Pierwsze kroki na rynku Forex
Transkrypt
Pierwsze kroki na rynku Forex
Pierwsze kroki na rynku Forex © Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 Introduction l easy-forex eBook Wprowadzenie do transakcji na rynku Forex Gratulacje! Wykonałeś pierwszy krok, aby stać się inwestorem na rynku Forex. Z przyjemnością oddajemy w Twoje ręce niniejszy przewodnik po rynku Forex dla początkujących, który pomoże Ci zdobyć informacje na temat rynku Forex, przybliży jego historię oraz dostarczy kilku nieocenionych porad oraz strategii, które pomogą Ci osiągnąć sukces na tym polu. Kluczem do osiągnięcia dobrych wyników na rynku Forex jest wiedza na temat jego działania. Forex to ogromny, ekscytujący i wciągający rynek, na którym dzienna wartość transakcji w skali światowej sięga blisko 4 bilionów dolarów. W easy-forex uważamy, że rynek Forex powinien być dostępny dla każdego. To właśnie dlatego byliśmy pionierami handlu walutami w Internecie. Naszym celem było zapewnienie równorzędnego dostępu do tego narzędzia zarówno osobom początkującym, jak i ekspertom w tej dziedzinie. Dlatego też opracowaliśmy łatwe w obsłudze internetowe platformy transakcyjne, które można pobrać na własny komputer. Dzięki szybkiej i prostej rejestracji możesz rozpocząć handel walutami już po kilku minutach. Jedno konto na platformie easy-forex pozwoli Ci uczestniczyć w rynku Forex za pośrednictwem Internetu, komputera stacjonarnego lub urządzeń mobilnych - z każdego miejsca na świecie i kiedy tylko zechcesz. Wszystkim naszym inwestorom zapewniamy wsparcie w postaci osobistego doradztwa. Tym spośród klientów, którzy chcieliby prowadzić transakcje na jeszcze wyższym poziomie, oferujemy nasz wyróżniony wieloma nagrodami dealing room. Życzymy miłej lektury! Z przyjemnością będziemy Cię wspierać w naszej wspólnej przygodzie z Forexem! Z najlepszymi życzeniami, Michael Konnaris Michael Konnaris Dyrektor Generalny MAAichael Konnaris Dyrektor Generalny easy-forex group Michael Konnaris jest wybitnym specjalistą w dziedzinie obrotu walutami z ponad dwudziestoletnim doświadczeniem na rynku Forex. Zasiadał na wysokich stanowiskach w największych instytucjach finansowych, takich jak NatWest Bank czy The Royal Bank of Scotland w Wielkiej Brytanii. Do zespołu easy-forex dołączył w roku 2005 jako Główny Dealer. W roku 2010 został powołany na stanowisko Dyrektora ds. Operacyjnych, a w roku 2011 został Dyrektorem Generalnym. Dzięki rewolucyjnym innowacjom w dziedzinie rozwoju produktów i zarządzania, jakie zostały wprowadzone za jego kadencji, easy-forex jest aktualnie światowym liderem w dziedzinie transakcji on-line na rynku Forex. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 2 Spis treści Rozdział 1 Podstawy rynku Forex Kto, z kim, gdzie i dlaczego, czyli ABC rynku Forex Rozdział 2 Pierwsze kroki Forex – o co w tym wszystkim chodzi? Rozdział 3 Analiza fundamentalna Krótkie omówienie Rozdział 4 Analiza techniczna Podstawy – praktyczny poradnik Rozdział 5 Podsumowanie Jak opracować własny plan inwestycyjny 04 09 14 24 42 Przeczytaj, zanim zaczniesz Czytając niniejszy przewodnik natrafisz na teksty otoczone ramką i zatytułowane „Chcę wiedzieć więcej”. W tych ramkach zawarte są szczegółowe informacje dotyczące danego tematu. Co więcej, na końcu każdego rozdziału dajemy Ci wskazówki, gdzie szukać dodatkowych źródeł wiedzy. Znaczenie wszystkich niezrozumiałych terminów możesz sprawdzić w naszym internetowym glosariuszu na stronie internetowej easyforex. Ostrzeżenie dotyczące ryzyka: waluty, towary oraz kontrakty na różnice kursowe CFD (będące w obrocie na regulowanym rynku pozagiełdowym OTC) to produkty lewarowane wiążące się ze znacznym ryzykiem utraty środków do wysokości zainwestowanego kapitału, które mogą nie być odpowiednie dla każdego. Upewnij się, że w pełni rozumiesz ryzyko związane z prowadzeniem takich transakcji, oraz że nie inwestujesz środków, na których utratę nie możesz sobie pozwolić. Podawane informacje nie mogą w żadnym wypadku być rozumiane jako rekomendacja do zawarcia jakiejkolwiek transakcji. Bardziej szczegółowe informacje znajdziesz w naszym Wyłączeniu odpowiedzialności związanej z ryzykiem. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 3 Rozdział 1 l Podstawy rynku Forex Rodział 1 Podstawy rynku Forex Czym jest rynek Forex? Unikalne cechy charakterystyczne Forex jest najbardziej ekscytującym i dynamicznym rynkiem na świecie. Wartość transakcji na tym rynku dochodzi do 4 bilionów dolarów dziennie, co daje mu pozycję największego rynku finansowego w skali świata. Rynek Forex ma przewagę nad innymi rynkami finansowymi (takimi jak np. rynek papierów wartościowych) w kilku aspektach: Forex (FX) to skrót od angielskiego wyrażenia „foreign exchange” – „waluta obca”, które każdy podróżujący rozumie jako walutę kraju, do którego wyjeżdża. Na przykład wybierając się do USA sprzedajemy złotówki, a kupujemy dolary. Internetowy rynek Forex jest jednak w 90% rynkiem spekulacyjnym, co oznacza, że nie wchodzi się na nim w posiadanie rzeczywistej, fizycznej waluty. Zamiast tego otwierane są na nim i zamykane transakcje, których efektem jest zysk lub strata, co znajduje odzwierciedlenie na rachunku internetowym osoby zawierającej te transakcje. do sprzedaży waluty, którą chcesz nabyć lub do zakupu Rynek Forex jest rynkiem regulowanym rynkiem pozagiełdowym typu OTC (Over the Counter), co oznacza, że transakcje zawierane są na nim bezpośrednio pomiędzy dwiema stronami. Dzięki temu można uzyskać wygodny dostęp do rynku wirtualnego on-line w każdym miejscu na świecie. na zdarzenia rozgrywające się w czasie rzeczywistym. Płynność. Wysoka wartość globalnych transakcji przekłada się na wysoką płynność rynku. Zdecydowaną zaletą płynności jest to, że zawsze znajdziesz chętnego waluty, którą chcesz sprzedać. Wysokie lewarowanie transakcji. O lewarowaniu, czyli dźwigni finansowej, mówimy wówczas, gdy „pożycza się” środki pieniężne w celu uzyskania wyższego zwrotu z mniejszej inwestycji. Większość rynków akcji oferuje lewarowanie w stosunku 1:2. Na rynku Forex na porządku dziennym jest lewarowanie w stosunku 1:100, a nawet wyższym. To znaczy, że znacznie zwiększają się Twoje szanse osiągnięcia zysku. Pamiętaj jednak, że jednocześnie wzrasta poziom ryzyka. Więcej okazji do osiągnięcia zysku. Warunki na rynku Forex mogą się zmienić w każdej chwili w odpowiedzi Musisz być świadom ryzyka, jakie wiąże się z tak zmiennymi rynkami, ale nie zapominaj, że rynki charakteryzujące się wysoką zmiennością oferują również możliwości osiągnięcia wysokiego zysku. Łatwy dostęp. Platforma easy-forex umożliwia rozpoczęcie aktywności na rynku Forex przy niskim pierwszym depozycie. Możesz przelać środki na rachunek używając karty debetowej lub kredytowej i już po kilku minutach stać się aktywnym uczestnikiem rynku. Brak prowizji. Nie pobieramy prowizji za korzystanie z platformy easy-forex. Zamiast tego, jako organizator rynku, czerpiemy zyski ze spreadu (czyli z różnicy pomiędzy ceną zakupu i ceną sprzedaży), jak również z opłat za przedłużanie (rolowanie) transakcji, jeśli zostawiasz otwartą pozycję na noc. Ryzyko, które łatwo kontrolować. Inwestorzy na rynku Forex ustanawiają limity stop-loss, które określają maksymalną kwotę, którą są oni skłonni zaryzykować. Funkcja ta jest dostępna na platformach easy-forex. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 4 Rozdział 1 l Podstawy rynku Forex Czym handlujesz? Można też prowadzić transakcje na setkach innych par walutowych (nazywanych krzyżowymi parami walutowymi, ponieważ ich kurs wyznaczany jest przez dolara amerykańskiego), ale należy pamiętać, że waluty główne charakteryzują się najwyższym stopniem płynności. Za pomocą platform easy-forex można także zawierać transakcje na rynku metali szlachetnych (złoto, srebro), na indeksach oraz na giełdach towarowych (np. ropa naftowa i gaz). Na rynku Forex prowadzi się głównie transakcje na walutach, które zawsze występują w parach walutowych. Istnieją cztery najważniejsze pary walutowe (nazywane „głównymi”), na których najczęściej prowadzone są transakcje z udziałem dolara amerykańskiego. Są to: euro do dolara (EUR/USD), funt brytyjski do dolara (GBP/USD), jen japoński do dolara (JPY/USD) oraz frank szwajcarski do dolara (CHF/USD). Transakcje w tych czterech głównych parach walutowych stanowią większość transakcji na rynku, a najczęstszą parą jest euro do dolara (EUR/USD). Chcę wiedzieć więcej… Pierwsza waluta w parze walutowej nazywana jest walutą bazową, druga zaś – walutą kwotowaną. Kiedy kupujesz parę walutową, zawsze kupujesz walutę bazową, a sprzedajesz walutę kwotowaną. W analogiczny sposób, jeśli sprzedajesz parę walutową, zawsze sprzedajesz walutę bazową, a kupujesz walutę kwotowaną. Dla przykładu, jeśli kurs euro do dolara w parze EUR/USD wynosi 1,4100, oznacza to, że potrzebujesz 1,41 dolara amerykańskiego, aby kupić 1 euro. Oznacza to także, że jeśli sprzedasz 1 euro, otrzymasz 1,4100 dolara. Załóżmy, że kupiłeś 10 000 euro za dolary amerykańskie. Przy kursie 1,4100 oznacza to, że zapłaciłbyś 14 100 EUR (1 EUR = 1,41 USD, stąd 10 000 EUR = 14 100 USD). Następnego dnia kurs euro wzrasta w stosunku do dolara i wynosi 1,4200. Oznacza to, że na każdym kupionym euro zarobiłeś 1 centa, z czego wynika, że w naszym przykładzie zarobiłeś łącznie 100 USD (14 200 USD minus 14 100 USD). Gdybyś zdecydował się na transakcję w odwrotnym kierunku w tej samej parze walutowej, oznaczałoby to, że sprzedałeś euro, aby kupić dolary. W naszym przykładzie dolar następnie stracił do euro. Gdybyś sprzedał 10 000 euro po kursie 1,41, na każdym sprzedanym euro straciłbyś 1 centa. Na transakcji opiewającej na 10 000 euro łączna strata wyniosłaby 100 USD (14 200 USD minus 14 100 USD). © Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 5 Rozdział 1 l Podstawy rynku Forex Kto dokonuje transakcji? Kiedy dokonywać transakcji? W przebieg transakcji Forex on-line zaangażowane są dwie strony: Ty, czyli