve euestion de ltentismitisme en est,
peut-Ctre l'exemple le 'es-; frap9ent. En erfet, melgr
le position ngetive prise ;er les membres de l'Episcopat ?1. ł lógard deC"antismitisme zoologiquo", celui-ci
ne dIsse de se propager au sein des organisetions cethoł iques et permi Je Clem
Le cours normal des relations entre l'Eglise et
l'Etat ótent subordonnć auss reEłement harmonieux de
certalnes -_juestions dites "mixtes", ctest4i-dire: relevent la fois de la compftence du ClerO et de 1 "Rutoritt publique , ne peut-Ctre fe.clliter le suito de la
móconneissence du róle de l'Ltat, ninsi que du maniu° do
respect envers les lois on vigueur. Il y a pourtent de
noibreux exemples d'une telle ettitude des meffibres du
Clerg.
d
an
rsk
ko
Si
m
eu
us
iM
de le jeunesre ut l'enseignement scoleire devrelent prEsonter eour l'Eglise et l'Etat un terrein
de colleboretion mutuelle. La mission de l'Eglise pourralt y Ctre eensibł ement fecillte du telt celo le Gouvernement polonvis recoena ł t toujours le religion une
place erópondrente dans l'enseignement publique. I1 est,
melheureusement ćvident .ue si, dans co domaine, on n'est
Th
p=,.7 encore errivó
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
des rósultats suffisents, une cer-celne pertie de ia - responsabilitó doit en Otre attribuóe non seulement aut personnel enseignant, mais galement eu Clergó en question.. Cert eins erftres n ę ont
pas mme hósitó
trenseorter leur euerelle ,rec les
in,etituteurs sur le terrain de le clesse, en invitant
les entants i prendre eerti pour eux. 'e;videmment ces
proc dis lb., vinsi que lea:ttitude souvent nó:getive du
Clergó enseignent 1, gard du prinetpe do itucetion
civique et para-militaire doivent ntre jug• s lnedmissibles.
Llenseluzement de in reiiglon dans les ćcoles publiques laisse ógaleent benucoup h dósirer au DOI t de
vue
ił est fort regrettable
rt
d'Eveques nfattache pes une importance suffisante cetto :.izestion. On eourrait pourtnnt y remódier on vel llent
une meilleure próparation
do prStres eneel
urnts elnsi que au progrs rrithodieue de ltenseiFne-
d
an
rsk
ko
Si
ment
m
eu
us
iM
mission :ducetrice du Clergó no saure ftre efficece iue si le niveau intellectuel et rel de ce dernier soit suffisamment k l.evt . On ne peut pes cependant
ni er que ce niveau, dans un grand nobre de ces, ne repond pas aux besoins et h ltimportnnee
cette mission.
Cet ftet de choses est d1
en grende partie, nux nombreuses im9erfćctions de ltenseignement donn6 F ux jeunes
ives des skliwires. Cecise rapporte plus spóciale:eent
h l'enseignement civique qui devr:- •it dormez" RUX jeunes
prtres une jusie 1d€e et un vif sentlment de beurs devoire envers 11 Ltat.
Le niVeau de certains organes de la presse catholi-
6
s
oli
eP
Th
que , dirigs par les eccł słastiques, laissent galement beuucoup h dósirer au point do vue du niveau Intellectuel et
L'Influence du prftre ilu. milieu de 1.a popuLAion rumle devr.Flt Ptre partieJlrel;lent importnnto. ,,'lhereu-
ns
hI
sement, elle est dans benucoup de ers complete;Ant nulle,
au mgme nuisible, k csuse au mnuv?Is exemple que dwnent
certnins ;)rPtres h leurs fid?Jes
sułte delggh-
tants de moeurs- priv6s et publig.ue>>.
L/Importnnce du de,nger coaauniste exige que tautes
te
titu
les fotos et tous les f:dćments actife de ln mtim prennent 2:_rt h
lutte contro ls. propagande subversive. li
est de toute (ridence = ue le Clergó cathołique ne devrił
pas mnnuer h cet
Son activit pourtant
d
an
(slrer mgme dans le domaine de linction 'antleouniste.
n effet, une grnde
du ClerE6 ne se rond pns suffisaMent co .:)te du vrai carach re de certines mćAhodes
du "communisme tamoutTł ", tendnnt s/introduire ipunent dnns la vie publique du
Il est noter cgrJeent que mgme le texte de PEncyclique "Divini Redemptorls" n"n pas . t.. diffus cwine :Ile devr;it 1/Ptre mrml
les fldleR on Pologne.
Toute actionrIenticommuniste exige, mur gtre efficce
uno stricto c3ordintlon de tous los effort . Cei ne
sembłe
Ptre suffisamment comrls mi ła włortć. du
C1erg cathallue, dont seuleent un nembre reptrint
coilsbore effectivement nvec les reprćsentants du Cou
vernement dany le doudne en
du clerg appartenant u rite Ex'co-ruthne for ne un problhe ert.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
eP
Th
On se• trouve lel cn prsence d'une aetien st':peretiste, dirige effectiveent'contre l'Ett;
t;.on ci'autnt płus ck- nEett.
reue pfrce que dirige pyr le haut CL,rgó tendent l'ucrini-
s
oli
sation" du rito en guestion, contrairement aux divers groures
dc fidgeles qui en tont pnr-Gl.
des bvelues de cc rite, t.ltexception de ceux
ns
hI
de Stenislwbw (Stanielaopoll) est netteulent dći ł 2yle, par
mpporł l'Etat. Le Concoreat cn viEueur nten est ps respect . CGei se. raporte en perticulicr, au* sernont de fldó»
iit prescrit
tous les :.vneues
leu-t. XII et zux sti-
te
titu
pulatdons dc iftrt. Viii du Concorent.
11 arrive souvent que les prnłras du rito on quetion ne
voulant pr's s•,foccuper de la propagande ucrainienne se voient
privós des dottions Signes par 1/Stnt la 2ulto d'une dó-
d
an
cision do ieur Ordinair%,.Ces mmes Evelues accordent une
protection-toutc s- ciale ceux de ieuzs prPtres (łut prennent
une
mouvement nationallste ucrinien, en Kser-
rsk
ko
Si
vant un tr-itelent tout diffórent aux nutres membres d e leur
Ciergó.
Ln chaire sert ouvent de tribune ;)olitique dans les
g1lses do rite en
Une pa rtie de la popul-Alon est
sysł metlAue;Lent excit e contre leautre
la sulte de
iM
du Clergó nationallste, ce qui tend revolter les fidhies
contro llordre public et contro les orga,nes de 11 2tał. Cod1
us
est non seuleont tolró mis encore nettement encouragó par
les SvGques en .luestion .
L"nttitudc de Mgr. iwan Buw-ko en constltue, peut4tre
m
eu
l t exer~ 1e le plus frapnnt. Co dernier 'trą pas;hsit on cffet
h r ecorder, durr:nt u ic visittion cnonLue, sa bndiction
particullre
tous
li‚tyrs dc ła cause ucrainienfte",
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
Th
gest dire ceux
se trouvent etueilement en
pour evoir commis le crime de hute trnhison,
que
dfautres cólits contro le sócurltó de l'Ełnt. Toute q?,tivit6 de lfnque en question est, diilleurs, de natura h
paser le problme de son remple cement p r ("uelqu'un qui saurait mieux comprendre le cericUxe cre. de sn misslon.piscopele.
L'ection des Evnques gr:co-;ruth nes et cc leur Clergó
viSnt 1"ucreinistionn de ce rite ne elat evoir 2our eret
principalp
la cróetion do greves dlvergeences et
d
an
pni'd lep fidhles . Ces. derniers no forment, cn offet
nucun groupe homoghne. Au contmire,. 11:reprćsent uno grnde
varitó deaspirtionsnetiomłeset rógionnlesinettement dy- finieą
A prt fes "licrainiens" qui ne veułent pns Atre appeiós
'"rutAnes" et vice-versa, 11 existe encore un non bre considable do fidles du mnme ryte fa isent pert' dieut-f'es 4%oupements zugionaux, cons(b(bents cle leurs perticuirit
tels:
los "hZ*es", "bolkis" et "/emkis". Pfts do 400.000 polonais appartiennent ek:',1ement ru rite.groo-ruthne. Dens ces
conditdons le rit dienglober tous ces fidles dans lletion
rsk
ko
Si
natiowliste ,ucreinienne, co qui se
tuellement sous
m
eu
us
iM
ł e patronnge et avec la enrticipe.tion du Clergó gr:. :co-ruWene, ne peut aboutir, en dfinitive, mith ba dósegrógtiod
et lr dópopularlsełłon du rite cn iucstión.
kn propagende nntioneliste ucrinienne menóe prr les
prntros du rite gKeo-ruthne sur le territoire do mkowszcyzne e eu, en son temps, pour soul effet le peFsege do
39 paroisses Cle co mnme rito Pi łe schisme,dlte northodoxen.
Weyent non tppric du łyssó le Clerg du rite graco-ruthk,:ne
continue ur dleutres ter rains ba mtne activit. Colle-ci no
s
s
•
s
oli
eP
Th
ne peut avoir que des effets nnnlogues.
nombre
Tut KCe~t encore le passnge dlun ce
.:Flise northod.oxen ,
de ficUdes du rite en question ??, 11(
dans le district de Turka, en p,pporte une neuvelle preuve.De mem, llinfluence de diverses sectes gul se ropngent
ns
hI
parm' lec fidles du rite cn question ne peut
de vives appKhensions qufmt lectivit6 du Cberg
te
titu
rite
Los .isHlrztlons des Polon is apprrtemnt
grco-ruthne gui sont 440.000 (19 prhs le rócenswLent
1.1gligós mx 1n hiórarchic
&:?nrel de 1931 ne peuvent
do ce rite. i1 fnut que ces fldhles obtiennent llemploi
do leur. łan6ue dri.ns les sermons, dans lienseIgnment
roli lon etc. Intrement lłgvont eux aussl, nbando=
rite ltin. Dans lieventuburs msteurs cn mPmIt%
nlit cu ce mrsnge serAt rondu difflei1 cette popuition
d
an
pourm łt S6 dtourner complftement de 1, glise en tombnt
sous l!influence dlune propagnde totleinent mnre
rsk
ko
Si
se et celul de l'LtRt.
m
eu
us
iM
Ctholleisme.
;rver rtout
Cet tat de choses que leon peut obs(,
en PologneAdtmence Orienta le dómontre dlune wnire do
le ligne direetrice de ltctivit
plus en plus notoire
du Cl.c rge grćco-ruthne est dnngeureusement f8usse.
West donc que:temPs dly remedier dnns leinł ret de itEgii-
• ,"..11111
,
Th
19$8 roku.
(.2
eP
W sprwie psy tykan
poisko.slitewski.
Do
s
oli
PEav.3 Mink$tra Spraw
1204
ns
hI
112. 19 b.m. rano opowle(7,1 łem Mgowi 'D-'.rdinl o naszym
stnuovisi,:u w stosunku do Li łw,y wyra?jąc nadzieję, e kong.
nie wyraal
nikt zostnie '24ty ł ony okclowo. ?Er.
n..)jmuje wsz punkt widzeswego zdnnia, rle było wi(Oczne,
te
titu
nie.
d
an
agencja YEys Pucci który nozostaje w .konDn. 21
tkcle z 'ntyknnem, rozernła kounl.knt O zr.atieniu zntrgu
poisko-litskiego. (vide zał cznik). K=inikt ten, widocznie inslrowny. stwierdza, 2',e "pokojowe rozwi,,Znie konni'ktu miedzy. Polsk.A. n Litwą zostE:lo przyję te 'w •atyknnle z ży",/..ANJno z 'i'91ską •
v2dowoloniemM Wqej komunikt
jfk z Litwą .U. tniej3. konkor&ły or • z stosunki dypłowtyczne ze to1.Ic Apostółską. Lecz z Poiską stoEunki były zawsze
od .
1 s?. jekwjserdeczniejszel wtwist z Litwą stosnki
Wrt.cl~al
vlelu t preźone ~~144 przedstwicielstwa
.tyczne s prawedzone nie przez przedst,vi.ciell o odpolednim •
tytule, lecz przez zwykłych chrg dleffires." »stępuje
historia - tosunkbw między tykanem R Litwą, przypwliwjąca
mię(zy innymi r=ifest,cje pnływntykkie w Kownie po
wrcłu konkorktu z Polską, łamanie konkord tu ro upadku
r: .dra Wnldemern a orz postr:ilowieni cwttniej konEtytucji,
sprzeczne z konkordtem. KOmunikt przypomiw:' wreszcie usłłown111. litewskie, by nF wyst wie Pmsy Knłollekiej w W" ty_
kfAlie umieścić mapę, przedstewieląc Wł,;.44zczyzne y jeko
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
kary j okupony.
verte/
e r port
rv'd tore Ro-rT, no"
eP
Th
W iphywi e st
14. 3i7/ SA/
s
oli
'n 1~o < k1
ci g f
1
te
titu
ns
hI
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Odnis.
Th
Rama,
r.zo
eP
soluzione pncifica. del c.onflitto tr lr Polonir e la Lituania b state, necolta eon wica soddi rtr r?ione in Ifticr:,.no,dove
s
oli
sempre seguite
ogni nuova occsione dl contrasti internnziOnnłt
con viva ansleU, a cnusa ciel pericoll che ne possano dertvare
ns
hI
Sede si tengn semgre riJe. Per quanto in
ella pace mondi,,
gorosulte estranea rd entrare in meritp pile enuse dl tnli eon-
te
titu
trust' non essendo interessat Che a quegll arflomentl che hanno
ii contenuto religloso e morale che rientrr relle-sue corrgntenzepure tutti i suoi voti non nossono non essere che per 1 mezzi pac'
fici di concilinzione , comprenstone e coneordin.
Tnto eon 12 Polonia, nuanto eon la Iltuania esistono Concorde«.
tl e rapporti diplornatici con la. SSede.i* con la Polonio le
d
an
zlani sono state sempre e sone, cordielissime,mentre cen la Litunnia le relazioni sono tece da lunghl inni e le rispettive rnppresentenze dipiome.tiche sono rette non dr, 1 titolnrt,mr de semplici
incaricati d'Affari.
Lituanis, costituita in Stato Indlpendente nel novembre
rsk
ko
Si
1918 e formalmente nic, hoscluta nel dicembre 1922, ebbe nile sus
origini un Governo intimente leF,sto eon ln Chiesn cettolica e
del quale varł ecelesistici fncevnno pnrte. Piu delltottanta
p(x. cerato de :li abitanti sono enttollet e durnnte la doinrzione
iM
russs fu soltanto grEzie 811a ChieSr Cettoller che si poterono
conservare iingua,eostumi e fisonomia proprin. del gonolo litu no,
us
glz::cehb 11 r:oło luoF:o E ln sola ctreostanza nella ryunle i
ni i notevano ritrovare e riunire era proprio nellr chiese e n€:«4
tti r. ligiosi . Perció nem primi Governi della Repgublica
in(21pendente Lituana. ebbe largn parte 11. ele,ro tnnto nclle Cnmcre,
gil
m
eu
runnto nel Gowrno. Fu soltnnto piu trCi, u n r clob °` :.a raro
no-nel passo di origine molti lituani che sotto 1l. dominie russo
areno emigrati ed ::Nrevano vuto fo=zione lntellettuale e pro-
2
eP
Th
fesslonrle un po por tupta Europ (speciel.eete in Gerenla e
evlzzere), che si delineerono eorrenłi politiche estrenee ell'
influenza delia Chlew Cattolice, end_ a e.uesła contrerie.
s
oli
. Ę:4ueeti ełementi, piu eserti della vita politica che non 11
popolo lltueno oho era, rimesto sempre chiuso nel suoi confini,
presto ri.uscirono e conquistare 11 potere e lo detenono tutto-
te
titu
ns
hI
re. La S.Sede rlconobbe "de recto" le Lituenin enche prima. che
fosse internezionalmnte riconosciute "de jure", e fin dell'
ottobre 1922- nominb un Delegat° keostollco, 12 cui giurisdizione era estesa anche ella Lettonie ed Estonie. Ereno da
tempo lniziate le pretiche per 11 Concordeto, quendo dono la
firma del Concordato tra le Wecie e le Polonie, evvenułe nel]
ottobre 1925, scopplerono nelle Lituenie viołente dieoe,trezio-•
ni contro il Veticano, tentu che vennero infrenti
sassete
d
an
1 vetri delta sede delta DelegzIone Apostolice ccl. 11 Delegato
Ap. Mgr. Zecchini fu costretto ad abbendonare ił p4 es
Le.
re6lone fu che nel Concordato polecco erano descritte le pro-.
vIncle Ecciesiestiche e le sede episcopall delia. Polonie. e
rsk
ko
Si
tra. esse era compresa la .Provinole ocel. dl Wilno, eon ifArchidiocesi di Wilno e le sedi suffregenee di Lomza e Pinsk.
Le S.Sede eveve elb fetto, non volendo cem clueto interloquire
nelle .:ue:- tione di carnttere politica che non eta dl sue competenze , ma volendo solamente terier conto delio steto di fetto
iM
La citt di Wilno infetti, dal litunni reclamata morie ceitele
delio ste to, invece della Conferenza delia pice dl Vereeilles,
per organo dol Consiglio de X 11 Ambescletori, era stata ricono-
us
sciuta 211a Polonie fin dal 1920, eon decistone che nel dicembr
1923 era stata confermata dalia Soclet delie Nezioni.
m
eu
Rimasero in tal modo interrotte le relazionl edelometiche
tra la Lltuenia e la S.Sede. Mh frettento 11 Papa eon le co-
stituzione "Llthuanoru gente" dal 1.1V.1926, creavn untintera
3
ns
hI
s
oli
eP
Th
provincia eccl. per la Lituania con la cepitrle Keunas come
sede IVetropolItana e le eunttro sed.i suffraganee di Kalsedorys, Penevezys, Telsiai con l'unite prelatura di Kłaiped, e
Qyiesto gesto calmó alquantlio le ire del 11. tuani
e, giunto el potere Valdemaras, questi concluse eon la. S.Sede
stesso n flrmerlo in Veticeno con
un concordnto, venendo
ił Cerd. Pietro Gesparri 11 27.IX.1927 e scmblndo le rati-
te
titu
fiche 11 i).XII. młccessivo.
In virtu cl C()ncordeto veniva confermnta a Kaunes la
rappresentenza delia S.Sede (che gih etta stete tresformata
da Delegazione Ap. in Internunziature), e a Roma la. Legazlone
Lltuana presso Ił Veticano. Piu terdl (Novembre 1928). l'Internunzietura Ap. di Ebunas venive eieveta el Eredo di Nunziatura. Verso 11 1930, roveecieto 11 Governo (i Vlde:riaras, i rapeorti tra lo Lltuania e la S.Sede turonu profondemente perturbeti, perchh'ił GovHrno lituano edottb misure legislatbve e
pollziesce che vlolerono 11 Concordto {.misure contro l'Azione Gatt.. reetrlzloni nelleinsegneento religioso etc.) Ił,
Nunzio 1 che n euelll'epoca era l'Arcivescovo Bartolonl poi
morto e Geruseie=e come Delegnto Ap. in Paleetina, lasclb
le sua sede ed eltrettento tece il Ministro lituano presso
11 NP:ticnno. Da allora in poi le due rappresentanze rimesero
rette da semplici Incer1cRt1 d'Affari. La situazione ora eepare wicho peggire ner la nuova Costituzione che contlene
sizionł contrerle ella Chlesn Cattolica ed al Concordeto.
Une eco delia siteeeione eolitica tra la Polonia e la Li-
d
an
us
iM
rsk
ko
Si
m
eu
tuenia si ebbe enche in occrsione delifEsposielone Mondinle
della Steapa Cattolien In W- ticeno. II Comiteto lltueno su uma
pF,xete delie sala dediceta ella Lltunnin eveva tatto dleingere
nnche le cittP>. dl Wilno
una certa delia Lituania comprend
ed i1 territorio polecco che i lituani rivendicano. La cose ft
4
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
Th
o d ComitełO
osservata tP,nto dal Comiteto polscco, qunt
r° al Comitato .•
direttivo dellfFwposizione e questo tece sape
15 certa geograli
lituano ehe non avrebbe potuto permettere che
visitatori dell,
fica, diegnata in tal ,...odo, fosse esF)osta ai
unferzione
Espos17;ione perchb «ib vrebbe costituito
a '
tut Go estranea allfindole e dalio sr:Irlto deli
politic
o non volle aecetMostra. ł1 Goi to lituano in un primo te;p
iare nulla neile.
tre Questa osE;ervazione e ';;;i rifhltb di eamb
l'lnuLurazione
deeorazione delia sLl. Perelb qwxido ivenne
Piu t rdi perć)
dell'Esposizione, le sala lituana'era ehiuse.
la volont dl CoA.11 Comitato 11tuano dovette inehinrsi źl
venne del tutto
t, to dell'Esposizione e la certa inerimiwta
soppressa.
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
KOMISARZ GENERALNY
RZECZYPSPOLITEJ POLSKIEJ
W GDAŃSKU
GDAŃSK, dnia
7 marea 195&
NEUGARTEN 27.
1.15/V1/9
eP
Tajne
Nr
2
W sprawie
Ambasada E. r. przy
s
oli
Do
Stolicy Apostols
ki
N.1 (164.S CtLA ,
ns
hI
-weszło
Miniatt3rsta dprw Ze.ranicznych
Lydział P.1.
, 1\T: (4,
Y9
•I
::arszwde.
•
«ok
te
titu
Nauł zuj,w do mogo raix,rtu z 3 b.r:. nc.115/G/1/7
mam zt5szczit ;oduć do wiadomoóci oo na8tQpuje:
dn.4
odiedziłem X.biskia
w Othourko,,,Iby
zasiggn4ó informuoyj o zamierzcnym podobw b1.w 3k iia ustpieniu jego z Gdadi:;ka. Biskup podziai mi, iż oozekujo, że
d
an
3tolica Apostolska 'Akrótoo roztrzygnie k ae$tią dymisji,
któr, złożył w zldqizku zo
spodzie,4a si, z
parafij personalnych i że
,Jozo.li mu w.ce;,3zeie Gdańsk opu6ció. 3q-
rsk
ko
Si
dzi, że jożełi Jtoiłoa Apostoł k3ka uzna za stosowne dymisję jego r,rzyjc,„6, to staniu
to w ciągu najbliższych
tygodni. , .1 ,- powiedzsuiac.h ,,,ich był zreszt9, biskup b.powciągiiił y: zazwlezżi, iż o trcoi_
rozmowy z Uuneju-
szerJ tr'udno mu mówi. zo ,z8J(.2du na poufny charakter tej
rez17oy i nle v3pominał tni,żo ule u izcio urzędnika.
iM
3enatu dr. havirmko, (mi o bytności w Gdań:.;ku X.prał.3awickiego. 3twiordzil
'Lo ,nat jest nominacji X.Sa-
us
ickiop-p urz,)einy pod £ret'k tom, że JL.Sawicki jest obynateler, poisktm i żo prIffpusz,:zaó należy, iż kandydatem
niosłem wraż enie, 2.,3
m
eu
upatrzonym przez So,lat jest k.biskup Ainker„ 7 r-zmway wyX..pral-.3awick.Leo biskup
• i •
Drukarnia Pafisrwotra Nr 88859.
n i 141, L12 / A -r
Th
-2-
dydatur ta CiW3Zy się u najbardziej biskupowi nioprzye}lylnych i &zoini3tycznio =trojonych koi.:%y
s
oli
eP
nie uaż a za odpowiednią ze względu na poparcie jaką kan-
Mo8ko i Wink. Donodem
d:Jchc-
ien:-3t4a niaałeckiego w Gdalisku do .X.pr..,Jaiekiego
jest , zdanier:1 biskuI:)a, artykuł , jaki ukazał $3ig w rubry-
ns
hI
kj_rchliehom.Leben" w osty tnim nume-
ce Aus
Wogon dor Mit", wy(lawanego przez
rze ty6udnika
dawne koła fltrowe GdaA3ku. Biskup sqazi, a¢3 trudno5ci
na jakie natrafić ..(y2,e ze gro: y Senatu ,vb6r i nomina-
te
titu
obejóó !rzez miano unie zamiawb
eja jo6o Iu3tQ-pcy
ordynariw3za ,AdLinistatora Apotolskteo dieezji, oo
inyói utar. byeb. zjc.zuj6
Stolica Apostolka uozyn1::
r V na .f.lan4 rkę bez porozuienia si12 z czynnikani poił-
%J
d
an
tYCZnYLL. U
316-d biukul.in ';niwnio8kowaiem vre3zeie, iż
.3u6oreał. 11111;.ejusw'ui załatwiule praw parafij porsonaluyeh 4 rozdaell, które wm3ntua.lnio okazaóby się mog-
rsk
ko
Si
ł y t, trz3bno gir, związku z minnr:waniNn nowo biskupa.
Uzapeiniaje wiadomości, ,)rze-;łane w po,, do(laj, że rizyta (1r.HRwranke u bisixzednin ra9orei,
miojoce :.=.5 lub 26 lute-. .'ga:Tranke u7)ozoro-
kui)a
irforinne:j o pogłoskach „któ-
rya-1
re ukazały sig v. prasie o bliskim pst'pjwdu biskupa 0 1
iM
przy czym ~ifizujqc do irXormAcyj prasowyll o
flat jost tej
zaznaczył,
kandydata=
pogłoski,
us
kandydatui5;o prz;,3ciwa:r. nfr()d. duchowi.oAstrn w Gdyni krZq,
nomiflaejti X. _:rmickiego jest ,)rzeo5dzon/1 i
lub Oliwi. (,)Y,ładuj%:, E-W,2
oiplinie
m
eu
Ż KolisekLtja jego flb binkwa nastqpió ma
razie swego usta-
A,
Th
-3-
koskiogo ,protonotarlwza Apostolskiego. X.Lailkowski
jest członkiem konsystorza, naie:y du starszych kapłanów diecezji /Urodzony w 1875/, mimo polskiego nazwiska i znajomoóci polskiego jqzyky, nie uważa sig za Po-
ns
hI
s
oli
eP
pierLia biskup O'Rourko wyznaczyć zamierza na czas
interregnum n!._: -,likariusza kapitularnego JC.Teodera Mać-
laka, nie jest jodJak ro- micż centroJe,:i i bród duet:_;
wieństwa polskiego cieszy :ic2 niezła opinią.
Artykuł , o którym wspomnlai biskup OtRourkel
te
titu
przesyłam c zalzeniu,/awiadamiając swoich
jest arvnoce prawdopodobne, iż rr iliodiugim już czasie
nastąpi zmiana w kierownictwie diecezją gdaflską „; cza-
„Że
d
an
sopismo to podkroóla, mając najuyraniej na myśli wystąpienie nVorposten'a przodu .2t.Sairickiemu, że alarmujące pop:łoski,jakoby na miejsce obecnego biskupa mianowany miał byś biskup Polak, pozbawione są ,/szeł kiej podstawy oraz zbija, twierdzenie, że X.3awicki j.:st Pola-
rsk
ko
Si
kiem i gorąco go wychwala.
/
KBaL3ARZ GRUMAA,NY:
Odpis otruTu.„.5
Ambasada -R.P.
przy Jtolicy Apo-tolsk-Isj w i(zymie.
VZ .
,
T '
2— c 2 1
m
eu
us
iM
1
?.
Th
TT
ZATT('
PENS( 17R7F T; ,IN PEN
s
oli
eP
ihren Gajten. Wian 14te lich 5u Zijc,
man tier3 lich bie Speił en chntecten unb
plauberte.
einmat tragte bie 23aronin:
„Was macht benn Z5hre tteine enfetin,
liebe Orafin?"
J:), fie Ichraft jchon langjt in ihrent
warmen 93etichen," fachte )):Yra 2ann,
„unb triiumt getvif3 ettroas Schhnes von
ihzer felbRiinbigen Wanberung."
iincben war ber
(gur gegeben. Zn
Wedytoattroalt .tiTti5tat Murg ats wii3iger
bert ' betannt, piarg vanadylaffigte fein
gab
Zettbereo in auffattenbet 9Beife.
bem ,`,Sufti5rat '«? eitił, einem wegen feiner bez.
votragenben i-tchtigteit unb tiictficbtotofen
echiitfe gefiirchteten q3ro3ebgegnex, 9Inlab, auf
bem ffieThf)t5oange bie Wiittelftage auf3u.
geben: „Wao fur ein IttitetTcbieb ift 5iviTcberi
C-"Sufanne in ber 3ibet unb bem 1:)r. 932arg?"
Intmort: „Gufanne wutbe einmat im 513abe
93?ary: nie." — 9luf ber Stette
geTeben,
9Rarg mit folgenbet
quittierte
frage: „Mao fiit ein Itnterfchieb ift 5wiTcheri
ciatift unb t euft?" 9.Intivort: „%on (;9'atift. bat
man rvenigfte'no Iyier unb ba eine gore 91uf,
filhtung geleben, von ł̀,"f euft noch nie!"
Co Ttimmt! „bar!' fcbteit Jluebi feinen
Wacbbarn an. „ten! Sie Totlen geftetn abenb
gefagt haben, meine rait ware eine .5-One
— ftimmt bas?" „Stimmen tuto", ent=
g,egnete ber anbete, „abet geTagt babe id)
eo.nichi."
ns
hI
„ein alterliebites Rittb," meinte bez
Q3aron, „unb wie es feinem 93ater gleicht!
210elben Zfugen, fajt berjethe 91usbruct
in bem Ichmaten (efid)t; gewij3 bat bas
Rinb auch ben (hamber hes 93aters?"
gCamcvadiódie tek
te
titu
„oc," bertatigte bie birafitt, „Vargoł
hal leibet auch ben. ettvas fertjamen
Charafter ihres 3aters — — veAchtoffen,
empfinbjam. Was weif3 ich."
„Mer, liebrte 33aronin, bitte bicz noch
einige t̀-yriichte, ich lief3 fie, bejonbers flit
ludne tieben q3ajte aus bem Siiben
tommen."
2:)er ftaffee wurbe im Salon genom=
men. toza 2ann tonnte Margots wegen
widna) nicht von ihren aften meg=
taufen; eine Stunbe tang« im turm
wiirbe bem Rinb auch nithts jchaben.
fiZct"cil ind
d
an
'r40
%ber es waren bod) Ub« brei Stun:
ben verflpjjett, bis bie Graf in enblich bie
93iił ber a• rage ber Wenbelehung beo Man.
Xreppe hinuntereitte unb bie chnle.re Zlit 3iger ffliTd)of9ftuhteo beTch5ftigten fich in ben
an3iget unb
ałtUchlob.
verfloffenen Xagen
teittveile Togat
„Margot, bu fannjł jett heraufron. aud) teicly3.beutTche 931iitter,
in tecbt aufgetegtet ?onr. Wit bietten
men, wenn bu mir verjprechen xvitg,t
ei bisbet fiit 5wecfmcibig, ober bie im
Margot!"
Cange befinlicben Q)inge 511 fcinveigen unb
balten auch im Uugeriblict bie 3eit nod) nicht
och nichts regle lich.
fuir getommen, 5u ben Q)Ingen Steltung 5u
„Margot!" zief bie Griifht.
nehmen. To ift Sacbe ber bezufenen firch,
lidyen unb Ttaafficben Sterten, bie Wew=
tomme boch, Margot."
regelung bet Q)inge, bie flet) 5u votl5ieben im
fiber attes Web
3egtiff fteht, in gegenfeitigem Cinvernehmen
tref fen. fie 33reffe Tottte mit etwao meb.r
erfahte Lora 2ann boch eitt ge..1
wijfes Unbehagen. Sie nahm eine Uchu 93ozfidjt, vor calem mit metr Sady. unb 43er.
Tonentenntnis 5u 933ette geben. Soviet «bez
£ampe von ber Wanb unb leuchtete
thrinen aud) v3it unTeren 2efern beute Tcbon
fagen, bab mit aftergthhtet Wabrfcbeinticbteit
ben bunften iaum.
ein Wed)fet in ber 2eitung ber .).153eTe
<S,tebermaufe, von bem 2ichtjChein er
eintreten wizb, unb putt in nicbt fan« 3eit.
fchrectt, flatterten lauttos umher. 2)(tS Db ulik) wiemeit biefethalb Tchon 2etbanb=
ftattgefun=
2icht ber Paulin glut ober ben feOten lungen mit bem 1)an5iger Senat
fich unferer Renntnio, 5us
ent3iebt
baben,
ben
Z3oben. - eine grof3e Natte fuhic in ein, mat gan5 atut bie -rage «ft vot einigen
-- 9Bocben geworben ift unb ber %atitan mit ber
unb Ijiex, hi« lag etwas
fioch —
gRazgot! ein Schrecten burćhfuhr bie r 1Datt5taer Wegtetung nicht bizett verbaribeln
eine alL5n)bitii6e 91119e0
Traf in. Wat Tle tot? 93ewegungslosj tann, ba e5 fidj urn
Iegenbeit banbelt — nubt nad) unTeret tuf
mit gejchlofjetten 9.1ttgett, b1af3 unb llumm faljung, aber nad) bet mabgdenben 9tuf=
lag bas Rinb ant 3oben.
faffung ber Staatorechtlet — bie im 9rufłtage
n ben Schtectert ber &rafin mirchte 'Q)an5icts.5 5u fiibren gemiib bem )aii3iger
3bat. fie Ratholiten unb
9;
ł' Statut ;olen
lichTogleich ber 3orn. Wetche Uttanl auch
Wicbttatboliten btauchen ficb tein
nehntriffieften fie boch mit blefem ,Rittb Ropf5erbrecben -5u macben, not altem aber
unb
".)ati5igo
?ein, tot war fie niAt, nur be,. tiegt fur bie jeuWhen
1)atte!
UebeT3alil
etbattige
""g
bie
iftgetingbe %nlb 5uz
b"wubtIos. Mer es wat nicbt natig, baf3
ber
tt i cbt
wir fiinnen ibnen bie śerfidje=
jemattb im Gchtoffe erfuhr, wo
wefen. ftletnens wiithe ficher eine gtobe • rung gegen, bab bel ber gegeniviidig beab.
ficbtigten Weutegefung łbu nationalen ntexs
Oejchichte bctraus.5 machen.
effen volt unb gani gewabrt werben, wie wiz
hot bie Oxiifin felbit bas bewufto anbetexTeito auch wiffen, bab fich bie Ratho.
