Obszar 1 - Szkoła Demokracji

Wybory reprezentacji
W szkole odbywają się wybory zgodne z demokratycznymi zasadami
(powszechne, równe, bezpośrednie, z tajnym głosowaniem), wszyscy
uczniowie i uczennice mają czynne i bierne prawa wyborcze. Uczniowie i
uczennice znają swoich kandydatów/kandydatki i ich programy.
Opis obszaru
Podczas wyborów uczniowie i uczennice szkoły decydują, jakie osoby będą ich
reprezentantami i reprezentantkami. To, kto i w jaki sposób zostanie wybrany, wpływa na
jakość pracy samorządu przez kolejną kadencję. Wybory do władz SU to dla większości
młodych pierwsze doświadczenie demokracji w praktyce. Od tego, jakie to będzie
doświadczenie, zależy zatem nie tylko, czy nowo wybrany samorząd uczniowski stworzą
odpowiednie osoby, ale również postawa wobec wyborów w ogóle.
Szkoła demokratyczna dba o przestrzeganie zasad i procedur demokratycznych, lecz oddaje
uczniom i uczennicom odpowiedzialność za przygotowanie i przeprowadzenie wyborów.
Wybory młodzieży, jakiekolwiek by nie były, nie są podważane przez dorosłych. Uczniowie i
uczennice są informowani o zasadach głosowania i zachęcani do kandydowania. Zasady są
spisane w przystępny sposób, językiem zrozumiałym dla młodzieży i upublicznione. Kandydaci
i kandydatki, przystępując do wyborów z zamiarem działania dla wspólnego dobra, mają swoje
pomysły na jego realizację i na to, w jaki sposób najlepiej reprezentować swoich kolegów i
koleżanki.
Dyrekcja i nauczyciele/nauczycielki rozumieją, że wybór władz SU należy do uczniów i
uczennic, i nie ingerują w ten proces – nie ograniczają biernego prawa wyborczego (do
kandydowania), a przede wszystkim nie faworyzują żadnego z kandydatów i kandydatek, nie
wpływają na przebieg i wyniki wyborów.
Projekt finansowany z Mechanizmu Finansowego EOG
Jak sprawdzić, czy spełniamy to kryterium?
Zastanówcie się wspólnie, czy o Waszej szkole można mówić demokratyczna.
Bez tego ani rusz ;)
TAK NIE
Przedstawiciele/przedstawicielki SU zostali wybrani w demokratycznych –
równych, powszechnych i bezpośrednich wyborach, w tajnym głosowaniu.
Bierne i czynne prawo wyborcze posiadają wszyscy uczniowie i uczennice
szkoły.
Zasady prowadzenia wyborów, kandydowania i głosowania opisane są w
ordynacji (część regulaminu SU lub załącznik do niego).
O tym należy pamiętać, jeśli chcecie stać się idealną demokratyczną szkołą!
Prowadzone są działania zachęcające do głosowania i kandydowania w
wyborach do władz SU.
W szkole przeprowadzono debatę wyborczą, do której zostali zaproszeni
wszyscy kandydaci i kandydatki.
Procedury organizacji wyborów, zgłaszania kandydatur, głosowania i liczenia
głosów są zgodne z zaleceniami zawartymi w poradniku „Wybory do władz
samorządu uczniowskiego”.
Co możemy zrobić, żeby spełnić kryterium?

Zorganizujcie wybory do władz SU zgodnie z zasadami opisanymi w naszym
poradniku: http://samorzad.ceo.org.pl/material/wybory-do-wladz-samorzaduuczniowskiego

Przygotujcie i przeprowadźcie warsztaty/zajęcia dotyczące wyborów do władz SU dla
uczniów szkoły, poprowadzone przez nauczyciela lub osoby z władz SU. Przykładowy
scenariusz zajęć: http://www.ceo.org.pl/sites/default/files/newsfiles/material_pomocniczy_-_scenariusz_wybory_su.pdf

Zorganizujcie debatę kandydatów do władz SU w Waszej szkole. O czym pamiętać i
jak przygotować taką debatę dowiesz się tutaj:
Projekt finansowany z Mechanizmu Finansowego EOG
http://www.ceo.org.pl/sites/default/files/SU/davBinary/ceo-debata632.swf