inwestor, oraz organizator rynku, na przykład easy-forex. Organizator rynku to firma, która umożliwia dokonywanie transakcji, oferując cenę kupna waluty zwaną ASK (cenę, po której dany rynek jest gotowy sprzedać konkretną walutę na rynku wymiany walut Forex) oraz cenę sprzedaży waluty zwaną BID. W ten sposób organizator rynku dosłownie tworzy rynek, na który wkraczają inwestorzy. Jako że Forex jest rynkiem w pełni globalnym, możesz być jego aktywnym uczestnikiem przez 24 godziny na dobę, przez pięć dni w tygodniu. Kiedy rynek zamyka się na koniec dnia w jednym regionie, w innym regionie obrót dopiero się rozpoczyna. Oznacza to, że możesz przez cały czas na bieżąco reagować odpowiednimi posunięciami na rynku w miarę jak mają miejsce kolejnezdarzenia. Inwestorzy indywidualni na rynku Forex, tacy jak Ty, to najszybciej rosnący segment globalnego rynku transakcji walutowych. Inni uczestnicy rynku to m.in. rynek międzybankowy, który tworzą głównie największe banki komercyjne oraz instytucje obracające papierami wartościowymi, a po nich – mniejsze banki, korporacje międzynarodowe oraz fundusze hedgingowe. Chcę wiedzieć więcej… Rynek Forex jest otwarty od poniedziałku rano w Sydney aż do zamknięcia w piątek wieczorem w Nowym Jorku. Każdy dzień obrotu na rynku Forex można rozbić na trzy sesje: azjatycką, europejską (EU) oraz amerykańską. Powszechnie mówi się o nich: sesja tokijska, londyńska i nowojorska. Otwarcie sesji azjatyckiej następuje około godziny 21:00 GMT (czas letni), natomiast jej zamknięcie odbywa się około godziny 08:00 GMT. Zazębia się ona z sesją europejską, której otwarcie następuje około 06:00 GMT, a zamknięcie – około 16:00 GMT. Sesja amerykańska zaś, która zazębia się z sesją europejską, otwiera się około godziny 13:30 GMT, a zamyka – około 21:00 GMT. Następnie cały cykl rozpoczyna się ponownie otwarciem sesji azjatyckiej. Z powyższego wynika, że teoretycznie możesz inwestować na rynku Forex bez przerwy od godziny 21:00 GMT w niedzielę (czas letni) do godziny 21:00 GMT w piątek! Najbardziej ekscytujące są okresy, w których dwie sesje się zazębiają, ponieważ to właśnie wtedy obroty są największe i to przy maksymalnej zmienności, co daje wiele okazji do osiągnięcia zysku. Sesja europejska osiąga największe obroty w okresie pomiędzy zamknięciem sesji azjatyckiej a otwarciem amerykańskiej. Około 50% całkowitych dziennych obrotów na rynku Forex generowanych jest podczas sesji europejskiej. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 6 Rozdział 1 l Podstawy rynku Forex Gdzie mogę dokonywać transakcji? rycznych. Analiza fundamentalna (moduł 3) skupia się natomiast na tym, w jaki sposób dane makroekonomiczne, najnowsze doniesienia prasowe i inne raporty mogą wpłynąć na zmiany kursów walut. W Internecie, gdziekolwiek byś nie był, o każdej porze, na wybranym przez siebie urządzeniu. Możesz bez przeszkód monitorować status swoich transakcji, modyfikować warunki transakcji otwartych, zamykać transakcje, czy realizować zyski. Możliwość dostępu do transakcji przez 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, to wielki plus prowadzenia obrotu on-line. Co się dzieje z moimi inwestycjami? Na platformie easy-forex lubimy ułatwiać Ci życie – wszystkie wyliczenia związane z transakcjami dokonywane są automatycznie przez platformę. To bardzo przystępne i proste w użyciu rozwiązanie. Twoje konto prowadzone jest w wybranej przez Ciebie walucie bazowej. Często jest to waluta kraju, w którym mieszkasz. Dokonujesz transakcji z użyciem swojej waluty bazowej bez względu na to, jaką parę walutową wybierzesz. Jak mam osiągnąć zysk? Na rynku Forex można zarobić jeśli poprawnie wskaże się, czy kurs jednej z walut w parze walutowej wzrośnie (waluta się umocni) czy spadnie (waluta się osłabi) w stosunku do drugiej waluty w parze. Na rynku Forex możesz osiągać zyski niezależnie od tego, czy na rynku notowane są wzrosty czy spadki. Dzieje się tak dlatego, że transakcje zawierane są w parach walutowych. Kluczem do sukcesu jest zakup waluty w takim momencie, w którym jej kurs jest na niskim poziomie oraz odsprzedanie jej, kiedy jej kurs wzrośnie. W module 2 zaprezentujemy Ci transakcje krok po kroku. Co wpływa na ceny na rynku Forex? Tak jak na każdym innym rynku głównym czynnikiem powodującym zmiany kursów walut jest gra podaży i popytu. Na rynku Forex w grę wchodzi jednak szereg innych czynników, które również wpływają na zmiany cen. Mogą to być czynniki natury ekonomicznej, politycznej lub geograficznej. Analiza fundamentalna (moduł 3) wyjaśnia, jak możesz wykorzystać te czynniki do prognozowania przyszłych zmian kursowych. Inwestorzy tworzą swoje strategie na podstawie analizy technicznej i fundamentalnej. Analiza techniczna (moduł 4) opiera się na wykorzystywaniu wykresów i innych danych statystycznych do prognozowania przyszłych zmian cen na podstawie cen histo- Chcę wiedzieć więcej… Na ceny walut wpływa szereg wskaźników ekonomicznych – od stopy bezrobocia aż po PKB danego kraju, czy też dane o sprzedaży detalicznej. Jednym z najważniejszych wskaźników są stopy procentowe. Zmiana stóp procentowych w jednym kraju może mieć znaczący wpływ na wiele kursów walut. Na przykład kiedy Rezerwa Federalna (Fed) w Stanach Zjednoczonych ogłasza zmianę stopy procentowej, po której udziela ona pożyczek bankom, decyzja ta wpływa na wartość dolara amerykańskiego, który jest zaangażowany w ponad 90% wszystkich transakcji na rynku Forex. Polityka jest ściśle powiązana z ekonomią, nic więc dziwnego, że zmiany w rządzie czy prowadzonej przez państwo polityce również znajdują odzwierciedlenie w wahaniach cen walut. Również geografia może tu odgrywać znaczącą rolę. Pomyśl o trzęsieniu ziemi w Japonii w marcu 2011 roku oraz o negatywnym wpływie tego zdarzenia na wartość jena japońskiego. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 7 Rozdział 1 l Podstawy rynku Forex Jak bardzo ryzykowne jest inwestowanie na rynku Forex? Potrzeba Ci czegoś więcej? Inwestowanie na rynku Forex jest ryzykowne, jednak ryzyko to można zminimalizować poprzez użycie różnych mechanizmów kontroli. Na przykład ustanawiając limit „stop loss” zabezpieczasz się przed utratą większej ilości środków niż wartość kwoty, do której poziomu zdecydowałeś się zaryzykować (nazywana jest ona również dopuszczalną marżą ryzyka). W ten sposób ograniczasz poziom strat, podczas gdy poziom potencjalnego zysku pozostaje nieograniczony. Wyraźnie zaleca się, aby nie ryzykować wyższych kwot niż te, na których stratę możesz sobie pozwolić. Zalecamy również, abyś rozpoczął od inwestycji, która jest dla Ciebie komfortowa i cały czas zdobywał nową wiedzę, w miarę jak wzrastać będzie Twoje zainteresowanie transakcjami na rynku Forex. W naszym centrum edukacji znajdziesz: filmy edukacyjne artykuły prasowe na temat rynku Forex najczęściej zadawane pytania Pamiętaj, że możesz również: Sprawdzić znaczenie wyrażeń w naszym słowniczku dostępnym on-line. Zadzwonić do osobistego doradcy, skontaktować się z nami poprzez [email protected] lub odwiedzić nas na Facebooku i tam zamieścić pytanie/komentarz. Podsumowanie W niniejszym rozdziale przedstawiliśmy Ci ABC rynku Forex. Jeśli podane informacje są dla Ciebie zrozumiałe, przejdź do Rozdziału 2, który nauczy Cię stawiać pierwsze kroki na rynku Forex. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 8 Rozdział 2 l Pierwsze kroki Rodział 2 Pierwsze kroki Jak mogę zacząć handlować na rynku? Twój osobisty doradca przeprowadzi z Tobą indywidualne szkolenie i udzieli Ci wsparcia. Jeśli jesteś nowy na rynku Forex i nie czujesz się jeszcze na siłach, żeby zacząć samodzielnie prowadzić transakcje, możesz założyć darmowy rachunek próbny lub skorzystać z naszego symulatora transakcji, dzięki któremu doświadczysz prawdziwych warunków rynkowych nie ryzykując ani grosza. Najlepszy sposób na zrozumienie psychologii gry na rynku to jednak założenie prawdziwego rachunku z prawdziwymi funduszami. Na początek możesz założyć rachunek „mini” z najniższą minimalną pierwszą wpłatą i zacząć obracać niewielkimi kwotami. Nic prostszego. Wystarczy zarejestrować się na stronie easy-forex i przelać na swój rachunek kwotę, którą chcesz zainwestować. W zależności od regionu świata, w którym się znajdujesz, masz do dyspozycji wiele różnych form płatności. Akceptujemy płatności większością kart kredytowych i debetowych, przelewem bankowym oraz za pomocą internetowych portmonetek (e-wallets). Jeśli chcesz sprawdzić dostępne metody płatności, skontaktuj się z Twoim osobistym doradcą na naszym czacie lub wyślij maila na adres [email protected]. Po zaksięgowaniu płatności na Twoim koncie możesz już rozpocząć operacje na rynku. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 9 Rozdział 2 l Pierwsze kroki Zalety easy-forex Nasza internetowa platforma transakcyjna jest w całości osadzona w Internecie i w przeciwieństwie do platform wielu innych organizatorów rynku nie wymaga pobierania ani instalowania żadnego oprogramowania. Aby rozpocząć realizację transakcji, inwestorzy muszą się tylko zalogować, upewnić, że mają na rachunku środki do prowadzenia transakcji, a jeśli nie – doładować rachunek. W niniejszym rozdziale pokażemy Ci krok po kroku jak zawiera się transakcje na rynku Forex. Najpierw musisz jednak poznać kilka podstawowych terminów, z którymi się spotkasz już przy pierwszych operacjach. Co to jest pip? Jeden pip to najmniejsza jednostka zmiany ceny. Postąpienie jest też z angielska zwaneermin „pips”. Termin ten pochodzi od angielskiego wyrażenia „percentage in point”. Wartość większości par walutowych jest podawana z dokładnością do czterech miejsc po przecinku, więc jeden pip zwykle wynosi 0,0001. Dla niektórych par walutowych, np. USD/JPY, 1 pip wynosi 0,01. Co to są widełki cenowe (spread)? to widełki cenowe (spread), czyli różnica między kwotą, którą musisz zapłacić, żeby kupić daną walutę, a kwotą, którą otrzymujesz przy jej sprzedaży. Spread to de facto koszt Twojej transakcji. Inwestujac na rynku możesz natrafić na brokerów, którzy będą chcieli Cię przyciągnąć niskimi widełkami cenowymi. Pamiętaj jednak, aby sprawdzić jakie inne prowizje koszty będą chcieli sobie policzyć. Na platformie easyforex Twoim jedynym kosztem jest spread. W transakcjach walutowych zawsze mamy do czynienia z dwoma cenami. W tabeli walut (patrz poprzednia strona) po prawej stronie znajduje się cena, za którą możesz kupić daną walutę, zwana ceną kupna lub ceną ask. Po lewej stronie znajduje się cena, za którą możesz sprzedać daną walutę, czyli cena sprzedaży albo cena bid. Pamiętaj, że kupując parę walutową kupujesz walutę bazową, a sprzedajesz walutę kwotowaną. Z kolei sprzedając parę walutową, sprzedajesz walutę bazową, a kupujesz walutę kwotowaną. Różnica między tymi dwoma cenami Chcę wiedzieć więcej… Przyjrzyjmy się przykładowi pary EUR/USD. Jeśli cena zmieni się z 1,2853 do 1,2873, to znaczy, że wzrosła o 20 postąpień (pipsów). Jeśli z poziomu 1,2853 zmieni się na 1,2792, to znaczy, że spadła o 61 pipsów. Przy pomocy pipsow można w prosty sposób obliczyć zysk lub stratę z danej transakcji (które często nazywane są także „P&L” - od angielskiego terminu „profit & loss”). Aby przeliczyć pipsy na zysk lub stratę, trzeba tylko znać kwotę danej transakcji. Dla pozycji 100.000 EUR/USD zmiana o 20 pipsów jest równa 200 USD (100.000 EUR x 0,0020 = 200 USD). Dla pozycji 50,000 EUR/USD zmiana o 61 pipsów jest równa 305 USD (50,000 EUR x 0,0061 = 305 USD). W zależności od kierunku transakcji (kupno lub sprzedaż), możesz zarobić lub stracić daną kwotę. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 10 Rozdział 2 l Pierwsze kroki Co to jest pozycja „długa” i pozycja „krótka”? Marża i dźwignia Rynek Forex jest dwukierunkowy: możesz przeprowadzać na nim transakcje w obie strony. W zależności od obranej strategii możesz albo kupować, albo sprzedawać. Pozycja „długa” oznacza kupno. Otwierasz pozycję długą, kiedy spodziewasz się aprecjacji lub wzrostu cen. Pozycja „krótka” oznacza sprzedaż – otwierasz tę pozycję, kiedy spodziewasz się spadku cen. W transakcjach walutowych pozycje krótkie są równie powszechne, co pozycje długie. Pozycja może też być „kwadratowa” lub „płaska” – w tym przypadku wszystkie Twoje pozycje długie całkowicie równoważą pozycje krótkie albo w ogóle nie masz żadnych otwartych pozycji na rynku. Przez wykorzystanie mechanizmu dźwigni uczestnicy rynku mogą inwestować małe kwoty pieniędzy uzyskując znacznie wyższe kwoty transakcji. To przydatna możliwość, bo zmiany kursów walutowych mogą być bardzo niewielkie, a większe kwoty transakcji oznaczają większe zyski/straty przy każdej zmianie kursu. Dźwignia finansowa pozwala uczestnikom rynku inwestować większe kwoty niż środki znajdujące się na ich rachunku, bo dostępne saldo jest „lewarowane” w celu przeprowadzenia transakcji na większą skalę. Dźwignia przedstawiana jest w postaci wskaźnika, na przykład 1:100. Należy pamiętać, że efekt dźwigni zwiększa zarówno potencjalne zyski, jak i straty. Chcę wiedzieć więcej… Załóżmy, że chcesz kupić 100.000 EUR, sprzedając USD po kursie 1,4100. Dźwignia na Twoim rachunku wynosi 1:200. Czy potrzeba Ci 100.000 USD, żeby przeprowadzić tę transakcję? Nie! Przy dźwigni wynoszącej 1:200 potrzebujesz tylko marży w wysokości 1/200 kwoty transakcji, czyli 500 USD. Oblicz marżę: Dźwignia 1:200 Wielkość transakcji: 100.000 100.000 dzielone przez 200 = 500 Marża = 500 USD To jest właśnie kwota, która zostanie wykorzystana na pokrycie Twoich ewentualnych strat. Innymi słowy, marża to faktyczna kwota, którą możesz stracić, jeżeli transakcja nie pójdzie po Twojej myśli. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 11 Rozdział 2 l Pierwsze kroki Limit „stop loss” (zatrzymaj stratę) i „take profit” (zrealizuj zysk) Rodzaje zleceń Możesz złożyć zlecenie rynkowe (transakcja dzienna), zlecenie z limitem kursu albo zlecenie terminowe. Ustawienie limitu „stop loss” jest jednym ze sposobów ograniczenia ryzyka. Wybierając wysokość limitu „stop loss” z wyprzedzeniem określasz maksymalny dopuszczalny poziom straty. Jeżeli rynek osiągnie ten poziom, Twoja transakcja zostanie automatycznie zamknięta. Ponieważ poziom limitu „stop loss” ustanawiasz sam, to Ty masz kontrolę nad własną inwestycją. Zlecenie rynkowe (transakcja dzienna), po polsku zwane też zleceniem PKC (po każdej cenie), to zlecenie kupna lub sprzedaży po najlepszej dostępnej cenie. Zlecenia tego rodzaju są zwykle realizowane od ręki. Zlecenie z limitem kursu, to zlecenie otwarcia transakcji dziennej po określonym z góry przez Ciebie kursie – pod warunkiem, że rynek osiągnie ten kurs i dopiero w chwili, w której to nastąpi. Zlecenie z limitem kursu pozostanie niezrealizowane (tzn. nie przekształci się w transakcję dzienną), dopóki rynek nie osiągnie danego kursu albo nie wygaśnie termin ważności zlecena. Zlecenie takie ma wszystkie zwykłe cechy transakcji dziennej, w tym wymóg dotyczący marży. Limit „take profit” działa w analogiczny sposób. Wybierasz pożądaną kwotę zysku, a Twoja transakcja zostanie automatycznie zamknięta, kiedy zysk ten zostanie osiągnięty. Limit „take profit” pozwala Ci kontrolować transakcję bez konieczności ciągłego monitorowania Twojej pozycji. Zlecenie terminowe to otwarta transakcja, której data waluty jest późniejsza niż data spot (data transakcji realizowanych natychmiast). Zlecenie to ma wszystkie zwykłe cechy transakcji dziennej, w tym wymóg dotyczący marży. W przypadku tych wszystkich trzech rodzajów zleceń można samemu ustanowić limity „stop loss" i „take profit" w celu optymalizacji zarządzania ryzykiem. Zalety easy-forex W easy-forex chronimy naszych inwestorów zapewniając im limity „stop loss" i „take profit" oraz zlecenia z limitem kursu na wszystkich platformach easy-forex. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 12 Rozdział 2 l Pierwsze kroki Jak długo powinienem utrzymywać otwartą pozycję? Prowadząc transakcje dzienne zwykle utrzymujesz otwarte pozycje od kilku minut do kilku godzin, zazwyczaj nie dłużej niż przez jeden dzień – stąd nazwa „transakcje dzienne”. Uczestnik rynku inwestujący w perspektywie średnioterminowej będzie starał się poprawnie przewidzieć ogólne trendy rynkowe i osiągnąć zysk na większych zmianach kursów walut. Inwestycje tego rodzaju wymagają wielu umiejętności wykorzystywanych przez inwestorów dziennych, zwłaszcza jeśli chodzi o otwieranie i zamykanie pozycji. W tym przypadku potrzebna jest jednak szersza perspektywa rynkowa, dodatkowy wysiłek analityczny oraz znacznie więcej cierpliwości. W modułach 3 i 4 przedstawimy Ci podstawowe narzędzia i informacje, dzięki którym będziesz mógł zacząć inwestować na kolejnych poziomach. Podsumowanie W niniejszym rozdziale poznałeś podstawy inwestycji na rynku Forex. Zdefiniowaliśmy kilka pojęć, a potem krok po kroku opisaliśmy etapy zawierania transakcji na platformie easy-forex. Przejdźmy do rozdziału 3, w którym dowiesz się na czym polega analiza fundamentalna. Potrzebujesz czegoś więcej? W naszym centrum edukacji możesz pobrać e-przewodnik po rynku Forex. Pamiętaj, że możesz również: Sprawdzić znaczenie wyrażeń w naszym słowniczku on-line Zadzwonić do Twojego osobistego doradcy, skontaktować się z nami poprzez [email protected] lub odwiedzić nas na Facebooku i tam zamieścić pytanie/komentarz. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 13 Rozdział 3 l Analiza fundamentalna Rozdział 3 Analiza fundamentalna Analiza fundamentalna i wydarzenia wpływające na zmiany cen rynkowych Analizę fundamentalną można zdefiniować jako badanie sytuacji gospodarczej i finansowej danego kraju w celu określenia realnej wartości rynkowej oraz przyszłych zachowań kursu jego waluty. Analiza fundamentalna koncentruje się na czynnikach determinujących kursy walutowe, takich jak kondycja gospodarcza krajów, ich stabilność polityczna oraz na wydarzeniach związanych ze środowiskiem naturalnym. Popularnym sposobem mierzenia kondycji gospodarki danego kraju jest analiza wskaźników gospodarczych i publikowanych danych, dlatego każdy inwestor powinien je znać i wiedzieć, w jaki sposób wpływają one na wartość waluty. Rynek jednak zareaguje na takie dane negatywnie, jeżeli oczekiwano spadku bezrobocia do poziomu 4,5%. Dlatego powinieneś zawsze znać oczekiwania rynku, tak aby móc ocenić, czy opublikowane dane stanowią pozytywną czy negatywną niespodziankę. Pamiętaj też, że im bardziej opublikowane dane różnią się od prognoz, tym większy będzie miało to wpływ na kursy walut. W krótkim okresie reakcja rynku na nowe dane następuje zazwyczaj w ciągu pół godziny od momentu ich ogłoszenia. Po tym czasie kursy zazwyczaj się stabilizują, umożliwiając analizę długoterminowych następstw ogłoszonych danych. Publikowane dane Najważniejsze dane publikowane w danym dniu i ich oczekiwane następstwa możesz śledzić za pomocą kalendarza finansowego easy-forex znajdującego się na naszej stronie internetowej w zakładce „Badania i analizy”. Istotne są nie tyle same dane, co raczej to, czy plasują się one powyżej czy poniżej oczekiwań rynku. Innymi słowy - nie wystarczy znać wartości danych, trzeba również wiedzieć, jakich wyników oczekuje rynek. Na przykład spadek bezrobocia do 5% w stosunku do poziomu 5,1% ogłoszonego w poprzednim miesiącu może wydawać się korzystny. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © Przyjrzyjmy się teraz kilku najważniejszym wskaźnikom, które każdy inwestor powinien znać i śledzić. 