%efiltchtungen
ToTe Rittb auf unb trug e5 hittaus aus liten polniTchez 3unge teinen
brauchen, bab vielmebt auch łbu
hin5ugeben
blefem unheimtichen ffiewiilbe.
boxecbtigten ,;jutereffen gewabd btelben wet.
Matmgetiichte „ein 13olniTchet
(Nrilehuna folgt.)
Zoo mar diuno! Q)er diatez Ia5., ano bet
aeitung:
%inetita gibt e9 ,5 tq er, bie
nd)t5la Stod bod) finb." der,`3utige traute
Teinen Dbren nicht. „916)f5ig Stoct, ,..t3titer?"
„3a." :)er Zunge rief: 4)cc miichte ich eih..
mat baa Zteppengeliinbet berunterrutidyen!"
iichtig.
gid« 9lettaniefadmialia ift
nicht mit fflotb 5ti be5a1)len", berichtete
3oTeibon, „idy balie eine 93illa — id) wolite
fie vertaufen — ich gab einem Wettarnefact)=
mann ben tuf trag, ein .`;rlfetat 5u ent.
wetfen unb —" „itub bu baft bie z3itla Tofott
egen.
vertatift?" Wofeibon fcbinun5ette:
teil. cl') war burd) bie 93orteile meinez Ziilla
im ZśnIerat fo ent5iictł, bab id) fie behatten
babe.
tijrtlidj gettommen. n ber 93Zufitatien.
banblung tani 9,325biuo. „baben Sie ftlavier.
ftiide?" „Wein. Wir vettaufen nur gawie."
Rleiner .drfehter. Wiebauo auo Wiera
tamen nad) Wanenna. Wiebau fiihtte ben
.raud) bez Zabrhunberte. Cr fcbroarinte „bier
' xdu
vetlebte -_)ante eine rounbetfch5rte 3eit!"
s.Riebau guctte nertrunbezt: „RomiTch, mir bat
Xante nie ez5iihlt, bab fie Diet war."
:Um
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
%iTchof fur )an5ig untragbat" unb bab ber
gegenwartige Jan3igex cifd)of „einem 43olen
31a13 machen Toll" entbe zen T e b cx
(5 z unb ta g e, benn ein 13ole wirb nacb
unferer Renntnis n i d) t ber Wachforget bes
geaeniviittigen '.)an5iget 3ifcljofs werben.
52luch ber alo Wachfolger von ben %Iattein
gcnannte 43elplinet 2,ombett ą3 zafat q3z o f .
Sav3icti, gegen ben alo q3ofen ficb bet
Stutm richtd, ift — man follte es eigentlid)
wiffen — t ein g3ote. Cr ift allen 5.)amiger
ftathotiten nicryt unbetannt ift Togat bei ihnen
febz 1.1eliebt unb aucb alo 9ebnet bocbgefch4t,
benn in unge55bIten 23ezTammtungen bat er
in Zan5ig gefprochen, man bente ;nur att
(eine Weben auf ben Q-.)anaiOr ftatholiten.
tamen 1935 unb 1936 in ber 9Reffebatte. g3rti.
Sawicti ift felbftvetftiinblict)
lat 3xcif.
tovaler polnifcbet Staatobiitger, IpticDt bas
3olniTche auoge5eictmet, wur5elt aber Te-ctier
m
gaen
.$ertunft, Teina Sprache unb Tein«
Crsiehung unb Sefinnung nad) im ZeitiT(4%
Gawial felbft Tchrieb
tum. 3tZilat q3tof.
nocb im Zabte 1927 von fich: „Reine beirnat
ift ein 65ten3gebiet, in bem fich Teit altu 3eit
geznianifcbe unb ffaivifcbe Clemente manni:•;=
fach bettihren unb tremen. 93Zeine 9Ibfłam.
mung weift in biele wie in iene Wichiung,
unb geniib baben beibe Clemente burd)
utifcbung bie 5eifteo= unb fflemiitocitt
Ttimnit, fie in Zbozn anTiiffige, utTpriing.
Iicb polniTcbe 75a-mifie bat in ben lehten »ler
(6enerationen burd) beittiche rauen ein beut.
Tcheo Sepdige erhalłen. Meble 9Rutter, bie
odjter eines 23oltsfchultebreto, war eine ge=
botene %eitj, bie 932utter meineo 93atets eine
geborene 13epping, entftammte einer pro=
tertantilcben, auo (i5rantfutt a. R. eingewan.
berten ainilie. 3m .bauTe ber Cltetn unb
Stobeliern 45de ich nut bie beutiche Sprathe,
To bab kb bas 43olniTche erft Tpider in ber
èftftelltingen
C-ctjule erlernt habe."
m5gen fur beute gettligen, wir filbten uno 5u
tbnett 43xiilat g3tof. 2r. Saivicti unb ber
933abtbeit gegenilber ve4flitet, Soltte er
vom Wpoftolifthen Stuble alo Sildjof von
Th
»OCPENSCIIRIPT ; .11V DEN WOGEN DER ZE17"
Ef..14 1
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
beriellt werben, bane bat wahrIlcb jo beuttieb genug ift, bar; es von niemanb
mirsuerftanben werben tanu.
nientanb bas Necht, ihn ats „polnirchen
Zer biegiiittrige cljtettljirtettbrief bus
23irchof", ber „flit Tati3tg untragbar" irt, su
beseichnen, bana hat nientanb bas Necbt su 1)ansiger %lichoto, ber ant verflorrenen Sonn.
behoupten, ber gegenwartige 5)ansiger 2iiij3ee tag in ben fathotild)en ftirchen ber Ziasere
loweit bie &rlerung tuegen
faiihirchof „roli einem 43olen 31al3 macben", verlerett wurbe
fonbern wir wiirben vor ber Zatrache rtehen, hes 40ftiinbigen Sebets nicbt auf ben tommene
bal; swar nicht ein Tansigcr lett* — basu ben Sonnłag verrchohen wurbe — ift nur
tura geijatten unb hanbett fiber bie 43f itdjt
ift bas Sehiet aud) viel 3u fletu unb rinb bie
311 eng — Wirchof von Tansig ber CItern, ihre .ffinber religiiis su «sleben.
Inljeimijdler, ber
wiirbe, aber bod) ein
3ht 25iiihrigeo Vriegeriubiliium Winien
a r b. am tommenben Mittwoch brei Seiffliche ber
nicht fan von Tan3ig, niintticb att
i ch a u lut Areire Tirlcbaut alio in anet:: Zibsere Tan3ig heaeben.z rinb bies bie
nitchlter %abc von Tan3tg gehoren itt, burd) betren Seneratuitaz Mrgr. 23rtult i, 43farrer
berien Cedule ein erheblicber %elf bes 5)ane ber St. 9(ifolaie93artlita in Zattsig, 43rarrer
siget RIerus gegangen tft. (9 wiirbe jid) alio Sto w len t e in ffir. Zrampten unb q3farret
um chust Mann banbetn, ber Riad- nur bei
3oh t er t in 13rattrt, bie am 9. mat3 1913
3elp1in,
allen Znimiger Ratbotiten One Unterjdtieb vont Iel3tett beutrcbett 23ircbof in
ibrer nationalen (injteltung betattnt unb beg Miar ,
ttigurtinits Norentreter, geweiljt
r ul t i ift atu
tiebt ijł, jonbern ber aud) ang unjerer ffl.eimat wurbe. n. — Mlor. Magnus
ftamnit, bas Zentjffie alg jeine Mutterjprathe 81. Zuti 1886 in 93zu im ftreire
ac.
fortnvollenbet jprittd, burd) bie bentjthen boren, beruchte bie ffinmnarien in Rottib unb
6ffittlett niter (rabe gegnngen, aut beutjtiten
Rarienwezber, an weki) lehterent er 1908 bas
UnitterWiten Itubieri unb promoniert, ]eine 3euanis bez Neife «hien. 23on 1908 bis sur
Weibe ant 9. Mks 1913 rtubierte er auf bem
edgiften land unb jotłberg in betannten bontfiteritalreminar 3u q3eipun unb att ben Unie
ten 23erlagen nerkijientlidd bat, ber »on ber
perritiiłen reitntrel unb 23r. eslau bie pftifoe
bentjdien Ruttur non unb gani burdjbrungen
:tjt, int beutjffien Rutturtreig auberorbentlithes lophiltben unb tbeotoSMen 5)ihiPtimm•
ltijettett geniebt, wag bie weite 93erbredung wizie er ats 23itar bei li)ansigeSt. 9111614
)einer GAtiften betu*, ber 23lut von unjerem ats $farrabminirtrator in St. 9.11brecbt unb
1131ute, ber bobettjtiinbig im wabriten unb Dtivat. bis er am 1. 9fprit 1935 bie 43fatzei
bejten Sinne beg Wodo° lit, ber, wie wir ges
ansigeSt. Witotai ilbernabm, nachbent ihtt
!Oen baben, aud) alg polnilther Staatotdirger
ber 23ifdjof von Zansig bereits am 1. No.
unb $rojejjor ant $riejterjeminar in ber pot- ventber 1934 sum St onrirtoriatrat unb ant
itilttten Zii;i3ele Rubin lejne 23erbuttben4eit 10. Te3embez 1934 sit hemem Seiteralvitar
mit ber benten Spraffie 110 -betttjthen Rut.
eznannt batłe. Qom 24, November 1929 be:
reits ift bas 2)etret Tein« Ornennung sum
tur ()tlen betennł, ber in preuffilrber 3eit
mebrfach 5.21uslicbten batte, auf - eine..betttiche
3iipitticben (ebeiintammerer ausgertellt, bas
Uniuerritiit berufen su werben, ber ben gee
in
aitsig aber errtauttlifierweire erft ant
wij; ehrenvolten Nuf an bie 9:13arlibauer Unie
24. Zamiar 1935 betanntgegeben tuurbe, wab
verfitat „mit Niictricbt. auf bie lptachtichen
renb nad) bero 24. Nonember 1929 erfolgte
Sdttuierigteiten unb bas 3tembattige ber
papititd)e 911153eictmungen, wie s. 23. bie hes
Q;erhaltnirre" ab l ehn t e unb in (einem bee
Stubienrats q3apen,;41,1m 23. Cebruaz 1933,
Icheibetten 9:13ixtungstreis in g3etptiti blieb, lofort betanntgegeben,worben rinb.
(3farrer
wo er eine ganse Neihe von Zabren bie
elig Slo ient e'• von ffir. Zrampten
in b e u t f ch e r Sprocbe nora
93biloropfyie
lit ant 31. Zanuar 1888 in riebeberg gee
trug, obruobt bas 'Oebiet On* polnircb gee
boren unb berucbte bas Sumnarium su
worben • war. Tss aster rinb Tinge, bie
bas er •Drtern 1909 mit bem 3eugitis ber
gerabe in betain« 3eit rebr -jcbmez ins
Neife vertieb, um bana leine gelamte theotoe
ffiewicbt att Tanen pflegen unb bie man •nicbt
airche 91usbilbung an bem ,Rteritatremittar in
unbeachtet larren, gerchweige errł in iljr fflee
3elptin su empfangen. Wach emPfang ber
Zn bielem sitgentelt vertebren ból1,
q3rierterweihe wirtte er ats 93itar in Sierae
lammenbang taudjt iti ber q3zeire auch wieber
fotuil3, Szaubens, Subtau, Mtlffiottlanb unb
bie 9Jtar auf, bie Orricbtung bez p o t • ScbiblilseSmatts, bis er am 3; Zanuat 1927
in
iezbona1pfazzeien
nilcheit
auf bie 93fartei ffir. %rantpten tationirch luffie
5)an3ig, bie ber Tan3iger Tilbseranbirdpf
tuiert tumbę. — 43farzer Zobannes 213 o b .
j. 3t. wisrprach unb banu ob bes q3roteTte5
f er t irt am 19. wptit 1885 in 1)ansig ats
ber Negierung wieber suriicfnabm, lei auf
Sobn bes banbTebtibmacf)ex9 Moblezt geboren.
ef eh 1 von Nom .gelcheben, in berren Cer befuebte 3unact* in an3ig bie Ytapettene
91urtrage 23ilchof szaf D'Nourte nur gebane
rcbute, hann bas Stilbtirche Opmitarium, bas
bert babe. 213ix baben bielet Snte bereits in
er 1909 mit bem 3eugnis ber Neife verlieb.
unjerer 9tusgabe vom 25. Noventber vorigen Seine theotogirche 91usbilbung geno er
Zahres ben Ropf untgebreht, aber fie lebt
gleicbfalts am AleritaIreminar su 43etprin.
iminer 'Roch Tarttin lei piez nocbntals . bas
9Iach Tmpfang bez 93zierterweihe tuirtte er
biesbesiigtiffie, bie Gache iiberaus, ttaz baz
suniichrt ats 23ifar in Scbtvarstualb im ftreire
rfettenbe Sebreiben bes StarbinateStaatse
93r. Stargarb, Subtau, Tirldjau unb Mem.
letretars 45 a celti vom 6. Zuni 1937 att
3ont Mars 1917 bis sum echtur3 bes ftriee
23ifcbof (limf UNour t e wiebergegeben. es ges war er elbgeirtlicher auf hem hrtlicben
lauteh • „23ei bez Unterrebung am 30. 9Rai
ftriegsrchauplals, von bem er mit bem ilere
wurbe mir aufgetragen, bem beiligen 23ater
nen Sreu3 gerchmiicft 1919 in bie beimat sw
iiber ben wieberbolt funbgegebenen Winiet) ziictfehrte. Run wirtte er tez sunachrt airs
ber poll'ilcben Q3evhIterung bez •reien Stabt
Ruratus beim ftnabenroairenbaus in 9.11ta
bie erricbtung von vi« polnircben
fcbottfanb, bane cits 93itar in SchiblitseTmaue,
23ericbt
su
«tangent
3u
bk
-, er im Sommer 1923 bie Seetrorge ber
s,&rlottatpt'orreien
Ruratie 3rattrt ilbernabm, bie ez beute nocI
errtatten, Ter q3aprt naljm von ben Oriinben
innebat.
Aenntnis, bie in bem Will Docf)wiixbigett
%el bem Zsitternationalen Cutbarlitilffien
43fazzet ;-,rias Noga cs e tv r f i verfarsten
nnbmizuon Suzer q..'gsettensilbere Rongreb. in %nbp* ittirb in bez beronbers
ftattfinbenben Runbgebung bez fatholircben
r e i dj t e n T entTcbzift bargetegt waren, unb
rang
trat freuttblicbrt gerubt, bie 91 n get e g e n • Zugenb bez ungarirtbe Sportsmann
f i f, bez 1936 in 23eztin CIpmpiarieger im
beit bem .flugen rmefben Surer
Scbunmmen war unb ber att ber fatholirchen
CgseItens su iibergebenć inbem er
33fabfinberbetvegung In Ungarn regen %nteit
gleittmeitig bie notwenbigen 23oftmacbten .er=
nimmt, fprecben liber bas Zbemał „I)ass
tela. Zch benithe bie' Setegenheił , . . ftare
9Ifferbeiłigrte ats Mitel sur manntifien Orig
Wat
Uns will lfficinen, bah bas itebung", — 2CIr Meibenbe .Trinnerung att
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
ben Tutbariftircben 213eIttongrel3 in 23ubaperł
joli bas OiewhIbe hes Mittellchiffs ber borti•
gen 'lenen St. 9Innaeftircbe mit entrprechen.
ben Z)arrteltungen gercbmiictt werben. `tint
angerehene 5-tircheinnaler wurben su einem
Metthetuerb eingelaben. Tle Słutirdommirrion
bat untiingrt bie C'ittwiirre gepriift, ben auss
geletiten 43reis von 20 000 43engo ( = etwa
20 000 (butben) aber feinem ber entwiirfe
suertannł, lonbern bie (ginrenber ber beiben
berten Cnttuilrfe, 13aul 9R o Itir unb .13ćtet
(es2tbalbert) S o n tu In aufgeforbert, neue
Cntwiirfe vorsu1egen.
Crmiihigte k̀!
łahrfarten sum (i=utharigiltften
St ongreb in .9.3ubapert werben von ben 934.
nen aster 2iiitber aut) f life Sinset f echz•
t e n gegeben, unb swar — wir nennen bier
nur bie 2iinber, bie flit mis euft, in rafie
tommen — gibt 3 olen »om 18. Mai bis
5. September 30 13rosent, Z u g-o j I a w i e n
vont 24. .)Rai bis sum 25 3uni 50 q3re,kettt,
93u1garien vont •10.• Mai
M
bis ,at'
w
31. Wugurt 50 q3rosetit, bie
f cb e ch orto•
iv a t e i vom 1. 9J?ai bis 5 September 33 13roe
seul', flefterz. eidj vom 10. Mai bies
10. September 331/3 93rosent. Sztttiir3igung.
9.1uf ber. z e i ch sb eu tj' cb e n 93abn erhalten
%us I li ub er (albo aud) bie 2ttnsiger) bie
iiblicben 60 q3to3ent Srmiir3igung. Tle u n g cce
r i r ch e n Staatsbabnen getuiibren %ustane
bern eine Crmdbigung von 50 13rosent, aut
ber 9iutobustinie 2J3ien-23ubapell werben
35 3•rosent getuiibrt, wdbrenb bie ungarilche
clur30 unb Seerchiffabrt rowie bie Z)onatto
fchiffahrł 50 q3ro3ent ermiirsigung getuilhren.
Z,ie Ruten su bielen ermabigten 43reilen
fiinnen in ben Neirebilros geIhrł werben.
Zie nkirblichlte Rathebrale ber Uett wirb
in Uttivir im Norbtvertterritorium von
Ranaba, 200 Sitometer nazblicb vom g3olar•
freis, gebaut unb lon in gui Zabren ein.
gemetbł werben.
aur bevoritehenben C4ejffiliebung beg Wg
nigg 3ugo von 911banien mit bez fathotir ten
nugat:Men ffirafin Sercabine 9Ippottui, 'klet
bie binricbtficb ber Cbebispens arie mhgliiben
plyantartiTchen Seriicbte in ben 23lattern ucz*
breitet werben, ueriiffentlicbte ber vatitan.
oi'fisiare „Orrezvatore Nomano" unldnort
«nen brei Spatten langen 21rtitel, ber enb•
gilltig rene Stimmen, welcbe bie baltu141
ber tatholirdjett ftircbe blef« Chercbtiersung
einer 9Robanunebatters mit einer .Ratbolifin
gegettilber in ber ihnen geneijmen
glaubten austegen su fiinnen, flar umreir3ł,
benn e5 war in ben 2irtiteln bez 13terre von
Unterbanbtungen mit bem betliqeit Stubt
gerprocben, unb angebeutet, ber beilige Stubt
wiirbe mitu biptomatilchem 21)ruct bie SiitO
tigfeit bez W)e anertennen. 2)cis vatilanirche
%taft bebauert in hemem 91rtifel bie lin.
wirrenbeit ber Schreiber in tatbolircben
gen unb gibt nocbmals eine Itare unb beuto
licbe TarfteIlung ber Nichtlinien, benen bit#
tatboIirche ftircbe in bezartigen <ittlen folgt:
Zm palt ber Shercblieftttng eines
teit
(in bielem aft albo bes Ahnigs 3ugo) mit
etn« ffletauften t t biele Werlabiebenheit
bie Stirffie ein Orunb, biele eheroblierstyng,
fliz ungiiItig su erMizen, bies im Segetira#
su ciur Cherobliebung swircben einer
fircb unb einer nicbtfatbolifcb g e t a tt
gierron. 'Zm febteren palt, alfo im
hercblier3ung swircben 3/13ei l e t aut te tł:
verlcbiebener Ronferrion, irt bie Cberchtier3ung
swar unettaubt, aber nicbt un iilttg,
lir bi
Uneztaubtbeit tanu bie ftircbe Zispens er«
teiren, nici/tato aber fliz bie lin
g it l t i 'g f e i t. btermit bat bez 23atifan
łebie balbino gegentiber ber (f)elc¥iehung
beo alhanMen ftkinigo flar feftgelletIt un4"
ben q3bantaitereien von 2euten, bie volt
Oeologijchen baw. rett4o1Men Zingen niffił1
nerj14en, baz 913ort abgejchnitten. Met fif
werben Ibren 2elertt łbu q3bantarłeteien
Wie Dor »Melon,
-t- gis E7
KOMISARZ GENERALNY
W GDAŃSKU
GDAŃSK, dnia
3 marea 1938
Th
NEUCARTEN 27.
Poufne.
t
eP
Nr
W sprawie
Ambasada
R. P. przy
s
oli
E.
Stoł ley ApostOskł ej
N.
62P0) '
MIN.ISTL23-TA 3pri,Aw ZAGRANiCZNYCH
ns
hI
i
Do
'! Weszła (1'41 , .1 15.73
Wydział
w WSZA:1£.
~W~WW, . .... ww
W końcu ubiogico miesiąca ukazały
te
titu
~urierz
w
UL)1.tyckim" i "Kurierze Poznańskim" doniesienia
o przewidy, anym wkrótce ustąpieniu X.biskupa
1,ourk,, i
kandydaLurze ',prałata :-;waicki. ,o z l'elplinn na jo go nastąpeQ.iadomo6‹.!i te pochodzą niewątpliwie od koresponden-
d
an
1,6
tycn dzionnikó w Gdańsku, Bzie jut od pewne ;5› czasu
kursuje pc;ioska,vozpowszechniana jeszcze przed ostatnim
sir, jg,zdom X.biskupa 0.Pffurketa do ,arszawy przez duL.hodłefi-
rsk
ko
Si
stwo niolnieekio,:;,e dymisja biskupa została rzez
!Lpostołoką przesądzona.
Na powyższe donic ienia "Danzir Jorposten'
komunikał.-on z 2°) bm.,umieszczonym na :•zoiowym
miejs,m t,„;o
kt6r:rm. nazywa X.awickiego "pra-
iatm polskim" i _ ostry sposób protestuje ,,rze44 ewentua
iM
nomu tlarmulaniu ',dańskowi przez ,atykan 7301 >kiC ro biskUpa.
fystąpienie to je :b tym znamil,nnioze,::o obok t o komu-
us
nikatu yorposten przytacza streszczenie notatki z "kuriera
Poznańskiogo"l w kLórej zaznaczono,ft, dorinienany następca
Niemcem.
m
eu
,k.01Rourkeia X.pralat Sawicki jostI ri o poiskickp nazwiska
Drukarnia Państwowa Nr 88859.
Th
ystąpinie "Vorpostenian należy przeto rozumieć
go,który ze względu na i io
DrzynałAno(36 do diecezji
chełmińskiej:swoje polskie nazko:znajomoóć języka pols-
s
oli
eP
jako wystąpienie przeciw ow:ntualnoj noninauji X.8awickie-
kiego a zapewne również swój bwiatopogiqd filozoficzny, nica
wydaje sig Senato7A. podanym kandydatem na biskupstwo
ns
hI
gdańskie.
Przypu:zezenio to potwierdza następująca wiado-
mość: Przed kilku dniami odiodzil biskupa p.dr."awr-nke:
rai orent do spraw koi': cielnych w P:onaciol i za riadomi ;o, że
te
titu
Sonat jest przeciwny rominacji X.2awickiego oraz dał podobno do zrozumłonia:że
gdaliskie nie pragną ustrienia
X.01 Rourko.0 wizycic urzędnika :knatu i zcljętym przezell
stanowi ku mial. biJ3kup ( 1 Rourko zawiadomić Stolice Apostoł-
d
an
Komisariat Genoralny dowiaduje się rónieZł.:4c
X. ss~ricki ba,L1.1 niedawno w Gdańsku i odwiedził biskupa.
X.SEwicki
poviiedzia6 biskupowi t e sam o następstwo po nd
rsk
ko
Si
nim nie zabiega i że ewentualną nominację na biskupa ;dafiskieo przyjmie jedynie z obowizku posłuszeństwa wobec Stolicy ;,postoh,kiej.X.Sawicki wyjechał jakoby nieco skonsternowany trudnościami:jakie nasuwa zarząd tutejszej diecezji.
To wszystko zdaje sig wskazywać:że w razie ustqpiLnia X.0!.)urke enat zwierza przeciwstawiać sig nomina-
iM
cji X.:)awickiego i fullso.:ać b,.211zie własne,;o kandjdata.irzypuszcza:; ulno:Ze jest nim X.7jmkon:b.sufra;an diecezji
us
miniciej:o którego wizycie w Gdal'isku donosił Komisariat
rapoil,o= z 2C stycznia br. nr.115/G11/1. Co). tej .,izyty po-
m
eu
został dotąd dla biskupa niejasny.Odb;5-Ia sig ona z inicja-
‚?
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
Th
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
tywy X.Winkona,ly2dącego kolegą X.01 Rourketa z seminarium.
w charakti3rze gościa onatu i jako taki b./1 viitany i ,:dproway na dworzec przez, przedstaiciela >>onatu oraz przyj-
s
oli
eP
Niespodzianką dla biskupa było,'2e X.A.nkn ba,:;i1. w Gdafisku
mowany obiadem przez pre)4Greisera.
ns
hI
3 zał.
KOMISARZ GENERALNY
w z.
Ambasada 'Ś.P. jrzy
Apostolskiej
,-•
te
titu
Odpis otrzymuje:
Tadeusz Perkowski
Z— ta Komisarza Q-eneralnejo
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
eP
Th
ns
hI
s
oli
1-41 ;44.. "t 4Ą4
Zmiana arcypasterza diecezji gdańskiej?
te
titu
Ks. biskup 0/Reurke przeniesiony do Rzymu
Biskupem gdańskim ma zasłać ks, prałat prof. dr. F. Sawicki
Franciszek Sawicki z Pelplina.
I biskupa w Gdańsku ma odbyć się
Uroczysta intronizacja nowego na wiosnę r. b.
d
an
G d a ń s k, 23. 2. (T. wł.) Według
wiadomości, jakie rozeszły się dzisiaj wśród ludności katolickiej w
-Wolnym Mieście, nastąpić ma niebawem zmiana na stanowisku arcypasterza diecezji gdańskiej.
Obecny biskup gdański ks. Oltourke przeniesiony ma być do Stolicy Apostolskiej, diecezję gdańską
zaś objąć ma ks. prałat prof. dr.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
•
''D,AZOo
1.6..Nveratger
Th
.)266
= = =
=
=
=
=
,93
=
Z; Z,, z
z
z
,.;
z
Nur zur .Znforniatiwn.„ Ifebers-Dienet Blett 2 (Ahdruok ichl gestatteii;,)
eP
'ZZ
Ja łat be.,,,,6rke.nsf ort und aehr trawri(, tss alan sU.°h,
te
titu
ns
hI
s
oli
u_'.nsere g gen,
51
Da
i
N g dersuut
mig a1 recht;1;
geger.i.iber Dantig wid ,ima
wtrtige Pollit
die
die
muss,
n
,
Begriffen fiiiehte
.
1.«1/;tu
Grund)lagen der Stellung Polan in Damig aro aetw,'
zugesprochene n Rechte ivn DaTnsig veriei ,digen: wenn
Wer wird die
ł bbt fin? wie Nreriebton werdein
Ereekiel
dee schon guraduw wahnsinagen Aut'pehens wisere2'
Stellung lat die behauptung:, dece
Villkerbundes aim Deatig ariach den Absich ,4
..(srmetttution Ves
•
Guorga i. durct 1.7±.. 2 nicht el..e
d(:s
0)ndere
,
ear• tej-, threr SehhpfeE,.. .`snap
tezeeeen
Den; $g vorgusepoin..in
der
igiulg
Verteid
dur
g
.4v=,zignetellun
tichui.,s;',,3 der Rechta Dantig3 (c)r
P46,- -.D.471d ahur gedeeht wer
durch Pro1en",
Gernicht davon tv, reden„ does Juzie derartig einegitige ,Amlifessung
•
wehea kein
U,,łłu.ng dee 11,-,kiourniEsars etn, Sp4G:1 der Qedankeu
der
ebiete
sm
c
nem,
sar
e
Kamil
der,
he
s
a
Ho
da
ans
t
Proi4):,
tchu
at LI
Beaufsi(ch-,
p(-;"n.,-Dent,..Streitigkeiteri eiii grusuee T.t.igkeitagehiet ir
d'.'
ht soirx.3
',.ese.
;
Autsic
den;.,
2
a
.Denzig
gaur
h
ratiirUc
hat„
tigmig Dantige
s
die
mit
PA.nfue
s
wukche
sein
undet
term des V5ikerb
Fragen
der
ig
Er
die
i.edi'gur
l
aur
wad
t
seavam
F'ommi
Ernennalrs des Bohen
l«)esen.
aueqeseh
devon
Dan.sig
d
wAhren
teiłni@mt„
h
hat.auc
- 3Lkerbunde
1
4-;;x.;4_
w n wir. U.Dłae2e 1r ecjbte
A i'.- )e r
.
».emheiten des )flerrn Lloyd 02orEo% anpesaen yęt,
0,1t/ t tu
der
ter,,, ob in den Pragelt Dentige oder ObersdhlesienD oder (kr Fb t, re
Repub lir'?
Do ch hbren wir W E iter:;
,. aind una .
0 ,̀.•koweit es slch vni die Rolle des dohen 1Comnił asers hardelt
E4 gegen
AuV)rit
seiner
inig
lAinder
bekennt„ in denen Polen
kailne
wirklieh
ru
'SL5ttte
dw§
igetregen hb,tter:. ww.nn
den Dantiger Bel .drden.
wir.
Denken
twe
nicht
g
urfolgt aein •)11t.•> ,, , Xst diese Be heuptm
cuch
wir
w%_DA
.
geschsh.
iten
d(L;112 nu deran,, was or ILlehezu 2 rahrsehy
wer
nioht dargn denken,) was vor i.O Mo-aaten gesegehea
do,4,;1h
brden'.
Bet
,
e
De.a.,ig
die
e
e ich wiL,',19.t, wie Herr lanista r BeQ_Jk
,..
v:krhur
dea
ł
vtir.
den
1.111 LEufe, des vergangenea J. W.(wes
licha
buudrat..
V61..Ker
dym
ge tend.e),a do er, Tdikes'bund otamissare herab.settt,,,-Jn
Erładg-4ing nehe2egte,. cne die Steibmg des Hohen ZT,129,1,146.,eirs
of_
sehluss vorn
oidichrffirktG„ deL s der Vbłkerbundrat Fnse łnew.
dis Spiron
Aber
Jahres dee sehr auli big riohtig atenen rau&sto'7
sind
Oclb.g,den dieaes unerwfirtetey Standpunktes
werst - ndito'h
c,-;z
t.,
,
,
Mata lbesehr,si.61..cher tleuhsicht, wird ez'2.?,:e.,b1
herrniungen
S.4rł
en
diubeib
woi went in der Dam:iger Bevti.ikerung rn
Leben dee
sc,;bern wie im na
einu PaerriviU.,t gegenUber
dieoe wohłw)ilende Naohaicht
., ,Q1,en
d r Ein?tihrung t inne vali.i.g neu8.t. ReetitazustanóeE4 in Dam.ig isk al,z)).}R f
ung raiL dew Wiritel„ihkett
durr Yorater eG łbst, n v5-1.1iger Ureherei.nstleim
tur Vfirwiridiehung
Brdoke
1a
,
7
8
wid
Reich,
Drittu
dfis
en
a/e
bozeichnste„. die er thiglioL often ussert,,
"Zur(ick zup,
.
dur Losu!
Abar -in Der,%ig ł at dach ein Rechtstuatand eingsfiihrt worden,,der nach
beags nziic
den eigenen 8ezeichntingen der Priedenskoniterent di Ver.b:.ndungiishrhund
ert€.?
i
...
k
der Regvlbli
wie;
Polan sichart, in
.y
.-..131
ta
Por
la.N4; w95:' c,
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
.1.127,01t—
a
1.11 , 1207(//pf--
s
oli
eP
Th
•
te
titu
ns
hI
ilfiesprawdzone pogioski
o zmianie arcypasterza diecezii gdańskie{
Do kategorii ich zaliczyć należy
także pogłoskę, podaną wczoraj
m. in. również przez „Kurier Bałtycki".
d
an
Na temat zmiany na stanowisku
arcypasterza diecezji gdańskiej,
interesującej społeczeństwo kało
lickie w Wolnym Mieście, krążą
najrozmaitsze domysły i pogłoski.
anwffinnweraglemienemiliMme«1111111•11111111.119111111•11111111111~11«1«eleii.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
•
wDAKO ,'
Th
W0267 •
1937
1)g vo.womh,R1.,
-
Ds ko -Br i ef
eP
Me V;
B1:r.,k8,aaue Ltir11,44 d pa p_oji gai sekle zlt St htlm xuur
. tkieol'adem arat, w ('_)Tr wen Agefh
s
oli
d.k. W s ro oba VI, • )L
da.,7
V tr auelymicnann
n ler.
te Poi 4£ e"'
inek
d
11. at er g H, ł, c, "k.
ns
hI
KtIL,,rje
zu, iK?
fw,avt31 o fuT e ris
e inga sef. *5a ha t te;,
8;»,;:D: ,ich (c),! er e1}-,
p(otnihen Sus 38ntiafk,-
e .1L. ner Po emik Lut; drem
A eur'1::e, ł
łrnult J o
der De=iger Frage
P))1 iti eche Informa t 1.yp.:f,'
dke (r>f f i% :Idee Korroawndex,41, de Al,zaaerzni,n:!st,
se Frage
•••
Wfor t,.
te
titu
da
r-ti1kel cW3eer KkxTo !sp (n.d ,,,3
df.1. 6
Frt-3go łmmo..ff 4m 443ensmonhgngglit.t dbm Vt2/.801.11er Verir6g
D'
4Ìrag0
'n,1.11. wsi Sta d 't Peruklg n. *4131-r i,'urma
Ve rit reg, go 74.
d i.d ;Noriala L i
wcur den
gytia LZ12.
d
an
ir,r ,np. f!. 1
tl
nt,mmt d)tgegan Sto lun& dn sa mao,
.k,ohe n B(4 at kramung
tWil
.1(.0
druh
L
e(gridorYI aut ''',-co4s
I k ob «.3, wlutechaf lat ł:he wnd thflaz;;be N(Qtwendi gk
= f , D k@ elaat'l tz be
'id..au.pftwori,dtigketł net Oo ;911chorivntg do Zugan.ge NAen s t
rsk
ko
Si
h6- e l mij,zidwlg D Uo
44t,,QTr:i'orajte der dout when 113 r 511 ar ,ing (Ulew.
