lista tematów na część ustną egzaminu maturalnego z języka

LISTA TEMATÓW NA CZĘŚĆ USTNĄ EGZAMINU MATURALNEGO
Z JĘZYKA POLSKIEGO
MAJ 2009
LITERATURA
1. Bohaterowie w habitach. Analizując przykłady literackie, przedstaw różne sposoby
kreowania postaci mnichów.
2. Carpe diem – radość życia utrwalona w literaturze polskiej i obcej. Zilustruj problem,
analizując dowolnie wybrane przykłady.
3. Co i jak czytają bohaterowie literaccy? Odpowiadając na pytanie, wskaż przykłady
bohaterów, których osobowość i losy zostały ukształtowane przez doświadczenie
czytelnicze.
4. „Czarny charakter” w dziełach literackich różnych epok. Na wybranych przykładach
omów funkcje bohatera negatywnego.
5. Doświadczenie nicości i absurdu życia w literaturze Młodej Polski i dwudziestolecia
międzywojennego. Zanalizuj przyczyny i skutki postawy dekadenckiej na stosownie
dobranych przykładach.
6. Funeralia dawniej i dziś. Zaprezentuj i porównaj staropolską i współczesną lirykę
żałobną.
7. Jednostka
niezależna czy marionetka? Omów wybrane kreacje bohaterów
dramatycznej twórczości Williama Szekspira.
8. Katastrofizm jako idea i temat literatury polskiej. Zanalizuj przyczyny i konsekwencje
postawy katastroficznej w wybranych ujęciach artystycznych.
9. Obrazy codzienności w literaturze dawnej i współczesnej. Analiza wybranych
przykładów.
10. Noc i dzień, światłość i ciemność jakom motywy literackie. Przedstaw różne ujęcia,
odwołując się do wybranych przykładów.
11. Od Edgara Allana Poe do współczesnego horroru. Prześledź ewolucje gatunku
literackiego.
12. Powroty do czasu i miejsc dzieciństwa – różnorodne sposoby ujęcia tego motywu w
literaturze polskiej.
13. Różne sposoby funkcjonowania w literaturze obrazu szkoły - analiza wybranych
przykładów.
14. Dokonując
analizy
wybranych
tekstów
literackich,
omów
rożne
sposoby
przedstawienia motywu zemsty.
15. Dokonując analizy wybranych utworów, omów różne sposoby przezwyciężania
młodopolskiego marazmu.
16. Na
wybranych przykładach omów różne sposoby realizacji motywu miasta w
literaturze polskiej.
17. Dokonując analizy utworów, wybranego artysty, wykaż bogactwo tematyczne jego
twórczości.
18. Uczta i zabawa. Odwołując się do wybranych utworów, zaprezentuj literackie obrazy
zabaw i uczt.
19. Biografia jako klucz do odczytania twórczości dowolnie wybranego pisarza.
20. Omów i oceń drogi do kariery bohaterów literackich wybranych utworów. Rozwiń
temat odwołując się do odpowiednich przykładów.
21. „Młodzi przeciwko starym”. Odwołując się do wybranych przykładów, ukaż konflikt
pokoleń literackich jak zjawisko charakterystyczne dla różnego rodzaju przełomów w
sztuce.
22. Różne sposoby kreacji outsidera w literaturze polskiej i obcej. Omów na podstawie
wybranych przykładów.
23. Nauczyciel i uczeń w literaturze. Przedstaw na podstawie wybranych przykładów.
24. Niepokoje ludzi schyłku wieków. Dokonaj analizy zjawisk na wybranych
przykładach.
25. Koniec świata arystokracji. Przestaw problem na wybranych przykładach literackich
XIX i XX wieku.
26. Filozoficzne ujęcia motywy kozła ofiarnego w literaturze. Przedstaw zagadnienie na
wybranych przykładach.
27. Bohaterowie z „kainowym piętnem”. Omów wpływ popełnionej zbrodni na życie
wybranych postaci literackich.
28. Państwo i społeczeństwo – Rosja w oczach pisarzy. Omów problem przywołując
stosowne dzieła literackie.
29. Miłość w okresie wojny i okupacji jako próba przezwyciężenia zła. Omów problem
stosowne dzieła literackie.
30. Staropolska obyczajowość utrwalona w renesansowych i barokowych tekstach
literackich – analiza wybranych przykładów.
31. Różnorodne ujęcia motywu przyjaźni, braterstwa i solidaryzmu w literaturze lagrowej
i łagrowej - analiza wybranych przykładów.