14 Rozdział 3 l Analiza fundamentalna Stopy procentowe Stopy procentowe są prawdopodobnie najważniejszym wskaźnikiem służącym do określania długoterminowej wartości waluty. Tak naprawdę większość innych wskaźników ekonomicznych ma wpływ na kurs walutowy tylko dlatego, że sygnalizują one możliwość zmiany stóp procentowych. Banki centralne ogłaszają zwykle poziom stóp procentowych co miesiąc, a cały rynek Forex uważnie śledzi ich decyzje. przechowują więcej pieniędzy w bankach, co zmniejsza ilość pieniądza w obiegu. Podaż pieniądza spada, a ponieważ niższa podaż powoduje wzrost ceny, waluta krajowa umacnia się. W analogiczny sposób - jeśli poziom stóp procentowych zostanie obniżony, pożyczanie pieniędzy od banków stanie się tańsze, a oszczędzanie - mniej atrakcyjne, co zwiększa ilość pieniądza w obiegu i osłabia walutę. Poprzez zmianę poziomu stóp procentowych bank centralny może kontrolować podaż waluty w kraju, wpływając bezpośrednio na jej wartość. W przypadku podniesienia poziomu stóp procentowych zaciąganie pożyczek staje się droższe, a oszczędzanie bardziej atrakcyjne. W rezultacie ludzie Najważniejsze instytucje publikujące informacje o wysokości poziomu stóp procentowych są wymienione w poniższej tabeli. Najbardziej powinny interesować Cię informacje o stopach procentowych w krajach, w których waluty inwestujesz. Kraj Instytucja Skrót Częstotliwość Największy wpływ na USA Fed. Komitet Otwartego Rynku FOMC 8 razy w roku USD Wlk. Brytania Bank Anglii BOE Co miesiąc GBP Strefa euro Europejski Bank Centralny ECB Co miesiąc EUR Japonia Bank Japonii BOJ 14 razy w roku JPY Kanada Bank Kanady BOC 8 razy w roku CAD Szwajcaria Szwajcarski Bank Narodowy SNB Co kwartał CHF Australia Bank Rezerw Australii RBA Co miesiąc AUD RBNZ 8 razy w roku NZD Nowa Zelandia Bank Rezerw Nowej Zelandii Chcę wiedzieć więcej… Inwestorzy porównują ogłoszone wysokości stóp procentowych z oczekiwaniami (prognozami) rynku. Jeżeli poziom stóp jest wyższy niż oczekiwano, waluta powinna się umocnić, natomiast w odwrotnym przypadku (stopy poniżej oczekiwań) wartość waluty spada. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 15 Rozdział 3 l Analiza fundamentalna Produkt Krajowy Brutto (PKB) Produkt Krajowy Brutto danego kraju to wartość wszystkich towarów i usług wytworzonych w tym kraju w określonym przedziale czasu. Wartość PKB określa kondycję gospodarki danego kraju, a kondycja gos- podarcza ma bezpośredni wpływ na siłę jego waluty. Wzrost PKB ogłaszany jest zazwyczaj co miesiąc lub co kwartał, a opublikowane dane porównywane są z prognozowanym wzrostem gospodarczym danego kraju. Chcę wiedzieć więcej… Inwestorzy porównują rzeczywistą wartość wzrostu PKB z oczekiwaniami rynku. Jeżeli PKB jest wyższy niż prognozowano, waluta ma dużą szansę się umocnić, natomiast jeżeli jego wartość jest niższa od oczekiwanej, waluta zazwyczaj się osłabia. Inflacja Wysoka inflacja obniża wartość waluty i dlatego w większości przypadków uznawana jest za bardzo niekorzystne zjawisko dla gospodarki danego kraju. Banki centralne starają się zazwyczaj utrzymać inflację na poziomie ok. 2-3%, a jeżeli ten cel inflacyjny zostanie przekroczony, podejmują zwykle działania mające na celu obniżenie inflacji do pożądanego poziomu. podniesienia stóp procentowych przez banki centralne, co ma ograniczyć podaż pieniądza w gospodarce i obniżyć inflację. Oczekiwane podwyżki stóp procentowych powodują umocnienie waluty, ponieważ rynek dyskontuje spodziewaną zmianę, starając się skorzystać na niej, zanim jeszcze zostanie oficjalnie ogłoszona. Do najpopularniejszych mierników inflacji zaliczają się wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) oraz wskaźnik cen produkcji sprzedanej przemysłu (PPI), które są zwykle publikowane co miesiąc. Kiedy inflacja jest wysoka, rynek oczekuje Chcę wiedzieć więcej… Jeżeli inflacja jest wyższa od oczekiwanej, waluta powinna się umocnić. Jeżeli jej wartość jest niższa od prognoz, waluta zazwyczaj się osłabia. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 16 Rozdział 3 l Analiza fundamentalna Bezrobocie towe, aby utrzymać inflację w ryzach. W wyniku oczekiwanych podwyżek stóp procentowych waluta zazwyczaj zyskuje na wartości. Bez pracujących ludzi nie byłoby aktywności gospodarczej, dlatego bezrobocie jest ważnym miernikiem kondycji gospodarczej kraju oraz tempa wzrostu gospodarczego. Rosnące bezrobocie (lub spadek zatrudnienia, jak się czasem nazywa to zjawisko) ma negatywny wpływ na wzrost gospodarczy kraju, natomiast spadek bezrobocia (czyli rosnące zatrudnienie) postrzegane jest jako pozytywny sygnał dla gospodarki. Oprócz danych dotyczących poziomu bezrobocia i zatrudnienia, do popularnych wskaźników związanych z rynkiem pracy w gospodarce USA zaliczają się: Non-Farm Payrolls (wskaźnik zatrudnienia poza sektorem rolniczym), Private Payrolls (wskaźnik zatrudnienia w sektorze prywatnym) oraz Claimant Count (liczba bezrobotnych ubiegających się o zasiłek). Zdecydowanie najważniejszym wskaźnikiem zatrudnienia jest amerykański NFP, który ma największy wpływ na rynek Forex. Określa on zmianę liczby osób zatrudnionych w porównaniu do poprzedniego miesiąca (z wyłączeniem sektora rolniczego) i jest publikowany niedługo po zakończeniu badanego okresu, w pierwszy piątek następnego miesiąca. Ponieważ rosnące bezrobocie sygnalizuje trudności gospodarcze, rynek oczekuje, że bank centralny obetnie stopy procentowe, aby zwiększyć podaż pieniądza i pomóc „rozkręcić” gospodarkę. Jak stwierdziliśmy powyżej, oczekiwane spadki stóp procentowych zazwyczaj osłabiają walutę. Kiedy bezrobocie spada, dzieje się rzecz odwrotna – szybko rozwijająca się gospodarka może wkrótce zacząć borykać się z problemem zbyt wysokiej inflacji wywołanej ożywioną działalnością finansową. W takiej sytuacji banki centralne podnoszą zwykle stopy procen- Chcę wiedzieć więcej… Bezrobocie wyższe od oczekiwanego (lub zatrudnienie niższe od oczekiwanego) powoduje zazwyczaj osłabienie waluty, natomiast bezrobocie niższe od oczekiwanego (lub zatrudnienie wyższe od oczekiwanego) zazwyczaj wpływa na wzrost wartości waluty. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 17 Rozdział 3 l Analiza fundamentalna Dane dotyczące konsumpcji Jak wspomnieliśmy przy omawianiu zjawiska bezrobocia, gospodarkę napędzają ludzie, dlatego ich dochody oraz zgłaszany przez nich popyt na towary i usługi mają bezpośredni wpływ na wzrost gospodarczy kraju. Kiedy popyt wśród konsumentów rośnie, gospodarka zazwyczaj rozwija się szybciej, a kiedy popyt maleje, mamy do czynienia ze spowolnieniem gospodarczym. Do popularnych wskaźników konsumenckich zalicza się sprzedaż detaliczną, zamówienia na dobra trwałe, poziom zaufania konsumentów, nastroje konsumenckie oraz Indeks Instytutu ZEW (obrazujący nastroje analityków i inwestorów instytucjonalnych). Wszystkie te wskaźniki publikowane są co miesiąc. Chcę wiedzieć więcej… Jeżeli poziom sprzedaży, zamówień, zaufania lub nastrojów jest wyższy niż poziom oczekiwany, waluta zazwyczaj umacnia się. Jeżeli wartość tych wskaźników plasuje się poniżej oczekiwań, waluta słabnie. Bilans handlowy Bilans handlowy określa różnicę pomiędzy – z jednej strony - wartością towarów i usług eksportowanych z danego kraju oraz – z drugiej strony - importowanych przez ten kraj. Kiedy wartość eksportu jest wyższa od wartości importu, mamy do czynienia z nadwyżką, natomiast jeśli kraj więcej importuje niż eksportuje, mówimy o deficycie bilansu handlowego. W interesie kraju leży to, by eksport przewyższał import, ponieważ w ten sposób kraj zyskuje pieniądze, które może zainwestować we własny rozwój. Wskaźnik ten jest zazwyczaj publikowany w każdym miesiącu. Chcę wiedzieć więcej… Jeśli wartość bilansu handlowego jest wyższa od oczekiwanej, waluta zazwyczaj zyskuje na wartości. Jeśli bilans spada poniżej oczekiwań – waluta się osłabia. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 18 Rozdział 3 l Analiza fundamentalna Wypowiedzi, konferencje prasowe i protokoły z posiedzeń Poza regularnymi publikacjami danych powinieneś również uważnie śledzić opinie wpływowych osób, których decyzje kształtują politykę monetarną i fiskalną danego kraju. Wypatruj wszelkich sygnałów wskazujących na poprawę lub pogorszenie sytuacji gospodarczej, zmian kursu polityki oraz zwracaj uwagę na wszelkie inne wskazówki, które mogą sygnalizować przyszły stan gospodarki danego kraju i wpływać na wartość jego waluty. Mają oni wpływ na kształtowanie cen rynko-wych i są pilnie obserwowani przez inwestorów. Do innych ważnych postaci zaliczają się m.in. prezes Europejskiego Banku Centralnego (EBC), gubernatorzy Banku Anglii (BOE), Banku Japonii (BOJ), Banku Kanady (BOC), Królewskiego Banku Australii (RBA) i Królewskiego Banku Nowej Zelandii (RBNZ), członkowie brytyjskiego Komitetu Polityki Monetarnej (MPC) oraz prezes Szwajcarskiego Banku Narodowego (SNB). Inwestorzy zwracają również uwagę na protokoły z posiedzeń banków centralnych. W Stanach Zjednoczonych wpływowymi postaciami są Przewodniczący Rezerwy Federalnej oraz ci członkowie Federalnego Komitetu Otwartego Rynku (FOMC), którym przysługuje prawo głosu. Chcę wiedzieć więcej… Kiedy głos zabierają „gołębie” (zwolennicy ekspansywnej polityki pieniężnej), przekaz taki zazwyczaj wpływa negatywnie na wartość waluty, gdy zaś do głosu dochodzą „jastrzębie” (zwolennicy restrykcyjnej polityki pieniężnej) wpływa to na wzrost wartości waluty. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 19 Rozdział 3 l Analiza fundamentalna Dlaczego inwestorzy stosujący analizę techniczną powinni śledzić najnowsze doniesienia Analiza techniczna polega na badaniu historycznych zmian cen. Jej skuteczność jest mniejsza, kiedy rynek koncentruje się na istotnych czynnikach fundamentalnych lub danych ekonomicznych, ponieważ uczestnicy rynku stają się wtedy bardziej wrażliwi na wszelkie zmiany sytuacji. Publikacja najważniejszych wskaźników ekonomicznych, takich jak amerykański Non-Farm Payrolls, może spowodować duże ruchy cen i zwiększyć zmienność, co z kolei może zakłócić techniczne trendy oraz poziomy wsparcia i oporu. Przydatne narzędzie na platformie easy-forex: kalendarz finansowy Zamieszczony na naszej stronie internetowej kalendarz finansowy easy-forex dostępny jest w wielu językach. Został on stworzony po to, by udostępnić Ci wszystkie potrzebne informacje o zbliżających się publikacjach danych w jasny i łatwy do zrozumienia sposób. W kalendarzu można znaleźć dane historyczne i oczekiwane publikacje danych, terminy podania ich do publicznej wiadomości oraz ich spodziewany wpływ na rynki – określony jako niski, średni lub wysoki. Kalendarz finansowy jest ważnym narzędziem dla osób inwestujących na rynku Forex. Rynek zazwyczaj reaguje na dane ekonomiczne, a ceny mogą się gwałtownie zmieniać, jeżeli nowe dane różnią się od oczekiwanych. Śledząc kalendarz finansowy możesz odpowiednio wcześnie przygotować swoją strategię inwestycyjną i otworzyć określone pozycje, próbując skorzystać ze zmienności cen. Zawieranie transakcji w oczekiwaniu lub w reakcji na publikację danych nazywa się „graniem pod publikacje”. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 20 Rozdział 3 l Analiza fundamentalna Jak inne instrumenty finansowe i nastroje wpływają na rynek Forex Wpływ na ceny na rynku Forex mają nie tylko publikacje danych ekonomicznych, ale również instrumenty finansowe, takie jak akcje, obligacje i towary. Rozsądny inwestor zawsze śledzi rozwój sytuacji na innych ważnych rynkach finansowych. akcji idą w górę, kiedy nastroje są dobre (sytuacja zwana również „apetytem na ryzyko”), a spadają, kiedy nastroje są negatywne („awersja do ryzyka”). Aby określić nastroje rynkowe, inwestorzy przyglądają się zwykle indeksom giełdowym, takim jak S&P i Nasdaq w Stanach Zjednoczonych, DAX w Niemczech czy FTSE („Footsie”) w Wielkiej Brytanii. Ty również możesz śledzić te indeksy lub inwestować w oparciu o nie na platformie easy-forex. Pobieżne spojrzenie na ceny akcji i wskaźniki giełdowe może wiele powiedzieć o nastrojach rynkowych, co jest bardzo istotną informacją dla każdego inwestora. Nastroje rynkowe dotyczą tego, jak duże zaufanie inwestorzy mają do rynków – im pewniej się czują, tym większa jest ich skłonność do ryzyka. Ceny Studium przypadku: pozytywne nastroje wpływają na zmiany cen na rynku Forex CHF i USD. Pozytywne nastroje i apetyt na ryzyko mogą wywierać presję na wzrost cen wielu par walutowych obejmujących USD, CHF i JPY, m.in. EUR/USD, GBP/USD, AUD/USD, EUR/CHF, GBP/CHF, AUD/CHF, GBP/JPY i AUD/JPY. Jeśli zdecydujesz się zainwestować w pary krzyżowe zawierające w sobie JPY i CHF, bądź przygotowany na duże ruchy cen, ponieważ należą one do najbardziej zmiennych par walutowych. Zobaczmy, co by się stało z kursem EUR/JPY podczas boomu gospodarczego, kiedy nastroje rynkowe są pozytywne, a apetyt na ryzyko - wysoki. W okresie wzrostu gospodarczego inwestorzy mają większą skłonność do podejmowania ryzyka. Jeden ze sposobów polega na pożyczaniu pieniędzy w Japonii (która zwykle utrzymuje stopy procentowe na bardzo niskim poziomie) i przechowywaniu ich w zagranicznych bankach, gdzie stopy procentowe są wyższe – w naszym przykładzie jest to strefa euro. Ponieważ inwestorzy czują się wystarczająco bezpiecznie, żeby podjąć dodatkowe ryzyko związane z euro, sprzedają oni JPY i kupują EUR, licząc na osiągnięcie zysku. Ten przykład wyjaśnia, dlaczego kurs EUR/JPY często rośnie, kiedy nastroje gospodarcze są dobre, a inwestorzy są skłonni podejmować ryzyko. Z drugiej strony kiedy nastroje rynkowe pogarszają się, a indeksy giełdowe spadają, waluty o wyższej stopie zwrotu i związane z wyższym ryzykiem, takie jak EUR, GBP, AUD, NZD i CAD, często tracą na wartości. Negatywne nastroje rynkowe i awersja do ryzyka mogą być spowodowane ogłoszeniem danych ekonomicznych gorszych niż prognozowane, wydarzeniami obarczonymi ryzykiem geopolitycznym lub innymi zdarzeniami, które zniechęcają inwestorów do podejmowania dużego ryzyka. Z tego powodu inwestorzy powinni zwracać uwagę na wszelkie planowane publikacje danych odnoszące się do instrumentów, którymi handlują. Ten sposób myślenia można uogólnić i zastosować do wielu innych par walutowych. Kiedy nastroje rynkowe są pozytywne, a indeksy giełdowe rosną, inwestorzy kupują aktywa o wyższej stopie zwrotu, w tym takie waluty jak EUR, GBP, AUD, NZD i CAD. Popyt na te waluty o wysokiej stopie zwrotu zazwyczaj sprawia, że zyskują one na wartości w stosunku do bezpieczniejszych walut o niższej stopie zwrotu, takich jak JPY, Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 21 Rozdział 3 l Analiza fundamentalna Korelacja między walutami a ropą lub złotem rynkowej, ich ceny w tej chwili rosną. Ponieważ transakcje na złocie często prowadzi się w parze z USD, wartości złota i USD mają zazwyczaj odwrotnie proporcjonalną dynamikę, tzn. wzrost ceny złota generalnie wiąże się ze spadkiem wartości dolara amerykańskiego i odwrotnie. Kiedy dolar amerykański traci na wartości, zakup złota staje się tańszy. Dlatego też AUD, który jest dodatnio skorelowany ze złotem, również się umacnia. AUD nazywany jest często „walutą surowcową”, ponieważ jego wartość zależy w znacznym stopniu od eksportu metali takich jak złoto. Korelacja jest terminem statystycznym opisującym relację pomiędzy dwiema zmiennymi. Profesjonalni gracze na rynku Forex od dawna wiedzą, że do inwestowania w waluty konieczne jest spojrzenie wykraczające poza świat rynku walutowego. Wynika to stąd, że ceny walut kształtowane są przez wiele czynników – popyt i podaż, politykę, stopy procentowe, wzrost gospodarczy, itp. Mówiąc bardziej konkretnie: ponieważ wzrost gospodarczy i eksport są bezpośrednio powiązane z przemysłem danego kraju, jest rzeczą naturalną, że ceny niektórych walut są silnie skorelowane z cenami głównych surowców, które kraj ten eksportuje lub importuje. Najwyższą korelację ze złotem i ropą można zaobserwować w przypadku dolara australijskiego (duży eksporter złota) oraz dolara kanadyjskiego (duży eksporter ropy). Inną walutą, na którą wpływ mają ceny ropy – choć korelacja jest tu słabsza – jest jen japoński (duży importer ropy). Wiedza na temat tego, która waluta jest skorelowana z którym surowcem może pomóc w zrozumieniu i przewidywaniu niektórych ruchów cen zanim ruchy te nastąpią, co zwiększa szanse na udane transakcje. Złoto i dolar australijski Handlowanie dolarem australijskim (AUD) jest bardzo podobne do handlowania złotem. Jako że Australia jest trzecim największym producentem tego metalu szlachetnego na świecie, jej waluta i złoto są ze sobą silnie skorelowane. Na przykład ich miesięczna korelacja w latach 2000-2012 wyniosła 89%. Kiedy sytuacja rynkowa jest niepewna, np. w okresie trudności gospodarczych lub politycznych, złoto – oznaczane symbolem XAU – służy jako bezpieczna przystań i zabezpieczenie przed inflacją. Ponieważ surowce takie jak złoto pełnią funkcję środka tezauryzacji (przechowywania wartości), który ma duże szanse przetrwać dzisiejsze trudne czasy niepewności Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 22 Rozdział 3 l Analiza fundamentalna Dolar kanadyjski i jen japoński Tak, jak na wartość AUD ma wpływ cena złota, tak samo waluta Kanady – dużego eksportera ropy – jest uzależniona od zmian cen ropy. Dolar kanadyjski (CAD) zwykle umacnia się wraz ze wzrostem ceny ropy, a osłabia się, kiedy cena ropy spada. Z drugiej strony Japonia, która jest mocno uzależniona od importu ropy, korzysta na niskiej cenie ropy, a odczuwa negatywne skutki, kiedy cena ropy rośnie. Zauważ, że korelacje mogą z czasem wzmacniać się lub słabnąć, więc relacja pomiędzy AUD/USD i złotem oraz pomiędzy CAD/JPY i ropą nie zawsze jest stabilna. Dlatego jako inwestor powinieneś zawsze mieć odpowiednie środki na rachunku i zachowywać ostrożność, kiedy zawierasz transakcje w określonej parze walutowej w oparciu o ostatnie ruchy cen ropy lub złota. Podsumowanie wych. Możesz również zamówić nasze codzienne i tygodniowe raporty, zawierające informacje o analizie fundamentalnej i technicznej. Na platformie easy-forex możesz przeczytać najważniejsze wiadomości publikowane przez agencje Reuters i Market News International, a także obejrzeć raporty wideo prezentujące wydarzenia dnia. W tym rozdziale omówiliśmy podstawy analizy fundamentalnej i przyjrzeliśmy się niektórym wydarzeniom wpływającym na zmiany cen rynkowych. Wyjaśniliśmy również w jaki sposób można na bieżąco śledzić najnowsze wydarzenia, które mają wpływ na ceny. Dzięki platformie easy-forex prowadzenie analizy fundamentalnej jest wyjątkowo proste – wszystkie istotne dane ekonomiczne zgromadziliśmy w kalendarzu finansowym, który znajduje się w zakładce „Badania i analizy”. Ponieważ jednak żyjemy w dynamicznym świecie, który nieustannie się zmienia, nie wszystkie dane są wcześniej zapowiedziane, a istotne dla rynku wydarzenia mogą nastąpić w dowolnym momencie. Śledzenie wydarzeń jest łatwiejsze dzięki serwisowi SMS, dostępnemu na platformie easy-forex, za pomocą którego będziemy Cię informować o najważniejszych doniesieniach praso- Zdobyłeś już podstawową wiedzę o tym, jak wykorzystywać analizę fundamentalną w swoich transakcjach. Teraz czas na nowe informacje. W następnym rozdziale zajmiemy się analizą techniczną. Inwestorzy często łączą ze sobą analizę fundamentalną i techniczną, żeby lepiej móc ocenić sytuację na rynkach i określić, kiedy otworzyć transakcję, kiedy się wstrzymać, a kiedy zamknąć transakcję. Potrzebujesz więcej? Odwiedź centrum edukacji na naszej stronie internetowej lub sprawdź nasze definicje wskaźników ekonomicznych Pamiętaj, że możesz również: Sprawdzić znaczenie wyrażeń w naszym słowniczku dostępnym on-line Przeczytać więcej artykułów na naszym blogu Zadzwonić do osobistego doradcy, porozmawiać z nami na czacie, skontaktować się z nami poprzez [email protected] lub odwiedzić nas na Facebooku i tam zamieścić pytanie/komentarz. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 23 Rozdział 4 l Analiza techniczna Rozdział 4 Analiza techniczna Analiza techniczna to analiza historycznych zmian cen przy użyciu wykresów - w celu prognozowania przyszłych zmian cen. Wykresy oraz wszelkie wskaźniki analizy technicznej, które mają tu zastosowanie, to niezbędne narzędzia każdego inwestora. Analiza techniczna w swojej najbardziej podstawowej formie pomaga zidentyfikować punkty wejścia i wyjścia z transakcji. W niniejszym rozdziale przedstawiamy kilka różnych wykresów, omawiamy kilka podstawowych pojęć i objaśniamy co opisują pewne popularne wskaźniki. Po zrozumieniu nie-których podstawowych pojęć analizy technicznej możesz dalej pogłębiać swoją wiedzę o rynku Forex w centrum edukacji easy-forex. Wykresy Wykresy stanowią jedno z głównych narzędzi pomocnych przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych na rynku Forex. Wykres forex, to wykres przedstawiający dynamikę cen rynkowych w określonej jednostce czasu. Istnieje wiele rodzajów wykresów, z których każdy pomaga wizualnie analizować warunki rynkowe, identyfikować wzorce zachowań, oceniać i tworzyć prognozy. Przeprowadzając analizę techniczną inwestorzy zwykle nakładają na siebie linie na wykresie i stosują wskaźniki techniczne w celu wyciągnięcia wniosków odnośnie przyszłych zmian cen. Chcę wiedzieć więcej… Wykresy używane są zarówno przez analityków zajmujących się analizą techniczną, jak i tych dokonujących analizy fundamentalnej. Ci pierwsi badają ruchy w skali „mikro”, starając się dopasować faktyczną zmianę ceny do znanych wzorców. Ci drudzy starają się znaleźć korelację pomiędzy trendem widocznym na wykresie a wydarzeniami w skali „makro”, zazwyczaj o charakterze politycznym lub ekonomicznym. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 24 Rozdział 4 l Analiza techniczna Rodzaje wykresów Trzy najpopularniejsze rodzaje wykresów to wykresy słupkowe, wykresy świecowe i wykresy liniowe. Na platformie easy-forex możesz obejrzeć wszystkie trzy rodzaje wykresów i wybrać ten, który najlepiej odpowiada Twojej strategii inwestycyjnej. malnej i minimalnej w każdym 30-minutowym przedziale czasowym. Inwestorzy mogą wybierać i zmieniać ramy czasowe. W dalszej części przewodnika przyjrzymy się tym zagadnieniom bardziej szczegółowo. Oprócz rodzaju wykresu, inwestor musi również wybrać okres swojej analizy. Wykres zwykle składa się z wielu punktów, słupków lub świec, a każdy element reprezentuje pewien okres. W kolejnych 30-minutowych przedziałach czasowych każdy punkt, słupek czy świeca pokazują zmianę ceny poprzez zaznaczenie ceny otwarcia, zamknięcia, ceny maksy- Przyjrzyjmy się rodzajom wykresów, które inwestor może śledzić i korzyściom jakie niesie każdy z tych wykresów. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 25 Rozdział 4 l Analiza techniczna Wykres liniowy Ten rodzaj wykresu zawiera najmniej informacji i jest przydatny głównie do określania trendów. Wykres ten przekazuje najmniej informacji, gdyż pokazuje tylko ceny zamknięcia dla pewnej liczby okresów. Wykres liniowy Wykres słupkowy Wykresy słupkowe dostarczają inwestorom czterech kluczowych informacji w obrębie dowolnie wybranych ram czasowych. Są to: cena otwarcia, cena zamknięcia, cena maksymalna i cena minimalna w każdym okresie. Wykresy słupkowe mogą pokazywać różne okresy, stąd też pojedynczy słupek może przedstawiać zmiany cen w ciągu ostatniej minuty, ostatniego miesiąca lub nawet w okresach wcześniejszych. Poszczególni nwestorzy korzystają z ram czasowych na różne sposoby, chociaż dobrze jest trzymać się zasady: im dłuższe ramy czasowe, tym większe jest ich znaczenie informacyjne, gdyż ukazują więcej danych, a więc lepiej odzwierciedlają psychologię rynków. Wykres słupkowy Wykres świecowy Wykresy świecowe są podobne do wykresów słupkowych, gdyż również zawierają ceny otwarcia, ceny zamknięcia, ceny minimalne i ceny maksymalne w każdym wybranym przedziale czasowym. Główna różnica polega na tym, że w wykresie świecowym naszkico-wany jest „korpus świecy” ilustrujący przebieg zmienności pomiędzy cenami otwarcia i zamknięcia dla danego przedziału czasowego. W naszym przykładzie, gdy korpus świecy jest czerwony, oznacza to, że cena zamknięcia była niższa niż cena otwarcia. Gdy korpus świecy jest zielony, oznacza to, że cena zamknięcia była wyższa niż cena otwarcia. Powyżej i poniżej korpusu świecy znajdują się „knoty świecy”. Górny knot przedstawia najwyższą cenę osiągniętą w danym przedziale czasowym, a dolny knot przedstawia najniższą cenę. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © Wykres świecowy 26 Rozdział 4 l Analiza techniczna Przedziały czasowe Jaki przedział czasowy na wykresie należy analizować? To zależy od Twojej strategii inwestycyjnej i od tego, jak długo chcesz utrzymywać otwarte transakcje. Dostępne widoki przedziałów czasowych zwykle obejmują: Tick-by-tick [minimalna zmiana]; 1, 5, 15 i 30 minut; 1 godzina, 2 godziny i 4 godziny; 1 dzień i 1 tydzień. Inwestor prowadzący tzw. handel dzienny przeważnie zacząłby od Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © przyjrzenia się dłuższemu przedziałowi czasowemu, tak aby ocenić trend długoterminowy, a następnie przeszedłby w dół skali do okresów obejmujących 1 godzinę, 30 minut lub 5 minut, tak aby odszukać sygnały wejścia i wyjścia z transakcji. 27 Rozdział 4 l Analiza techniczna Jak inwestować uwzględniając poziomy wsparcia i oporu Wyobraźmy sobie bardzo silny rzut piłką tenisową o ziemię. Piłka odbija się i uderza w sufit zanim wróci i odbije się ponownie od podłogi. Poziomy wsparcia i oporu na wykresie działają w analogiczny sposób: ceną jest piłka, wsparciem jest podłoga, a opór stanowi sufit. Poziomy wsparcia odzwierciedlają „podłogi” – obszary, na których silna jest tendencja zakupu. Jeżeli cena spada do poziomu silnego wsparcia, sprzedający na rynku są mniej skłonni do sprzedaży po niższej cenie, a kupujący na tym atrakcyjnie niskim poziomie chętnie dokonują zakupu. To winduje cenę w górę albo przynajmniej nie pozwala na jej dalszy spadek. Znając po-ziomy wsparcia można zidentyfikować dobre okazje do zakupu, gdyż właśnie przy dojściu do poziomu wsparcia zakłada się, że kupujący są silni i wypchną cenę w górę. Jednakże spadek ceny poniżej poziomu wsparcia również stanowi sygnał transakcyjny. Pokazuje on, że sprzedający pozostają nadal silniejsi od kupujących, co może sprowokować kupujących do zamknięcia swoich transakcji, a innych inwestorów do sprzedaży jeszcze większych wolumenów transakcyjnych. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 28 Rozdział 4 l Analiza techniczna Wsparcie i opór Wykres pokazuje jak kurs EUR/USD kilkukrotnie znalazł oparcie na poziomie 1,3000 w okresie od lutego do maja, po czym ostatecznie przekroczył go na początku maja, aby następnie spaść jeszcze niżej. okazje do sprzedaży. Poziomy wsparcia i oporu istnieją dlatego, że rynki pamiętają ceny, przy których kupujący i sprzedający mają tendencję do konsolidowania swoich zachowań. Na przykład jeśli kurs EUR/USD wzrośnie do 1,5000, a następnie cofnie się poniżej tego poziomu, to następnym razem, gdy kurs osiągnie identyczny poziom, rynek będzie pamiętał to, co wydarzyło się poprzednim razem: kupujący i sprzedający zaczną zajmować pozycje przygotowując się do spadku ceny, gdyż i jedni, i drudzy pamiętają to, co wydarzyło się poprzednio przy poziomie 1,5000. Poziomy oporu są przeciwieństwem poziomów wsparcia, gdyż mogą one działać jako „sufit” dla wzrostów cen. Jeżeli cena wzrasta do poziomu silnego oporu, prawdopodobne jest, że kupujący mogą nie być skłonni do kupna po tych wysokich cenach, a sprzedający będa bardziej chętni do sprzedaży, gdyż uznają swoją cenę wejścia za dobrą. Ta dynamika ma tendencję do popychania ceny w dół lub przynajmniej niedopuszczania do jej ruchu w górę. Znając poziomy oporu można rozpoznać możliwe Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 29 Rozdział 4 l Analiza techniczna Chcę wiedzieć więcej… Poziom wsparcia lub oporu umacnia się za każdym razem, kiedy zostaje osiągnięty i potwierdzony. W praktyce określony poziom cenowy uznaje się za poziom wsparcia lub oporu, jeżeli był on testowany co najmniej trzy razy. Za wyjątki można uznać takie poziomy jak EUR/USD 1,5000, 1,4900, 1,2000 itp. albo OIL/USD $100, $200 itp., które uznawane są za psychologiczne poziomy wsparcia i oporu. Poziomy wsparcia i oporu określone na podstawie dłuższych okresów uznawane są za mocniejsze i bardziej istotne. Rozpocznij od analizy wykresów długookresowych, a następnie przejdź do wykresów obejmujących krótsze okresy. Jeżeli inwestujesz zgodnie z kierunkiem trendu, a ten zbliża się do poziomu oporu lub wsparcia, warto jest ustawić bardziej restrykcyjny limit „stop loss”, żeby chronić zyski w przypadku odwrócenia się dynamiki cen. Po przełamaniu poziomu wsparcia w trendzie spadkowym poziom ten często zmienia się w poziom oporu w trendzie wzrostowym (i odwrotnie). Linie trendu – jak z nich korzystać przy zawieraniu transakcji coraz to niższych szczytów. Trzeci jeszcze niższy dołek potwierdza trend spadkowy. Zacznij od szukania trendu w krótszym okresie, a kiedy go zidentyfikujesz, przeprowadź takie same poszukiwania na wykresie obejmującym dłuższy okres. Na przykład jeśli potwierdziłeś trend na wykresie 30-minutowym, spójrz na wykres 4-godzinny i potwierdź go również tam. Jeśli uzyskasz potwierdzenie, powróć do pierwszego wykresu i poszukaj dobrego punktu wejścia. Pamiętaj, że trend jest Twoim przyjacielem: mniej ryzykowne jest zawieranie transakcji podążających w tym samym kierunku co trend niż wbrew trendowi. Dlatego jeśli określisz trend wzrostowy, bezpieczniej jest kupować, a jeśli znajdziesz trend spadkowy, bezpieczniej jest sprzedawać. „Trend” jest terminem używanym do opisania sytuacji, w której ceny na przestrzeni czasu zmieniają się w tym samym kierunku. Kiedy ceny ogólnie rosną, mówimy o trendzie wzrostowym, a kiedy spadają – o trendzie spadkowym. Ceny zmieniają się zgodnie z trendem tylko przez 20-30% czasu, co oznacza, że przez pozostałe 70-80% czasu wahają się w określonym przedziale bez wyraźnego kierunku. Dlatego potrzebny jest jasny sposób rozpoznawania trendu bądź jego braku. Inwestorzy przy potwierdzaniu trendów korzystają z prostej reguły. W przypadku trendu wzrostowego szukamy dwóch następujących po sobie wyższych szczytów i dwóch wyższych dołków. Trzeci wyższy szczyt potwierdza trend wzrostowy. W trendzie spadkowym szukamy dwóch następujących po sobie niższych dołków i dwóch Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 30 Rozdział 4 l Analiza techniczna Inwestorzy mogą składać zlecenia z limitem ceny - tak by dokonać transakcji zakupu na linii wsparcia. W którymś momencie dynamika cen przestaje podążać zgodnie z trendem i nie osiąga nowego szczytu albo dołka. Najpierw się zatrzyma, a następnie zmieni kierunek. Inwestorzy często korzystają też z innej reguły, aby zidentyfikować zakończenie lub odwrócenie trendu. Jeżeli podczas trendu wzrostowego cena zacznie spadać i zejdzie do poziomu poniżej ostatniego dołka, może to być sygnałem przełamania trendu wzrostowego. Podobnie jeżeli podczas trendu spadkowego cena odbije się i wzrośnie powyżej ostatniego szczytu, może to Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © oznaczać zakończenie trendu spadkowego (patrz rysunek powyżej). Naszkicowanie linii trendu na wykresie pomaga dostrzec trend i podjąć decyzję o tym, kiedy rozpocząć lub zakończyć transakcję. Linię trendu wzrostowego rysuje się łącząc co najmniej trzy dołki. Linia trendu spadkowego powstaje poprzez połączenie co najmniej trzech szczytów (patrz wykres poniżej). 