Stedt degege n eol j i m, e th A.«cho N(Q;twendtg.ko
likg d zig.0
dla
See 4An. der_
wol -Ii z.,100
(i,Q i g knie ł.
z/to
łas4uI1g
'dr t sc
D,i1A3 Er k i cuus 4.a›o t der Unterred,rig d v p(rin i s'obe n yt eche it.'t,44
ł p ak
ufrAd Re kcAn oka n')Y1 e T
poi ti gehe
t.gflf)."(1T,firk,
no
Uk rtaA:k A ich t d
iM
`w; ol.)nat wbe
xni, t d, 'rn
st ate ł łu. i4s der Ue t.083r-
ino ~wig der Ari.:3 ich ten l'oAroft't e der No 1.,twerid igl el.
Er ha 1 tung der ,
us
Gruracbgtzfi d •e sę r :30 c i1s Ces di.e edxf dem Geb lot de z' Fre? ',on Stati',,- ieatebfg
P'.e Be) tonurg
um ,d4,,( 'Urzr1./led-,,,-.4e''' der Sa
m
eu
lago handel ,t„t:'12st
1'3- Mhgl łeihkei
.4•4$ tdokA
r erk emritv, :) ds» Innn t-)etror f' e der 1?.9xiz. duimbeuz
tmig ł
Fort'6,13t
•
s
oli
eP
Th
Vreiś 20 fig.
ns
hI
1antliche0 organ ber 91EZ4C113 %on
91r. 4S
te
titu
kattpfgefffialigtelte, 93er1ag unb eriftteifititg: Tan3ig, Stetter=
bagerg. 11/12. Stielefon: 225 51. 23e3u0prei: im reiftaat bef
3ufterf. b. Zriiger 3,50 Q)., bei Wfłbes. 3,50 0. (aufcbt. aufterfgeb.);
eutfcbl. 2,— 919)1. (einfcbl. 3uftetfgeb.). 13oftfcbeeffonfo: Z-6g. 2075.
itłag6.fflues-gabe
łan3ig
eonnabenb, ben 26. Webrune 193S S. #labegang
lurc
,tsmeigenbebingungen:
verebibart, bai; ber erlag
eine 3inbung hinfiffitIith ber erfebeinunOweife unb bez
eieruna ber 9tneigen ilbernimmt. R3ei 3ietilhezichreitunaq31a.
ober
gerichtticher Cintreibuna wirb ein ał achia nit aemahrt. %bbc.
ftelfungen Vinnen nur febriftlieb exfolgen. 9In'seigenpreile It. '..łatif.
(15egen lievttkagt<elle IXIlttutb
(din polnijitytt Sijibof
d
an
Domie untregbor
411
fifther
eine beftimmt gehaftene neue potnifcf)e
13reffeihtficrung
Dv
Zer „S/urier 43oAnanfti" ver=
bffenificht benie eine febr beitimmł aebatiene
Welbuna „Zez neue Zanhiger R3ifcbDf", in ber
m
eu
q,11
neue titigger
er ea ary fidjer binfterti, bai ffiraf - Z'91vutfe (ein
Zait3icier
vertiifit nimb zrofeffor Zarvidi aut
43-elOin ber Waebfotger wirb. zad R3tałt bringt
aud) ein 3t1b be4 pvInifcben q3rćitaten.
meift
barauf tjin, bat q3 rofefFor
.eine
fcbaftfiffle 9Intoiitt ift nimb frf:43 feine voinifcben
Wameti. ein ,T;eutfclier iii, ber iebodi 3erveife ber
beiten 2onatitdi im ,Serbatitti Au 43ofen Aeqehen
.Zer „SluTiet $'osnonffi" erffiirt, bab • bie
rade ber rnennuna bei $rdlaten
Ąuin
ansiaer- Q3iichof bereit'fficaeniłanb von 33ex.
banbtunaen mit bem `',£). am.iaer c'enał fei.
votnifcbe 3Iatt fant ferner, bab .13ifcbof (53recf
Z'9iourfe nad) einer linterrebuna mit- bem 43rbi.I
fibenten ()reifer bai 5:1.')efret fiber bie f rrichtuna
ber votnifcben 4.3erionalpfarreien feinerAeit ńuriżct
aesoaen babe, ~Ol biefor, -T:efrei niebi (einer
eiaenen Śnftiatiye entivrunaen, fonbern nur in
einer bentlichen Wnweifuna bei
apojtolifcben Ctublea ertaffen morben iii. Ziefer
mit ber Wielbuna in feinem ,8ufammenbana
ftebenbe Cal aeiqt, bai; man volnifcberfeit bem
@rafen Z'Nourfe bie ,aitriicf?,iebuna biefer vavjt
lichen Wnweijuna nidjt vergifit. sfe .9)/elbuna be
„Rurier $Nnaziffi" fcbliefit: '
nichi
befannt, metchen inftuf3 ber Zecbjel lit
aur bem,
ijctioffittfit aur bie rade ber polnifefien
q3erfonalpfarreien baben wirb. ter Q.,-'-tanbmin
ber polnifdjen giectieruna in biefer rade ft
ift
offWell nidjt befannt."
us
-
bicie Oerachie — mvab nichi anAunehmen
ift — einen ernjien .interaritnb baben, wirb ba?,
amitiche i. armia eine (Stiticbeibuna, bie fiber
(einen Słovf binwea aefilItł wirb, Ieine.fall an=
ertennen.
erfcbeint aitaefcbtoffen, bafi ber
cciitan ohne f.Inverftiinbni
einen
vornifcben 3ifdjof in bie beutfche siónefe Zamia
febt. Zer fouver ćine (6""tacci
ber bie b;xiften?, ber faibotifcben
Rircbe au. feinem
fiob ezi unb mat erielle Ztif er flit 'bie
faibvtifffle Rirche unb i-re
trilger brinat, wirb niemali 1--tafjen, bab ben beutfdjen Ratbolif en
ani
ein volnifcber 3ifdjof vor
bie Rafe gefeht Wirb.
iM
DV Zer in ffibinaen erfcbeinetibe 31' urier I
a I t b e f i" gibt ein anaelifiche eberilcbi mieber,
benthufotae bemnildjit ber 33ifcbof von
attAia
Graf Z'Nour t e, 2,uxiictireten unb eine in
33 oten $1 a i3 m a ch e n foli. àn volitifeben
Zaniaer RTeifen ictienft man ber 4wInifcben
3eitunOmetbuna arb-fite 93ebentuna, obateicb
Zanóiger glegierungtetren bon einen fj.erjonel%n
-23eranberuna in ber 3efei3una bei 3ifcbofilubiG',
nichi befannt ift.
Mian erinnerł (ich aber ber ilfintidi lautenben
Oeriicbte, bie bereit im auni voriaen ,;"l'abre.-;
nuftaucbłen. Tle Q.>erniułunaen «ben babin, bai;
eine Wbberufuna (s)raf Z' R onr t e immerbin
utbatich erfcbeitił, ba er feinerAeit im ,3ufammen ,
bana mit ber von ifjm aebittiaten nimb fpaterbin
fiquibierten (,--'inricbtuna volnifcber
$exfonafpfazzeienfeinenZemiffion?,
antraa bem Q3atitan einzeitbie, ber
unter llinfttinben erft fe4t genebmigt worben
(ein Wilnie. 521I?, Wachfolcier foli gemdf3 ber Po-nifcben 4:zreffe ber voInifche 4.rtillat 3 rof. Z r.
- an.licli aut 4> CIP lin in 431)1111nel:ellen
f anbibieren.
rsk
ko
Si
Cibberufung bon %raf £,'91ourre? aw Chi Oedicht be# sonuriier Zoltndi"
rAiAt $rof. Dr. ~ich au
wina alf$ Ranko», genannt
(„Z o x ,u ftenigenberidjt)
" D _k K O "
.11-6 -N(ovemłLi,er
fir,26h
11 937
Th
Nur r,ur infurnatf" Woera,Dłenat BX,4 (Ahdruck
eP
11d-rtl 1910 dez,La ue mKurLBel
gestattat)
i "Nr ..215
Die A:N29-L,84.....ri140t t der be idem ver ac hwund ezera DzIren
WATi-achungen TS-Ohre,
or--ac
te
titu
ns
hI
s
oli
Sch(Qn
einer Reihe von queben
..PolLeL May und
Knorr ohne Nswhwitht VC4d0h1TWIdon,: Beide warg
poJZr.,Funktione
m uef.s.tgen Giubiet,Der erate war hie vor kurzem 3t[ łgłiod ThC Hauptvoratades de w Gmina PolSka-W,rband der Polen, der 'sweite fiihrender Angestellte'J
dleer Organication„ Sie b eauchten Bekannte im Peutchen fteih und kehrt4
nicht zurck, Dia letzten :Brłafe kamen ant:
Samtliche Bembhungen
d łe MitteJI.ung ihrS .4 ,1£thaits wozen -N)isher vergebLich..:bagegen ourda
teY: 13e vdłke rug mi łge ta i ł .tAila as vur
Tagen eine Re ł aion be i tint,m
Vorwandten dau Knoff In der Dam , Vorsładt
tici ging? wobei. sl"Eimtł iche
Papiewe mit Akenafie e der alfen Zeituz]genr, tli® sum VerpeUzen vvn Kachein Na
attmmt !erg
befiCUagnahmt wurde, Dieso Rinselbt.it atut in Bgeltar*,ung,
we n?der Ein6ugk eutztebt, alfa ok in diasem Pallk, dia Dan:,%,Sobbrden e
veranlaseung der politischan PoIizet c'es Relnhas obanda ł t
des wilkUch .) ł t,,ist aChwer su uagan,,
jedem Palie bie ł Ut
des werachwinden der betden juncen tUcihttgn und verd 7,ente 1I
,Pole.1 w61,
'dnie - pain,Deffenickke ut uli dem Gen, et der Fr :Str, _
terbin volg.k t
. rt, w
Dan łg in hohem MA B3£ Nounruhigt
yrdrt2,:,Wiederg INtia.._?oxanjwyt,I5r,3 ,7„ 26 5, Q
Re
.4er Wo.inuk2k/ des ve:?,°!aenve nden.
r
d
an
rsk
ko
Si
der Pulem:,
Verbindu.ng mit desa Versenirina
Q
unC Wy vor etn:Igen Wocben whrend thres Aufenthał to irg N.tachen
ł d ,Verobuzung eines Veroandtev- d e Me
Danz
haf
de KorreepwAler.2.', geowtł
die ver4',ch4
Pogonko betreten
ihrer Verhaftun.lg abgs@hiciitt habenwir undanon. Daw,Poll.on nrusnitt4.NE4
shzen,; dasu es ai ch hier um eine Puetk9rte handeł t i dia von :Mirtrit Miau
abgesandt
W7t1 esig2 auo g'D‚,1,3nnik- fl~devebr
v,16» łlr
Tendemibeer deutaoher Pił m aber DanZJ1.o
411
W11W1HUr k
r-t3e, umrZta cn@ .,,t(4ademy Gatoid *treet)
m
eu
us
iM
wtrd etn ungew5hniich ge&:ch;,.-kter enttpoln,Propagefdafilm gezeigtdmłic;',1
Pepurtage unter dam Titel "Verbotene OrenzoN,Der grundstzl.che 14he4t
t folgender Dan*ig tat eine °,typise.h" der tLmbe Stadtit@ vola Poci <96die 4dinigen entgegw.6. der Anticbt der D(;nwigar keine
mmoyfig
kitrrenz &erste 'lit ,Es wird datei de Bindruck er ;:e- g%, dane Gdingen (ma ,
zeigt ein p er AufnahmaAl)au gr PS S A8 t r g'(') vieie 'EltoicklungnmUglicht2'x-;
hat,dasa Poker aucki ubne DP mAg sucokoman kbnnto
Gre;tre g(.;Agt,
Haupto:dchlieh wird Nachdruck aui:f dłe
wubei aradrackIich dni, LitauoTtUM Wilna, mahrfach unteratrIchen
wird da be i der Bdrucji elt%eugt desa ę.,a den Au:toren darum gin (na be£(Qi
Vemen mit Auanahme eines e InzIgen englisohen Namen5 deute
gwmgt,cind
vermaiden,
aNer die Schreibmci_se der NtImen eng'iich)ten Verdazffit
ain de' t schen Tondewli;?1.1m vorliegt u,:um óDiultiich a eivn,-aa Poion aU2-•
Jitzt,Niei denen etua nic ht
80Y DEJk ł g auch ande're probłematifimile Fragen be,
in 0ydnung int,Apaserdom wurdaN ,su ad giss d,Rep.,.) rtaga etn Pner sehr głełekgUtige Aufnab3mn a Wien gzeigt,n1 der BemerLud,auch hien
,(;Uuks
wieder z,u, dem :'
' Pu ,kt ZUrupas sei:Hier kann man .03e9
"~-4hare ,
s.
01411›,
Tamffiónders
L,4,FAXiadzauk stlet~e.Ta."rftlert1, npil. t
,ra vnla
ue
nPragelcs
~ew MlIfiWbenhe fd4 dte geograf« De
,
rietiscb nprvM2e,
WARSZAWA, dnia Ą
MINISTERSTWO
ar ca 1938r
Th
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT
P.o.liły ez.ny
eP
WYDZIAŁ
dzynar od •
Organ iła c-j-i
s
oli
Nr P.T.'. 11VGd/14/38
W sprawie .fle.kic..h....p.arafi
s ku
W
W odpowiedzi na Nr
z dn.
Taj ne
A n;t.-4sada R. P. przy
Apostolskiej
N. 1(./ii.Q/2A,
X'ff, Q•if) finfa
2 .•••
L_
ns
hI
Załączników
-
«rja.:SI,
er stwo Spraw Z
anic zny ch prz e syla
w załą czen iu do wiadomości Ambasady odpis Pisma
te
titu
Kmi --.1r za Gen oralnego R. P. w G4ai'sku z dnia 19 bm. ,
oraz odpis notat ki z rozmowy z Mgr. C orte sim z
dnia 22 bm. w s: rawie polskich parafii personalnych w Gdasku.
d
an
Departa
przy Stolicy Apostolskie;
MO MS i« MO
m
eu
us
iM
w Rzymie
rsk
ko
Si
Do Ambas ady R . P.
,edyrektor
tu Politycznego :
Wz, Nr, E.
Th
odpis
Tajne
115/(1d/14/38
eP
Notatka
z clria 22 marca 1938r
ns
hI
s
oli
z rozmowy z Nuncjuszem Mgr. Cortesim
te
titu
1'?, l nc jucz roi-foimował mnie, ż e Bisklp O'ourke
zwrócił się do niego z zapytaniem, czy je,- o decyzja zawieszają ca dekret erekcyjny 2-ch parafii personalnych
jest waż na. Mgr. Cortesi zaznaczył, ż e jest nadzwyczaj
zdziwiony tym zarytardem, ż e zupeł nie nie wie o czym
Biskup łoż e my śleć1 gdy ż trudno mu posądzać Biskupa o
d
an
zupełny brak znajomo ś ci. prz e;- isów prawa koć cie]. 'ego.
Powiedział em Mgr. ,Cortesi, że Biskup C" ourke wspomniał wobec Radcy PerkowskieFo, iż byłby gotów erygować
rsk
ko
Si
3 parafie personalne, o ile otrzyma od r„ncjusza wiadomość , ż e Stolica Apostolska nie zamierza zajmować stanowiska wobec rekursu Senatu.
Po przedstawieniu z-m-,no ' czy aty kanu, która w
praktyce poł oga na tym, by za to,czy.inne załat' ienie tej
iM
sprawy był odpowiedzialny Biskup, a nie Stolica I'postolska, Nnncjusz powiedział, ż e nap sze do Bis' upa 0 1 Piourke7
Ż e według obowi ązują cego Pralna, sprawa ta nale',y do wy-
odrowi -dnie.
us
łą cznej kompete cji Biskupa, który powinien nam i na
własną odpowiedzialno ść powzi ąć decyzję , któr ą uzna za
m
eu
Mgr. 'ortesi wspomniał, ż e osobi ś cie był raczej
zdan ia, ż e nale żał oby sprawę tych tgaigy parafii pozostawi ć do zał atwieniu przysz łem Bisklrowi, którym według
Nuncjusz przyznaje jednak, iż zał atwienie tej sprawy
przez ustępującego 134:sku.pa ma te ż swoje dobre strony, ale
s
oli
eP
Th
dezyderatów Stolicy Apostolskiej miałby by ć ks. Sawicki.
zaznacza, 1Ż wą tpi, czy Bisllip O'Rourke zna4, dz ie odwagę
i da sobie radę .
ns
hI
Poza tym Nunc'usz nie wie, czy erygowanie 3-ch pa-
rafii nie bę dzie rzecz ą zbyt ł rudną i czy nie byłoby
lepiej na oczątku ograniczyć się tylko do wprowadzenia
w życie już wydanego dekretu / a tylko tymczasowo zawie-
te
titu
szonego/ co do 2-ch parafii.
Mgr. Cortesi dał wyraz swym obawom, by erygowanie
w chwili obecneil tych parafii nie rrywolał o takich represji ze strony wł adz gdar'skich, kt('reby uniemożliwiły rea-
d
an
lizację odnośnej decyzji Biskupa, lub nawet wytworzyły
takie zaognienie sytuf.3 cj i, H wprowadzenie nowego Bisku
pa byłoby rzeczą nadzwyczaj trudn ą.
Odpowiedziałem, ż e z chwilą erygowania tych 3-ch pa-
rsk
ko
Si
rafii personalnych przez Biskupa, Rząd Polski wystąpi
z nale żną stanowczością wobec Senatu, by istnienie tych
parafii i ich normalne funkcjonowanie umoż liwić.
Mgr. Cortesi zapytał , czy nie moglibyśmy t ę deriarche uprzednio zrobi6, zwłaszcza, i ż o ile c' odzi o dwie
iM
parafie dekret erekcyjny został już wydany, a nast ępnie
zawieszony przez Biskupa właś nie na skutek apozycji 2ena..
tu.
us
Odpowiedział em, że Biskup O'qourke postawi ł nas w k
m
eu
trudnym położeniu, gdyż przez zawieszenie własnego dekretu przeniósł sprawę z odcinka praw ludności polskiej, na
odcinek konfliktu mię dzy B.$'/.7 nem a er2.atem, co utrudnia-
/22
eP
Th
s
oli
ł o nam inter wei c.j ę r-atornias t z chwilą, gdy parafie te
Biskupa erygowane, a wi ęc str ona ko(c
zostaną przez Bi
iona, to obrona tych parafii będzie
na sprawy -
ns
hI
zagadnieniem praw ludności polskiej i da Rządowi Ponpodj cia
kielni możność/o p °wiedli ie j ak cj i.
7:gr. Certo si odpowiedział, że stanowisko to rozumb,
że upoważnia m-ie do poinformowania rana Ministra, i ż
te
titu
da Biskupowi OITIourke wolną rę kę do podję cia decyzji,
że o ile uda się nam przekonać Biskupa, to z jego stres
ny nie spotkamy się z tastrze:eniami, a odnośna decyzj1
skupa nie zostanie zdezawuowana przez Watykan.
d
an
TTa zako:cz enie rozmo:y Nuncjusz wspomniał, iż
zwraca ł si ę o audjenejQ u rana Ministra Becka i że
prosi, by Pan Minister zechciał go przyjąc jak tylko
będzie mial" wolną chwilę . Mgr. Cortesi wspomniał, że
rsk
ko
Si
pragnie przy okazji złoży ć ranu Ministrowi na r; serdeczniejsze gratulacje z powodu odniesionego sukcesu w Bp
sprawach litewskich. Ze swej strony zaznaczy em, że
ran "in `ster j e st nad z---y c za teraz za E2 ty , na co Mino 'nsz odp owi odział, ż e w pe łni to rozumie i właś nie
dlatego pozostawia Ministerstwu sprawę wyznaczenia w
odpowi ()dni ej chwili dla niego audjencj i.
iM
/F Drinin-Bo v rTsk-'/
•
m
eu
us
-I
A,144, f22/ trP
\\
AŃ", dnia... 19
aroa 1. 938r
NEUGARTEN 27.
eP
Th
KOMISARZ GENERALNY
W GDAŃSKU
\
PAI
Tajne
Nr .115/G4/10
3
W sprawie
ns
hI
s
oli
Do
MiAisterstwa spraw Zagranicznych
,$ydział P.i.
-Iarnz
Ą wie.
dniu wozorajr,zym przeprowadziłem z X.bis-
te
titu
ku el O'Bourke rozmowę zleconainstrukcją z 18 b.m.
Zacząłem od , ,oinformowania biskuja o mojej wik, cie
u X.Pryma3a, który, potwierdził mi, że
skn zamierza uwzględni
:reśbę X.bisłu a o zwolnie-
zo 5th/łowiska ord'yunriwza diecezji ,..;daAskiej
d
an
ie
;.postol-
i ze k,Andydatam aa ;jego następcę jest X.pral..awicki. Od X.Prymasa 3ł yszałeu,, że po ustąpieniu z ,;dallska biskup zamierza osiedlić się w Poi sce. Bisku od-
rsk
ko
Si
1.arł,
.x..Pryruas zaroponował mu, aby zamieszka ł w
(J.znaniu1 3dzie z czasem rostrJr9 się dać mu kanonię .
Spyt łem dalej biskupa, czy jest on uprawniony do
otrzyluia uposażenia ewxytalnego od .Senatu i ogólnikowo napomkagłem, że vypłacanie mu emerytury przez
iM
Rzet Polski nie jest prawnie możliwe, ale nie wykluczuna jest ewuntualnoóó uzyskaniu dlań pewnej dotacji
w formie skapitalizowanej ronty. Biskup nie bez pew-
us
nej) zdziwienia w głosie, powiedzi,,,q, iż na moiliwo66
tę nie liczy, nie będąc zależny od Rządu Polskiego.
m
eu
.1
Drukarnia Państwowa nr 9570.
i
Th
-2-
sona)nych. 0ówładczyłem biskupovvi
że na podstawie infor-
naszą A1L'buoadę przj ,]utykani,)
m2.cjj nclonvoh
s
oli
eP
parafii por-
Po tym ws tępie przeszedłem (.10
Wre ,;tolioa Apostolska niema zamiaru zajmoać stano-
wisk;t w sprawie tych parafii,nntomi,I.st mamy podstavy do
ns
hI
wałoskowania, że nie sprzeciwia się łoLu, aby biskup odwołał zawieszenie swego dekretu i zrobił użytek z udzieloneLp
mu ,rzozstolicę Apostolskq pełnomocniot:,a. Poniewa
zdajway sobie sprau z tego, że jego naGtucy będzie
te
titu
trudniej to uczynić:, jestem upo- eniony , to owład-
czonia biuLodi,zo iłzn,d Polski byłby mu bardzo zobowiqzaAJ, c,;dyw.y, zocheir,± przyviróció dwie zawieszono parafie i
orygowa trzod ą u Nowym Porcie i ewontuaJnie w 3opotach•
d
an
chwili namysłu biskup o(3wiadcz:l.,iż byłby ;Jtów Lo zruriić, alo chciałby mieć od Luncjusza wiadolo6,
że stolica Apustoisku nie zamierza zajmować: stanowisk
nprawe nikuxsu ,ollaba. Idzie Iiibowiow o to,aby móc wobec
rsk
ko
Si
lenn tu uzasadnić zarządzenie odl-;"o łujoe poprzedni swój dekret i bworwipe nov,ą ly:rafiq oraz unikn ć wr._iżonia, że uczy,
nił to na odjezdnyilL ad cuptandam benevolontiam Rz-Au Pol1-\ląpio wic zuraz do ljunousza L)rzez Gdynię
7ro,-37,0 o poin2ormowa:Lie ty.lko ;o, czy ftolioa Apostolska
zanierzd zajqć
stano; iski wobec rekursu Senatu.
ty:ft pytan.
od zwracanin 31>(2 z
do ..uncjwzb,tłumPlczqr!, lit być ź o(,e ilincjusz
us
zł5(,:lloo mu
mu, co 11,),t1.)
iM
Starum się biskupa
-J,1",b łodzi bez odwoływaniasig du
,w.uawę Liadniernie przeciw;n',6
o(1
m
eu
'20 J łczyć się trzebu z oraiwo śiciĄ, rych16o roz:,;trz.y6.Aicia ,odania biskupa o dymisję. Póiroczn'a
Liut, U2( /1,4
Th
-3-
tecznym argumentem,ż e Rzym nie ma zamiaru si€ wypowiada6.
Wówczas biskup zasugerował, aby ktoś z Minister-
s
oli
eP
milczenie stolicy Apostolskiej jest wobec senatu dosta-
stwa Temówil. z Nuncjuszem w poniedziałek, kiedy Nuncjusz
będzie już w posiadaniu jogo listu i skłonił Nuncjusza
ns
hI
do udzielenia biskupowi odpowiodzi cigu orzysziego
tygodnia. Nuncjusz jest w swych poczynaniach samodzielny,
na lity odpowiada szybko i liczy sito bardzo z Minister-
stwom jpraw Zagranicznyeb. 3iskup sądzi urzato, że zwł o-
te
titu
ce ‚której się obawiam, może Ministerstwo zapobiec.
W ostateczno ści stanęło na tym,że biskup zwró-
ci się w sobotę 19 b.m. do Nuncjusza listownie, poprzestając jedynie na zapytaniu, czy Stolica Apostolska zamie-
d
an
rza zająć stanowisko wobec protestu lonatu, ja zaś zakomunikują Ministerstwu sugestię biskupa, aby wpłynęło na
Nuncjusza co do udzielenia szybko odpowiedzi /Zastrzegłom, że nie mogą przesądzać stanowiska Ministerstwa wobec
rsk
ko
Si
tej sugestii/. Gdyby. natomiast Nuncjusz nie odpox,iodział,
to biskup zawiadamiając senat o swym odwołaniu, poda mu
równoczoónie do wiadoirdAci,o wobec braku odpowiedzi od
Stolicy Apostolskiej zarzdzone przezeA zawieszenie
parafij traci moc obowiązując ą i zawiadomi o tym proboszczów.
iM
Ponieważ biskup nie ;ioraszył zagadnienia
ewentualnej intorwenc:,i Komisar,a Generalnego w Senacie
us
w sprawie parafij personalnych ,wbtrzymaiem sig ula rnzio
od zakomunikowania mu, ze s_,otowi jesteśmy poczynić kroki,
m
eu
aby ułatwić mu sytuację wobec Senatu, obawiają c się, ;oby
swego stano,Jiska nie uzależnił od osin,gnięcia porozumienia między Rządem Polskim a Senatom.
11
4 ,,
)2,2
Th
-4-
że p.Forstor, bawiqc przed kilku dniami w Gdańsku ,wezal.
do słabi() kilku b.działaczy centrowych i owiadczył im, że
s
oli
eP
Poza tym biskup powiedział mi, iż miał informacje,
Senat nie zgodzi f.34 na kandydaulre /i.prał.Sawickieo arii
żadnego innego ob.vvia łolt..
ns
hI
KOMDIARZ GENERALNY
wz.
Tadeusz
Z— ca
Komharza Gcnc:rulns:j5
te
titu
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
/4
MINISTERSTWO
mar.aa....193.8.
WARSZAWA, dnia
Th
SPRAW ZAGRANICZNYCH
Poliłyczny
DEPARTAMENT
Organiz.Międz.
eP
WYDZIAŁ
Nr
P.I.W.X2/9/38
W sprawie kontroli dewizo-
s
oli
wej listów do Stolicy Apost.
`P ajne
Ambasada R. P. prz,
Stolicy Aposlolskiej
Ul q
N- żl
(Infa
W odpowiedzi na Nr
z dn.
17.M
Załączników
ns
hI
Nawiązuj ąc do pisma Ambasady z dnia 27.I.b.r. Nr.122/
SA/5, inis-terstwo Spraw Zagranicznych komunikuje, iż w zupeł-
ności zgadza się, ze stanowiskiem zajętym przez Ambasad ę wobec
te
titu
Sekretariatu Stanu co do kontroli dewizowej listów.
Natomiast Ministerstwo Spraw Zagranicznych nie widzi moż-
liwoś ci uwzględnienia propozycji Ambasady co do zwolnienia z
d
an
omawianej kontroli dewizowej listów adresowanych do Papieża,
lub Sekretariatu Stanu.
Zgodnie z art. VIII Dekretu r'rezydenta R.P. z 26.IV.1936
rsk
ko
Si
w sprawie obrotu pieniężnego z zagraricą oraz obrotu zagranicznymi i krajowymi środkami płatniczymi /Dz.U.R.P. z 27.IV.1936r.
No.32,poz.249/ wysyłanie zagranicę za pośrednictwem poczty
środków płatniczych, walorów, książeczek oszczędnoś ciowych i
złota bez zezwolenia Komisji Dewizowej jest zabronione.
Instrukcja Ministerstwa Poczt i Telegrafów z dn.21.VIII.
iM
1936 r. /Dz.J.M.P. i T. No.19, poz.46/ w brzmieniu znowelizowanym w dn.17.XII.1936 r. /Dz.U.M.P. i T. No.29, poz.58/ powia-
Ambasady R.P.
w
Rzymie
m
eu
us
Do
-/
Wz. Nr 8.
/14
122-lifY--
2.-
eP
Th
da w par.6, ż e listy polecone, oraz listy z podana, warto ś cią z przeznaczeniem zagranicę muszą być nadawane w stanie otwartym, przy tym
przyjmujący urzę dnik sprawdzą, czy nie zawierają one środków płat-
s
oli
niczych, walorów itp. obję tych ograniczeniami dewizowymi. Po dokonaniu wymienionych czynnoś ci urzę dnik na dowód przeprowadzonej kontro-
ns
hI
li dewizowej umieszcza na przyję tej przesyłce nalepkę lub klauzulę
kontrola dewizowa przeprowadzona".
"
Czynnoś ci kontroli dewizowej urzędnika przyjmującego prze-
te
titu
syłkę nie mogą w niczym naruszać tajemnicy korespondencji.
Ponadto zgodnie z instrukcją Ministra poczt i Telegrafów
z dn. 23.V.192C r. /1)z.r1.V.?. i T. z 23.V.1236 r. No.12, poz.24/
przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne państw obcych orau
d
an
osoby korzystające z prawa zakrajowo ś ci mają prawo nadawania przesyłek pocztowych poleconych oraz z Podan ą wartości ą w stanie zamkni ętym. W załączniku do powyższej instrukcji na pierwszym miejscu wy-
rsk
ko
Si
mieniona jest Nuncjatura Apostolska z tym, ż e wszystkie przesyłki
urzędowe oraz osobiste osób należących do jej składu, a korzystających z prawa zakrajowo ś ci mogą być nadawane w stanie zamkniętym.
Jak z powyższego przedstawienia stanu prawnego w Polsce
wynika istnieje obecnie zarówno faktycznie jak i prawnie nietylko
zupełna swoboda bezpośredniego porozumiewania się ze Stolicą Apostoł.
iM
ską jak również i zapewniona jest tajemnica korespondencji.
Jedyna forma kontroli korespondencji jaka istnieje obebllie
us
odnosi się do spraw dewizowych, nosi zatem charakter czysto łechnicz.
m
eu
ny, ponieważ pocztowy organ przyjmujący daną przesyłkę bada jedynie
eP
Th
czy nie zawiera ona walorów zabronionych do wywozu, przy czym praktycznie celem najzupełniejszego zagwarantowania tajemnicy korespon-
dencji i uniknięcia pozoru nawet jej naruszenia, manipulacja kon-
s
oli
troli dewizowej odbywa się w ten sposób, że nadająca osoba wyjmuje
w obecnoś ci urzędnika z koperty dane pismo w ten sposób je rozwija,
ns
hI
aby urzędnik mógł przekonać się, że ani w kopercie ani przy pi śmie n
nie ma żadnych zakazanych dewiz i następnie wkłada z powrotem do
koperty, kopertę zakleja i wrę cza urzę dnikowi,który umieszcza na
niej stempel o dokonaniu kontroli.
te
titu
tym stanie rzeczy mowy by ć nie moż e, aby treść korespon-
dencji mogła być ujawnioną.
Nale ży przy tym zauważyć, że kontrola dewizowa odnosi się
tylko do przesyłek wartościowych i poleconych, tylko tego rodzaju
d
an
przesyłki bowiem Podlegają opisanej wyż ej manipulacji. Cała kores_pondencja wychodzca z Polski jako zw y czajna może być nadawana,zamknięta i ż adnej kontroli dewizowej nie )odlega.
rsk
ko
Si
Jak z powyż szego wynika omawiana kontrola dewizowa nie
jest sprzeczna z Konkordatem, bowiem nie narusza swobody bezpo średniego znoszenia się ze Stolicą Apostolską. Również kontrola ta nie
jest w sprzecznoś ci z zagwarantowaną ustawodawstwem polskim tajemnicą korespondencji.
iM
Zwolnienie od tej kontroli dewizowej Listów do Papie ża i
Sekretariatu Stanu by łoby również niemożliwe i z tego względu, że
us
stworzył oby niebezpieczny precedens wobec innych państw, które mo-
m
eu
głyby domagać się równorzę dnego traktowania, wychodząc z założ enia,
89
4.-
i
iż Pa-)ie ż i Sekretariat Stanu są organami odpowiadającymi Głowie
eP
Th
-
ł
Państwa i np. Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Pójście zaś po
tej drodze mogł oby w wielu wypadkach doprowadzić do znacznego osła-
s
oli
bienia efektywności ustawodawstwa dewizowego.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych podaje _powy ższe do
ns
hI
wiadomo ści Ambasady, z zaznaczeniem jednak, i ż nie należałoby z
własnej inicjatywy do tej sprawy powracać w rozmowach z Sekretai.•iatem Stanu, który, jak się wydaje, uznał powstałą kwestię z racji
te
titu
listu p. M. Ejsmond do Kardyna ła Pacellego za wyczerpaną.
b'r
Departameki •litycznego
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
sh
Ins
MINISTERSTWO
WARSZAWA,
dnia' _tiarc,--'
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT
UrLa
...12;15138
., .o.L.Liz.ac.j ^L.L.o.g
Nr y.i
W sprawie
te
titu
WYDZIAŁ
. 011 t yc zny
W odpowiedzi na Nr
d
an
O ile wzglę dy budż etowe na t o
Pan Premier zamierza doda. jeszcze 10.000
zł'. w maju h. r.
z dn.