32. Ludowy sposób widzenia i wartościowania świata. Zanalizuj zagadnienia na
wybranych przykładach literatury polskiej.
33. Żart i refleksja – stosunek do świata w wybranych utworach Jana Kochanowskiego.
34. Średniowieczna pokora, renesansowa harmonia, niepokoje baroku – widzenie świata i
człowieka w literaturze staropolskiej.
35. Spór
między
średniowiecznym
rycerzem,
renesansowym
humanistom
i
siedemnastowiecznym Sarmatą o sens życia i pogląd na świat. Dokonaj analizy
porównawczej literackich kreacji wzorców parenetycznych.
36. Dzieła literatury oświeceniowej jako apel do czytelników o naprawę Rzeczypospolitej
– odwołaj się do tekstów publicystycznych, poezji, dramatu.
37. Pisarz świadkiem swej epoki. Przedstaw temat, wykorzystując wybrane utwory
literackie.
38. Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze.
39. Wielkie problemy poezji C.K. Norwida (np.: człowieczeństwo i powinności
człowieka, historia…) – odwołaj się do wybranych utworów reprezentatywnych dla
tematu.
40. Pokonali los czy pokonani przez los? Andrzej Kmicic, Jacek Soplica, Stanisław
Wokulski, Bernard Rieux. Przedstaw swój punkt widzenia na ten temat.
41. Miłość i poczucie obowiązku – to siły budujące czy niszczące? Ustosunkuj się do tego
zagadnienia, wykorzystując wybrane utwory literackie i własne obserwacje.
42. Przedstaw portrety cudzoziemców utrwalone w utworach różnych epok.
43. Jaka jest przeciw włóczni złego twoja tarcza, / Człowiecze z końca wieku?
(K.
Przerwa-Tetmajer) – moje podróże po krainie literatury w poszukiwaniu wartości.
44. Mit o Prometeuszu i jego literackie przetworzenia. Omów problem, odwołując się do
wybranych utworów.
45. Tragiczne losy pokolenia Kolumbów – analiza dowolnie wybranych tekstów
prozatorskich
i poetyckich literatury czasów wojny i okupacji.
46. Sztuka na usługach idei czy „sztuka dla sztuki”? Scharakteryzuj problem, analizując
wybrane dzieła różnych epok.
47. Literackie portrety młodzieży. Scharakteryzuj zjawisko na dowolnie wybranych
utworach różnych epok.
48. Życie i problemy warstw najuboższych w różnych tekstach literackich. Omów
zagadnienie na wybranych przykładach.
49. Różne sposoby kreowania postaci świętego w literaturze.
50. Motyw kary boskiej w literaturze polskiej i obcej. Zilustruj problem, odwołując się do
wybranych przykładów literackich.
51. Inspiracje filozoficzne w twórczości literackiej wybranej epoki. Zanalizuj zagadnienie,
odwołując się do stosownych przykładów.
ZWIĄZKI LTERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1. Postać karierowicza w literaturze i filmie XX wieku. Analiza porównawcza
wybranych przykładów.
2. Strój bohaterów dzieł literackich i malarskich jako źródło informacji o jednostkach,
środowiskach i epokach. Przedstaw problem na wybranych przykładach.
3. Relacje Bóg – człowiek w wybranych dziełach literackich i malarskich średniowiecza
i Młodej Polski. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów.
4. Realia życia w PRL-u w tragikomicznym ujęciu filmowym i literackim. Zinterpretuj
celowo wybrany materiał, zwracając uwagę na wyznaczniki poetyki groteski.
5. Koncepcja piękna w literaturze, malarstwie i architekturze wybranej epoki. Dokonaj
analizy porównawczej dzieł.
6. Motyw maryjny w literaturze i ikonografii. Przedstaw zagadnienie na wybranych
przykładach.
7. Motyw pasyjny w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw zagadnienie na
wybranych przykładach.
8. Jacka Kaczmarskiego interpretacje dzieł malarskich. Zanalizuj zagadnienie, odwołując
się do wybranych piosenek tego autora.
9. Malarskie, muzyczne i literackie impresje na temat pór roku. Przedstaw zagadnienie
na podstawie wybranych tekstów kultury.
10. Anioł w literaturze i sztuce. Zanalizuj wybrane przykłady i wskaż funkcje tego
motywu.
11. Impresjonizm w literaturze i sztuce. Porównaj dobór środków i sposób ich
wykorzystania w dziełach artystów polskich i zagranicznych.