Przeprowadźcie spotkanie/warsztaty poświęcone zasadom (ordynacji wyborczej) –
zainteresowani uczniowie i nauczyciele mogą się spotkać i wypracować lub
dopracować ten fragment regulaminu, który dotyczy wyborów, w taki sposób, żeby
były one zgodne z demokratycznymi zasadami;

Zorganizujcie debatę dla chętnych uczniów i uczennic pt. „Po co nam jest potrzebny
samorząd uczniowski?” Materiały pomocne w przygotowaniu znajdziecie tutaj:
http://www.ceo.org.pl/sites/default/files/SU/davBinary/debaty.pdf
Na co zwracać uwagę?
 Doświadczenie wyborów do władz SU to pierwsze zetknięcie się uczniów i uczennic z
działaniem procedur demokratycznych w praktyce – należy zadbać, żeby wszystkie
zasady i przebieg wyborów były jasne i przejrzyste, nie podważały zaufania do SU i
wyborów w ogóle.
 Oprawa się liczy! Wybory powinny być szkolnym świętem - zadbajcie o staranne
wydrukowanie kart do głosowania, wydzielcie lokal wyborczy – niech wygląda to tak,
jak podczas „dorosłych” wyborów (które przecież w większości szkół się odbywają,
więc zazwyczaj w magazynie można znaleźć i urnę i parawany i flagi).
 Czas głosowania powinien rozciągać się od ok. 15–20 minut przed rozpoczęciem
pierwszej lekcji do ok. 15 minut po zakończeniu ostatniej – żeby mieć pewność, że
wszyscy mieli możliwość zagłosować. NIE JEST dobrą praktyką obchodzenie klas z
urną ani grupowe wychodzenie klas na głosowanie, choć z perspektywy nauczycieli i
nauczycielek może to ułatwiać ich przeprowadzenie, ale także naruszać tajność i
dobrowolność głosowania oraz odbierać im powagę.
 Czas uczniów i uczennic, którzy pracują w komisji, nie jest stracony. Należy ich na cały
dzień wyborów zwolnić z lekcji, tak żeby mogli nadzorować cały przebieg głosowania i
liczenia głosów. To też lekcja, na dodatek – praktyczna!
 Nigdy, przenigdy wyniki wyborów nie mogą być kwestionowane przez dyrekcję i
nauczycieli/nauczycielki. Nad prawidłowością przebiegu głosowania i zgłaszania
kandydatów/kandydatek czuwa komisja wyborcza i zatwierdzone przez nią wyniki (po
rozpatrzeniu ewentualnych skarg wyborczych) są ostateczne.
Projekt finansowany z Mechanizmu Finansowego EOG
Co musi się znaleźć w relacji?
Żeby udokumentować spełnienie tego kryterium Wasza relacja musi zawierać następujące
informacje:
1. Data ostatnich wyborów: 3.
2. Liczba osób uprawnionych do głosowania:
3. Liczba głosujących:
4. Liczba głosów ważnych:
5. Liczba głosów nieważnych:
6. Załączenie ordynacji wyborczej lub link
7. Opiszcie, jak przebiegały przygotowania do wyborów, kampania wyborcza.
8. Opiszcie dzień wyborów.
9. Dodajcie zdjęcia lub/i linki do filmów dokumentujących wybory.
10. Opiszcie, jak wyglądało powołanie i praca komisji wyborczej.
Na co będziemy zwracać uwagę sprawdzając relacje?

Czy w ordynacji wyborczej znajdują się zapisy przyznające prawo do kandydowania i
głosowania wszystkim uczniom i uczennicom szkoły.

Czy prawo do kandydowania i głosowania nie jest zależne od: ocen, opinii lub
akceptacji nauczyciela, nauczycielki lub dyrekcji, klasy (za wyjątkiem klas I-III w szkole
podstawowej).

Czy zasady wyłaniania kandydatów, kandydatek oraz tryb przeprowadzenia wyborów
są jasno opisane w ordynacji i spełniają cechy demokratycznych wyborów (równe,
powszechne i bezpośrednie, z zachowaną tajnością głosowania).

Czy opis przebiegu wyborów pozwala stwierdzić, że zostały one przeprowadzone
zgodnie z ordynacją.
Projekt finansowany z Mechanizmu Finansowego EOG