Załączników
Do Ambasady. FL.P.
przy
Apostolski
.ice
ar „:.,,den
P. I'. pi.zy
i
rsk
ko
Si
(.1) -Lolic:i
w :1 z V ni i e
Wz. Nr. 9.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych komunikuje, iż Pan i'remier
0.Prowincjałowi ColJuclior,i .,;^44„Q,Q,
tytułem uch
Rz,,du
J '14
z t b:cli zwiz,,,zanych z uroczystoci, kanonizacji BŁ. A. 1301.)0ii
Apostolikiej
(1.14L1 i;2,/ 44
MINISTERSTWO
WARSZAWA, dnia i
Iudietniu38
Th
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT P61 i tycz
ny
eP
, 11W .
0111,41411. «...~«m=1
122/24/38
du do Rzymu
Rektora A ntoniewi cza
.ł
Nr r .
W sprawie wy j az
Ambsnda I . P. przy
s
oli
StoIley .A pi'.3sif.k]stiej
W odpowiedzi na Nr
z dn.
N. i
ns
hI
Załączników
B. Pilno
dzynar od owy ch
WYDZIAŁ
Q.61/sq/QV ,
Weszło o- Ma, 15/j?/3
swego z dnia 16.M.br.
pi
rawiązując do piana
Nr. T .
122/24/38, r.linist erstw o Sprwi Za ,ranicz-
te
titu
nych komunikuje, i ż na czele Dele:fac-: i 'i;xy. Syłane j
przez 1Tniw er sy te t Józefa Piłsrlirl->kier o na uroczystość. kanonizacyjną Bł. Andrzeja Boboli stanie Re-
ktor tegoż Uniwersytetu prof. Wł. Ant oninwic z.
d
an
Minie te r st wo Spraw Zagrani cz ny ch pr os i A m bas ad ę o zarezerwowanie dla '',ektora Anto niewic za
odpowi edniego miejsca w Bazyi ce, oraz o udzielenie
mu
sz elkic' ułatwi ei.̀1 w cz.sio jego po bytu w Rzy-
rsk
ko
Si
mie .
WIC
DEPARTAMW
w Rzymie
m
eu
us
iM
Do
Ambasady R. P.
przy Stolicy Apostolskie j
REK T O.R
P OLITIC', W1:1;GO :
Wz. Nr 8.
Th
Rzym, dnia 2 maja 19M3 roku.
T ino.
eP
s
oli
N. 122/SA/2S:
4 upr,,..ie pobyt Biskupów
polskich ł kanoniz'cji Sw.
Andrveja Boboli.
Do
Pana kinistra E,prPw 7,'.granicnych.
Lndreja Boboli
Biskupó
balA: w Rzymie ś rdynał 14 ,,ko-ski oraz około
Kardynał K,Acov,Jski mis/ dług?. pry-:?,łna Htiiencję u Piusa XI. Zstalt Go wyyrtkoo dobrze, s,rawnego umysłoo i stosunkowo silnego. Papież ł to się tylko roztkliwia i czzsie rozmoy trzykrotnie płakał, raz, gdy Ku'dynał Knkoski mb". 1'1 Mu
o zgodzie i jednomylnoci vsr.s,d Episkopatu polskiego, oraz
d'Alkrotnie, gdy była. mowa o sprawach austrjckich i roli Kar-
te
titu
ns
hI
4 okresie ';'!:i.tecznym i kn.noniweii
d
an
dyna/a Innitzera.
Również na osobnej f:ildiencii nieco wc - e niej był przyję ty M(Aropolita Sapieha. Ro=wa musiała być twarda toni
ze strony Ppieża, jak moZnaby o tem wnosić z pbżniejszych
odezwań Metropolity. Oględnie rorusnłem nim sprawę robót,
jakie musza. być wykonane krypcie .:1,ebrnych Dzwonów i °dnio. Ź6 Metropolit "<,m)leha rozumie zacip.gnięte
cAem
przez siebie zobowizanis. i ż e s- dne, by z nim bez dalszych
łem. 1rsułka ilisudskiego
tarć ułożyć kwestie, zvip.zane z
rsk
ko
Si
m
eu
us
iM
1 usystymatyzoanie krypty.
Inni Biskupi byli w Wielkim Tygodniu przyjęci przez
Papieża na kolektywnej audiencji. Mowa Papieża .:została podana
przez PAT'a (w streszczeniu ks. Biskupa Gnwliny) oraz, przez
KAP "a (v .-Jireszczeniu Ks. Biskupa AdamSkiego). Pius Xi ,;Jecialny wcisk położy/ na swoje v.uomnienia z rozmovvy,
miał z Wirsz łkiem iłsudskim, w drocLe do Wilna, o e....entualnoci zdobycia cia ła Błogosławionego Andrzeja Boboli z
Th
2
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
Połocka, zbrojną ręką. Gdy Papież koczyl, ks. Biskup
Gawlina poprosi/ o specjalne błogosławień stwo dla Armjl;
wózczas Pius XI udzielił biogos-łw.:Wsta na ręce Kardynała
Kakowskiego Panu Prezydentov,1 Rzplitej 1 tym którzy rzAz?.
Polskę. oraz na ręce KS. Biski4a :olowego - Panu Marsz łkoi
Smiglemu Rydzowi 1 armil.
Biskupi asystowali rónieź na audiencji pilgrzymbw
polskich. Mowa Papieża tym razem nie zawierała ż,:,.nych akcentw politycznych, z wyjątkiem może zaznaczenia, że Akcja Katolicka powinna działać c.lAb w ramach hierarchji koś cielnej.
Pełny tekst mowy załączam..
Wszyscy Biskupi składali mi wizyty byli na przyjęciach w ambasadzie, dom i t. p. Z indywidulnych rózmó
odniosłem wrażenie do: ,,nacznej dezorjenVcji Holitycnej
Episkoptu polskiego. W stosunkowo nielicznych vypadkach
natrfiałem poz,atem na ostrożnie wysu,aną tezę , lź sfery
rządowe powinnyby się porozumieć z Piastowcami. Liczni Biskupi
podkreślali harmonijn?. współprcę z obecnym Rządem i wnikanie
tarć , le - z wyjątkiem Biskupa Uabliny - nie wychodzili poza
ogólniki.
d
an
rsk
ko
Si
N. kilka dni przed audiencją Biskupóvv złożyłem Sekre-
us
iM
tarjcie Stanu wilorjaI, :)praco,;,,:ny na :_asadzie pisma N. P.I.W
.
122/17/Z8 z dnia 13 marca r.b. A.em, że memoriał ten był w
Sekretrjacie Stanu. badany i że zwracano się o opinię do niektórych polskich cynników kościelnych, które o mojej nkcji
były przezemnie ulJrzodzone.
•
m
eu
/-/ St. Jtniko.,ski
Charg d'Affaires.
Th
j, abblmo visto laun, magnifico
-;e( abblamo bene inteo, di1et ł is3imi fjĄ
(i [i
:,3posi, e tuttĘ c,ui, pi. 0. wicino a noł, cero pik
eP
incontro, 600 °apple
un secrao inen,
di 500 alunni ed exa ł unni delie Jcuola Cristiana di
tro tra i piU balii che noi av.rmo potuto faro. Nagli 2,-po3i nal vodi=o al-
s
oli
trettanłe familie che Ł3i annuneiana e che hanno cominclato ad 0;31er:.
saranno tra 40 e )0 a=l?
600 fsmiglia.ukvxlsaturm
a,
dl
poi oceo anors i
ns
hI
cara frutti dogi' amii matu' delie famiglie cristinne, LII allievi deli
cuo
le Cristiana di Francis, di quolle seuola cristiane cha fanno tantc ()noro siła
loro profe. wsione; alunni di quolla educione cristiana, cłoó dpi (;uaLta vl ó dl
te
titu
pIci granda, subil.Jle e a nol
I. poi, 3 verarlente uniatbenzione, ecco
di 1300 pałiegrini polscchl che ci
hanno saluta ło ridando e cantanda ii loro ''Llczbail . E tutti
(1:La vita cattoł ic: di tułta
questa cigna rappresatanza delia l'ode
d
an
la Polonia, li ved ł am.a sotto la guida alta
ro cattolica gerarchia.
pellegrini,
snta
loro Ve,,covi, delia lo-
folii ancorn una vo2,
0 o orisArril Confrstel-
li nei1lepi3copato, noli'apostołato, siano folict -.ncor2 una volta nel vedervi,
rsk
ko
Si
nel saluł6wvi,
benvenuto in cuesta eaEa del Padre c3Y;lune. E (.on
vol salutłama queJta rappresentanza di tutto
cha
di pip cara n ł vo-
stro e al naLtra c=0, perch3 ó guan.° che vt dl pity. beilo e promettarte nei
ia ro1ofli butta,
ar era
AzIone Ontoilcs. Da quenta głavent
bell'ilirizzo tradotło in itailano che accompagnava i lo-
iM
ro bel clono. .1,1anc",ko vediamo (ruef;ta benfaloro r,e1.1. 1 Azione Cattalica Polacca„
cioć l f ior flara, 1a giovantU cattolica, allara abbiamo dotło, non ricordun-
us
do ałł re parole piu appropriate: ".2ardzo Dobze". Dopo aver :Lett° in itslinno
malto
m
eu
il vosto halitindirizzo non pw,:lamo fara oltru cha aggiunger,J) noł to beze,
. con vol. ci congrulialllo, dilr)t ł Isimi figli, con vol sporenze dell'Azione
Th
2
Cattolica, con voi giovani di Azione Cattolica e con tutti quelli che si occu-
eP
pano di vol per far prosperare in mezzo a voi questa fioritura spirituale di
vita cristiana, quale ó e quale deve essere sempre l'Azione Cattolica, e so-
s
oli
pratutto la gioventił di Azione Cattolica. Ci congratuliamo e la nostra congratulazione va anzitutto ai vostri Vescovi senza i quali l'Azione Cattolica nulla
puó faro, nulla pu essere perchó, voi lo sapete bone, essa non vuolo e non puó
ns
hI
essere che la partecipazione dol laicato nelliapostolato gerarchico, e non cló
nella Chiesa che un apostolatu gerarchico. Esso o l'apostolato come Nostro 3ignore lo ha istituito nei suoi Apostoli, in quegli Apostoli di cui i Vescovi di
te
titu
ogi di tutto il mondo e in tutto ił mondo e quindi anche nella vostra Polonia
-in questa, stavamo per dire, in modo particolare- sono i successori. Essd X
sono i centr' naturali, i nessi di riferimento dell'Azione Cattolica; perci()
d
an
non possiamo dire altro alfa gioventii ca łtolica,puivaw, che ha dato una dimostrazione cosi bella e sublime nella basilica Vaticana, net giorno delia Pasqua
come magnifica rivelazione di vita eristiana vivamente vissuta, non 'possiamo
rsk
ko
Si
dir loro altro se non che tutta la loro region diessere, tutta la loro forza
sta nella loro coordinazione, subordinazione e disciplina sotto la condotta doi
Vescovi, successori de li kpi t Apostoli°
Proprio cosi. La vostra presenza ci ispirava questa cosa che avevamo proprio
a cuore di dirvi. -a ił nostro cuore paterno si sente cosi consolato che nol
iM
ci aff.?ettiamo a corrispondere a quello che voi desiderate e domandate dał Padre comune, e possiamo ben dire al vecchio Pedre. .Passiamo a darvi quella Be-
us
nedizione Apostolica che siete venuti a cercare qui nella caca dol Padre comune. La diamo a voi tutti e singoli per ił vostro presente, o recenti spoci, e
m
eu
per ił vostro avvenire, cioó per le vostre famiglie par quello famiglie dalie
quali venite e pili encore per quelle famiglie verso le quali andate, anzi sie-
Th
3
i), ligi, 12-2 (44
<-4
te zJa andati, itztv e di cui siete divenuti giA, capi e fondałori, affinchA
eP
In
queste faMiglie
nel pili lontano avvenire che vi auguriamo lung() prosporo
felice e fortunato, dtxmmvxffirminx duri sempre quello spirito di fede e di pieta
s
oli
cristisna che in un momento cosi solenne della vostra vita vi ha condotto tlił a
tomba dol Principe dozuł Apostoli, al .l'adre comune delie anime vostre,x~ ił
ns
hI
Vicario di Gesu risto, alla Modre comune delie anime vostre, la Centa Chiesa
Romana dalia quale łut-be le altre Chiese dipendono come figlie dalia madre.
Una granda bonedizione a vol exalunni delie
Cristiane di Francja; gran
de nelle proporzioni di quella benedizione che gja avete ricevuta nel tesoro
te
titu
incomparabile dell"educazione crisłiRna che avete ricevuło da (1.1esti buoni łs'ra
telli, XVKYIVX~V~VNYMIXIIMMOMVX/XyKVIWWKVIWXYg£V1a51~ Che i frutti
di questa educazione cristiana si perpetuino nelle vostre fRniglie, che possa-
no
d
an
mat accompanarvi sempre percho non si deve dimenticare che Tddlo steeso, nella
doni
rsk
ko
Si
sua ricchezza infinita non potrebbe faro-un doro piu ricco e piu largo ehe
avete
voi
euale
nona
e
trovate
ouesto dellieducezione cristlana che avete rieevuta
insieme a
nmnxemInctutti i tesori delia ledenzione,avdtwi3nr anche tułte quelle zrazie,
ałułi necessari di cui 12 ChiesR di$pone.
E voi, cari pellegrini pcł acchl, portate rientrando nella vo2tra pfltria, portate nelle vostre cittA, paesi e campagn3 la rostra Benedizione, cosi come
inceichiano particolarmente di portarla i voetri Vescovi che nol cumuliemo
iM
di tutte le noctre benediziotd che possłnno per loro prima di łułto, e poi per
le loro diocosi perchę, benedeł ti i pastori, intendiamo di benedire in essi
us
ił loro grewe. Noi li incarichiano di portnre la Benedizione nostra al loro
m
eu
uceti, ai voetri proti cbo lavo=o y. er vol e per 11 bene delie anime vostre„
per la conservaz łone delia vita e fede cristiana.
Eceo 1.1 rostro voto pas quale. Che la vos-t:ea felo cristlane, oho la vostra vita
crisł iona elano veramente viseute nel vostri eostLi% xu3dmvxinItYrw 1~
04--
Th
4
eP
si perpetuino tra voi
Ivlimiumv*Trxwmt e nella vostra vita quotidiana; e che
di ±x nuova
nó si pordano mai ma ai contrario aumentino sempre ogni giorno
s
oli
1e nostre benediperfezione. Ecco i nostri voti. E voi avete g14 capito che
a tutti quelii
te
con vol, perchą voi la portiate e la partecipia
vxmbsitkuxarx~rwmgvis.
zioni sono Invinurvettxtxtrktvpurviuivmvpuxv17±~daavRvi
col cuore, non potendo
wimmtntv.partemuRvvrIerdlatmuyy che sono insieme con voi
ns
hI
i che non
esserlo di presenza. l'aturalmente, prima di tutto, a quei Vescov
Arcivescovi ed anhanno potuto (ve ne sono, lo sappiamo bona, di Vescovi, di
Benedizione nostra
che un Cardinale) unirsi con vol. Vada aduncue e arrivi 18
te
titu
ł1 con l'occhio
dovuneue voi la voiete. Voi direte a tutti che 11 abbiamo vedu
re eon tutte le nodef cuore e che, insieme con vol., li abbinmo voluti benedi
stre Benedizioni.
la ',rostra
che questa Benedizione resti eon voi ora e sempre, e in tuttp,
d
an
vita.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
Rzym, dnia maja 19,',8 roku.
T-łne.
eP
N. 12`VSA/WD,
s
oli
W s;)re i o nodzi łu dóbr
Archidiecezji wroclaskiej.
Do
pana
Spr";. Zagrnicznych.
ns
hI
te
titu
Prze;;roadziłem z Ks. Biskupem Adnmskim ,;J ,31-v rozmów
podicie dóbr Archidiecezji wrocłaskiej, y zwizku z pi41,22/2/8z dnia 16 lut.o
smem N.
Ks. Biskup Adamski jest zdania, ze spravve stanęła na
martwym punkcie, gdy2. Kongregcja polecil.a za/atienie jej
drogp. polubown?., zaś Kardynał Bertr2m na. to nie zrengo'i,ał
~)y teraz
dotych=s..K. Biskup Adimski obnia się,
zrobił n.cisk na Kongregc ę, to rozstrzygnięcie mogłoby y-
d
an
gdyż tykan nie zechci łby osłabiać finansowo czynnikw katolickich wi\iiemczech. Przed przyjwzdem
do Rymu Biskup miał nawet zamiar złoźyó oświadczenie Konsytwcję Kecloia w Niemeech,
gregcji, i ze w zględu
prosi o o łoż nie decyzji. Biskup projekt taki motywowa ł
pa
rsk
ko
Si
iM
obawę , by spran a się nie xzedani/a. Za pofthednictem
/ata J=sika wpł yna,/em na vIniechanie takiej deklar5.cji,
która mocłaby ,to by uznana za rezygnację.
Zasadnicza jednak teza Biskupa, z okres obecny nie w.daje :się do rozstrzygnięcia sprwy, wydaje mi się słuszna.
m
eu
us
a podziela
T kiego zdania był równiz Ambasad •r
je i prałat JfAlasik. Z punktu wieLenia Kurii ktoicklej
otrzymanie maj@tku Konradowa i Cieszna nie by/(:.;by dostatecznym eiCiwalentem tamgo, czego djecezja ktoicka riioż€ Się
c=om spodziewać. Doprodzenie do tego, by t yj j tai te
zotały potralctoane, lako zaliczka na przyszłe rozrachunki
ki, wydaje się trudne, gdyż, jak dotychczas Kardynał
Bertram nie uznał jeszcze zasady, źe M2 uposażyć djecezję katowick2, a pozatem wymienione dobra stanwlą
s
oli
eP
Th
99
własność kapituły . wrocławskiej, nie zaś Arcybiskupsta.
ns
hI
0 ewentualności rokowa A z Watvxanem na zasadzie art.
XXV' Konlmrdatu wspomniałem ks. Biskupowi Adamskiemu
tylko ogólnikowo. Byłbym wdzięczny za wiadomość, czy
rokov,ania t kle moźnaby poprowadzić pomiędzy Panem
te
titu
Ministrem W.R. -i C.P. a K rdyna/em Hlondem, co da': a/oby
szanse szybkiego jej zakoczenia, czy teź normalną. drogą
dyplomatyczną. Kardynał Hlond będzie tu y cer,:.cu 1 w
razie piervszej evientuainoci, mógłbym z nim sprawę poruszyć, by :)1gotowa/ grunt Rymie. Jeśliby nie og
d
an
miał rokować, to wprawdzie moźnaby użyć jeol '.pły\f,u dla
1:1-z ciwwagi wpływowi Kardynała Bortrame , ale Ksi;Idz
Prymas nie miałby formalnej podstawy do ingerencji.
kaźdym bądź razie ks. Biskupa Adamskiego uprze-
rsk
ko
Si
dziłem, źe będę rozmawiał z Krdyna/em Hlondem zarówno
co do odzia/u dóbr Archidiecezji wrocłaskiej, jak i
o k4estji maj;ltków Konrado:o i Clesmo. Być może, źe
Ks. Biskup Adamski porozumi się KYmież z Kardynałem
Hlondem przed jego wyja;dem do Rymu.
iM
/-/
Janikowski
m
eu
us
Charg' d'Affaires.
/,
ik962
„
Th
L. 31)Zi.
lb. lutego 1.36r.
17V.36
eP
Monsignor
Ambasada R. P. przy
s
oli
Janasik, Audytor Sanctae iotae
Sto;ie:- f.posloNkiej
N../f21.Viil
ns
hI
WPsziło
o m a
łaskawy Księże Prałacie!
te
titu
Zdaje mi się, że trzeba by dać znak życia wobec Stolicy Apo-
stolskiej w kwestii wroc ławskiej.
Ostatnia w tym względzie korespondencja jak Ksiądz Prałat
stwierdzi z akt Swoich szła w tym kierunku, że 6'w. Kongregacja Soboru
d
an
poleciła Ordynariuszowi wrocławskiemu i katowickiemu porozumienie
się w kwestii rodziału dóbr i przedłożenia-w. Kongregacji swych propozycyj. Na to Kardynał Bertram odpisał, że prosi o zw łokę z rozmaitych powodów, my zaś wysłaliśmy do
Kongregacji w tej sprawie także
rsk
ko
Si
osobne pismo. Ponieważ jednak od ostatniego pisma wAynęły('Jwa lata
nie chciałbym, aby Kongregacja uważała, że zrezygnowaliś my z naszych
pretensyj. Stąd mniemam, że może byłoby wskazanym posł ać do Kongregacji Soboru i Sekretariatu Stanu list, w którym poprosi się o dalszą,
zwłokę w załatwieniu sprawy, uzasadniając ją stosunkami w :riemczech
iM
i pragnieniem by w okresie, w którym Kościół katolicki zbyt wiele ma
w Niemczech trudności nie zajmować _ Ordynariusza '-ih-•ocławskiego naszymi
us
sprawami, że jednak wrócimy do kwestii, gdy warunki będą więcej
uregulowane.
m
eu
O ile Ksiądz Prałat podziela moje zapatrywania by łbym
wdzięczny za, skoncypowanie odpowiedniego listu, który wys łać
jeszcze praunę przed wyjazdem do Rzymu. Do Rzymu zaś przyb
ędę na ,
- więta ielkanocne "ad limina'. Zobaczymy się
wówczas i pomówimy o
rozmaitych
sprawach.
i,
Łączę mile pozdrowienia
s
oli
eP
Th
n
szczerze oddany w Chrystusie
ns
hI
C
i 3ku -n
Katowic
b
O
te
titu
:;74Y 7Ć
•--st
fl/ 7' 0 G4"a--1-1
,
7Ł
fy •
~7;1 '7 •
r"7
7'1
4 o_wpi7 • ,
"
4~4,0vie.:y
pŹ ł
,
'
ł
2
d
an
I
1
re,4":~s
a 1-7L'2
7;":1‚
-4-£.-7
:''"4 •
4"
ć
rsk
ko
Si
.."4/4-~
'<V 2:
e-e."
GI-d-.441,
i
‚—~ •
47,"242~-7
L
Li.„-zł •
* r'
o-c-c-i
0,
i4v z..: 1,
m
eu
ti7•
'41-4.4.,
us
iM
I 0-,
4-fó
OQ,
NEUGABTEN 27.
91.11L/G/1/13
eP
Th
Nr
.1V.
GDAŃSK, dnio
KOMISARZ GENERALNY
W GDAŃSKU
W sprawie
;>oufne.
udpis ołn.vu'147,
s
oli
1/MS7 P•
I_• _
2„/Ambasdn
Stol.kposł.v j:zyffiie.
Po
ns
hI
Paxi? j_ni.stra 44)ra'w Zaranienych
A13basada R. P. przy
w :arszawie
.1,oliey A
(os olskiej
te
titu
VeS7:70 11111a
zaszczyt donieó Panu !,,l_nisłr wł, te v; dnikch
od 20 do ;"4 bm. bawił w „kla'sku Nuncjusz Apostolski w 11:#1..
SCe mons.Oortes. O przyjeździe nuncjusza zos-i-.a
Generalny uprzedzorj przez \.biskup ':'Rourke we włoł ek
d
an
19 bm. Biskup zaznaczył, Źe A.zyta nucjusza ma charakter
pry watny•
uz-isk;.inych przez Komisariat (enen'tiny
rsk
ko
Si
C44t,ś
o ci
nunciusz był z wizy % u Prz:7denta (.natu
sera. eri rEt4tni wziąk rólmiet, wraz z dwoma innymi panami
z ;senatu, udziak w obiedzie, jaki o(')LJ, się dla nuncjusza
u
.J3S;;12
0—fiburke.
roznovecb, które nuncjusz prr epro-
wa. dziŁ z przedstawic,elami :3,netu, poruszona by Anka spra,
via kandydatury Y„Sawic.,kieo ne stbnowisko b, skupa-ordynariu,
iM
sze f--dei-1skier:o. Ze strony , :netu miano ka ł eor:,[cznie oświad,
czy, te ,>enet, nie kwestionując zresztą przynnleżnoci
us
wickieo do nerod,,,wcci niemieckiej, sprze(lwi 3. sio nor?_ina,
m
eu
Drukarnia Państwowa nr 95783.
/1(5
Th
-2-
eP
ch arakterze wyj-
,-daka obywatela polskiego.
cji nn biskupn C;o '^'
s
oli
ścia komprom sowo ;o min/ natomiast p.Greier su:erow, pozostawienie biskup O'fiourke na dotychczaso wym stanowisku.
piątek popoudniu odbyko się u biskupa zebranie wszy; ł-
ns
hI
kich księk. w (1-daI.Isku, do Adrych nuncjusz prwn(;;ił, kouunikując mu wezwnnie Ojca 'z'vg, do utrzymywania j.dno:3ci i
:obee
trudności, z jakimi Yościók katolicki zmuszony jeLt wdczyd obecnie również i w Gda:sku.
te
titu
sobotę nuncjusz zvfie("sieł kilka kocioków i kl ,'„zor3w,
w tej liczbie kościoy polskie 'hrystusa rróla w -W1a1.4 ku i (Jw.Sta,
nisaawa we Wrzeszczu.
niedzielę nuncjusz optici qdaJsk, udjąc się samocho-
d
an
dem do Pełplina.
stosunku do mnie nuncjusz ogranic',v/ się
z/oenie
biletu whyłowego w dniu wyjazdu.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
te
titu
ii[tti,Q.2/4*
g
ra,b tag
d
an
cS,
A04
vt~
e;telez2ikv's-d;',€:7<9(fer72‚
.
S
: The Polish Institute and Sikorski Museum
Th
Rome, le A4a1 19R8.
N. 122/A/29.
eP
•
ns
hI
s
oli
EITlinnce
te
titu
Je v1A:szs de recevoir la carte t: :e Votr Eminence
n deignó de me fnłre prvenir aujoure,hul et ie m9 em..
presse dlexrimer mn grl:ztitude pourcette
blenvelnnt souvenir de Votre Eminence le jur de 181
fte
de Pcione.
d
an
Je sA.is cette oceRsion pour prier Votre
de blen vouIoir gróer
3111PhFlwes de n trs
et resectueue consłUrtion, y,,.•c 1›,Que1le je suls •
rsk
ko
Si
de Votre .at inence v'rendissime
le tz4Z)^ huinbłe et o/gisrit serviteur
A Son Emlnence
SecKt,:dre
c",:u VaLican.
m
eu
us
Au
Eugne P5 -?, 311.
de R '':nintet69
iM
le
te
titu
r
3. IR 4
d
an
i
141,192(47
nseaata Cnej
4:144. 4:01 r a aL(
bi* ~trel< ca blee
ICC4( iy,
/0)
5
ylict
G9.44._t
Si
t: The Polish Institute and Sikorski Museum
z
Th
Rome, lm 4 1k11. 19Z8.
s
oli
eP
Ełninence Wvi rendissime,
ns
hI
Je vlens do recovOir les f::11eit,tions flve Votre
Erfilnence a daign do .me faire pnrvenlr et jtempresse
dYexprlwer mn 6rtitude pour cette mnreue du bienveli-
te
titu
lant soi venir do Votre SA.new:,e le jour de 1
te
nationale de :t'ológne.
Je slAs cetto occasion pour prier Votre łkainence
de 'hien voutir
surnnees de ml trhs !Plute
Je suls
d
an
et re2Sctuew3e ccrnsidration, 5VC
do Votre Emlnenco f:tv(
,rendissime
le łrs hwrbie et obAssf?,nł serviteur
lo erdinal E. Pe1.1ewilnott1
4
R O W
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
A. :òn "Irtlinewe
A:44 i 122-1
AL.4,4,Ł ć €1
MINISTERSTWO
Th
SPRAW ZAGRANICZNYCH
Warszawa, dnia (m a i'a
eP
Ur.P.1.W.122/ 438.
1938 roku.
/l©g
Poufne.
I Ambasada R. P. przy
s
oli
Sioile3 Apostolskiej
N.
ns
hI
Weszio dnial : T:6% Nawizujc.do pisma swego z dnia 11.X11.37.
.
. II'.......-.........—.........._,:iir....E
..
I..122/74/ 37, Ministerstwo Spraw ZagranicZnych komunikuje,ż e
•
stosownie do zobowivzania zaciQ.gni ę tego
w nocie do Nuncjusza Apostolskiego z dnia 9.X11.37.
Ur.P.1.7.122/74/37 - został popis :Sny dnia 24.111.b.r.
te
titu
/a wi ę c przed up łyni ę ciem terminu 4 miesię cy/ przez
p.Ministra Swi ęł osławskiego i Kardynała Hlonda,ustalony
ad referendum
i Stolicy ',.postolsiej tekst umowy
pomi ę dzy :stolicą, Apostolską, a '''zeczpospolitę, Polską w
d
an
sprawie zlem, koś ciołów i kai?Lic-ourliokich,kt3rch Kośció ł K.Aolicki został pozbawiony przez
Rosj ę .
Rada Ministrów na posiedzeniu z dn.24.III.1938
rsk
ko
Si
tekst ten przyj ęłaa konsekwencji,ostteczne podpisu
nie odnoś nego ukł_Ldu jest już tylko zale żne od otrzymania w drodze oficjalnej zawiadomienia,i ż Stolica :postolska również aprobuje tekst wynegocjo,rany ad referendum
przez Kardynała iflonda i Ministra Swi ę tosławskiego.
Tekst musiał by ć zapewno już 'Iatykanowi dostarczony
Do Pana
w R.,4yiaie.
Wz. Nr 10.
m
eu
przy Stolicy Apostols i J
us
CharE6 d'Affaires a.i.
R.P.
iM
przez. Kardynała Hlonda.
Upow,9.ż niam Pana Charge d'Affaires o poinformowanie
o powyż szym Sekretariatu stanu.
s
oli
eP
Th
il#1411,
PODSEKRETARZ STANU
te
titu
ns
hI
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
eP
Th
Rome, 1e 13 Mai 1938. -
N. 122/SA/Z2.
s
oli
ns
hI
Conformóment aux obligations assumóes dans la note
adressóe Son Excellence le Nonce Apostolique
122/74/37, un accord
en date du 9 IMcembre 1937 N.
te
titu
relatif aux terres, óglises et chnpelles ex-unintes, confisq&es ')nr les autoritós russes l'Eglise Cathollque,
Mrs dernler per Son Sxeellen
n etc sig& N Varsavie/ le
ce Yr. Sisiętos/a*ski, Ministre des Cultes et de l'instruction Publique d'une part et Son Eminence le Cardinal
d
an
August Hlond dó l'autre.
Ce texte , ótabli want l'expiration du dólal de
inois , n ótó redigó ad referendum du Sint-Sige et du
Gouvernement Polowls. Le Conseil des 'Anistres dans sa
sónnce du 24 Mars 1938 a adoptE le texte de l'eccord
rsk
ko
Si
pr4c1t.
consóquent la sigwAure de l'ecord dófinitlf,
reletif aux terres, óglises et chapelles ex-unintes en
"ologne, n'est subordon&e qu'z). l'approbntlon officlelle
du StAnt .(21bge 3 llógard du texte on que_tion.
m
eu
us
iM
WARSZAWA, dnia
Th
MINISTERSTWO
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT
eP
,'01.1łyczny
Tajne
WYDZIAŁ
Orkniz.w-: i 'iędzynar od
Nr
P. ł. s 115/Gd717/:'8
Me wMMr ar, ••or
V,/
Ambasada Ii. P. przy
W sprawie
s
oli
toł icy Apostoł kiej
obytu Nuncjusza
w- -.G a-ts- ku.
N. 1QQ/Sa. 3.
W odpowiedzi na Nr
z dn.
weszło dnia 2.. 7.34
ns
hI
Załączników
•
Navd.z4zu:łi,c do i i :ima
.~1
aria Komiigar za Geru rabiego
. IV. br.. Nr. '.:.115/Gd/1/3.3,
R.. P. w (7,cb.sku z dnia
te
titu
zalz,c.ze.
,,-r rzesyła
Mini st o-rstvi o`:;fara. Zagraniezl,_
niu do ()ufnej ti.ado:,no (..; i od I is notat ki z ro z ,Tay
P. Ministra 13eoka z Nuncjuszem ,-1tor ł osim z dnia 2 bm.
oayro kł or
d
an
Departame
3..n gra
Do Pana Korni sar
VI
og o R. P.
GdalSsku
2/ Do Amb;.3.sady R. P.
przy Stolicy p wAois.1, i. ej
m
eu
us
wRzyni
iM
S SS S
rsk
ko
Si
1/
rolit,
Wz. Nr 8.
- .T. .11VG(1/17/38
Th
Zał. ad.
Gabinet Miniqł ra
Tajne
u
w sprawie rozmowy Pana Ministra Becka z Np.,ncjuszem
Apostolskim ,',̀ortesim z dnia 2 maja 1938r.
s
oli
eP
No ł atka
Sprw.-:y gdaiiskie.
ns
hI
Greiser w rozmowie z Nuncjuszem upierał się przy
.sprawie uzyskania zP•ody Sine atu na kandydaturę ewentuśLlnogo Biskupa (1..k,
podkreślajb, że kandy , lata łat«
te
titu
wiej znale ś6 j o r,qf w Niemczech.
1\7„Jicjusz od °wiedział, ż e nie znajduje podstawy
prawnej dla ],łćre j Stalica Apostolska musiałaby uzy skiwać zgodę Senatu na ewa, decyzję / brak konkordatui, na
d
an
co Grosbr dosyć ostro miał odpowiedzieć, ż e sytuacja
faktyczna dostatecznie uzasadnia jego stanowisko, nie
zależnie od strony :raxrnej i',aga,dnienia. Zaznaczył przy
tym, że kandydatura ks. Sawickiogo był aby złe widziana
rsk
ko
Si
przez Gdallsk.
Uuncjusr:, jest zdania, ż e trzymanie A la longue
Biski.pa 0 9 Bourke jest niewskazane, gdyż wykazał on
wielki brak decyzji i słabość w sprawie parafii persona]. ych i przez to się skompromitował .
T,Vobec Greisera Nuncjusz wyrazał si ę ne ,-aty nie o
iM
obs dzeniu stolicy bisk piej ,e'dai- skiej przez obywatela
niemieckiego. Pan Minister i od łrzymał go w tym riasie,
us
Pan ::inister również podkreślił wobec N1,1ncjusza,
m
eu
ż e uv,-aźa, iż jego kontakt z Komisarzem reneralnym
był nie - ystarc
ollociażby ze wz iędu na fakt, ż e
'W,/
Polsk-a,
cipra, y zw' ran Lczno olnog o
2ta• yr a.
ar
ie za
zajmuje
ujus z Y
ż a siQ t o -,-Y.'»OM ą W ty i,
Nuncjw-:,,z się okr-','
sprawami
s
oli
eP
Th
4/15
ał,
skazy. a3•_, ż e złożył bilet i że sądził iż to jest
tarcza jąc e.
ns
hI
O para riael? personalny uh ni e by ło mowy, i;a1widocz
ni ej sprawa ta jest uzale in, 5. ona od zmiany na stanow:' ku'
Bis kupa.