12. Omów obecność kiczu w literaturze i sztuce.
13. Motyw rewolucji jako temat literatury i sztuki. Zanalizuj wybrane dzieła.
14. Topos ogrodu w literaturze i sztuce. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych
przykładów.
15. Literackie i filmowe obrazy II wojny światowej. Zaprezentuj temat na wybranych
przykładach.
16. Motyw drogi w literaturze i filmie. Omów funkcje motywu na wybranych
przykładach.
17. Wojna trojańska w literaturze i sztukach plastycznych. Porównaj różne realizacje tego
motywu w sztuce.
18. Podróż w czasie w literaturze i filmie. Porównaj literackie i filmowe ujęcie tego
motywu.
19. Artystki i bohaterki dzieł literackich i filmowych, które rzuciły wyzwanie
konwenansom swojej epoki. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów.
20. Zbigniew Herbert i Krzysztof Kieślowski jako twórcy dekalogu człowieka czasów
zagrożenia. Odwołując się do wybranych dzieł, wskaż różnice i podobieństwa.
21. Na podstawie wybranych przykładów, przedstaw artystyczne ujęcie motywu
macierzyństwa. Odwołaj się do dzieł z różnych dziedzin sztuki.
22. Przedstaw najciekawsze realizacje motywu pojedynku w literaturze i sztuce.
JĘZYK
1. Dokonaj analizy językowej wybranych utworów futurystycznych i awangardowych.
2. Dokonaj analizy językowej wypowiedzi wybranej postaci z polskiej sceny politycznej.
3. Dawny i współczesny język miłości. Zanalizuj i porównaj środki językowe pełniące
funkcję ekspresywną w celowo dobranych erotykach współczesnych i staropolskich.
4. Język listów jako dokument
indywidualnego stylu autora na przykładzie
korespondencji wybranego pisarza. Omów zagadnienia na wybranym przykładzie.
5. Kicz językowy. Przedstaw i oceń to zjawisko na podstawie analizy zebranego
materiału
językowego
(np.:
piosenki
disco-polo,
wierszyki
sztambuchowe,
harlequiny).
6. Omów funkcje stylizacji środowiskowej w wybranych dziełach literackich.
7. Przedstaw mechanizm powstawania błędów językowych. Zilustruj przykładami z
języka, prasy, radia, telewizji.
8. Ekspansja języków obcych na język polski na progu XXI wieku. Omów zjawisko na
podstawie języka prasy, radia, reklam.
9. Scharakteryzuj język propagandy politycznej dowolnego okresu historycznego.
10. Analizując wybrane przykłady wyjaśnij, w jaki sposób język może stać się narzędziem
manipulacji.
11. Język ezopowy w literaturze XIX i XX wieku. Omów na podstawie wybranych
przykładów.
12. Dokonując analizy wybranych utworów, porównaj język artystyczny trzech
wieszczów: Słowackiego, Mickiewicza i Norwida.
13. Barokowa przewaga formy nad treścią. Zanalizuj pod względem języka wybrane
teksty literackie, które świadczą o takich proporcjach.
14. Scharakteryzuj słownictwo środowiska uczniowskiego, zwracając szczególną uwagę
na jego zgodność z normą językową.
15. Dawne procesy fonetyczne i ich ślady we współczesnym języku polskim. Zanalizuj na
wybranych przykładach.
16. Różne sposoby realizowania gry słów. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych
fraszek i aforyzmów.
17. Komizm słowny. Przedstaw sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych
autorów i epok.
18. Kształtowanie się polskiego języka literackiego. Omów zagadnienia na przykładzie
wybranych tekstów średniowiecznych (np.: Kazania świętokrzyskie, Bogurodzica,
Lament świętokrzyski) i renesansowych (np.: utwory M. Reja, Ł. Górnickiego, J.
Kochanowskiego).
19. Rola języka narodowego w kształtowaniu świadomości narodowej (np.: w okresie
zaborów, okupacji…). Rozważ w oparciu o konkretne przykłady (np.: utwory A.
Mickiewicza, S. Wyspiańskiego, M. Konopnickiej).
20. Wpływy języków obcych na język polski (np.: łacińskie, czeskie, niemieckie,
francuskie, angielskie…) w różnych okresach (np.: X-XVI w., XVII-XIX w.).
21. Charakterystyka języka i stylu wybranej epoki literackiej na przykładzie tekstów
różnych autorów.
Opracowały:
Mgr Magdalena Borkowska
Mgr Anna Czyżewska