ł./ M. Lu.'-d. el'sk i
te
titu
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Ai ii
A ,Lit,,
maja_192.8 r-
WARSZAWA, dnia
MINISTERSTWO
Th
SPRAW ZAGRANICZNYCH
:olityczny
Org.Międzynarod.
DEPARTAMENT
eP
WYDZIAŁ
Nr1'.1:1.1122/31/ 38
N. 1Q,2/,Seti li.
W odpowiedzi na Nr
z dn.
TAJNE
podziału dóbr diecezj Stolicy Apostolskiej
wrocławskiej.
s
oli
W sprawie
Ambasada R. P. przy
Weszło dnia
ns
hI
Załączników
71
2%.7,
odpowiedzi na pismo Ambasady z (Inia 2 maja b.r.
Lr.122/SA/26, Ministerstwo Spraw Zagranicznych komunikuje,
te
titu
iż zasadniczo sprzeciwia się rozciąganiu korespiriimli.
Kardynała Hlonda w sprawie rokowań konkordatowych poza ramy ustalone w wymienionych w swoim czasie notach między
Panem :,inistrera Beckiem a siuncjuszem IT,armaggi.
tej sy-
tuacji nie należy angażować co do tego z kim ewentualnie
d
an
prowadzilibyśmy rokowania na zasadzie art=VI.Konkordatu.
Natomiast Ministerstwo Spraw Zagranicznych uważa za
słuszne i wskazane, by Ambasada prowadziła, przy ewentual-
rsk
ko
Si
nej poufnej pomocy Kardynała Hlonda, dalsze badania co do
najskuteczniejszego sposobu załatwienia sprawy podziału dóbr
djecezji wrocławskiej, oraz co do tego, czy jest obecnie
rzeczą wskazaną,dly też nie, rzenosić sprawę na płaszczyznę
art.=Konkordatu.
iM
Do
Ambasady
P,Z
m
eu
us
Wicedyrektor
Depar amentu Politycznego.
Wz. Nr 8.
(
Odpis
Th
Ambasada It. P. przy
r,ti st er st w o
Spraw :i ewnę trzny ch
Stolicy Apostolskiej
eP
N. Ą
Nr. PE 13/8/41/38
arszawa, dn. 17 maja 1938r.
s
oli
Działalno ść duch ow i exls twa
w -Polsce.
. 1T S
Wesz% dnia
t ali c i ego,'
O U h
Do Nru. P.I. . 122/17/38
Do
ns
hI
Departament Polityczny
ar sz aw i e
ai III k «II
it
te
titu
Nawiązuj ąc do treści notat ki prze słane j przez
ste rstw o Spraw Zagranic mych Ambasadzie P.. P. przy
w trzn.ych
Stolicy ,',postolsk lej Ministerstwo Spraw enę
uprze jm.h3 pro.si o p oinformow»atriie w 'a i 1, o-rIkretny soim ust ęp, doie :rz:-.1-k
y na
a wykorzystan
al. wykorzystany
só
,aw
i
tyczący akcji an ' '7komun1st .70 e
tych
po
-z
ło
sz czeFólnosc i jaki oddźwięk znalaz
Sprawa ta znajdzie niewątpliwie swe odbie ie w działalnosci , ustosunkowaniu itd. duchowie ństwa w kraju
i z tychż e powodów dla Min. Spraw ',.'Tewn. koniecznym ;est
posiadanie cał okszt ,łtu odnośnych informacyj w dane
) sprawie.
/-/ Jerzy Krzymowski
Naczelnik : yd z łał u.
d
an
Nr. P.
122/35238
rsk
ko
Si
MINISTERSno
ZAC.RANICZNYCH
T-arszawa, dnia / maja 1938r.
Poufne
DO Ambasady R. P.
IM
ON« 01111-
m
eu
w Rzymie
us
iM
Naw iązu ac do i sina swe o z dnia 17.11. br.
nist ers wo Spraw Zaran:ic z.7: 122/W38,
I
.
Nr P
nych przesyła pow2sze do w adomo(c ł z p,rosbą o
o które zapytuje 1:L'in-ist e stwo
udzielenie wyja śniell
Spraw ':. evintrzny ch.
UłCEDYREKTOR
7.[T POLITYCZNEGO:
DEPART'
„14,
azer-,
dnia
WARSZAWA,
MINISTERSTWO
a.]
938
rc
Th
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT
Protokół Dyplomatyczny.
eP
Pilne .
W YDZIAŁ
• .f) •
Nr
... łistun.a_Rrazydentn
(jca Swietego.
s
oli
W sprawie
4
W odpowiedzi na Nr
z dn.
4.
ns
hI
Załączników
Ilinisterstwo Spraw Zagranicznych prze-
i Ambasada B. P. przy
• Stolicy Apostolskiej
36.
Weszło (1:. 3, 15 .75:3
J
załączeniu pisma Pana. Prezydenta R.P.
do Ojca więtego,,ystosowane y związku z uro-
te
titu
N° 11U/Sail
syła
czyotoóciami ku czci Sw. Andrzeja Roboli,
wraz z tinmaczLniem dla Sokretriatu Stanu,
z prośbą o złożenie w Watykanie według przy-
d
an
jętych z;-yczajów.
rsk
ko
Si
Za
Do
Pana Char(1) d' Affaires R.P.
m
eu
us
iM
wRzymie.
ępca Dyrektora Protokołu.
Wz. Nr. 8.
. 1414 12Q k4-
44
s
oli
eP
Th
Ojcze Swięty, Przeznaczenie relikwii Swiętego Andrze-
ja Boboli dla stolicy Panstwa Polskiego daje Mi okazję do
ns
hI
wznowienia wobec Waszej Swin,tobliwo ści wyrazóv, Vojej,oraz
całego Narodu Polskiego wdzięczności. Zaliczenie w poczet
Swiętych Polaka, wielkiego męczcnnika,który już i dawniej
te
titu
był w sposób szczególny czczony przez Naród Polski,wiązaó
będzie to,co było piękne i szlachetne w Ty.zeszłoóói z zadaniami doby obecnej. Heroizm Swiętego Andrzeja Boboli,który
nasza Switobli.ośó,jako Namiestnik Chrystusowy, raczył
aktem kanonizacyjnym sbwiordzió, stanie się na wieczne
d
an
czasy przykładom,pobudza>cym duchowe wartości Narodu,
którego tan Swięty jest Patronem, dla dobra wiary i chwały Polski. Proszę,by :asza Swiątobliwośó zechciał przyjąć
rsk
ko
Si
wyrazy najzIębszej czci i holdu,z którymi pozostaję
Ojcze Swięty
Waszej Swia4 tobliości
/-/ szczerza oddany syn
Ignacy Moscicki.
us
iM
Dan na Zamku Króle skini w 7arszawie,dnia
9czerwo
roku tysięcznego dziewięćsetnego trzydziestego osmego.
m
eu
t,
eP
Th
Traduction,
s
oli
Trs Saint Fere,
destination des reliques de Saint
ns
hI
Andr6 Robola h la capitale de l'Etat Polonais Me fournit
l'occasion de renouveler a Votre Sainteł6 l'expression de
Ma gratitude ainsi que de celle de toute la Nation Polonaise. La mise au nombre des Saints d'un Polonais, grand
te
titu
martyre, qui autrefois d6jb. 3tait particuMrement v6n6r6
par la Nation Polonaise, cr6era un lien entre tout ce
qu'il y avait de beau et de noble dans le passś et les devoirs de l'heure pr6sente. L'h6roisme de Saint Andr6 Bobo-
d
an
la, que \Tatr° Saintet6, comme Vicaire de J6sus-Christ, a
12/
daign6 confirmer parCacte de canonisation, deviendra pour
1'6ternit6 un exemple animant les forces spirituelles de
la Nation, dont ce Saint est le Patron, pour le bien de la
rsk
ko
Si
Foi et la gloire de la Pologne. Je prie Votre aintetć de
bien vouloir agi-6er l'expression de Ma vJn6ration et de
Mon hommage les plus profonds avec lesquels Je demeure
touj ours
Trs Saint 1:>re
iM
de Votre Saintet3
/ -/
le trs d6vou6 filc
m
eu
us
Ignace Mościcki
Fait ąu Chateau Royal, a Varsovie, le 9 juin mil neuf
cent trente huit.
Th
MINISTERSTWO
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT
Ambasada R. P. przy
Pol i t yc Z11y
eP
dzy i ailIłodc[,;,4
WYDZIAŁ
czerwca 19331
WARSZA A, dnia
j ne
i
P. I.. 122/44/38 Weszlo dnia
Nr
Układu z atykanem
kościołów i kaplic .r)owlickich, których
Kat-olicti z'
ostał pozbawiony przez Rosję.
W sprawie
s
oli
W odpowiedzi na Nr
z dn.
4.—
ns
hI
załączników
Mimi st erst wo Spraw Za firan icznych przesyła w
załączeniu :
1/ odpis podpisanego przez Pana Ministra Becka
te
titu
i :Tuncjusza 'iortesi w dniu 20 bm. Układu między Stolicą Apostolską a Rzecz ąpospolitą Polską w sprawie
ziem, kościołów i kaplic pounickich, których Kościół
Katolicki został pozbawi ony przez Ros
d
an
2/ odpis poufnych notwymienionych mi ę dzy Panem
Ministrem Beckiem a Nuncjuszem. "Forte sim, w uzupełnie.
DIA1.
wyiuienionego Układu.
3/ Odpis pro memoria z ayjaśnien udzielonych
rsk
ko
Si
przez Pana fil ist ra Sw iq t os/w,. s ki ego Kardynał owi
Ulondmi w sera ach wiązanych z brzy sz łym wykonaniem
artykułu VI Układu.
Równo cz eś n i e Ministerstwo Spraw Zagranicznych
podaje do wiadomości Ambasady, iź mimo upłynię cia
iM
terminu na wnoszenie pod obrady nadzwyczajnej sesji
Sejmu i Senatu projektów ustaw, niemniej jednak na
sk*tek osobistej interwencji Pana Ministra Becka,
us
który chciał dać wyraz swej przychylności wobec Nun-
Do Ambasady R.P.
w Rzymie
m
eu
cjusza Cortesi, Pan Prezydent Rzeczypospolitej zgo.
./
Wz. Nr 8.
10
eP
Th
dz ił się na włączeniu do spraw , które mogą by ć przedmiotem
obrad SeDmi i Se:n.atu podczas biężąc , j sesji nadzwyczajnej,
s
oli
pro j ek tu ustaw y o zatyi or az eniu wyż e j wy rlien i onej; o Układu,
cody re ktor
Dera r cu-rt r tu Po 1 iti.? c o rfno :
4
te
titu
ns
hI
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
1242-
11*-
ns
hI
s
oli
eP
Th
ACCORD
ENTRE LE SAINT-SIEGE ET LA REPUBLIQUE DE POLOGNE AU SUJET DES TERRES,
EGLISES ET CHAPELLES EX-UNIATES, DONT L'EGLISE CATHOLIQUE A ETE
PRIVEE PAR LA RUSSIE.
te
titu
SA SAINTETE LE PAPE PIE XI ET SON EXCELLENCE LE PRESIDENT DE
LA REPUBLIQUE DE POLOGNE,
Animćs du dćsir de rćgler la question des terres, ćglises et chapelles exuniates, dont l'Eglise Catholique a ćtć privće par la Russie,
ont rćsolu de conclure, en exćcution de l'Article XXIV al. 3 du Concordat
entre le Saint-Sićge et la Rćpublique de Pologne, signć a Rome le 10 Fćvrier 1925,
un Accord y relatif et ont nommć a cet effet pour leurs Plćnipotentiaires respectifs, a savoir:
d
an
Sa Saintetć:
Son Excellence Monseigneur Philippe Cortesi, Archevćque de Sirace, Nonce Apostolique a Varsovie;
Son Excellence le Prćsident de la Rćpublique de Pologne:
Son Excellence Monsieur Joseph Beck, Ministre des Affaires Etrangćres,
rsk
ko
Si
lesquels, aprćs avoir ćchangć leurs pleins pouvoirs, trouvćs en bonne et
due forme, sont convenus des dispositions suivantes:
Article I.
Article II.
us
iM
Par dćnominations: „terres ex-uniates", „ćglises ex-uniates", „chapelles exuniates", qui se trou'vent insćrćes dans le prćsent Accord, il y a licu d'entendre
les terres, ćglises ou chapelles 4ant appartenu jadis aux personnes juridiques de
l'Eglise Catholique du rite uniate, situćes sur le territoire de l'Archidiocćse de Wilno
et des Diocćses de: Łomża, Pinsk, Podlasie, Lublin et Łuck, et qui ont ćtć donnćes en jouissance a l'Eglise Orthodoxe ou aux personnes juridiques de cette:
Eglise en vertu de l'Ukaze Impćrial en date du 25 mars (6 avril) 1839 (publić
dans le Rk.cueil Complet des Lois du 25 juin 1829 N-o 12467), de la dćcision dui
Saint-Synode en date du 13/25 avril 1875 aprouvće par l'Empereuur de Russie le \i
1/13 mai 1875 et pubłiće le 7 mai 1875 (Recueil Complet des Lois de l'annće 1875
N-o 54670), ou bien en vertu des Ordonnances y relatives du Gouvernement russe..
Article III.
m
eu
Le Saint-Sićge renonce en faveur de l'Etat Polonais aux droits qui revien•draient a l'Eglise Catholique sur toutes les terres ex-uniates, mćme si ces terres.
feraient l'objet d'un litige ou si elles se trouveraient en possession de l'Etat ou
d'autres personnes.
1. L'Etat Polonais assure de Sa part l'Eglise Catholique 12.000 hectares
de terres pour la dotation des Menses ćpiscopales, des Chapitres, des Sćminaires
diocesains et des bćnćfices paroissiaux dans l'Archidiocćse de Wilno, ainsi quedans les Diocses de: Lublin, Łomża, Łuck, Pińsk et Podlasie.
fLitił )-2,?/
eP
Th
—2
ns
hI
s
oli
2. Sur le comptc dudit contingent de 12.000 hectares sera portć environ
9.120 hectares de terres, se trouvant actuellement dans l'Archidiocse et les Diocses susmentionnćs en possession ou jouissance des personnes juridiques de
l'Eglise Catholique et non acquises par elles a titre d'achat. L'Etat Polonais reconnait lesdits immeubles comme proprićtć de l'Eglise Catholique a partir de la date
de l'entrće en vigueur du prćsent Acc'ord.
3. En outre le Fisc Polonais pajera a l'Eglise Catholique a titre d'equivalent
pour environ 2.880 hectares de terres, qui manquent au contingent prćvu a l'alinea 1
du prćsent Article, une somme de 2.500.000 zł en obligations du „4% Emprunt
de Consolidation" — valeur nominale. Ce paJement sera effectuć dans un dćlai
.de deux mois a compter de la date de l'entrće en vigueur du prćsent Accord.
Article IV.
te
titu
1. Au cours de 4 ansa partir de la date de l'entrće en vigueur du prćsent
Accord l'Eglise Catholique procćdera au partage des terres, dont Elle devient
proprićtaire en vertu de l'Article III du ,prćsent Accord, en adoptant pour la dotation des Menses ćpiscopales, des Chapitres, des Sćminaires diocesains et des bćnćfices paroissiaux les normes prćvues a l'Article XXIV du Concordat entre le
Saint-Sige et la Rćpublique de Pologne, signć a Rome le 10 Fćvrier 1925.
2. A cet effet l'Eglise Catholique pourra effectuer librement des transactions
des terres entre les Menses, les Chapltres, les Sćminaires diocesains et les bćnćfices paroissiaux. L'Eglise Catholique pourra, en outre, acqućrir pour eux ,d'autres
sources des terres, d'une quantitć globale ne dćpassant pas toutefois la quantitć
qui au cours de ces transactions a du en e'tre vendue a des tierces personnes.
d
an
Article V.
Article VI.
rsk
ko
Si
A partir de l'entrće en vigueur du prćsent Accord, l'Etat Polonais reconnait,
en outre, comme proprićtć de l'Eglise Catholique les ćglises et chapelles ex-uniates
avec presbytkres, jardins des presbytkres et les cimetikres ex-uniates, qui sont
la date de la signature du prćsent Accord en possession ou jouissance de
l'Eglise Catholique.
En ce qui concerne les ćglises et chapelles ex-uniates se trouvant en possession de l'Etat et non en jouissance de l'Eglise Orthodoxe, le Gouvernement de
la Rćpublique de Pologne s'engage a continuer de poursuivre l'examen des conditions dans lesquelles elles se trouvent et de les transmettre a l'Eglise Catholique
dans tous les cas ou ce sera possible.
Article VII.
Article VIII.
L'Etat Polonais renonce a toute rćclamation concernant les payements qui
n'ont pas ćtć peNuts et qui seraient dtis a l'Etat du chef de la jouissance par
l'Eglise Catholique des terres faisant objet de cet Accord.
m
eu
us
iM
1. L'inscription dans les registres des hypoth&lues du titre de proprićtć des
personnes yuridiques de l'Eglise Catholique sur les immeubles qui font l'objet du
prćsent Accord, aura lieu sur base d'une dćclaration de l'Ordinaire compćtent,
qui sera certifiće en ce qui concerne les terres dont il est question a l'alinća 1
de l'Article III du prćsent Accord par le Ministre de l'Agriculture et des Reformes
Agraires et en ce qui concerne les immeubles mentionnćs aux Articles V et VI dudit
Accord par le Ministre de l'Intćrieur.
2. La dćclaration doit contenir une description detaillće de l'immeuble ainsi
que l'indication de la . personne juridique ecclćsiastique ou rMigieuse au nom de
laquelle doit "tre faite l'inscription dans le registre des hypothques.
3. Les dćclarations des Ordinaires ainsi que les inscriptions dans les registres des hypoth&ques faites sur la base desdites dćclarations, sont libres de
droits de timbre et de frais de justice.
4. Les frais des conservateurs des hypothques seront supportćs par les
•
,Ordinaires.
.122/42/38.
eP
Th
juin 193.
Varsovie
nildontiol.
ns
hI
s
oli
xcellenco,
_ccord entre le ,›Tainł. iAge ot
,n ne r.,:1>Lnł
la Aópu,
do Folor;no au sujet des terres, óglises ot
chapelles ox-uniutes, dont 1 .ulise ,3ałholique a ótó pri.
ussie, sir m; . ursovie le 20 juin 1936,j'ai
te
titu
l'honnour je conmuni,iuer
rotre ,;xcellence ce ztui suit:
Cułho.
1/ he payemenł tuir le Fisc Polonais
lique de
on obligations de "4/0 4prunt Je
Consolidał ion" - valour u-iinale, próTu
l'alineu 3 do
d
an
.rticte III dudi ł r:cord, ser u effectuó dans les COD4i,..
tions suivantes:
a .es obligations soront romises avec le coupon ,ui
rsk
ko
Si
la dało de 1'enłr6e en vigueur do l'-ccord sera lo coupon courant et ł0118 fes autres cou.ons suivanłs y arfó
"
rgnts. Ja valeur globale du cou on .:-ourant pour le d lai
dał o le 1.'enł re on vi;;uour de ł' ccord,aprhs
jusqu'
urrondissement, on plus jusqu'i'l. concurronce de .50 sk., sera
d=.;dui łe do la sommo le 2.500.000 7.1.puyóe en otlipations.
iM
b/ Lu roni» des oblicałions sera effechu;e par leur
Varsovie dans un liou indi,lu,.; par l'Olise
Cortosi
m
eu
arion jxcellence
Monseigneur
.rchevque de
1.;once _postolique
us
Ges obligations soront mises - la disposition de
Th
L/
l .sstiś co dlai, los o,ligałions pourront atre
ralisLies
pour une somme no 3ópassant 'as au cours
d'un mois te
tint de
z41. dc val.eur nominale.
s
oli
eP
głise Chtholique (aui n'abordera pas leiw vent
e oventuelle avant
du d ;Id de 6 mis compł er do
la dute de la remisu de ces obligations ,.;41t
c/
ns
hI
otArations ne peuvent tre venJuk,u' la
:knirse des valeurs do 7arsovie. Les diss
osi łions quanł
te
titu
la vette, avec indicc.t.ion do l'instił utio
n
raLuvra
l'or,re ,'effactuer la transuction, levront
atre partt,:es
la connaissance du ommisaire de l cito
bourse.
disnosiłions ev -mtuelles (.3uanł
la verde des oH.iał ions,
d
an
dont 144 valeur nor-in ale df;passerait la
norie monsueile 2e
Z00.000 zł., no ourront avoit licu que
d'accord avec le
Com-gissaire do la L,ourse ou son adjoin
ł.
4 :u 1,
les
de l'artiele I de l'.accord concernani
f =lises ex-uria'ee qui se trouvent
possession do
et non on jouissance (1,)
rsk
ko
Si
rthodoxe, le ou.
vernement Polonais s'env.a e . transferer
L pleine
Oatholik,ue. ds l'entr,e cn vi;lieur de
cord, des lej óglises suivantes:
Oszczów, /starai, Va/k6w
iM
Ubrodovice, Zaborco, Jarosavioc distrieł
do Hrubieszdiv,.
voióvodie du Lublin,
Po,liodów, Nedażów,
Michak6w,
Pallk6w, )atrów disłrieł de 'tomaszów - voiG
vv ie de
us
Czernieyv, et robokowice distrieł de
Chekmsk voievodie
dc
Po tonka districł de Jokkoxlsk et -ugusł ów
voivodie e >iaijetok et Cerkwka distri
ct de kowel
le
m
eu
ft 144, Lu
.
Th
„25-La transmission effecłive -e la proprłaó de ecs t3 lis~•s
passer 3 !!„in - compter de la late do l'entree en vigueur dudit
_ccord.
s
oli
eP
Cathoue aura i.i.eu dans un dl.al clua re peuł dó
ges autes ł arlies ,:ontracłantes constatent
mission ,:os 16 .-iglises sus-entionnes
la trans
ł' Li }c uatholiciue no
ns
hI
consłłłue qu'une exklałłon partiolle des dispositions de 1'-r
ticle ATT de
consóvont nonobstant la łransmissfon
LLe ces 16 tigliscs, le Geuvernement rolonals conłł nuera de pour.
suivre l'examen des conditions dans los',1clles se trouvent los
te
titu
lises et chapelles ex-un1a4 es, ółant er; possession de ł' .taty,
cł les transmołłera 11 4/104) CatholLge dans łous los taki o?.1
cc sera por ble.
3/ ,n we qui concerne iss dispositions de
d
an
l'-rticLe VII de
au gujot des d claratiomkjui doivn ł
iitre eertifi,es par le Ył nistre ds
riculturc et dc ,ftformes
_grał res, poił par le "ini łre de l'intrieur, le
,v cn
rsk
ko
Si
iolonais s'encage , co ciur: Les dcłsions au 9u:c:t 1e ł - conłresinałure Je< elelarations d®s Ordinaires soient rendues dans
un brei" d'lal, no (Upassant dans aucun cas F mois
compter de
1a dato do la remis() par l'Ordinairo des d 'clarałions er .;.1.19stion.
ces i,ineubles huf oni: (3t(: enuisrós du.ns la noon nin,.11ce lo Cardinal lord on dato du 29. -,;..rs 1J3z;
iM
tice
et ciui co trouv,Hd identiklues avec kies im «bios indiqus dans
nistre
us
la r,,ponse e on ,xcollonce 1„ rrofessour ,,,,a,ęłosawaki. -I.
ot de l'Instructłon 7 uUł ,ue en dato du
m
eu
avril 1J3:_:, le rouvernomenł Polonais conson" les de:wisions
r
au mu et de la contre-sicnabro des 1,rlar,,tions des Oniin4i ł os soionł rundues duns un d,lai ac 30 jouru , oompter że
la dute
la r, r . c par VOrdin,dres .4e,; d-ehr,łions en
s
oli
eP
Th
4.
igestion.
OUV",n3 t
soient
,
113,.tiAS
-
ef
11.(49
COS Wieetiffil
suns rołard Nix 1(3.5 conservateurs des kipoth494
ns
hI
et antres ort,anes.
7eui1lez apr=5er, xce11R= ce, Veypression de ma plus
bata eoncidrał ion.
te
titu
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
,'r.a r
(--1,1414,‹ )22/ 4 4o
.O -
423
'
4
eP
.15::
.•
•
•
ns
hI
s
oli
ł fr
ł'? -mora liazuwor ro3cy
GT1
do L_ floto
11101.1.o Votro
4,3_4.1011o.
414~
te
titu
et
ló
lon(':.o, on no r5f6r,Jvt A 1':;oord
u3oł dur, to-fros, klingo oł
Ir=•abliquo do
irf
a_baoros oxin'stos, dont 1";c1łno- tLAi :ue a 6ł,3
1 "U-91.0. nie n6 4 4ar‚ov5.o lo w
vto
:;ałLoil«
.13
d
an
Mon vorlu no co=unor oo .11:1
. 11 Lo p.,yomori,t 1Jr lo 77ł ne
do Coia,
quo do 2.5 "C.000 złał y on oblicationn iu '
pr'Svu 4 114:1,1iAa. 3 do 1"r.
$aidałion ".
„n
.4n
offoctuó dt2f • •r
ticie 7n 41u4t
rsk
ko
Si
•n! vmton :-
_12: A
nOrlot ro,:11.00 lir
1r4atu ó itentrSo • on vł nmr do. 1...:',J,Ard3£L4
łn
oourant. ot t.,(w 1.,2n avl.tra.:3 nou,no. su,:luan
.unitf• lt4' 4 11
unr lo
ecu. tom.
y 1=
Los
iM
do 1Iontrbn on v ł - nwr do 1.'!..7,O-ord,cinomorranuo do 50c1.,
an plan
- al. pz4.,26o on ..chi::cA łow4
do.
do
dbrbt A
$on BxoolionOo
Jotti.b. B o
Jiinłltro dor,
1w1r
1.1.1z7
do
ions nozont mif7cK.- 'A 14 dIsiE.-„ ł1
rl.ora par lenn, von te anons
...a...A '1h _Rpubit-2uo .d0 roIopm.„
m
eu
1
ronlso do^ obUcat$.onn
d= un 11-u inUlut) prr
us
b/
eP
Th
tuoils
tion u dóLi do -6
s
oli
a u,:tov
do L! dato do ł, ro..
,:,1".io do k02 oblAcutionn A da di-. r«1.4', --,u
l'aos6 3o d a ni,
oblir.-timn r clirron t 8tro r5.1inóes
pour u
ns
hI
iotazo 10 d6parlorinł pas nu nours diun r.,c;io lo
wr..- auł lo '00.000 zł. do v
.a.
3/ Los obiictio,z'.0.1,-..o 'ouvał t 15łzo voduon
nr;urno daj valourn A •,;:.;r,.., ')vio. Loo
wynto
te
titu
ł 'orklx'o
1,,licatf on do 1.."irititutior.
tup r
trftnnat ł on, '''vrcnt btro
,,,u-:ł
roovra
1:4 k;,.:Tin;dJ)ow3.30 dr, 7,omnidirdro do L. dito lio!.zrno.
liki 4J
disp - o.Ztiorin ovontuoilon quitat A ła vonło don
normo normorlo do
doił in -,7;1.our ucmt oto (nras,wralt
7;01:112 łrlaa
lo
sir licom 110 d Kle Ora fł VOL lo
d
an
zł., no poircrort
PourrYo
/ a : tnnour do 7..srtioło VI do i':ocord oonoorna«
)r,
rsk
ko
Si
no trouvont on re'.3` 05f-1;-n do ł
np° do ' { iĘ3O rthoo Z3a o Goiło.
ł ' t. ł ot non on
vorc.ct-ł an' rolon, 1101 OnCri, CO ?-1 tr mnforer la Toina pron,
un, i'młr6o vif:. %r
rzlót6 1.,',k).ł oo
OszQz(v..7
'SS *.s
2.1A33ord,
-.1()
oo.: Zo.'h .'-r3o, Jar oo/
:74
4i:kw,
Lubitni "z` ;ô zi e
iM
bionz&r ~vonvc.(lio do Luigi:-1,' A iodiod(, lIo;lo&w s
)utrów <1.5,r1„A do r? omu
ot PohoIotiloo
no '17,01sak.volb
us
-łriuł do nowynk ot f.ucus-,
nrk41:715,a, dintrfot Ąo TA.»
vo!volię) do Bia2'. -tok ot
ir)dio do
łów
v - O do
m
eu
:501.-voi6v Jlo do "017P.
tr'n tiT3Ion ofOoot'vo do lu ,poopr16t6 do uos
Zatholf,
nura !nn
ki
r ur.cieli qui
100s.
"
no :Aut ć!..Npk4-f-„or
s
oli
eP
Th
4.
5
,kJoord.
171.(,,um
J, >...A
,';on.tró.Jłontoo
belioon ouolor.,, t2o=!),
ns
hI
łrawliztiwł z: doo
::athołOuo
ot':ttio
:.‚;;; i);.) aC,
.doo
orit maztatkazto
ont ti4S_
(3.7.7.,,L-ał :on
• 40 VI d» VA 4,:4)r.1..
e
,r
,31;;;,-,łirm.ern.
te
titu
do poux2z1v7a ł ozulon dc.;
CO trOLIV3A 1o3 bci!, noc ot
on
r-:!`-4,0
poocoonion dc 1at, SJ V 7,.on
tholż no
r
d
an
t.-u:! łon
o oo rio.ra
zworno l cliazDn'iłizne do
2/ "t 33
rsk
ko
Si
1. lo ł'z'.?tiAo -77:X dc 1..:.,:zord u mijał dor,' d6c1:.untons
do V' erlonlo•
kui do! vont 8tro 3ort!fl6on ror
nolt
lo
db
turo or
qoforno
:Re
a
e ''r5,71,r,!
Onr. lo COnvoirtc:29174t ;
ł
d8:,dwionn an fu:«1 do h oontrowłonnłuro dor
-rdir..1$rou
t*coo do '.3o'nN
o ło
iM
-::!ent
no d6p'r,-- ,nt dwy° nnmr. t1 C n:lo ocr.,1- tox do Ie. duto
t") on ,nostIon,
_....6,,Aarettion.
'
ro
do
raZ
ont 6t6 t%/2,ziern
2:106.
innt
Xnto1-2,
ricnd on :ało (211. 2,4 =o
us
trouvout indok.,.tiquoo «CL; łon izizm..410.0
1226 ot" -łui
131;':1:Zł.261; .danc 1r4 rólonoo do ;,.3on Zzuollon,4o 10 ;i,.roZ000ionr
3ontro-oienaturo doi doolnrat Jona doi
m
eu
2,),3 :Mitoz ot a 2.::,:pra3«.
„xictoliawald,
(.4.1.vorno...,but
tion • -kiicrao on dato lu 14 rtvrił 30
do in
',"„tto 1.r 16:';ioiOn3 au
oor;iont
rop O.«.cet
4
lk
ronduo^ dana u &lal do 20'joaro a conPtor do 3..Et' dato
do ła ronso par 11(jrdinairo dog ddk.2.uations eu
s
oli
eP
Th
ki4 17_2(
tion.
Lo 'ouvor;._oriont
ionals voinora A co quo cos
ns
hI
qu.pstions sełont rógnes so,ne rełard .par lis aanserva« '
teurs dos hypetWuos et aut;-©a k:JrcaLes.
>;471 1. ,roLat 4utó do Getto uowuniuution aax effo łs
Tai on sa:vett, jo sous f,
- (lo .;xc nonJo. gixli*rxxxx
te
titu
d'ncror 1."-Y;pression do mn plus bauto
;- '.3dóration..
/-/ ib,. Cow łoel
krhovNicio do Urno°,
w 4,postełłqao.
:loe
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
lt(4 i (22 (
Th
ScLge-tajna
eP
P ro momoria
s
oli
W dniu 24 riarca 1938r, po podpis.,nu pro'ktu układu
o siemie pounickie, P. Minister - yzna-f_ Religijnych i Oświe.
ns
hI
conia Publicznego , prof. '7. Swiętosbiilski, w obecno ści
P. Podsekretarza dtauu, Dr. J. Alexandrowicza, oraz
asyltentów do roko- a/1. Dyrektora naparta lentu yznaal Fr.
P-ł ocli go i raczelnika ..ydziału T'rawnego, dr. Z. 4viat-
te
titu
kowskiego, oświadczy/ Dolegat,wi Stolicy _po tolskiej,
Kardynał owi A. ll'ondowi, - iż v lojalnym dążen i u
unikną6 wszelkich niedonówior i.
aby
jasności co do sposobu
wy Łonaliia .rt.U. układu, uważa za konieczne uirzedzić
d
an
Jogo Eminencję, iż wzgiod: na spokój publiczny, na potrir)by
rzeczywiste prawocIławnych, na stosunek liczbowy Katolików
i Prawonych, jak również na konieczność uniktlięcia takich zarządzaj. , któr4y
rraktyce okazały się n:ewykL.4.
rsk
ko
Si
nalne, wrenzaie na fakt, że obok czynnego Locioła znajduje się niekiedy zamknięta swiątynia ostatnio prawolławnas
- pozwalają ,uż dzis po zbadaniu stan u faktycznogo# 'twjrrdzić , żo niewtóre "wiątynie pounickia od(lane by ć m-szą
pruosławnym. Trudno bacnie już przewidzieć , ile takich
iM
świątyll będzie, starania Rzą du pójdą v, tym kierunku, aby
świątyni takich było jaknajniniej, prawdopodobnie 6 maksymalnie 10.
us
Ks. Kardynał zapytał. czy P. Minister ma na myśli
świątynie pouniek o za .kn1c2to obecnie i 1, ozstajace w
- co zostało mu
m
eu
posiadaniu
tujerdzonnx.
Ks. Kardynał odł ar/, że stanowisk to doskonale rozumie, że trzeba ja na .też zrozumieć, że sprawa ta jest
1\, [111,1221
je' ty były mu oddane, lecz chodzi mu o to, aby nie
skonczy ło si ę tylko na świ ątyniach, wymienionych w tajnym
s
oli
eP
Th
trochg prestiż owa dla Kościoła katolickiego. Kościół
nie stawia sprwy tak, aby bezwzględnie w ystkie ob-
ane',.sio,
ns
hI
a po jaki
aby nacTt ępnio otrzymać jeszcze kilka 6.uiątyll,
czasie znów jedną lub dui .
Nast ępnie P. ::inister W.1.i O.F. na'mienił. ż e ma
jeszcze jedną spra- , do poruszenia w sprawie tych (rwiąty,ź,, 'Aóro dzis już układem tajnym oddaiemy. Uprzedza
te
titu
najlci—jalnbj , że Rząd rozumie to w ten spo-ób, że oddaje to świątynie w ręce iolakN łacinników.
Ks. 'Kardynał _yraziirswe iwa zrozumienie dla te* sprawy, zauważając rży tym, ż e nale żał oby we wła ciwym
d
an
czasie uprzedzić Ord:ynatiuszy, aby kreowali potrzebne
narafio.
Niniejsze pro laomoria zostało sporzlizone w trzci
jednobrziliagyoll egzemplarzach, z których jeden został
rsk
ko
Si
przesłany ranu Ministrowi wpraw ':ewnę trznych, drugi-ł anu
opraw Zagranicznych, zaś trzeci po ;ostał w
aktach 3epartamentu
„arszaLTa, dnia :4 larcia 1930r.
/-/ J. Alexandrowicz
/-/ Fr. Potocki
•
m
eu
us
iM
/-/ Kwiąt,owski
(). [fil, I22/ Al
eP
Th
s
oli
Article IX.
Le prćsent Accord ne porte aucune atteinte aux droits et facultćs de l'Eglise
Catholique ainsi que de l'Etat Polonais dćcoulant du Concordat susmentionnć et
d'autres titres juridiques.
ns
hI
Article X.
jour apres
Le prćsent Accord sera ratifić et entrera en vigueur le
la date de l'ćchange des instruments de ratification.
En Foi de Quoi les Plćnipotentiares susmentionnćs ont signć le prćsent Ac,cord et j ont apposć leurs cachets.
Fait a Varsovie, en double exemplaire, le
ZO
juin 1938.
te
titu
Beck
Cortesi
Archeveque Je Sirace, :once Apostolique
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
s
oli
eP
Th
ns
hI
ACCORD
te
titu
ENTRE LE SAINT-SIGE ET LA RPUBLIQUE
DE POLOGNE AU SUJET DES TERRES, lk;L1SES
ELI' CITAPELLES EX-UNIATES, DONT UEGLISE
CAT!IOLIQUE A £:-.1". PRIVUE P4(1-A. LA N
k
SA SAINTETI'!: LE PAPE PIE XI ET SON EXCELLENCE LE PRSIDENT
DE LA Rfi,PUBLIQUE DE POLOGNE,
d
an
Animćs du dćsir dc rćgler la question des terres, ćglises:et chapelles
ex-uniates, dont l'Eglise Catholique a etć privće par la Russie,
ont rćsolu de conclure, en exćcution de l'Article XXIV alki/. 3
4 Concordat entre le Saint-Siege et la Rćpulique, de Pologne, signć
Rome le 1c, fćvrier 1925, un Accord y relatif et ont nomme a cet effet
ipoui4leurs Plćnipotentiaires respectifs, savoir:
Ą
rsk
ko
Si
Sa Saintetć:
Son Excellence Monseigneur Philippe Cortesi, Archeveque de Sirace,
Nonce Apostolique a Varsovie,
Son Excellence le Prćsident dc la Rćpublique de Pologne:
Article I
iM
Son Excellence Monsieur Joseph Beck, Ministre des Affaires Etrangeres;
lesquels, apres avoir ććhangć letirs pleins pouvoirs, trouvćs en
bonne et eże forme, sont convenus des dispositions suivantes:
_l
m
eu
us
Par dćnominationk « terres ex-uniates », « ćglises ex-uniates »;
« chapelles ex-uniates », qui se trouvent insćrćes dans le prćsent Accord,
il y a lieu d'entendre les terres, ćglises ou chapelles ayant appartenu
jadis aux personnes juridiques de l'Eglise Catholique du rite uniate, situćes sur le territoire dc l'Archidiocese de Wilno et des Dioceses de
j-,orn:;.a, Pińsk, Pódlasie, Lublin et, Łuck, et qui ont ćtć donnćes en jouis-
s
oli
eP
Th
Article II
te
titu
ns
hI
sance a l'Eglise Orthodoxe ou aux personnes juridiques de cette Eglise
en vertu de l'Ukaze Imperial en date,25 mars (6 avril) 1839 (publić
de la dćciComplet des Lois du 25 j uin 1839 N.
dans le
sion du Saint-Synode en date du 13/J5 avril 1875 approuvće par l'Empereur de Russie le I/13 mai 1875 et publłće le 7 mai 1875 (Recuei(
Compleł des .Lois dc l'annće 1875 N. 5467you bien en vertu des Ordonriances y rclatives du Couvernement russe.
Le Saint-Sięge renonce en faveur de l'Etat Polonais aux droits qui
reviendraient a l'Eglise Catholique sur toutes les terres ex-uniates, mćme
cas osa ces terres feraient l'objet d'un litige ou se trouveraient en
possession de l'Etat ou d'autres personnes.
Article III
d
an
Article IV
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
1. L'Etat Polonais assurerpou5 Sa part l'Eglise Catholique 12.000
hectares de terres pour la dot'âlfon des Menses episcopales, des Chapiires, des Sćminaires diocćsains et des bćnffices paroissiaux dans l'Archidiocęse ile Wilno, ainsi que dans les Diocęses de : Lublin, Łomża, Łuck,
Pińsk, et Podlasie.
2. Sur le cempte dudit contingent de 12.000 hectaresserontportćs
environ 9.12o hectares de terres, se trouvant actuellement dans l'Archidiocęse et les Diocęses susmentionnes, en possession ou jouissance des
personnes juridiques de l'Eglise Catholique et non acquises par elle
'
titre d'achat. L'Etat Polonais reconnait lesdits immeubles commc prtr—
prićtć de l'Eglise Catholique a partir dc la date de l'entrće en vigueur du
prćsent Accord.
titre
3. En outre le Fisc Polonais paiera a l'Eglise Catholique
conau
d'ćquivalenł pour environ 2.88o hectares de terres, qui manquent
tingent, prćvu a l'alinća i du prćsent Article, une somme de 2.500.000 zł.
n obligations dd « 4% Emprunt de Consolidation'valeur nominale..
Ce pąiement sera effectuć dans un dćlai de deux mois a compter de la
date dc l'entrće en vigueur du prćsent Accord.
1. Au cours cle 4 ansa partir de la date de l'entrće en vigueur du
prLent Accord l'Eglise Catholique procklera au partage des terres,,
dont Elle devient proprićtaire cn vertu de l'Article HI du prćsenł Ać
bt
s
oli
eP
Th
L
A
te
titu
ns
hI
enrci, cn adoptant pour la dotation des Men ;es ćpiscopales, des Chade3 Serninaires dioce'sains et des benefices paroissiaux les normes
prk-."- :vuwa l'Article XXIV du Concordat entre le Saint-Siege et la Repubik-;ue de Polognwigne a Rome le io fevrier 1925.
2. A cet effet
Catholique pourra effectuer librement des
Lan:.adions j'ereterres entre les Mcnses, les Chapltres, les Seminaires
diocćsains et les benefices paroissiaux. L'Eglise Catholique pourra,
cn outre, acquerir pour euxid'autres sourcesjdes terres, d'une quantitć
globale ne depassant pas toutefois la quantite qui au cours de ces transactions a d i en etre vendue ;'a, des tierces personnes.
Article V
d
an
A partir de l'entrće en vigueur du prć.sent Accord, l'Etat Polonais
i cewili-mit, cn outre, comme propriete de l'Eglise Catholique les eglises
et chapelles ex-uniates avec presbytres, jardin des presbyteres et les
cimetieres ex-uniates, qui sont a la date de la signature du present Acco:'d cn posscssion ou jouis_anc -_.' dc l'Eglisc Catholique.
Article VI
rsk
ko
Si
En ce qui concerne les ćglises et chapelles ex-uniates se trouvant en
po.)-iession de l'Etat et non en jouissance de l'Eglise Orthodoxe, le Gouvernement de la Rćpublique de Pologne s'engage a continuer de pours7.iivrc l'examen des conditions dans lesquelles elles se trouvent et de les
transmettre a l'Eglise Catholique dans tous les cas ou ce sera possible.
Article Vii
m
eu
us
iM
L'inscription dans les registres des hypotheques du titre de propriete des personnes juridiques de l'Eglise Catholique sur les immeubles
font l'objet du present Accord, aura licu suilG;base d'une declaration
dc l'Ordinaire =petent, qui sera certifiće cn c\ć qui concerne les terres
dont il est questionil'alinea r dc l'Article III du present Accord par le
Ministre de l'Agriculture et des Reformes Agraires et en ce qui concerne
les immeubles mentionnes aux Articles V et VI dudit Accord par le Ministre de l'Interieur.
2. La declaration doit contenir une description d taillee de l'immeuble ainsi que l'indication de la personne juridique ecclesiastique ou
'religicuse au nom dc laqueile doit etre faite l'inscription dans le registre
des hypotheques.
;3. Les declarations des Ordinaires ainsi que les inscriptions dans les
((P
s
oli
eP
Th
ns
hI
registres des hypotUques faites sur la base desdites declarations,
libres des droits de timbre et de frais de justice.
4. Les frais des conservateurs des hypoth&lues seront support,
par les Ordinaires.
Article VIII
te
titu
L'Etat Polonais renonce a toute reclamation concernant les palesnents qui ri'ont pas ete perc,us et qui seraient d ts a l'Etat du chef de la
jouissance par l'Eglise Catholique des terres faisant,6bjet de cet Accord.
Article IX
ł
t. t();01N4
Le present Accord ne pode aucune atteinte aux droits et facultes de
l'Etat Polonais dkoulant du Concordat
l'Eglise Catholique
susmentionne et d'autres titres juridiques.
d
an
Article X
Le present Accord sera ratifie et entrera en vigueur le 30" joul.
apr6 la date de l'echange des instruments de ratification.
. ,
./
.
En Fol de Quoi les Plenipotentlairespnt signe le present Accord et y
ont appose leurs cachets.
rsk
ko
Si
Fait a Varsovie, en double exemplaire, le 20 juin 1938.
Ł. >ł(' S. t PH. CORTESI
Archev'eque de Sirace
tonce A postolique:
L. >1-, S. J. BECK.
m
eu
us
iM
17 ozerwoa /9,8
115/G/1
1%
s
oli
eP
Th
Ambasada lit. P. przy
N. ,-,Ą gAiir%
a 34.
"Weszlo dnia
Q. Vii 3
5-7,113T A :214A W ZAGRAki ł
WARX4A4U.
41~~~~~~~~~~~
toi.Jaw ,i,postoiska za po,f3rodnict?,:om :unejuszet
te
titu
ns
hI
Gabinet 13rtiałra
t4Y011
X. ,Awarda C i .i . ourke o firzyj-':,olu
:ar Evz
rozyk acji z biskupstwa gdafwkiop ł o nor.ł noweniu
ria ;jeep nat;twci,2 X.Karo.J.ct flottalnintratora, parafii
katudrn.lnej w 011xTio„ktroj .. urob0:,zezem j-et,jak , ,4adomo,
d
an
k ażdorazowy biskup ...;da1xek.1.. X..biQkup t •;ourk o trz-ymni
jodnoczoi.rmie polecenie prze'i,,azanla j ryedykoji
St,:"?cy Z dn. 1 4 020.r:,:an, br.
t.,rnu na-
plett okk ł Już zRt.,--r) rządy
ma w ;Lipcu
rsk
ko
Si
ły. diecezji :dafiskioi.Kow:okreacjantiw p biskuł...a
uit, ło. X..i:lett 171a zamiar prcwió na nit
nurtrza Cort. 1,'ego,X.Dominika,biskua-curragaw,
dawnego aweik:,p profosom z sominftriumi i
_lora/ Li ,.ikupa warpt$4?iskie,!3p.
.Xaroi ::aria
czt6rdzia6oi.
iM
nic co
urodziŁ p14 17 eiłyczia
je r3
rektor szkoly powzochno..1 w opotach i b.ponol. 1. ::21.copre(3miorc
us
zydont VOlkstagu,byl. ezionkionl partii eon . rowoj.74arł
tra4,-,?;znr„,przajo:,hany p:rzoz (..,a-Tr.4),:hód w .w. x111.
•
m
eu
- z domu aranowska pochodzi a rodziny poisUej.
240
A .wt P łd 44,-
Th
Krewwrm jej jent X.aranowski z dif,cezji cheimIskiej.
X. plett studiował w seminarium w j:eipiinio.sze zaś
kanonicznogo i licencjat obojga praw.nwiQuenia kap łańskie otrzymał w Feli linio 1U lipca 1921. Już jako kiery]
uczył siQ il i.c językapoiskeg0,44_9_43zczególny naci.: c miał kłaóć jogo ojc4ect w mylili,że znajorioĆó tego
ns
hI
s
oli
eP
nauki pobierał w Hzymisłada stopie doktora prw.:41
języka mor,0 być synowi przydatna w karierze duchownej.
Oprócz polakieoszna X. . plott jązlk iookl i nieco
rrancuski.ryi on nast(&nio A.karym bazyliki iim.!jikolaja
W Mańsku. opotaAl mieszka jego brat lekarz i siostra
te
titu
.4Aettovde posład.
tam 'las
A11.9.
X.piett uchodzi za człowieka umiarkowa-
ne,f»,zró-noważone::.o ł iojaineo.d:'olitycznie nie jet
znanażowaoy y żnd!im kiwrunku.Ma być dobrym. adminitra
d
an
toromtlubivi ł dbajtiym o porzapok.Z usposobienia
razej podant l twbitny l iublący wystawnoół staranny i dbn
rsk
ko
Si
ly o swoj wy;-;ląd zeww2trzny - nie cieszy si u parafian
Dopularnoi44-flowanio je2;0 :iaceehowane je: t
podobo par! oschłością. śród duchoAetista polskiego
posiada
:ominacja X. pletta była dla tutejszego
klei-u zupełną nieLTodziak
uczuli
174
łektórzy starsi ludąta
dotknięci wyborem na biskupa kandydata tak
iM
stosunkowo miodego.bor ton X„biskup et'vurke irzypisuje osobistej inicjały io ijlinsza.'T3y-1 to nisał jepo (re::
us
dyny ksiądz w diL,cezji,z którgm hnicjusz mógł się bezporozumicać" - powiedział biskup p.1orkows-
m
eu
kie u .uncjesz nie .lada zupc:inio jzykłem niefJ.ekim/
to, ti.zi/P
Nominacja X...vietta nn - tiła boz uprzedzenia
enału.akt ton wywołał y enaoie niezadoonle,którep
•razum jost kommtarz,jakim "Der
r Vorposten'opa-
rzyi doniesienie l'ata o komunikaio l'Unsorvntoro ornano"
o przyjciu rezygnacji "...u'ourkego ł ytuianoaniu jego na-
s
oli
eP
Th
-3-
ns
hI
• .py.ic3 wir dnu von zuti- diger 3eite orfahron, pisze "Danzi.:: r Vorposton ist der łnhalt vorstehendor
Moldu dort noch nicht amtlioh zur Kenntnie golangt., an
erwartot
vfas aue der bisherigon F fltwieklung dor Pahiung-
te
titu
nahme dor betreffenden Insuanzen boreioitet worden kann
jaktzja do rozmo.;:y 1:lincjusza z p.Greisorem/ -,dass d1 E.. rnonnung des 'chfolgors duroh den Vatikan nicht, owe vor-
herige Unterrihtung der Danziger
rug er olĄ:cn
X.biskup OIRourke ma zamiar opuóoió GdafJsk
•
d
an
w kollcu bieźEwego rlieJitł oa i zamieszkać w f- oznnniu.Zamieru
on starać o uzyskanie obywateista polskiego..
1.U.S.Z. dz.P.i.
2. a
Skorowidz łnform.
3.Ambasador il.F.przy -tolioy
Apostolskiej w Rzymie
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Odpisy otrzymujeli
W1,44.LliALNY
GDAŃSK, dnia
KOMISARZ GENERALNY
W GDAŃSKU
NEUGARTEN 27.
Th
-Poufne.
eP
Nr .
30 maja 1938r.
11V
W sprawie
Odpis otrzymuju
mbasada R.P. przy
metol ich ,posłolski ej
w Rzymie.
s
oli
Do
ini sł ersłwa Spraw Zagranicznych
",ydział P.I.
Ambasada R. P. prz
ns
hI
w ,':.rar sz awi e
L2P a
N. Ą
h
te
titu
i Weszło dnia
Nawiązuj ‹.4c Ck o pisem swe z 19 marca r.b.11r.114Gdj1/10
oraz pisma Minisf.ers-twa Spraw Zagranicznych z 22 marca r.h.No.P.I.
.115/CW/14/ 38 sprawie polskich parafii personalnych w rdarisku,
fol-
zaszczyt z aviadomi, że nuncjusz
Komisariat r}eneraln,
t
ski v., Polsce mgr.r f si na skierowane do.,1 pisenne 'zapytanie bisku-
d
an
pa '''?ourke , cz:- j c-,;0 dec:Tzj s,
wi erająca d kret erekcyjny dwóch
polskich parafii personalnych jest ważna, odpoyfiecział biskupowi
piwiem z
do s-L-ier-
mz?.rca.'"; piśmie łym Juncjusz
zyrotu ' ex specinli man(-;ato
rsk
ko
Si
dzenia, że użycie w dekrecie erekcyjnym z 7 pa ździernika 1937r.
7Tosł ri Pii rivina
providentia Papae -I ',było przekroczeniem pe pomocni ct w udz ..eionych
biskupowi przez kAólicę
piśmie bowiem kar ynała Pacel -
lejo z 1 czerwca 1937; vide raport Komisariatu z 17 kwietnia 1937
l'To.11bjGjlj61 , Kardynał Podsekretarz :itanu zawiadomił jedynie bis-
iM
kupa, że Papież postanowił sprawę ery ,owinia polskich parafii person aln ych poi,, o s ł awid je fp rozwa żnemu sądowi, udzielając mu w tym
j" di rimettere la cosa al prAente
Vostra
•
m
eu
ferebdo Le inpari tempo le opportune
us
celu pełnomocnictwa dla zrobienia ze,i użytku w odpowiednim czasie
•
DrukdoWl Palls(wowa lir 95783.
eP
Th
s
oli
Zdaniem biskupa, przyjazd ncjusza do "rdallska mia ł głównie
na celu wyja śnienie sprawy jego nast ę pcy. Ponieważ Nuncjusz nie
ns
hI
włada ję zykiem niemieckim, rozmowy z p.Greiserem prowadzone by..
/y przez tłumaczy: p.31umego ze strony Senatu i '.'„hr.Pellina,wikarego kościoła 'zw.Józefa w Gd&iska/ Niemiec bałtycki, konwertyta/ ze strony Nuncjusza. r.Greiser oświadczyć miał stanowczo
Nuncjuszowi, że bez względu na stronę prawną zagadnienia, Senat
zgody.
te
titu
'7.Yiasta nie dopuści, aby biskupstwo gdań skie obsadzone zost a..
/o przez kandydata, na którego:senat nie wyrazi uprzednio swej
W.LEAFE GENERALNY:
d
an
4o
rla cus7
Z— ca
KOMI'W.r.7.3
Cencrain.:JJ
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
g 4
XMANSK,dnia
Th
KOMISARZ GENERALNY
W GDAŃSKU
eP
Nr
• (113.
NEUGARTEN 27.
4 14-b
Poufne
oleozzaiimifflaii~
i, l.5
W sprawie
s
oli
4
'
..C•••
Ambasada R. 'P. 'przy
Ministerstwa Spraw Zaoranicznych
Stolicy A#estolgkij
ns
hI
4ydział
1U/icti40
5,4,
wesz k)
w '.:,.3.rszswie.
-\)t-4
Koz.i3uriat Gonorainy przeoyis w załączeniu
te
titu
tekst listu pas.erskicgo biskupa 3da.Ąskiegp X.O/Rourke
m& ja r.b. List pas-
odcztallego z ambon w niedziel
torski sowodows.nj został obniżeniem godzin nauki re-
ligii we wszystkich niomai publicznych szkołach pow-
d
an
szochnych z niemieckim jqzkiara nawczsnia na terenie
z 3 godzin do 2
.1.11nnska jw. młociczych kła3ach
tdniwo, -3tnszych za6 15-8/' - z 4 do 3 godzin
sol
zł o nie wydUy wtym wzgląclzie
ty6pdniewo.
rsk
ko
Si
'Zsuo6o o4einia na jJlÓiAlel iecz na poufnych konferenujscll ''upani.ly kierowników szkól do obniżenia licz
by 6odzłu nauki reiiii,
tych szkÓ1 nowogo
winnia :ogo realizacji
z wprowadzeniem do
nauk,rzokumo całem umoni-
innych przedmiotach. W lato-
chodzi o wyeliminowanie wzglq-
iM
0'6 0411-iiiiikOM partyjn3r1U
4 ZWiąZkIl
dnio ograniozonis w ton sposób w szkołach nauki StaregO
us
Nu
żt:iallic rodziców szkoły zwalniają nadto
dzioci z nauki roligli
h)dobno na znak protes-
m
eu
tu przeciw wystąpieniu biskul.a wielu rodziców zażąda-
• /
Drukarnia Padstwowa nr 95783.
//Zw
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
Th
/)/a i
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
-2—
no wył oznie w szkołach z niemieckim jqzykiem nauczania. W powszechnych szkołach senackich z polskim
jqzykiem nauczania dawny program nauki religii /4 godziny tygodniowo/ pozostał bez zmiany. Fo kt ten cłużyć może jako przykład przemawiający na rzecz tezy, iż
ns
hI
s
oli
eP
lo i otrzymało tego rodzaju zwolnienia swych dzieci.
Poyższe ograniczenia nauki religii wprowadzo-
obro,la ludnAcl r,uiskiej przed akcją oynaradawiaj4c4
narodowycli-socja1istów loży również w interesie Kos-010.1a.
te
titu
Odpis otrzymuje:
YOMP-WIZ GENSRALNY:
Tacic.LLSZ
Ambasada R.P. , rzy Stolicy
Ai)e3tclskiej v: Rzymie.
Z—ca komisarza Gerzeraln....)
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
/Nnchstehendes Hirtenschreiben ist am Sonntag, den 8.Mai
1938 statt der Predigt und ohne w itere Erklgrung zu ver-
Geliebte Di8zesanen!
nm eissen Sonntag des vergangenen Jahres habe
s
oli
eP
lesen/.
ich in einem Rirtenschreiben meiner Sor,F e
urn
den katholisch r
Religionsunterricht in unseren Schulen 4usdruuk geeben.
ns
hI
"Es ist mir bokannt geworden",so schrie ich
damais,"dass Bestrebungen im Gange sind,die den ganzen Re-
ligionsunterricht,ohne Refraung und Zustimleumn; deruKirche,
auf eine neue Grundlage steilen wonen,die nicht in allen
te
titu
din Grundsgtzen der katholischen Kircho entspricht.
Neue Pigme fiir den Religionsunterricht oder Xnd,rangen in
den bestchenden P1inon aller Schulgattungen sind bisher zwischen kirchlichen und stantlichen Behórden nicht vereinbart
d
an
word, n,darum muss nich den vorhandenen Pig.nen weiter unterrichtet werdon."
Was ich damals befiirchtete,ist jetzt eingetrefUr den kałholischen ()ligio")
rsk
ko
Si
ten.Zwar sind koine neuen
unterricht aufgestellt worden,aber die ffir Durchfiihrung des
bisherigen Lehrplans notwendigen eliEionsstaeden sind ohne
Vereinbarurg mit mir einseitig von der Schulbeh6rde vermindert,bezw. besoitigt worden.Dazu kommt,dass
Senat cinen
im Druck vorliegendon lerhiehungs-und Bildungsplan fUr die
iM
Danziger chulen" herausgegeben hat,der,was den Religionsunterricht angeht,eine v8llig neue Lago goschaffen hat.
;on Lehrplan fUr die Danziger
us
ghrend in dem bisher
Schulen d,r heligonsunterrichtspian an orstur Sten° stand,
aufgenommen.
m
eu
ist er im neuen Erziehungs- und Biłdungspian iiberhaupt nicht
1411, )-Z2.
Th
-2Bevor das noue Scbuljahr begann,erbat ich von dem
ob die oben erwghnten lassnahmen beabsichtigt ocien.Gleichzeitig wies ich darauf hinI dass eine V-)rkarzung odor. Besei-
s
oli
eP
Herrn Prasidenten des Senats eine amtliche Auskunft daraber,
tigung des lołigionsunturrichtes in unser.n 6ggentlichen
Schulen gegen die v,rbargten Rochte des katholischon Volks-
ns
hI
teiis verstossen warde,und dass dorartiso Massnahmen meine
5ffentliche Stenungnahme hervorrufen ward,:n.
Ich hab° bisher kein( Antwort orhalton. Darum war
ich gozwunEen,durch di Pfarrgmter bei den Kindern d s deicht-
te
titu
und Kommunionunterrichtes die Zahl d ,r "soli3ionslitunden in
der Schule foststellen
iftssen.
So babo ich ‹lui7 dienom ungowhniichen etycy orL'ahren,
dass katholischn Feli ion tatsachlich iu unsuren ,chuIen nicht
d
an
mehr in dem rasse ordel)tliches Lehrfach ist wie bisher.Ss
::cheint vielmohr dom l'rnessen dur (:chufleiter iffirrłaseen zu
seinl die /Inch dem nolion Lohrrlan abrigbłeibenden Stunden
far J-',Edicionsunt=iebt zu rwenden.
rsk
ko
Si
So habon z.B. in vielon Schulon die Kinder der untersten Schuiklasse keincn kathoiischen Heligionsuntorricht.
Die ,-(ligionsstunden der anduren Kiasson sind durchweg gekarzt.
Es ist darum rein riidagogisch unm6g1ich,don immer
noch g itenden katholischen leligionsunterrichtsplan bel der
Heligionsunterricht unzułanglich.
iM
vurkarzten linterrichtszeit zu erfallen.Dadurch aber wird der
Dech eine zweite sohr einschneidende 7,:as;nahme
us
ist auf dem Gebieto dar Schule im Gange.In unserar r)ilizose
bestehen seit vielen Jahrzehnten eine Reihe von kont'essionoł-
m
eu
łon katholischen Schulen,insbesondero auf dom Lande.Ihre
'-bcistenz ist durch Gesutz und Verfassung garantiert.In den
_ 3
Th
Vorhandłungen,die in letzter ZL„it bezagiich der r;chulfragon
mit don staatlichon :20115rden stattg,,funden habon, iSt immer auf
sionsschulen nicht simultanisiert wordon sonon.
rrotzdem ist in diesen Tagen,wie mir bisher gemeł-
s
oli
eP
das entschiedenste vorsi3hert worden,dass bestehende Konfes-
det wordon ist,die v6llig unv rnutet-
zweier
Schulen durchgefahrt wordcn. o -inor '-iho andor r Schulen
ns
hI
ist aus sogenannt,n "schultechnir3hen Granden" eine 7;usammen-
legung von einzelnen chulkiasren b 'zw. oinzełnen lehuł turdon
erfoict.T)ios3s Vorgel'leh der sehulbehrdo zeigt dutlich‚dass
die Konfossionsschait:n beseitł !,t wordon solion.
te
titu
Genebte D3.6zenn~:
Als vor (ott v<. ran
'ischof rioiner Di3zese
erhebe ich hi( rmit 81Yentiichen i'rotest
sio vorher
an;
efahrton "assnnhmon der ehurbehBrde.
d
an
Sodann ab, x wende ich mich an
rn
und erinnere 2,uch an liere Eiternpfiicht.Ihr seid vor ()tt im
Gewissen verantwortlieh far das 1.o,ub( nsleb.n
Kindor.
sorgor,wie
rsk
ko
Si
Ihr habt '
,uch also an erste Stelle darum zu k.dramern und zu
Kindr den not,/digon RełigionsuLterricht
erhalten.Rengion und Kindesseeł e,Bengłon und obole, die ge-
haren seit unvordengiiehen Zeiten in 11.rer Heimat zusammen.
Ich habe mit Biesem Ilirtenschroiben als Euor Biwchof gegen clio
Zurackdr..-a
.n3ung der Hełigion in u senon Schulen enbschiedon und
iM
feierlich Protest erhoben.Nun masst auch Ihr von Y(uren Schulen
mutig und beharrUch das fordern,was Euch far (lie ren-
us
gi8se Exziehung durch Gesetz und Ver 'assung garatiert wordon
ist.Ihr k8nnt vor âmurem Gewissen garnicht darauf verzichton,
m
eu
diese Porderung immer wieder zu erheben.
Th
-4Dariiber hinaus aber werdet ihr ałs Lotzverantwortli7
dunzen des 6ffentlich n Lebns .in starkes und frohes Glau-
bensleben in Eur©n Familien entsegenzustunen.
s
oli
eP
ehe ffir das roiigi3se Lebn Eurer Kindor Mittel und 'Jege suchens um in dei heutigen Zeit den oft giaubensfeindiiehen Ten-
Und run knit nieer und botet semeinsam urn di°
Erhaitun unseror katholischen 2chuien wid um die 3iehern
ns
hI
katholiseher Erziehung unserer Kinder.
Es segne uch der ailmg.ehtige Gots + der Vater,
der &)11 f und dor Heilie
te
titu
Danzig-Olivas em Fest(,der hi.'ionikas den 4.Mai 1938
+ Eduard
P.ischof von ??rusie
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
,414, f22
WARSZAWA, dni
MINISTERSTWO
Th
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT Polityczny
Organiz.Lidzynar.
eP
WYDZIAŁ,
NrP.I.W
Ambasada R. P. przy
122/38/38.
akc i
antykomunistycznej.
W sprawie
s
oli
Stoli T _Apostolskiej
W odpowiedzi na Nr
z dn.
NA
ns
hI
Zaiączników . paczka
sa, 4 I.
Wszo
nnisterstwo Spraw Zagranicznych przesył a do
te
titu
ewentualnego doręczenia " Segretariato di Difesa
contro 1"Ateismo " - Roma, via Carlo Alberto 2 szereg wydawnictw komunistycznych i antykomuniwtycznych.-
d
an
m
eu
us
iM
w Rzymie
=ART ,1.:TU POLITY. OZNEGO.
rsk
ko
Si
Do Ambasady R.P.
WICEDYREKTOR
Wz. Nr 13.
ittl, P.-2]
Th
Załącznik do Nr.P.B.13/8/43/38.
eP
1/
Wydawnictwa komunistyczne
"Przegląd - La Revue" Nry. 1,2,3,4, i 5 z 1937 r.
s
oli
2/
3/
ns
hI
4/
"Czerwony Sztandar" Nry.12,14,15,16, i 17 z 1937 r. oraz Nry.
1,2, 3-4 z 1938 r.
"Towarzysz" Nr.1 z 1938 r.
"Głos z za drutów i krat" Nry.3 i 4 z 1937 r.
5/ ." Na pomoc" Nr.1 z 1938 r.
6/
"Ochotnik Wolności" Nry.1,2,3,4,5 i 9 z 1938 r.
te
titu
7/
"Dąbrowszczacy żołnierze wolno ści!I
8/
Książka - "Sześć miesięcy bojów kompanii Mickiewicza"
9/
Broszura p.t. " Z wystąpień delegacji polskiej na 6 Swiat.
Kongresie Kom.Międz.Młodz."
10/
ft
ft
" Droga do zwyci ęstwa" - J.Dymitrowa.
"U wspólną walkę robotników, chłooów i wszystkich
ludzi pracy".
12/
tł
1,'
-,,
tl
"Trockizm wrogiem wolności i pokoju" J.Roszkowskiego.
ft
rsk
ko
Si
13/
15/
d
an
11/
Broszura p.t. "Jedność mię dzynarodowego Jroletarj atu najwyż ,
szym nauzem chwili".
"Plenum KC WKP/b/ /marzec 1937/.
Książka p.t. " W sprawie chłopskiej" M.Fiedlera.
16/ Odezwa ,1 "Chrześcianie".
n
n
"ł maja -świę to całej demoktacji".
17/
18/
ł?
" Precz z wojną".
iM
19/
?,
" Nasze słowo" / w jęz.ukr./ Nr.13 z marca 38 r.
m
eu
us
44,
Th
Wydawnictwa antykomunistyczne.
eP
Broszura p. t. ";£gentura Kominternu 'w Polsce" -',I.B.Słoński.
"Sw4iety
s
oli
!!
Książ ka
nad Cisą"
LL;tarod,::orski.
"Katolicyzm a komunizm" - ,.Starodworski.
" W szponach obcej agentury" - J.Strelczuk.
ns
hI
"Z.S.S.R. rzeczyvjstość" -
t!
ft
Broszura "
tt
"Tra8adia cerkwi prawosł awnej w Z.3.S.R." Starodorski.
"Kraj wariatów"
te
titu
"Jak skutecznie walczyć z komunizmem"-Ks.dr.S.
Wyszyński.
tt
"Co się dzieje na szerokim ś wiecie"- pogadnka
,popularna /Nr.1,2 i 3/
It
"Wolność , równość ,braterstwo -20 lat rzdów sowiec
kich w Rosji". -Jotgen.
tt
"Paustv,o robotników i chłopów" - Jot en.
tt
"Komunizm bankru łuje"-
11
"Za soviecką granicą"-J.B.SŁoński.
tt
"Komunista o Sowietach" - A.Stroba.
tt
"Sowiety w Hiszpanii" - V.„Popławski.
tt
"Wydawnictwa Instytutu Naukowego Badania Komunizmu"
Broszura
Ksi4ż ka
"Listy z Rosii Sowieckiej".
tt
" Pańszczyzna w Sowietach" -ST.Przybyłowski.
,&.Gryff-Keller.
iM
"Kornunizm"
!f
rsk
ko
Si
Katalog
"Książ ka w walce z komunizmem"-ks.dr.S.Wyszyll.ski.
d
an
11
tt
"listoria Komunistycznej Partii Polski"-J.A.Regu ła
3roszura " "Okomunirźmie".
us
p.t. ;"spó Łczesne ż ycie kobiet" /Nr.6,7 i 8 z 19:3'' r. /
ł Nr.9,10,11 i 12 z 1938 r.
m
eu
" "Selanska prawda" Nr.5 z 1938 r.
Th
S, ,
'EsRI 13'\l
eP
DAL VATICANO, 30 Juin 1938.
l ł SIJA SANTITA
-3*
te
titu
ns
hI
s
oli
La Secr6tairerie d'Etat de Sa Saintet6 a
l'honneur d'accuser a l'Ambassade de Pologne
d
an
prs le Saint-SiAge r6ception de la lettre que
Monsieur 1e Prósident de la Rópublique Polonaise
a fait parvenir a Son Eminence le Cardinal Secr6
rsk
ko
Si
taire d'Etat de Sa Saintete pour tre remise en=
tre fes mains du Saint-Hre.
En donnant a cette Ambassade l'assurance que
cette lettre relative a la Canonisation du St. Bo=
bola est parvenue a sa haute destination, la Secró
m
eu
A rAmbassade de Pologne
4.4
us
\
iM
tairerie d'Etat pr6sente -es hommages.
prs le Saint-SiAge
1
Th
Rzym, dnia 8 lipca 1938 roku.
Sciśle tajne.
eP
N. 1/2/S/
s
oli
Pobyt Kardynała Hlonda
R,ymie.
Do
Pana Ministrl •rw
ns
hI
Kardynał Hlond bawił 4 Rzymie - z krótkta. przerwę. od 13 czerwca do 3 lipca. , tym czsie dwuktotnie był
,,,rzyjęty przez Papieża. Zasta,L Piusa XI
stosunkowo bar-
te
titu
dzo dobrym zdrowiu i sprawnego umysłowo, cLkol:ciek, edług wyr2enia Kardynała Hlonda, ze sprw nie dochodzi do
Niego dziesWta część tego, co dawniej. Plez jest eochłonięty niemal całkcy,wicie kestjami rzymskimi, działalności?.
2apież
d
an
Kongregacyj i t.d. i głónie n te tematy mówi/ z Kardynałe Hlondem. (Jest to jeszcze jeden dowód wielkiej pozycji
Kardynała Hlonda. u Piusa XI i ogóle Rzymie). O Polsce
rsk
ko
Si
stosunkoo nie cele. N osta tniej djencji
v.yraża/ rudoś ó z przyjęcia, z jakim się sotkały Polse
S. Andrzeja Boboli. Z 'ażnych spraw, jakie Kardyna ł Hlond
załatAł z Papieżem, jest przejęcie Kolegium Polskiego
(dla kleryk:Jw) przez Episkopat polski. Na razie sprawa jest
poufna, gdyż dekrety wyje dopiero za kilka dni. Zmrtwychstańcy nie
dostatecznych sił do postawienia Kolegium
iM
Polskiego w Rzymie na należytym poziomie 1 stało ono znacznie niżej, przedewszystklem pod względem ilości wychowanków
niż inne kolegia narodowe. Sprawa cip.gnęła się
szeregu
m
eu
us
lat, gdyz Zmartwychwstańcy nie mieli ochoty na rezygnację
z tej placówki. Po powrocie do kraju Kardynał Hlond ma za.7,
miar zwołać konferencję M(Aropolitbw, celem porozumienia
2
g5'
Lm, i-22/
eP
Th
co do dalszej organizacji Kolegium.
Wbrew pogłoskom prasowym, Kardynał Hlond nie zetknął
Się tu z Biskupami litev:skimi. Móvił mi, że nie wypadało mu
s
oli
ich szukać, za, nikt z nich do niego się nie zgłaszał. Kardynał Hlond nie miał również kontaktów z Kongregacją ':ischod-
ns
hI
ni i mam wrażenie, że uważa, iż w spraw_ch unickich obecnej aytuacji należy grać na. zwłokę. (Nie n12. widocznie zau-
fania do Kardynała Tisserant, a , być może, woli przeczekać
okres, w którym Nuncjusz jest jeszcze bardzo przejęty ob-
te
titu
rządkiem słowiańskim).
Dość dużo mówił mi Kardynał Hlond o Nuncjuszu Cor
tera. Jego zdaniem, Kardynał Kakowski zaniedbuje stosunki
z Nuncjaturą i dopuszcza do tego, że bywaj?. tam niemal wy_
d
an
łącznie ludzie niepowołani - "księża, którzy po larszawie
rzymskich kapeluszach"- według wyrażenia Kardynała
chodzi
rsk
ko
Si
Hlonda. Nuncjusz Cortesi - przyzwyczajony do stosunków ame- nioski i
rykańskich, skd Rzym akceptował wszystkie jego ,
- nie
gdzie Biskupi byli mu w praktyce całkoAcie
dostatecznie ani w stosunkach vktykańskich,
ani europejskich. Był niemile zdziwiony, gdy Rzym wymagał
dodatkowych wyjaśnień do niektórych wnioskw Nuncjusza,
orientował
się
iM
ysuwał własne suggestje, lub gdy Biskupi pilnowali swoich
praw® Zdaniem Kardynała Hlonda, Nuncjusz może występować
wobec Biskupów jako wł adza tylko wówczs, gdy w konkretnej
sprawie ma na to instrukcję Rzymu. Nuncjusz, który z Mon-
us
m
eu
tecatini miał zamiar przy jęchać do Rzymu, otrzymał polecenie
natychmiastowego poworło do Warszawy, celem podpisania układt
du o dobrach pounickich. (Być może,. ze chciano również by
Nuncjusz wzi ł udział w uroczystościach ku czci s. Andrzeja
Babon). Kardynał Hlond przyznaje, że Nuncjusz Cortesi uczy
-"-^".9~~
(1.-C,
eP
Th
s
oli
stę coraz więcej , ale kładzie nacisk na konieczność ożywienia kontaktów z nim, K:iniez i ze strony sfer rządowych, gdyż
dotychczasowi informatorzy często dają mu . A-(omości wręcz
ns
hI
fantastyczne, między innymi 1 o polityce Rz'Au.
Przed przyjazdem Kardynała Hlonda powiedziałem Kardynał(
Pacelli, Kardynałowi Pizzardo oraz v, Sekretarjacie Stanu7
iż dobrze byłoby przestrzedz Kardynała Prymasa przed wypraeom
te
titu
waniem przez ;,,kcję Katolicką zbyt szczegółowych programó, co
moż e ją wciągać do akcji o charakterze polityczno-sl,ołecznym.
Również i Kardynałowi Hlondowi w pierwszej rozmowie poiedzia/em co myślę o Akcji Katolickiej. Wywołało to pocztkowo
cleń skrępowania we wzajemnych stosunkach, który jednak-w
czasie pobytu zatarł się zupełnie.
Kardynał Hlond ';z1J,/ udział
d
an
idóch przyjęciach, Lorg:t
nizowanych przezemnie. wiem, że jeszcze w Budapeszcie stara/
Się o ostateczne ..iyrónanie stosunków pomiędzy mną a Kardyy
rsk
ko
Si
wIem Pacelli, który czuł się dotknięty moim ',;:yjazdem do
Neapolu. Zewnętrznym wyrzem przełamania tej sytuacji było
przyjęcie w Ambasadzie, w którym wzięło udział 9 Kardynałów
z Kardyna łem Sekretarzem Stanu na czele, Patrjarcha Antyoche!
ski, Arcybiskup WicekamerinS.Kościoła Rzymskiego, członkoAe
Sekretariatu Stanu, wyżsi urzędnicy Kongregcji , szarże
J panikowski
us
/-/
iM
dworskie, dulałlość sfer toarzyskich, i t.d.
Charg d'Affaires,I.
m
eu
Th
Rzym, dnia 1 lipca 1938.
eP
N. 1.22/SA/ 114,
s
oli
sprle t,E.ktu
przemowy Ojc.
pielgrzymki poL-Jklj.
Do
Zsgrt,nic,:m,ch.
P' n-
ns
hI
/,,tczę dosłowny tekst przemówienia Ojca S. do pic:,1grwim-
ki poik1,1
en, 7 c z erwca r.b.
te
titu
1-, St. ..T.,/1.1ko,;JsKi
Cht3r-g. d'Aff,lres.
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
1 144 122 iq-
971:QA
•
eP
Na początku tumaczy/ Ojciec św.,d1szego przemmia po francusku.Poda/
zapewne jako rację to,I.Z Polacy przewaZnie ten język znają.
s
oli
....pour to.xte 8mc polonaise Rome est une eeconde petrlem
Renan /???/ dit qu'8tre catholique,
dire"polonais u c'est dire catholique
ciast tre....
le Weilleur catholique..,.polonais,
avant tout catholique---bon catholique
dont la Pologne a besoin..
te
titu
ns
hI
catholique,gónóreusement viScue qui peut sauver
prósent ił n'y a que le
non seulement les b:111es singulires /poszczególneI,mais les familles et les
nations.
La o l'on slółoigne de la foi,c'est dósordre .....
Vous avez bien fait de venir Roame /comme vous le relevez dans votre adresse,que nous avons lue/ chercher la protection de votre grand martyr,au nom
de toute la rologne,de toutes les classes...uhe repr6sentence de votre ónisco1Jat
qui vous vaillent pour vos amen...
:Lo prince Lubomirski
..un rappel vivant de ce que nous avons vu et veu pendant trois ans...
...possibilitó de vous connaltre si bien...nous avons parcouru toute la Pologne.. .avec un dósir ...nous vous bónissons...voyons. .3aluons. .toute emtAre la Pologne, laquelle nous donnons la grande relique.. .nous vous donnons un
grand protecteur avec une grande complaisence eL confiance...
l'Orient et a l'Occident ha besoin de dó..la Pologne au milicu de dangers
fenseurs et d'intercesseurs...
Nous vous donnons votre grand Martyr,comme au reprósentants de tout le pays,
de toutes les classes. ...ce cher petple polonais,qui est plein /;?/ de vertus
chrótiennes....garde toujours quelque chore de martyre....esprit de martyre...
Grando exemple...Difficuldfendre la foi contre les dangers extórieurs
difficulths ext6rieures....dans la
tće de ła vertu
...qu'il vous donno ,cAres filles et chera fils,qu'il vous donne cet esprit
persóvórence au devoir
vos travailleurs et a vous,auxquels le Bon Dieu a
...precieuse Relique
donnó des richesses....
nócessitó de r6sd)stence. .martyre Im& intórieur rattachó ?", la vertu /cachó
vous ce te Relique....
dans la vertu ??/.
tout le peunle,si cher comme cette
Islaxe£ persóvórence
espórence
barbarie de l'Orient.
la
re
Pologne,ent
ła
st
holique.C'e
kction..cat
L'esprence /espoir?espórience?/ que nous avons de la coopóration des mes
entholiques polonaises .
...Bobola Martyr de l'Union entre l'Eglise Romaine et les 'glises sóparóes.
L'Eglise Romaine,5 Are de toutes les Eglises,dósire cette union.Elle veut
que tout co qui. Nous reste de vie et de force,Nous le donnions pour cette union.
vous nous vous confions cette Relique,...A•ceux qui gouvernent ce peuple,vous qui avez tout le pouvoir....c'est le Martyr de l'Union que nous vous donvous lui próparez des grands
aons..Aux gouvernats que Nous nous adressons
ła Pologne mórite...
pays....que
du
pouvoir
le
honneurs....A vous qui garden
n de ses Lues,
constitutio
la
dit,par
l'avons
digne,Nous
vraiment
La Pologne est
"polonais¥,
..Dire
catholique.
l'esprit
et
foi
la
solon
gouvernóe
bien
ilftre
c'est dire "catholique".
)n .lanque de comrendre,combien la vie catholique est nóeessaire pas seulement
9.ux singuiers,mais aussi pour toute la nation.Bobola,mMartyr de la foi catholi:rue est au milieu de vous....grand róveil,grand rappel pour les gouvx,enants et
les gouverriUs.
..Nous Idlixammx bónissons les prsents et les reprsent6s..ftous vous chargeons de
vos
porter partout la bónódiction du Pre commun --une grande
vłeux...
...aux
bónódiction
donner
de
vos enfants...Nous avons confiance
chargeons l'episcopat...
nalades,..sul ont besoin de Notre b6nódiction.
Deuvres
-e
49(
0;14/1‹, ig4^
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
)22/Al"
Th
Rzym, dnia 21 lipca 19'..8 roku.
eP
N. i ',/C.`,/IC
Poufne.
s
oli
s .r ,ie
ntykOmunistyc,,nej.
Do
Pana Ministra Sprw 7.k gra
ns
hI
odpowiedzi na pismo P.1.4. 122/38/38 z dnia 7.VI
r.b. Ambasada donosi, iż przestane przy tym piśmie
komunistyc-ne i iltyomunistyczne.dostały dostrczone
te
titu
wedZug wskzówek Ministerstwa.
Równocześnie .Albasada donosi, iż doskon/y dobór
dostarczonego materja/u pozwała mieć nadzieję w jaknajlepsze skutki, oczywiście obliczone na dalszą metę , z tego
197$Floby w n<-; jwy czym stopniu pożądane, by
rodzflu
d
an
:,111'txtsNda mog/ perjodyc;.,nie otrzymywać w tym samym celu
tego rodzaju v,ydawniiw, w miarę tego,
się one ukazują.
Przemawia zatem niet:,,,lko to , źn w ten sposób spr'vy pol-
rsk
ko
Si
skie staja się f)rzedA.otem zrdnteresowania szerokich i
j:)/y„(y,-ych kó ł, n', ktLTe Sekretrjat obrony przed ateizmem
m
\,, ,ły*,,;
r:.,.1e2 i fakt
że
ten sposób mbrsada
zysguje możno skutecznego wp/ywania na majce dużą gatunwagę czynniki.
iM
/-/ St. J';Inikowski.
Chargć d'Affaires.
m
eu
us
Ai 14W , 2A.I
Th
Rzym, dnia 1 sierpnia 19Z8 r.
eP
cisie tajne.
N. 122/SA/
te
titu
ns
hI
s
oli
Do
spr 41e nledynkrecil
1-na W,Inistra Spraw Zngri-)nicznych.
w "Głosie N. rodu".
1 za/eznik.
"Głos Wrodu" z dn. 28.V11. N.205 w, 2itr. 3-ej zamleScil notatkę , datowali?, z 'inrszswy, a jlókhddeti4Liwil0Aa
ducholeAstwa. (Vide za/?,cznik). Jest niej między Innymi
zapytnie: "Czy jest prawdę., te z 'J.osr4t r.b. pNn Beck min.
S.Z., zwrócił się do Stolicy Apost. za poś rednictwem Radcy
duchowieAstwo pol.2,kie,it jakop. J;'3nikoskiego ze skergp,
by uprawia "zoologiczny antysemityzm".
ł Aothie w pro-menioria, złożonym przezemnie Sekretariacie c:tnu w dn. 31 maren (vide rj)ort N. 122/SA/15 z
dn. 2 maja r.b.) jest zdanie wstęr)ujee: ".... malgrć ln.
position irigative prise par los membres de l'Episcopat A
1, 6gard de 1"antismitiame zoologic4e", celui-ci ne csse
do se propnger au sein des organisatiow ethollues et prmi
d
an
rsk
ko
Si
prowadzenie suroe6o dochodzenia.
m
eu
us
iM
le Cergó
notntkę
Dn. 30.V11 zróci/em Mgrol
"Głosu v° rodu" i pwdedziałem, źe politycznie nic mi nie sako
dzi, iz K. Ler nacjonalistyczny doAe się z"Uosu Narodu",
kie jest n!:,sze stanowisko w stosunku do antysemityzmu, a rasysto;skigo, czy zoologicznego. Dodałem, że pddnoszę
sprawę tylko dlatego, by go przestrzedż 1Z musiała nastp..pić niedysrecja, gdy not sam nie priiętaiem, iż złożony
przezemnie pro-memoria było yrazenie "antysemityzm zooiogioz
ny". Mgr. Montini szcorze mi podzię kowa./ 1 z:powiedział prze
Chn.rg d ł :..ffaires.
Th
d
F.
ut&L
eP
"G Ł OS
s
oli
z dnia 28 lipca 1938
ns
hI
Zapytanie pod adresem
"ZOOLOG ł CZNY
2). ł 4
NARODU"
r. stronica 3.
Min.S.Z.
ANTYSEMITYZM"
te
titu
DUCHOWIENSTWA
Warszawa, 27.VII. Z kół duchowieństwa otrzymaliśmy następujące
pismo:
1) Czy jest prawdą, ze z wiosną biez. roku p.Beck, min.
d
an
S.Z., zwrócił się do Stolicy Apost. za pośrednictwem radcy p.Janikowskiego ze skargą na duchowief,stwo polskie, iz jakoby uprawia
" zoologiczny antysemityzm ".
rsk
ko
Si
2) jeśli tak,to jakto pogodzić z faktem, iz antysemicką
kampanię prasową przeciw ks.Pudrowi rozpoczął "Merkuriusz Polski",
stosunki z Min.S.Z.?
Brak odpowiedzi na te pytania takze będzie odpowiedzią.
ogólnie posądzany o bliskie
m
eu
us
iM
I22
GD
Ambasada R. P. przYuG
N,
27.1/1 .1938r.
p
Weszło tinta
Inni e :
s
oli
przy X° :dcv J:u)
f.',Zy mi e.
Zagranicznych
f: dni sterstwa
w 'srszawie
ns
hI
3 z a•k,
TEN 27.
N. 4 US Ctd
W sprawie
Odpis ot
SK, dnia
eP
Th
KOMISARZ GENERALNY
W GDAŃSKU
korni sar i ał Generalny przesyła w
z en iu (5c i a d otzo...
śc i :
te
titu
V wycinek z r. x i)anzier. vror2o s t " z komun Latem o wizycie
no
E)?;
ki tą-:;o • • j. t" a ł okyi,ar
t wi e Biskufiourke u Prezydent a Serzacu,
d
an
''.::/'teksły i - olski i nieudeckif
słów pasterskich, w których
biskup ri ece 7, j
c,robne
w treści obu listów wskazują,te list polski zost
przez
b5. s kupa
5.
Odri();.::',ZE,C:,'
1 r.
'Lk0
1N1;7
cki ej - ludno
poi kiej
f:;•daliska
eszczoir., prz e z "Vorry)st e n" kcynul i kat biura nrasowego 'denatu
Ci0s,',QC, Z
.'ienn.t
nie za_ rei trza ,gir t ę pow3v z
t rz eż e
niuni przeciw nominacj i K. •.3ple ł t' a.
rsk
ko
Si
Kal: I W GENERALNY:
I-1 Marian Chocfacki
m
eu
us
iM
Drukarnia Państwowa nr 95783
••••-•,•-•--1•••-•,-.3"-,-.,•-•^-•••••- • -
•••••••-•••••,•••,,,11••••
..••••••••••••
•
Th
(luwr iikpoiłen
reitag, ben 24. tutti
1938.
eP
Der BiltbOstuedilei i D(1113ig
Micho! (braj 011ourre nerabjc)tebete lid; nom Pedfibenten bes 6enats Inic)oj Gplett
itbereeichte kin enennungsichreiben 1311Moisbeludie aud; beim gultuslenator
s
oli
tor bef,' tanonifeben Recf)ł itm5 śuli 1934 5um
Licentiaten juris utriusque bei ber jurirtifcben
litlUtt ber piipftlicljett Uttiverfiłdt, Sobann. , fam
er naci)
an&ia &nrild tinb belleibete filet ner,
fcbiebene .,?:ilffeelforaefteneit. 3ttlet3-t war er
*xfarrer att ber St ałkiebrate in Znn5iq.=e1ivcc.
fchof
6-.4.) tett ,beberricht auf3er bem $otni=
feben noc!) anbere 5,.rentbiprachen ltub ift in Opił.
licben Mretien aut betannt.
r ift Znit&itter
SinaK'>an3etfiriaer unb beteunt flet) aI Sobn
etna belatintext bentfcbett
antilte 3unt bentichen
93o1Ntum. Zurch bie Warung ber iiinernotitifcbien
2age wirb 'd ber neue 3ifcljof /loch teichter
baben, bie 23eMehungen aingfflen ,stanc unb
Stivehe hit 4,flegen.
(5.'13 ift xictjtig, bah bic ?fit&naht eine. neum
58ifeW auf einige Zfflivietigfeitenitief3. a bez
fii»erige 23ifdjof (»raf ZINourre troi3 erhi3bener
›•Sitten ltti: 9flicfficht auf fein ?Mer unb feinen
('!'‚efititbĘ'eit;36uftanb unbebingt refignieren
mufttett bic Slatbolifen unfere's 5t reiftaate einen
nenen 5?3iichof erbalł en, ber bem vOlfifchen qbe:•.
uraac nniera ,;;reien etabt enł fpracb. L ift ber
aerchicften
unfcre @auleitm3 unb un,
fero S.ttrafibenten bei Senat &u nerbanfen, baf3
nicht dwa eine Weritinfichfeit Q3ifcbof niurbe, bie
wcniaer ptił ben 23erbdrittiffen im •;reiftaat ner,
frant war.
9Ran mi) anerfennen, bab amij ber Ua ł ifan
45.en in Zamia negeh.enn 3ertialtniffen batch bie
(ftttennuna eine?,
fflechnuna iwa, ber
einer. olteingefeffenen Zan&iger anurie ents
ftamtut.
te
titu
ns
hI
te 13re1feftelte bea senat, teilt mit:
Zer q3rćifibent bei SettaW, @retf e r, empfina
am Zonnertag, bem 23. 3utti, bormittav,, ben
ebemaliaett 3ii•chof non Zatt&ia, (kaf £)":)i u u r t e,
MberufungOcbreiben iiberreicbł e unb
bamit feinen offi&ieIten 2lbftbiebbefuch atiftaftete.
ffileik&eitig mit bielem 93efuch Micie ber nene
Q4ifchnł, Zr. StarI Wła-ria SpI e t t, bont 13rdfiben,
ten be, Senatk4 unter Ileberreichuna feine,:>
nennunOfcbreibetW feinen offiaiellen 911ttritt,:;,
befuch ab.
9Inftblief3enb empfina gulłu0enator
o e cf,
alf ber &uftiinbige Senator tuz 23).31Miitbung,
$3iffenrchaft, Runft unb Stirchentoefen ben 91b,
fcfyie», besiebunOweije ?fittrił t.»ejutb ber beiben
.etren.
-)XZer 23ifelnyNwechfel fommt nichł unerwartet.
23,ereit feit anhreOrift bat bet 23ifehof ebtat
'9'iourfe bem Qatifan mit ghieffichł auf feinen
()efunbbeit«uftanb fein 91iidtritt&tefutlY einge,
reicbt. 2Benn biefek3 erft jebt nom 23atilan
nehmiat worben ift, lo bat biegi nicht etn» — wie
wit frbon einmal bericbtigenb gegenilber einiaen
auUiinbifcber 31tittertt feftftellten — feinen
03runb in attaeblichen echwierigteiten anifeljen
senat unb -iiftbof. Wir fiinnen im Oegenteit
feftfterlen, bab gerabe im 2aufe bem lebten
tes3 eine merfliebe (s:.niipannuna unb Q3efriebung
beś3 innerpolitiftljen 2,eben einaetteten ift, att
ber audi bo: bUberige 3ifchof @raf e'glourfe
feinen
bat.
@S r a f Z' Nour f e mat iiber fech6ehn ahre
lana — unb mat. feit bem 24. Wprit 1922 — in
Zan&ig tafia. Cą enliftaturnt befannaich einer
irifeben ramilie unb wuxbe im Jabre 1876 wij.
bon (siut sl3arfin lei Woroogrobef in Nuf3tanb
buten.
r crbielt eine febr forafćiltige 9łuUlif,
buna, suerfł in einem Jefuitenfoltea unb ftu ,
biette bann an ber Zetbnifchen S:-)pcbichute au
`
beaab er fich au theotogifeben
i g a. .:"2.,arnuf
tubie nad)
z e i b u. r g in ber schiveia unb
fpiiter nacri .;)it n h z u cf..m 55erbft 1907 wurbe
3ifchof ,£)'Nourte 5um $rteRer getveibit unb War
bana in verfcbiebeuen Steffen in
e ł e r 'burg
tatig, tym 3abre 1917 vermattete er mćibrenb
ber bentfrben Zffttpation bai 230.tunt Rinf f
unb wurbe 5ann 1918 >23ifdjof von R i g a. 914
5tvei ";141yren ver5icbł ete er frełtoiffig auf bic
gligaer
unb biefł fid) W 5u feiner
fiennung Sum al ftlndjen 9Ibmittiftrałor far Zan&ig
all.tvechiefnb in Rom, Zan5ig ober bei feinen
Qerivanbłen in 2iłaiten auf.
Zurd; feine lange 91mt`›tatigfeit
in Z an& ł g ift 13iftbof Oraf C'glourfe mg«
mit uniercr Oeimat nerwachfen.
raf Z'gtourfe
Feibit bał audi unferen Staat unb feine intoob,
ner fcli;itten unb lichen ctelernt unb fein k)irł en,
li)en et .auro Whfcbieb verfaht bat, 5eugt von
biefer euaen 93erbuttbenbćit. Wian muf3 bero bW-berigen .3tfcbof basy aeugni augtellen, bar3 er
trot3 nida Schoierigfeiłen fidj 41nmer nyieber urn
ben innerpolitifchen Wrieben unb um fotrefte des
aiehumten aur CStaatffliiirung bemilbt bał.
k(3
eenateiriifibenten
ffieftern tiormiłian ~We
8tffflaf Graf Z'glourfe bem
Zettat«riifibenien
rei=
eetintocUitt,be
im
er
feinen 919fff
ile»befitch unb
mit Ujm macbte «IcieNci ł i«
ber uciec 23ifdjof,
Zr.
feinen 91ntritt=
?tuf bem 93ilbe MIN
ber gleferent beb enciW
litr bic Statholirche Sfirtbe,
VanbaericbWrat Zr.
atu
r a n f e, in ber )lttte ber
ulec 23ifffinf, Zr.ZpIe ł
ber aerabe nom senat.
Praribenfen Or elier be=
arilf3t wirb unb rccbth
ffitichof %raf e'glourfe.
d
an
&to Ziinnfe.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
>B i f cb uf Zr. Sp / e t t
am 17. ,Nnuar
1898 alf Sobn bei Neftor?, ' Prana Splett, bem
friitieren 231&epri1fibenten bei 23,o1Nta0, in 804.1.
pot «buten. .914 .13efuch ber Opmnafien in Sto.,
9teurtabt unb bess Staatlidjen OpmnafinnW
in Zan&ia erbielt er am 26. ehrttar 1917 bai
Reife&eugnif,, 91ach ?od aabren phirofophifeben
unb brei aahren theologifcben ShtfibittnW ant
Priefterfeminar &u 43 e lp I in wurbe Zr. eptett
ant 10.
1.921 urn $riefter orbiniett. Wach,
bem er etn
ierteliabr aw3bilfweife in 3
n o t unb
lii) a tiitia war, .wurbe er urn
biuro nad) tłom beurlaubt, IVO er alii Raplan an
'ber Zeułfcl)en 91ationctIfinebe wirfte, an ber Opift,
lichen Unirerfitał Rirchenrecbt biirte unb in bie
`-j3raxi35 bei ben fircblidjen 93erwaltunobebbrben
unb 'ffi«icht6blifen bei Q3atifan33 eingefilbrt
Wurbe. m auli 1923 /yromotyierte ex 5,um Zot.
3efud ter 23iftbiSre belut
Th
,
164
120Z
ns
hI
s
oli
eP
te
titu
t Edward
Z zmiłowania Bożego i Stolicy Apostolskiej łaski
Biskup Gdański
Najmilsi Diecezjanie!
d
an
Wielebnemu Duchowieństwu i Wszystkim Wiernym Diecezji Gdańskiej pozdrowienie
i błogosławieństwo w Panu!
Chcę wyrazić Wam wszystkim moje z serca płynące podzię kowanie: Wielebnemu Duchowieństwu za
jego pracę i gorliwość w służbie Bożej, i na tym
miejscu wspominani szczególnie ś. p. Ks. Miszewskiego, który tak wielkie zasługi położył dla polskiej ludności Wolnego Miasta.
Z głę boką wdzięcznością dziękuję Wielebnym Siostrom Dominikankom za ich ofiarną pracę dla dziatwy
i za ich oddanie się sprawie Wiary i Kościoła Świętego,
oraz za tyle dobroci, którą mi zawsze okazywały.
Z całego serca dziękuję całej polskiej ludności
katolickiej, która mi zawsze okazywała tyle zaufania
i życzliwości, i wśród której czułem się zawsze tak
swojsko i dobrze. Szczególniej pozdrawiani moich
parafian Oliwskich wszystkich razem i każdego z osobna, także żegnani serdecznie wszystkich moich penitentów.
Od wielu lat co niedzielę odprawiałem w Oliwie
mszę św. dla dziatwy, a także przez pewien czas
szkolną mszę św. dla dziatwy polskiej, i zawsze byłem
wzruszony, gdy dziatwa odmawiał a modlitewkę za
biskupa.
m
eu
us
iM
Szesnaście lat spędziłem wśród Was, dzieliłem z
Wami Wasze smutki i radości, moje myśli i modlitwy
zawsze były z Wami. Zapewne rozumiecie dobrze,
że nie łatwo mi jest Was opuś cić, i że długo walczyłem
ze sobą, nim doszedł em do tego postanowienia, tembardziej iż zdaję sobie sprawę, że winien jestem zdać
rachunek Panu Bogu zarówno z tego, czy wśród Was
zoslanę, czy Was opuszczę. Zdecydowałem się opuścić
rsk
ko
Si
Przed szesnastu laty zostałem powołany przez
Ojca św. do zarządzania obecną diecezją Gdańską,
i dzięki łasce i pomocy Bożej mogłem przez ten długi
okres czasu spełniać tu swoje obowiązki biskupie. Ale
w ostatnich latach zaszł y zmiany, które sprawiają, że
dalsza praca moja tutaj, jak mi się wydaje, nie może
być owocną. W zeszłym roku, będąc w Rzymie, przedłożyłem Ojcu św. stan rzeczy w mojej diecezji i zdałem
wszystko do Jego decyzji. W październiku zaś, wskutek nowych powikłań, powtórnie prosiłem Ojca św.
o zwolnienie mnie z urzędu biskupa gdańskiego, i tym
razem Ojciec św. prośbę moją przyjął. Wobec tego
już wkrótce opuszczę Was, najmilsi moi Diecezjanie.
Na pożegnanie chcę zwrócić jeszcze do Was słów
kilka.
Gdańsk, gdyż wydaje mi się, że to będzie więcej na
chwałę Bożą i Wasz pożytek.
4,K
Th
n.44— 2 —
s
oli
eP
Drogie moje dzieci, pamiętajcie i nadal o Waszym
Biskupie Edwardzie, który szczerze Was kocha, a
szczególnie, gdy może usłyszycie, że już umarł, poproście Pana Boga, by mu wybaczył wszystko, co zaniedbał albo zapomniał w swojej pracy dla Was i dla
Waszej Diecezji.
Najmilsi moi Diecezjanie, niech Was Bóg strzeże
i Was błogosławi; niech Was broni od wszelkich po-
kus szatańskich, a Matka Najświętsza niech Was osłoni płaszczeni swej opieki.
Niech błogosławieństwo Boże będzie nad wszystkimi rodzinami, wszys,kimi domami tej diecezji, -niech Was błogosławi Bóg t Ojciec i t Syn i t Duch
święty. Amen.
Dan w Oliwie, w święto Trójcy Przenajświętszej, 12 czerwca 1938 i
ns
hI
t Edward
Biskup Gdański
te
titu
Otrzymałem zawiadomienie, że następcą moim na stolicy biskupiej w Gdańsku ma być Ks. Dr. Karol
Splett, dotychczasowy proboszcz oliwski. Mam nadzieję, że okażecie mu takie same zaufanie, jakim
nenie obdarzaliście.
d
an
Ten list Pasterski ma być odczytany ze wszystkich,•ambon diecezji Gdańskiej w niedzielę, 26 czerwca 1938 r.
t Edward O' Rourke
Biskup Gdański
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
+ Eduard
eP
durch Gottes Erbarmung und des hi. Apostolischen Stuhies Gnade
BISCHOF VON DANZIG
Gruss
und
Segen
im
Herrn!
ns
hI
s
oli
ontbietet dem hochwUrdigen Klerus und allen Gl aubigen der Di5zes(
Geliebte Diózesanen!
Ais mir vor nunmehr 16 Jahren die Verwaltung der jetzigen
Diózese Danzig anvertraut wurde, bin ich dem Rufo mit Freuden gofolgi
te
titu
Ich sah mich auch nicht getguscht: mit grosser Genugtuung konnte ich
Jahre lang meines Amtes walten. Infolge vi3.111 veranderter Zeitverhltnisse und mancherlei neu auftretender Sehwierigkeiten giaube ich
mir jetzt aber ein weiteres segellsreiches Wirken hier nicht verspre-
d
an
chen zu k3nnen. o habe ich donn schon boi meinem letztjahrigen Auf enthalt in Rom dem Heiligen Vater die Sachlage offen dargełegt und
mich zu einer Aenderung bereit erklart. Naci' erneuten Verwickiungen
rsk
ko
Si
wiederhoite ich meine Vorstenungenl denen nunmehr der Hl.Vater entsprach. uo mordo ich donn jetzt den Hirtenstab der Diózese Danzig aus
der Rand logon und anderuo Verwendung finden. Zum Abschied m5chte
ich aber vorher nocki einige 'Jorte an Euch richten.
Fest sechzehn Jahre habe ich unter Euch geweilt,meine l.ieben
Di3zesanen,habe mit •-;lich Freud und Leid geteilt,meine Gedanken waren
iM
stets mit Euch,meine Gebete fur Euch. Da eret Ihr es sicher verstehen,dass es mir nicht leicht fallt, Euch zu verłassen,und dass ich
us
Lange mit mir gerungen habe bis ich zu meinem Entschlusse kam, zumal ich mir bewusst bin, dass ich Gott dem Herrn Rechenschaft schul:mein Scheiden von Euch.
m
eu
dig bin sowohł PUr mein Bieiben,wie auch
Ich habe mich zum Scheiden entschiossen,da es mir mehr der Ehre Got• / •
Th
-2-
eP
tes und Eurem Wohle zu entsproehen soheint.
In wenigen Taf).en -,Jorde :ich bereits Danzig veriassen und
Dajk aussprechen: zunael)st der hrol,wi;rdi..
da mchte ich r,)11,1,-
s
oli
sowie den Ordensistlichen
T31.1f 53..
den Pfrrera und. x.11
gon Geistliclikeit, meinen Coiis ul
ihre Mitarbeit und ihren Eifer im
ich nicht
rnZ5
ns
hI
Dienste Gottes. t uch der vonytorbonea
tz-
Auton 3 a
vorgossen und bo;-,onCer,-, den unvorgossiichen
k i ervhnen, der nur stets ein treuer uad auFrieb łir Berałer
war. 113;e Gott der herr ihm, ferner dok Prglsten
Fr!A n z
Be-
te
titu
rendt und allen śeinen Diemprn , die Er im Laufe dieser Jabre zu
r.ich 9rufen hat, ein ,:nadiger wid barmherziger Ver8oiter sein!
Mit tiefor DankbarkeiL 2edenke ich sodann aner OrĄensscklwestern,die durch ihron Opferdienst an denAxmeni Kranken wid Vor-
d
an
inssenen, durob dao so innige Liebe zur hl.Kirche mich in meior T5tigkeit co rcfflich untorstfltzten und mir so vieJ G.rde ervdesen.
Auc innigstem Horzon danke ich cuch dem ganztm treuen Danzier katholischen Voike,das mir mit so viel uiebe,Vertruuen und. An?*TIII?Ite
rsk
ko
Si
hnglichkeit entgegenkam, untor dem ich mich :Cets
und das meinem horzen so 3..boraus naho steht! Besonders
1.(3
meine ;;eliebte ifarrgemeinde @iiva,sne zusmmen und jeden einzeinen,
und such allen Ihz)Mnen goiiebten Beichtkindorn soi omn A-0:,,chicds_ruse
gesagt.
ES war far wich stets die sehl:.ste Scundo der dvoohe, wenn
iM
ich am Sonntag die Kindermesse iu dor Kathedrale zeiebrieren du!:- fte.
Und.nenii an den Kindw-Kommuniontagen die Kloinen ".Kir unseron Bitiar bewat.
us
schof Eduard boteten, dana war main Herz stets
Meine Miebon Kinder, vergeost im Gebete Eures ał ton Bisohcfs
m
eu
nicht, der Euch inig 6reliebt hat! Und wenn Ihr einmal vielloicht
h'óhen nard et, dass d,uer Biachof Eduard gestorbon ist, so bittet fUr
ihn den lieben Gott, lass Er ihm alias verzeiht, nas er in der Arbeit
dssigt oder
und Sorgo um much tond Luro Heimat vers;lumt ,vornachl.
eP
Th
-3-
scblacht gorlacht bat.
Und nun, ludne goliebten D15zesanee Gott der Herr
s
oli
Euch bel-łten vor allen Gefabren,vor allem Uebel, vor eller
list des b3sen Poindes. ilage die Mutter Gottes Euch mit den Mantel ihres jchutzes bedecken, m86,0 ddr Segen Gottes ruheu auf al-
ns
hI
len Familien, allen ilusern dieser Di5zese.
Es segne Euch der all łichtige Gott, der + Vater, der +
Sohn und der Eeilige + Geist. Amen.
te
titu
Gegeben zu Oliva, am Feste der Hl.Dreifaltigkeit,
den 12.Juni 1938.
+ Edl]ard
Bischof von Danzig.
d
an
Ich habe die Frondo Euch mitzuteilen,maine geliebten
Dizesanen,dass der Hi.Vater geruht
meinem Nachfolger
den bisharigen Pfarrer in °live Dr.CarlMaria Splett
rsk
ko
Si
zu ernennen. Ich hoffe, d.ass die Gig.ubigen Ibm dasselbe Vartrauen
entgegenbringen werden wie mir.
Dieser Hirtonbrief soli von allen KanzeJ.n der Dizese Danzig
am Sonntag,den 26.Juni 1938 ,verlesen werden.
+ Eduard
iM
Bischof von Danzig.
m
eu
us
i sh
1ipco,1938.
WARSZAWA, dnia
Ins
MINISTERSTWO
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT
Polityczny.
te
titu
Orz, Międzynar.
WYDZIAŁ
P.1::1-122/48/38
akcji anty komunist y czne j.
3.
Nr
sprawie
n e.
W śla4 z' pismem swym z dnia 27.1I.br
Nr.I.),I.W.122/38 38, Ministerstwo Upraw Zagranicznych przesy a w za/4czeniu szereg dal.
szych wydawnigcł w antykomunistycn
W odpowiedzi na Nr
Załącznikó
Ambasada R. P. przy
Stolicy A postolskiej
Weszko dnia
Amb
2
Wir.
przy Jtolicy ,..postolskiej
w J.zymi e.
doręczenie "Segretariato di Difesa contro
l'Ateismo" - Roma,via Carlo idberto 2.
;LjDY.±:I.20
POLITYCZNEGO
i
rsk
ko
Si
Do
d
an
ych i komunistycznych /wykaz za/qcza si ę / z prośbą o
dn.
Th
Wydawnictwa antykomunistyczne.
eP
s
oli
1.Broszura p.t. "Wolnomyślicielstwo Kominternowski koń trojański w Polsce" - A.Z.
2.
il
ł,
3.Miesięcznik
"Co sig dzieje na szerokim świecie - pogadanka• popularna7Nr.4./
"Współczesne Ż ycie kobiet" /Nr.13-14 z 1938 r./
ns
hI
Wydawnictwa komunistyczne.
te
titu
1."Ochotnik Wolności" N-ry lł , 12 i 13 z 1,938 r.
2.Broszura p.t. "Dwudziestolecie wielkiej październikowej rewolucji
socjalistycznej 1917 - 1937 ".
3.Broszura p.t. "Platforma jedności organicznej Młodzieży Socjalistycznej i Komunistycznej w Polsce /Projekt KC KZIIP/u
d
an
4."Na Pomoc" Nr.2 z 1938 r.
5."Głos zza drutów i krat" Nr.1 z 1938 r.
6.Odezwa KW KZMP p.t. " Do wspólnej demonstracji 1-go Maja!"
rsk
ko
Si
7.Odezwa KW KPP p.t. " Do ludu prncującego Warszawy".
8.Odezwa KW KPP p.t. " Przez zjednoczenie sił demokratycznych i
przez bezwzględn:kwalkę - do obalenia rządów gnębicieli ludu".
9.Odezwa KC KPP p.t. "Ludu Polski".
10.Broszura p.t. "Rękojmia zwycięstwa proletariatu międzynarodowego"
- Jerzego Dymitrowa.
m
eu
us
iM
i sh
*Iw
Ins
WARSZAWA, dnia
MINISTERSTWO
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT
Polityczny
odpis pisma Kardynała Hlonda do Pana Premiera
.122 /63/38
z dnia 29.IV.b.r. Nr 1362 /38.Pr. Ministerst.wo
ks. Florczaka.
Nr.
W sprawie
9.ędzynarodowych PrzesyŁającw załączeniu do wiadomości
te
titu
wyDzm arganizacyj
Spraw Zagranicznych prosi Pana ihar‹,-_-,e d'4ffaires
W odpowiedzi na Nr
o możliwie śpieszne poinformowanie jo, czy ks.
Załączników
1
d
an
z dn.
FLOiL(ZAK - w ‹.-..;wielle jego działalności jako audytora 3w. noty - zasługuje na przyznanie mu
Do Pana
zaopatrzenia wyjątkowego ze Skarbu Państwa w
i
rsk
ko
Si
Jharge d'kiffaires a. ---i;vrty-sok-oc i- 200 zł.'iesi Qczni
k
Ì P.; DYB LO
przy Stolicy apostolski ej.A wL,1-3,ada IZ. P. przyD ..1),Lri' ._;NTIJ POLIT ,2Afki;@ra-----r,
'1-,›Ii,.:,y- r. _A po,.'olskłej
N. IU .5Q
VC•szło
Drukarnio Panstwouia Nr 84 113.
.............
(0)..
!.rtht 0`.kriliT
.."
Odpis z odpisu .
Jaśnie :lielmo żny Panie Premierze!
: roku 1931 zwróciłem się do %nisterstwa 3.R.i U.P. w
s
oli
eP
Th
PRY'7A.S PQL3KI
Nr. 1,364/3B.Pr.
3arszawie z wnioskiem o emeryturę dla ks. Prałata Józefa Florczaka, który po dziesięcioletniej służbie na stanów isku Audytora Roty Rzymskiej był wtedy przeszed ł w stan spoczynku. Uza-
ns
hI
sadniałem swój wniosek tym, że ks. Prałat Florczak jako Audytor
Roty zgodnie z Konkordatem otrzymywał pobory za Skarbu Państwa
i z te-o samego źródła powinien pobiera;; emeryturę. Dotychczas
te
titu
ks. Prałat Florczak jesz pozbawiony poborów emerytalnych dlatego, że inisterstwo 7.R.i U.P. zabiega ło o zgodę lpiskopatu na
wy/acanie przysługującej księdzu Florczakowi kwoty emerytalnej,
wynoszącej 466.68 złotych miesięcznie , z ryczałtu emerytalnego
wymienionego w załączniku do Konkordatu pod literą
11,1. Na
d
an
takie załatwienie sprawy:episkopat się nL zgodził, wychodząc
z założenia, że sumy konkordatowe podane w wymienionym załączniku
służyć mają na zaopatrzenie duchowieństwa pracującego w kraju, a
rsk
ko
Si
to tym wi ęcej , że fundusz konkordatowy obciążony został następni
emeryturami wielu księży Prefektów, którzy poprzednio otrzymywali zaopatrzenie ze Skarbu Państwa .
Ponieważ sprawa ta poruczona mi została przez Stolicę apostolską, pozwalam sobie mieść do Pana Premiera prośb ę o przyznanie ksi ę dzu Prałatowi Józefowi Florczakowi, b ę d ącemu obecnie
iM
proboszczem w Turku, normalneji emerytury ze Skarbu Pastwa,albo,
:dyb:, to było niemo żliwe, o łaskawe spowodowanie przyznania mu
us
emerytury przez Pana Prezydenta irzeczypospolitej .
/-/ i August Kard. Hlond.
arszawie
m
eu
Jaśnie 'Afielmo2,ny
Pan Premier,.;kawona Skadkowski
Prezes Rady 1..".inistrólAJ
1'1(
3
,
Z0r4,
-
Th
Rzym, '30 sierpnia 1938
Poufne
eP
Nr.122/SA/49 0L.
Do
K2lęd4a Plorczaka
s
oli
Pana Ministra spraw Zagranicznych
ns
hI
odpoledzi na pismo P.I.'''.133/38 z 17 b.h. donos4
te
titu
iź w oi:resie spra.4owsnin urzędu audytora Roty Ksiądz Pr łatFlorcuk utrzymywał st'fie kontakt z Ambass4, 1 w sprevg:ch dotyczcych interes-ów Polski był zawsze pozytywnym czynntkiem.
Wobec pcy4yższego uważałbym za rzecz słuszną przyznanie mu yo którym ilnisterstwo
j?,tkoweFo znopstrzenia ze Sknrbu Pań: fi
pisze pod wytej wskazanp, dat?.
d
an
/St.efl'nikowski/
Chaeg6 d' ,ffires e. i.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
A=Kr
sierpnia 1938
WA R S Z AWA, dnia
MINISTERSTWO
Th
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT
Połityc.z.n .....
eP
9.rganita-j-i-M-i-dzynarodowych
P. i:..: . 12 2/ 52/ 38
Nr
W sprawie
Ambasada R. P. .....
s
oli
gu.frafagna-dje--,c.e z j i. lub el s k i
W odpowiedzi na Nr
z dn.
fitolicy Apostolskiej
N. -1
Weszlo dna ł,1 x .3
1'
ns
hI
Załączników
ufne
Ministerstwo Spraw Zagranicznych po-
daje do wiadomo(ci, iż dnia 23 lipca br. Nun-
te
titu
cjusz Mgr. Cortesi notyfikował, że Papież wyz-
naczył ks. Władysła7fa Górala na - wakujące po
ś mierci biskupa Je/owickieg(i - stanowisko Biskupa -Sufragana Djecezji Lubelskiej.
Ministerstwa załącza odpis pro-memoria
d
an
dorę czonego przy tej okazji przez Nuncusza.
Równocześnie Ministerstwo lomunikuje, i ż
rsk
ko
Si
według informacji zebranych przez Urz ąd Wojewódzki Lubelski ks. W/. Góral nie budzi zastrzeżelf] pod wzgl ędem lojalności pailstwowej. Jo
działaczem Akcji Katolichiej i bierze czynny
udział w chrzecijaskim ruchu zawodowym i spożadnej dzia łalności) politycznej
łecznym.
jak dotychczas nie jest zaanga ż owgny.
iM
Wicedyrektow
Departamentu Politycznego:
w Rzymie
m
eu
us
Do Ambasady P,. P.
Wz. Nr. 8 .
Th
•
()kis
s
oli
eP
Pto memoria.
ns
hI
Wladislas Góral dosir.ne eveque auxiliaire de Dublin,
ne A Stoczek du Dicese de Lublin en 1898, pretre exemrlaire
A tout point de vue.
Intolligence ouvorto, nour±ie de profondes etudes faites
te
titu
aux Universitees de Pribourg et de Rome.
Dans lee-seigneflent, comme professeur de philosophie,
d'recteur do la evue ecclesiaistiq:ue diocesaine, ainsi rue
en ses activitees dans łos oeuvres de charite et d'assistance
d
an
religieuse et socialo a montre do comprehsnsion des bosoins
actueles du peurle.
Tres aprocie4 aussi comine orateur sacró, ii inerito 1'e2-
rsk
ko
Si
time generale dcil clerFai, et de tous les citoyens.
Le Nonce Apostoli(ue c, cit de pouvoir le sic—aler co-me
arpelle A exerca
une des plus belles figurce du :euHe
une salutaire influen:e / au plus -raud biel de l'oydre chre.
tien et civił en Foloe,ne.
IB*
al!
MIK MO
m
eu
us
iM
•
NEUGARTEN 27.
T 3-15/G/172.4
eP
Th
Nr
29 sierpnia 3.958r
GDAŃSK, dnia
IOMISARZ GENERALNY
RZECZYPOSPOLITEJ POLSI{IEJ
W GDA ŃSKU
Tajno
W sprawie
Do
s
oli
w ,:arszwuie.
Ustpłonie X.biskupn O'Rourke i nominacja
te
titu
ns
hI
,ydz1.-11. i J.
nowego ordynariusz diecezji gdafikiej ożywiły w(3ród
duchowieństwa niemleskis2,
:o nadzieje ran z)-pełne zniesienie poiskiob rar.fij 'orsonainych, er, ograny ch przez
pol-rzedniep biskupa,ł ecz,jak wiadomo, pod naciskiem
d
an
Senatu :'rzezom z.3.wiozonych do czasu zajoin przez 3to1iog Apwtoi k4 stanowiska wobec z6',Iw.;zeneo do niej
protestu Senatu.
rsk
ko
Si
Jak si zdaje, w sprawie tej
ho
zdaniu
przez .£.hiskupa O"Rourko j.,xyudykcji nad diecezj,powzi łe zostały na konsystorzu biskupim pewne postaLLewienia. 4nosió to przynajmniej można z roziiów,które X.
Ro6.aczewski miał ostatnimi dniami z X.Lubomaki p.o.
sekretarza konsystorza oraz z X.Jastakłem, radon kon-
iM
systorzu,który wobec biskupa GIRourko zajmował wyrażnic niechętne stanowisko i znany jest z nieprzyjaznego
us
nnstawieiiia w tusunku do ttozeń 1udnoóoi polskiej w
'Aakresio spraw kościelnych. , rozmowach tyr.}, prowadzo-
m
eu
./
Drukarnia PaAstwowe nr 95783.
)-42
/3' -ł-
Th
-2-
li, e uwaZaj akty orygujqce polskie par , fie personalne 1
s
oli
eP
nych z każdyrn z tych księży z osobna,obydwaj oiadczy-
.7ydap.r.)
przez X.bi.sku-
. ,Rer..trks, za nieważne, ponieważ
biskup ni., zasięgn± uprzednio w tej sprawie zdania Zflin-
tore3w;alych -is,robwyzczów łerv łorialnych /oo 'Jprg...:Idzie
ns
hI
jakoby .,:rallo
z;-11)c:1
przy przeprowadzaniu zmian
w podziale iarafij łerytorialnyoh, lecz nis nakazujo7,
dotacja prob,,szczów personalnych nie została w dokroo o
te
titu
okrelona,biskup nie ;łartadzii się w tej sprawie z konsys-
torze,:, i Senat nio . yraził zgody nn utworzenie tych pal'afł j.
Jakie w tej mierze stanowisko zajmuj
jeszcze nie wiadomo.
r?.oy
biskup
kocu bież ceo mlosica X.Splott
d
an
udaje się do Rzy!Jlu. Przed wyjazdem nfl on przi
ć X.Ro-
gaczewskiego.
Komisariat Generalny polecił X.Rogaczewskiemu,aby
rsk
ko
Si
w rozmowie z bskupem dał mu do zrozumienin, że winien on
złożyć wizytą w Anbsadzi ił.P. przy Jtolicy Apostolskiej.
3qdzę również, że byłoby pozą dane zabezpieczyć się
przeciw eentuainemu zamiarowi X. biskupa Upietta anulowania zawieszonych lekret6w erekcyjnych biskupa O'Rourke,
przez uzyskanie od itoiicy Apostolskiej zapewnienia, że
iM
nowy biskup otrzyma polecenia powstrzymania sig od szelkic krok6v:, momcych przesą,dzić, kwestię polskich parafij
us
personalnych sensie negatywnym w drodze samodzielnej
decyzji i że, stosownie do złożonych Rzqdowi Polskiemu
m
eu
(
),
okliadcze, nie !Ilos on liczyć na uzyskanie na to upoważnienia Stolicy Apostolskiej.
s
oli
eP
Th
KoMiSAIIZ GEWItALITYt
Od yis otrzywjei--
ns
hI
—
-3-
Amb&3w1h R.P.
przy Stolicy Apostolkij.
H Marian Ci.2ociackl,
te
titu
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
144, u2- 14-1,-
Th
SPRAW ZAGRANICZNYCH
DEPARTAMENT
WARSZAWA, dnia
•
MINISTERSTWO
•
eP
Polityoziv
i
WYDZIAŁ
»,.
Nr
1.1.122/58,/:38
u:ra#;ana 4.1;14az j i
s
oli
W sprawie
oży4,i3kie,1
W odpowiedzi na Nr
z dn.
A ni t?3
a E. r. przy
ilinisłex'słwo
iJagranicznich podajo do
ci , iż Nurcjusz M.gr. Cortest
notyilkowaŁ w dniu 4. bra., iż Papież, wyznacwyk
te
titu
ł
ns
hI
Załączników
52.•
3,1X,3$
prakata l'adousza
r.
4.4
.rzewskie; e.
'e;(.ł ora Instytutu dla ksWy polskich w Rzymie, Jia S anoi sko 1~iskupa-ufrk)j cezj i
d
an
IL0m4rLJskiej #
4ownęłrznich
m
eu
us
iM
2/ Do Ifluisłorsłwa aj-znali
ł Oświeofinia Publicznego
-*% 3/ ;.)o
I.P. prz,/
--p,)st.
cedy rektor
..ntu Politycznugo:
rsk
ko
Si
1/ Da Itinisterstma
)(3:,) ar
4
111, 12,2 ł
1
Th
KOMISARZ GENERALNY
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKI J
W GDAŃSKU
GDANSR, dnia
NEUGARTEN 27.
Arnhp,4fia P. P. przy
Stolicy
eP
Nr 115/ G/ 1/ 22
I 1341.,
N.
W sprawie
w.,,A. dnia
Oąpis otrzifvluie:
s
oli
Ambasado
Ltol.A-oost.w
2 za/.
22.VII1.1938r.
...-
Ministerstwa opraw Zagranicznybh
wydział „.1.
ns
hI
,u-szawie
załi,czeniu Komisariat cneral.ny
"Danzier
przesy/8 vycinkiz
'Tachricten i -,:,anzi,z'er Vorposten"nr.195
te
titu
z dniu 2:i.VITI.br. z korilunik8ł em biura pnser ego :.enatu
n8 objęcie pr,,ez
o udzieleniu przez senat
nowomiono'wanego biskupa X.Spletta probosłwa w Oliwie, w stosunku co !f ,..reo przysuje -en8towi prawo prezenty.
d
an
Jetnow,Anie z e-ygovgnnierq
fylaAsk;ej, został
kocioł psralalny w 011-1.e podnie -iony do godności kościo/a katedralnef;.o
n, ze proboszczem ol , ski' bę dzie big-.
rsk
ko
Si
kup cdarlskil n którym ciąży będzie obowiązek usłamodnia
adminisłr łora dla zarządu parafią i sprawowania piscz,1 duszpasterskiej nad parafianimi.P,dninistrtorem parafii oliwskiej
za nroboszczostwa "'.biskupa O'Rourke był -.'iplett.
Na. (5lną liczbę 35 parafii / Eaz lfdr nie kun-A
torialnych
tery-
diecezji 0;da:skiej, prawo ostroi atu i wył cznej
rządzie pruskim, w stosunku
iM
prezenty pro,oszcza przys14,7uje :knotowi, t:ftu/en.sukcesji po
parafii, prwo zrś prezen-
us
ty micsr/anej w stosunku do 9 ar8fii/ w razie pc\stania wakansu v miesiącach parzystych proboszcza prezentuje biskup,
m
eu
w nieparzystych - .(3en2ti.
•
•
Drukarnia Panstwouni nr 95783
(itest e e
-ts4
Ł
t t#A,
te
titu
ns
hI
s
oli
eP
Th
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Z komunikatu biura prasowego wynika, ż e drogą zrobienia użytLu z prawa prezenty proboszcza w Oliwie, Sena
t
zamierza wywierać wpxyw na obsadzenb4 biskupstwa P:da
ilskie-
s
oli
eP
Th
)
- -
ns
hI
go.
Zaproszenie na konsekrację i intronizację biskupa
otrzymali p.Komi sarz Generalny R.P. i p.radca Perkows
ki.
te
titu
Ys.OL:r AFP;
WZ.
GENI'iRA LNY
d
an
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Th
eP
Der Dakuip»er VoIrno6tin
.%»
14,
z da. 42. 2.
ns
hI
s
oli
22. 9luguft 1938
AM Illitttuoth Bildolgunibe In elita
te
titu
rdillen aur 5ulan3nnenorbeit non Gtools% unb ftirtbeniiihrung - /irnjonceithe
Miebecherjlefiunosorbeiten on ber fiathebrole gepioni
Złe $reffeftelte bek Zenat. ł eitt mit:
Zr.
c ł t rechivirijam iit fein -' ?.tutt einoefebt
w o rb cn.
9fitWjficf) be ,'Birdrojttiedjjeb. bał ber Cenat
umfanu.eiche ,';:iebertrerfreituttarticił en an ber
,Qał bebrale unb nn tirchticljen 05ebiittben in 5:)liva
attaeorbnet, Co werben bic ".3ifctiof&- unb 4garr,
wohnuna nit,4ebout unb vor allen Zinaen ber
vor ber Stnttjcbrnte in wiirbiaer 2.3eife ber,
nefł e(lt.
enfo jott bie Stattjcbraic, weicbe •31t ben
dił ejł en benł jcben StuittirbenfinMern unferer
mat geljiirt, cinen wiirbinen :)Zabinen
ift auch aepicatł, bie Wirł eit zim» iun bie--.Qmi)G-brate ń u bjjnen unb fo wieberber3tiftelten, baft bie
`-,',Ititbarnenł e ber ,ctifrebrate vor <,,euchliateit ac,
jcblibł werben unb bic ?,abtreicben, nametlitidi au r
bem 9.litiortb foutmenben 53Cfucbcr ben praCh ł-votten Q3att ber Soft)ebrate unb ba (ftnebni .3 ber
jćibriidj voto enał verfiiał en "ieberberjrcitunc0,- .
arbeiien befichtien ibunen. 23ei biefer. Oeteaen- -enat tii
beit fet and) baran etinnerł, baf3 ber 6
nuf cinen t(cincn Zeit bic Si'orien fiir bie Q-£;ieber-berfteituna ber berribinien >:)ract in bet Sothe ,
brnie geiraaen bat.
Zje 3 i j ch o f weib c unb
feierticbfeit finbeł ntn 91t i t ł ni o cfj , bem 24.
9fitquft 1938, boTiniiła0 911-br in ber St atbebrale
hu ktiva ftatł. i3iinftiicl) urn 9 Mjr wirb bet neu
ernnnntc 23ijcijof in 23eateituna von dwa so
fficifiticben feitter. ZW,,,efe in bie SfatfjebraLe ein.
aeflibrł. Zł e 93ijcbojnieibe wirb im Voufe cinen
feierticben 9)ieffe ein Ctitbicmtfrcitmtb be,?, neu et
nnnntcn 23ifcljof, ber "S ifcbof von '.1rtaitt, Zr.
@,-; f obr, linter 9rifijiens von `'.4ijchof P.' atter
Zomini
,,,'.f&ibbijcbof
nimb
(raitertlittra)
(3cfprin.) vonclimcn. Zie :)eierutict wirb burcb
rfAtitjertator SS o e d , ben Stirdiertreferenten
Vonbliericbtrat. Wir.. Si5 awrant e,
unb najo-r nbtIc bien 9.1bintanien be $111,
fibeitien be", Cennta, verireł en fein. 9tuf;erbein
nebmen aucb ber S5obe Zontiniffar bek miiTferhunbe.?,, rofefitir 23 n r cl barbi, jonik. bie 9ni ł,
atieber be? Ziptomał ijchen nimb be55 Qottfular.,
ford; tell.
d
an
2tm rcitag, bero 19. ?Inwit. 1988, fanb ivijcbeit
bem neu ernannien Q3ifchof von Zatts41, Zr. Carl
Mazia C p lett, unb bem Stirchenreferenten beg
ettaW, Vanbtlerldnzał Zr.
a w tante, ber
,2tW3taufcl) bez 0,'rttietinunggittifen uttb ber ftaat,
licben "43riifertfałionurfunbe jłatt. r`,:'n ben vat*,
lichen .Q3utten wirb bie Ig;rnennuna beS
$fartet Zr.
3unt ./.3ijchof von Q)atui(; alit
itiihrenb in bet ftaałtichen 43riijentał ioni.;:
urfunbe ber Zetlał ber -(reien tabł Zamig ar
4.u,t.14-41.4betjhrbe ber $forzei Z/1ton bem licu
ernannten Q3ifchof aud) bie ftaattiche 43rćijenł e nitj
bie fałboiijcbe
farrei ZIiva verteiht unb bier,
burd] feiner (ftnennung sum 93ijebof 1,ujtinunł.
Q3ei bici« Netegenbeił wurben Wrifprachen ac
wechfelł, weiche bem 2Billen von CStaaW= with
Wrcljenfilbruna 5nt jufammenarbeił 2
. 1i0britct
gaben.
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
Q)urch ben oben bericbteł en WuMaufch ber itr,
unben wurbe bie 9./entiejelitna be 93ijchofgtuW
ciuch nad) auf3en hin reCWwirt fam voitóogen.
ben beiben pdpfilichett "-Suiten wirb bem lał boli.
ichen Zeit bet 523cobtfcruna unb bem "Sijchof Zr.
Zpletł bie 93ifchofernennuna initaeteilt. wic
ani
fi.egieruna ber l'reien
bat von
Hitem 9.7titivirtunętrecbt Lici ber Q)efehrtna bea
ifd)offiubb 5n @unjten bea "Bijcbof Zr.
ffiebrattch aentachł. Zer 23ijcbof von Zamia ift
befanntlici) suftleicb in "Perjonalunion 4zfarzer
Wironotrecht fiber bic
von ›Jtiva.
9tuf
lifche 43farrei ZItva fłehł bem Cennt
alit bic
ffirunb biel ea Tatrottare ćbli3 bał ber
Baufajtcn flit bic fircbtiChert ffiebćittbe in Ztiva
pi tt trumien unb anbererfeit. Lici einem reitverbett
Q3orfCblcu»redił
ber 4:zfarrfteite bn
tiontecljt). 23ott biciem "PrA'ijenintionrectit ba ł
neu ernanntert 93ifdjof
ber Z-errat Ąn Ounften
ffiebranth clemacb ł, Co ift im q,'invernebmen mit
tetten ber nen mannie
(Wen
11{, 1ułz f
Th
Danziger Nou.edo
Ć.D"'•
be5 neum 2303* Doli Dan*
ani 24. flugug.
s
oli
eP
k
t o it r, linter 9tjjijteitA von ./3i.jettof a a
er
('( rauelitturg), unb
eitjbijctjo j
ominif
(13elptin) • vorneljnien.
ie .:Realerting wirb burd)
Sł utti«lettał or >Bo e d, ben Rirchenteferenten bek
Zr. ,ct w r ct n .e, unb 931,ał or St b I I c,
ben 9tbiutanien bes3 q3riifibenten b6:4 ,Z-enft&i, ver=
treten fein. 9tufi,erbent nobnien ulub ber .olje
S•tommijjar bek 3btferbunbek,', 43rofejjor Q3 u r Ct
1) n r b t, fowie bie 9311łatieber bekZipIomatifctjen
unib be Pvnlittarforp telt.
te
titu
ns
hI
Zie $rejjejtette be
teitt mit:
9tm reitag, 19. 9tuguit, talib 3wifcben bem nen.
ernannten .3ifelpf von Zatmig, Zr. (5:art.9,Raria
G v t e ł t, unb bem SUrrbenreferenten beGettał ,
£091. Zr.
a tv rant e, ber 9tutaufett, ber
Qrnennungbuften unb ber €;,,taatticb,eit 431:jen=
totioffi.'4urfunbe kaił. 1jn ben pit.pjtlict:.en 93ulten
wirb bie (5.'rnenntitig be'k bitterigen 13farrer>
Gp t e t t 3unt ..)ijettof von ZanMa miłaeteitł,
n.tbrenb in ber Gtaatlicben 43ti.i.jentał ionurtunb,!.
ber -Genat ber
reiett
'Iànsig .at. szatro ,
ttał i'Vebtirbe ber fia'rrei Zliva bem netternanuten
Wijcbof nuci) bie jtoał tichen 431: Menie auf bie fatbo.
tifdpc $forrei
verteibł unb bierburcb jeiner
ritennititg 5unt Biftt,,of mtjtimmt. 5.Bei biejer
Nelegenbeit werben 91nfpracben gewecbjett, bie bem
3illen. von Ctnat
unb gircbenfiibrung aur
jamntena'rbei ł 9tubrita aaben.
d
an
Zur0 ben oben bericbł eten
91It'Maufffi bet llefunben
wurbe bie 5Rentiefe1 uttg be'?3, 5.13i4of0tubt
ulub
nad') nufien Ijin red~irffant volt m
- en. ait ben
Deiben pdpitricb,en 'tfititen wirb bem fatbotifcbett
Zeit ber 93evtitfernug unb henr 3ifctjof Zr.
bie .Q3ijcipb.--4.1s'stnennung miłaeteitt. ;'«,)ie 9iegierung
ber reien G5inbt
bał von trirem
wi'rfunOredit bet ber 9 ,efei3ttita bek Q3ift.boNjtithW
,3itguitjten bem 93ifebof;:,)
(9ebroncdj ge.
utachi. :L'er
ii*.citof von t,aitig irt befenuilicb,
„wgretert in 54zerfonatuntou ,T3fa)?ter von Ztiva.
a t r o ua ł r e ch ł fiber bie tatboIijCbe 43farrei
etiva jtebt bem Denat
:tuf Oritub biefea
13airottat.«ect» bat ber ,Z,eitot bie .3., aittajteit fiir bie
fireblictyen Oettgube in Ztiva 5u tragen unb
anbererfeit tlej . einem
reiwerben ber 13farritette
baf, .93orfcbtagret.bt ($ritfeittatiourecb,t). Q3on
biefem 43'r.Oen ł ałionretbł tint bet ,:enat sugunitett
bem neuernnnnten
(3e.brauct) gemadjł.
ift tllt invernehmen mit arieli beł eitigten Gtetlen
ber netternannte fifet).of
r.
pica ret•Wwirffain
itr fein 9tinł eingefeig worben.
9Intitfitich
3ifettofittecbjet
ljat ber Z-owi
umfattgreiclje SieberbeertelluniOnrbeiten on
•bee Słathebrate unb ,an fircljtichen Ne'bititben itr Ztiva anaeorbite ł.
Go werben .bie
43fnuitwhintitll
gebaut unb vor allen
ingeit ber 13 I a t3 vor. ber
Satbebrate in wiirbiger 943eije bergejteltt.
tteitio
fort bie S.tatbebrałe;
311 ben ifflejten beutfctjeu
Stu-Iturbenfmalern unferer
aebtirt, •einen
wiirbiaen 3f1 a b m e n erb,a tifit. &k ijt aud) g,eptant,
,bie
gr ł en
urn .bie gattjebrate 511 titinen
unb fo wioberber3njtetten, ,bofi bie `,)uttb,antente ber
Statbeibrale vor
encijł tufett gefebiltt ł , werben unb
bie ettjlreiclien, nontenitid) nit ,bem 9tuManb tom.
utenben Qi.efurber .ben vrachtvotten 93nit ber Stattje.
brnie unb ba (rgebiti ber igbrlich vom Zetlał
verfilgten 91>ieberberfteltungrbeiłen befichtigen
bicia ffietegentj, eit fet and) baran ,er=
innerł, bafi 'ber
auf einen iteinen
bie gojten f lir bie Qieberberjtettung ber iberiibmten
Z r a 'e I in ber Sł,atbebrale 'a.etraa•en bał.
wie Q3ifcboNukeibe
m
eu
us
iM
rsk
ko
Si
unb
ittbrottifationgeierlichreit finb.et ant
morf), 24. Wugujt 1988, vortniłta0 9 Iihr, in ber
Slailjebule
:Cliva Roił. $iinftlidj ulic 9 Mir
wirb ber nenernannte Q3ifebof in Q3.e•ałeiinna von
etwa 80 (s3ciftlichen feiner Ziti3efe in bie Słattje=
brnie eingtfiif)rł. wie tSijcbofiveitje wirb im
2aufe etna feierfirben 9.)i,effe ,ein Z
, ,inbienfreunb
neueznamtben ;Bircljo‚ f, ber Q3ifdjef von

The Polish Institute and Sikorski Museum

Transkrypt

Podobne dokumenty

6o194 - Polish Institute and Sikorski Museum

Irena Grudzińska-Gross Publications

KATALOGE EINZELNAUSTELLUNGEN

er - Śląska Biblioteka Cyfrowa