31 Rozdział 4 l Analiza techniczna Inwestorzy mogą składać zlecenia z limitem ceny - tak by dokonać transakcji sprzedaży na linii oporu Chcę wiedzieć więcej… Przy korzystaniu z linii trendu: Linie prowadź przez krawędzie zatłoczonych („zajętych”) obszarów, a nie przez skrajne szczyty lub dołki. Jeżeli to możliwe, linię trendu lepiej narysować korzystając z korpusu świecy, a nie jej knotu. Punkty skrajne odgrywają istotną rolę jako szczyty i dołki, ale nie są specjalnie przydatne do szkicowania linii trendu. Przełamanie ustalonej linii trendu może stanowić sygnał, że trend zmienia kierunek – taka sytuacja wskazuje na to, że dominujące tłumy inwestorów straciły swój impet. Zauważ, że przełamanie linii trendu ma miejsce tylko wtedy, kiedy świeca zamyka się po drugiej stronie linii. Linie trendu używane są na wiele różnych sposobów przez różnych inwestorów. Nowi inwestorzy zazwyczaj otwierają transakcję, kiedy widzą, że na rynku dzieje się coś niezwykłego. Z kolei doświadczony inwestor przeczekuje okres nietypowej zmiany ceny i dopiero wtedy otwiera transakcję, kiedy widzi, że cena najprawdopodobniej powróci do swojego długoterminowego trendu. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 32 Rozdział 4 l Analiza techniczna Popularne wskaźniki Teraz przyjrzymy się kilku ważnym wskaźnikom, które inwestorzy mogą wykorzystywać podczas analizy technicznej. Każdy wskaźnik przydaje się w innych sytuacjach, musisz więc wiedzieć, który z nich sprawdza się najlepiej w określonych warunkach i przy wyborze kierować się Twoimi konkretnymi potrzebami. Niektóre z nich, np. średnia krocząca (MA) i zbieżność/rozbieżność średnich kroczących (MACD), są najbardziej przydatne na rynkach utrzymujących się w trendzie, podczas gdy inne, np. RSI (wskaźnik siły relatywnej), dobrze się nadają do określania punktów zwrotnych trendu. Przed wybraniem wskaźnika powinieneś najpierw określić środowisko rynkowe. Rynek może znajdować się w przedziale, w trendzie lub w trendzie bocznym bez określonego kierunku. Po przeprowadzeniu tej szybkiej analizy możesz wybrać wskaźnik, który będzie najlepiej odpowiadał Twoim potrzebom. Częstym błędem popełnianym przez początkujących jest stosowanie tych samych trzech lub czterech wskaźników we wszystkich środowiskach rynkowych. Takie podejście prowadzi do generowania sprzecznych sygnałów i utrudnia poprawne określenie dobrych punktów wejścia i wyjścia. Średnie kroczące na nie mniej wrażliwa. Istnieją trzy rodzaje średnich kroczących: prosta średnia krocząca (Simple Moving Average, SMA), wykładnicza średnia krocząca (Exponential Moving Average, EMA) i ważona średnia krocząca (Weighted Moving Average, WMA). Prosta średnia krocząca to zwykła średnia ostatnich „x” cen. Na przykład 10-dniowa prosta średnia krocząca wskazuje średnią cenę z ostatnich 10 dni. Po obliczeniu średniej z 10 ostatnich dni dla każdego dnia w długim okresie i połączeniu ze sobą uzyskanych wartości otrzymujemy krzywą prostej średniej kroczącej. Poniższy wykres pokazuje średnie kroczące (Moving Average, MA) dla 20, 50 i 100 dni. Jak widać, średnie kroczące generalnie podążają za krzywą dynamiki ceny, a krzywa dynamiki ceny przecina średnią kroczącą w momencie, w którym dynamika ta zmienia kierunek. Średnie kroczące należą do tzw. wskaźników opóźnionych, co oznacza, że podążają za trendem. Można również zaobserwować, że dłuższa średnia krocząca jest o wiele gładsza niż krótsza średnia krocząca. Wynika to z faktu, iż w jej przypadku uśrednionych jest więcej cen – ponieważ nowe ceny stanowią tylko niewielką część średniej, średnia jest Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 33 Rozdział 4 l Analiza techniczna WMA to ważona średnia krocząca, w której wagi przypisane do cen maleją w postępie arytmetycznym – im dawniejsza cena, tym mniejsza waga. Choć wskaźnik ten jest bardziej złożony niż prosta średnia krocząca, jest też od niego bardziej popularny, ponieważ w większym stopniu uwzględnia bieżące ceny. Wykładnicze średnie kroczące wykorzystywane są nie tylko do określania trendów, ale również do sygnalizowania okazji inwestycyjnych. Na jednym wykresie można narysować dwie krzywe dla wykładniczych średnich kroczących o różnej liczbie okresów, na przykład dla 12 okresów i dla 26 okresów, a następnie odnaleźć miejsca przecięcia się tych krzywych. W zależności od tego, czy krzywa wykładniczej średniej kroczącej dla krótszego okresu znajduje się nad krzywą średniej dla dłuższego okresu czy też pod nią, może to być sygnał odpowiednio do kupna lub sprzedaży. Zauważ, że kiedy krzywa wykładniczej średniej kroczącej robi się płaska i oscyluje tylko nieznacznie, jest to oznaka rynku bez trendu. W takiej sytuacji nie należy inwestować w oparciu o wskaźniki przystosowane do rynków podążających zgodnie z trendem. Kolejną średnią kroczącą ważoną jest wykładnicza średnia krocząca (EMA), czasami określana jako wykładniczo ważona średnia krocząca (Exponentially Weighted Moving Average, EWMA). Generalnie 50i 200-dniowa wykładnicza średnia krocząca stosowana jest jako sygnał trendów długookresowych. Na przykład rosnąca wykładnicza średnia krocząca wskazuje na dobrą koniunkturę na rynku i może sygnalizować trend wzrostowy. Jeśli świeca cenowa zamyka się po drugiej stronie linii wykładniczej średniej kroczącej, może to oznaczać zmianę kierunku trendu. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 34 Rozdział 4 l Analiza techniczna Wstęgi Bollingera wstęgi są szerokie, będziesz musiał ustawić swój limit stop loss dalej od swojego punktu wejścia. I odwrotnie – kiedy zmienność jest niska, a wstęgi zwężone, limit stop loss można ustawić bliżej punktu wejścia. Pamiętaj, że wstęg Bollingera – tak jak każdego innego wskaźnika – najlepiej używać w połączeniu z innymi wskaźnikami, tak aby uniknąć fałszywych sygnałów. Wstęgi Bollingera to narzędzie analizy technicznej pozwalające mierzyć zmienność cen. Składają się one z dwóch linii otaczających krzywą wykładniczej średniej kroczącej. Linie nad krzywą wykładniczej średniej kroczącej i pod nią tworzą wstęgi Bollingera. Są one wyznaczone w taki sposób, aby obejmowały 95% wszystkich cen. Wstęgi rozszerzają się, kiedy zmienność rynku rośnie, a zwężają się, kiedy zmienność maleje. Jest to o tyle przydatne, że jeśli średnie średni ruch ceny na spokojnym rynku wynosi 50 pipsów, a na zmiennym rynku rośnie do 100 pipsów, to w konsekwencji należy dostosowac strategie inwestycyjną do mniejszych lub większych ruchów cenowych. Cena, po której decydujesz się wejść na rynek będzie w okresach dużej zmienności oddalać się od rynku, zapewniając lepsze wejście, tzn. takie, które jest dostosowane do bieżącej sytuacji, a nie do histo-rycznej aktywności. Co więcej, w okresach charakteryzujących się dużą zmiennością, kiedy Rynek w trendzie – wykres dzienny EUR/USD Wstęgi Bollingera dobrze się sprawdzają na rynkach znajdujących się zarówno w określonym przedziale, jak i w trendzie. W przypadku rynków znajdujących się w przedziale mogą one służyć do prognozowania odbić, ponieważ ceny mają tendencję do odbijania się od górnej i dolnej wstęgi. W przypadku rynków utrzymujących się w trendzie, po zidentyfikowaniu kierunku trendu na wykresie dziennym można zawierać transakcje sprzedaży od momentu, w którym krzywa dynamiki ceny dotyka górnej wstęgi Bollingera – jeżeli rynek jest w trendzie spadkowym. Transakcje kupna można zaś zawierać z chwilą, kiedy krzywa dynamiki ceny dotyka dolnej wstęgi Bollingera – jeżeli rynek jest w trendzie wzrostowym. Kiedy trend na wykresie dziennym jest spadkowy, miejsca zetknięcia się z górną wstęgą Bollingera mogą stanowić dobre punkty wejścia dla transakcji sprzedaży. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 35 Rozdział 4 l Analiza techniczna Rynek w przedziale – odbicia przy wstęgach Kiedy rynek znajduje się w trendzie bocznym, ceny mają skłonność do odbijania się przy wstęgach MACD MACD to skrót od angielskiej nazwy Moving Average Convergence/Divergence (zbieżność/rozbieżność średnich kroczących). Wskaźnik ten został stworzony do wykrywania zmiany tempa (momentum) i sygnalizowania warunków zaistnienia nadwyżki popytu lub sprzedaży. Składa się on z dwóch parametrów: „krzywejMACD”, pokazującej różnice pomiędzy 12i 26-okresową wykładniczą średnią kroczącą, oraz „krzywej sygnału”, którą jest 9-dniowa wykładnicza średnia krocząca krzywej MACD. Czasem używa się również histogramu, który stanowi graficzne przedstawienie różnic między krzywą MACD a krzywą sygnału. Sygnały wystąpienia warunków nadwyżki popytu i nadwyżki sprzedaży generowane są w momencie, kiedy krzywa MACD znajdzie się wysoko nad krzywą sygnału lub nisko pod nią. Im wyżej nad krzywą sygnału znajduje się krzywa MACD, tym większa nadwyżka popytu na daną walutę; im niżej krzywa MACD znajdzie się pod linią sygnału, tym większa nadwyżka podaży instrumentu. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 36 Rozdział 4 l Analiza techniczna MACD znajduje się dużo poniżej krzywej sygnału, wskazująAc na nadwyżkę podaży na rynku, co może oznaczać zatrzymanie spadku ceny MACD znajduje się dużo powyżej krzywej sygnału, wska-zując na nadwyżkę popytu na rynku, co może oznaczać zatrzymanie wzrostu cen Oprócz wskazywania warunków wystąpienia nadwyżki popytu i sprzedaży wskaźnik zbieżności/rozbieżności średnich kroczących MACD generuje również sygnały w momentach przecięcia się krzywej sygnału i krzywej MACD. Kiedy krzywa MACD przecina krzywą sygnału od dołu do góry, jest to sygnał do zakupu; sytuacja przeciwna to sygnał do sprzedaży. Kiedy krzywa MACD przecina linię sygnału od góry do dołu, jest to sygnał do sprzedaży Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 37 Rozdział 4 l Analiza techniczna Istotne informacje można również uzyskać analizując nachylenie krzywej MACD w stosunku do linii trendu ceny. Najczęściej obie linie będą razem szły w górę lub w dół, ale od czasu do czasu będą się do siebie zbliżać lub od siebie oddalać. Kiedy linia trendu ceny skierowana jest w górę, a krzywa MACD w dół, jest to sygnał, że trend słabnie, i że wkrótce możemy być świadkami jego odwrócenia. Również w odwrotnej sytuacji, kiedy linia trendu ceny skierowana jest w dół, a krzywa MACD w górę, jest to sygnał, że trend słabnie. Krzywa dynamiki cen i krzywa MACD zbliżają się do siebie – krzywa dynamiki cen przesuwa się w dół, podczas gdy krzywa MACD przesuwa się w górę. To wskazuje na słabnięcie trendu spadkowego. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 38 Rozdział 4 l Analiza techniczna RSI z nadwyżką podaży i daje potencjalny sygnał do zakupu, a RSI poniżej 20 stanowi jeszcze silniejszy sygnał do zakupu. RSI czyli Relative Strength Index [wskaźnik siły relatywnej], to wskaźnik, który mierzy siłę wszystkich ruchów w górę względem siły wszystkich ruchów w dół i identyfikuje punkty zwrotne poprzez pokazanie poziomów z nadwyżką popytu i nadwyżką podaży. Na rynkach podążających drogą określonego trendu wskaźnik ten może wykryć zmianę tempa (momentum), podczas gdy na rynkach, na których cena waha się w pewnym przedziale może on sygnalizować zaistnienie warunków nadwyżki popytu lub podaży. Na przykład jeśli RSI wzrasta powyżej 70, co stanowi Twój preferowany poziom referencyjny wkaźnika RSI, możesz postanowić sprzedać instrument, gdy cena wróci poniżej poziomu referencyjnego 70, umieszczając limit stop loss nieznacznie powyżej ostatniego maksimum. Należy zwrócić uwagę na to, że częstym błędem jest dokonywanie sprzedaży instrumentu z chwilą, gdy tylko RSI osiągnie wybrany poziom sygnalizujący nadwyżkę popytu, nie czekając na jego ponowny spadek. To może być kosztowny błąd, gdyż RSI może kontynuować wzrost wraz ze wzrostem ceny, a więc należy zawsze przed wejściem czekać na ruch w dół. Per analogiam, odwrotne twierdzenie jest prawdziwe, jeżeli dynamika cen zmierza w przeciwnym kierunku. W momencie, gdy RSI osiąga wybrany przez Ciebie poziom sygnalizujący nadwyżkę podaży lub przechodzi poniżej tego poziomu, a następnie znowu rośnie i go przekracza, można to uznać za sygnał do kupna i zdecydować się na zakup instrumentu ustanawiając limit stop loss poniżej ostatniego minimum. Wskaźnik RSI przybiera wartości w przedziale od 0 do 100. Jeżeli wskaźnik RSI przybiera wartość ponad 50, siła pchająca cenę do góry przeważa nad siłą ciągnącą ją w dół, a jeżeli sytuuje się on poniżej 50 - przeważa siła skierowana w dół. Jednakże aby uzyskać jakikolwiek sygnał ze strony wskaźnika RSI, zwykle szukamy wartości przekraczających 70 lub 80 albo sytuujących się poniżej 30 lub 20. RSI wynoszący ponad 70 wskazuje, że na obserwowany instrument istnieje nadwyżka popytu, co wkazuje na potencjalną okazję do sprzedaży. Bardziej konserwatywny inwestor może czekać ze sprzedażą aż do momentu, gdy RSI przekroczy 80, gdyż jest to uznawane za jeszcze silniejszy sygnał nadwyżki popytu. Zgodnie z tą samą logiką przeciwne twierdzenie jest prawdziwe w momencie, gdy RSI jest niski – RSI poniżej 30 wskazuje na rynek RRSI > 70 wskazuje na nadwyżkę popytu, a tym samym na potencjalną okazję do sprzedaży w momencie, w którym wartość RSI znowu spadnie poniżej 70. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © RSI < 30 wskazuje na nadwyżkę podaży indeksu DAX, a tym samym na potencjalną okazję do kupna w momencie, w którym wartość RSI znowu przekroczy 30. 39 Rozdział 4 l Analiza techniczna Inny sygnał wynikający z RSI opiera się na zmianach wartości tego wskaźnika w stosunku do zmian ceny instrumentu. Jeżeli widać, że cena mieści się w pobliżu poziomu wsparcia lub oporu, a RSI zaczyna odchodzić od trendu i przesuwać się w przeciwnym kierunku, możemy się spodziewać osłabienia, a może nawet odwrócenia trendu. Krzywa dynamiki cen odnotowuje coraz niższe dołki, podczas gdy krzywa wartości RSI odzwierciedla coraz to wyższe dołki, sygnalizując wystąpienie rozbieżności.Na podstawie takiego układu krzywych możemy spodziewać się spowolnienia bądź odwrócenia się trendu spadkowego. Podsumowanie Potrzebujesz więcej informacji? Niniejszy rozdział prezentuje podstawy analizy technicznej Gdy opanujesz te podstawy, będziesz mógł przejść do bardziej zaawansowanej analizy technicznej przy użyciu dodatkowych wskaźników i oscylatorów. Napotkasz zapewne takie pojęcia takie jak zniesienia i poziomy Fibonacciego, SAR [Stop and Reverse], ADX [Average Directional Index], Commodity Channel Index i wiele innych. Nie zniechęcaj się z powodu technicznych określeń: gdy stosuje się je w praktyce, wcale nie są takie straszne. I pamiętaj, że korzystając z naszego zaawansowanego oprogramowania do przetwarzania wykresów, możesz przetestować te wskaźniki techniczne i wiele innych na wybranych przez siebie instrumentach i wypracować umiejętność podejmowania bardziej świadomych decyzji transakcyjnych! Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © Pamiętaj, że możesz również: Sprawdzić wszelkie niezrozumiałe terminy w naszym internetowym glosariuszu Dowiedzieć się więcej na temat analizy technicznej w naszym centrum edukacji lub obejrzeć nasze standardowe wykresy Zadzwonić do Twojego osobistego doradcy, dołączyć do nas na czacie na żywo, skontaktować się z nami pod adresem [email protected] lub umieścić swoje pytanie/komentarz na naszej stronie na Facebooku. 40 Rozdział 4 l Analiza techniczna Przewaga easy-forex W easy-forex sprawiamy, że analiza techniczna staje się łatwa i udzielamy pełnego wsparcia, tak aby pomóc Wam wyciągnąć jak najwięcej korzyści z dostępnych zasobów. Obejrzyj nasze standardowe wykresy tutaj lub zaloguj się, aby uzyskać dostęp do naszych zaawansowanych wykresów ProRealTime oraz profesjonalnych poziomów analizy technicznej udostępnionych przez firmę Trading Central. Utwórz konto easy-forex i uzyskaj dostęp do wiodącego oprogramowania internetowego wybieranego przez profesjonalistów z branży Analizuj waluty, metale szlachetne, surowce lub wkaźniki. Przeglądaj linie trendów, szkicuj linie wsparcia i oporu i nanoś poziomy Fibonacciego. Wybieraj spośród różnorodnych rodzajów wykresów, m.in. liniowych, słupkowych i świecowych. Stosuj przybliżenie, aby powiększyć obszary przeznaczone do dokładniejszej analizy lub oddalenie, aby uzyskać szerszą perspektywę. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 41 Rozdział 5 l Podsumowanie Rozdział 5 Podsumowanie Zawieranie transakcji pod wpływem emocji – nadzieja i strach Powtórzmy kilka oczywistych prawd: żeby skutecznie inwestować na rynku Forex, należy rozumieć jego specyficzną naturę, umieć stosować analizę fundamentalną i techniczną oraz być w stanie sku-tecznie przewidzieć rozwój trendów. Strach może ich także powstrzymać od wykorzystania dobrej okazji do zbicia interesu. Nadzieja zwykle pojawia się wówczas, gdy transakcja idzie nie po myśli inwestora. Kierując się nadzieją można o wiele zbyt długo walczyć o przegraną sprawę. Jeden z najważniejszych, a jednocześnie najczęściej pomijanych aspektów inwestowania wiąże się jednak z emocjami. Najskuteczniejsi inwestorzy są świadomi emocji uruchamianych w trakcie gry rynkowej, ale potrafią utrzymać je w ryzach i podejmować racjonalne, a nie emocjonalne decyzje. Niskie zyski i przewyższające je straty to ostatnia rzecz, której życzylibyśmy sobie na naszych rachunkach inwestycyjnych. Dlaczego więc tak postępujemy? Jeśli inwestowanie pod wpływem emocji nie jest doświadczeniem Ci obcym, czytaj dalej. Za chwilę przedstawimy Ci kilka przykładów, w których emocje doprowadziły do podjęcia złych decyzji inwestycyjnych i powiemy Ci, jak można temu zaradzić. Dwie emocje, które mogą najbardziej zaszkodzić graczom, to strach i nadzieja. Strach, który zwykle dopada inwestorów, kiedy są na plusie, może sprawić, że zaczną oni wątpić w prawdopodobieństwo uzyskania zaplanowanej kwoty i zbyt wcześnie zamkną pozycję, osiągając dużo niższy zysk od pierwotnie zakładanego. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 42 Rozdział 5 l Podsumowanie Alex stracił trochę pieniędzy w dwóch poprzednich transakcjach i ta myśl nie daje mu spokoju. Boi się, że następna pozycja, którą otworzy, także przyniesie mu straty. Ta obawa sprawia, że odwleka otworzenie kolejnej pozycji, chociaż przyjęta metodologia podpowiada mu co innego. Alex chce mieć absolutną pewność co do swojego pomysłu lecz gdy ją otrzymuje, jest już za późno. Przez swoje niezdecydowanie traci doskonałą okazję na przeprowadzenie transakcji. Alex Anna Anna otwiera pozycję z limitem „take profit” (zrealizuj zysk) ustawionym na 1000 USD. Transakcja przynosi zysk: z poziomu 200 USD wzrasta on do 550 USD, a potem do 750 USD, ale Anna czeka na ustaloną wartość 1000 USD. Ceny zwykle nie zmieniają się w sposób jednolity, więc trend na chwilę się odwraca, a niezrealizowany zysk Anny spada do poziomu 200 USD. Widząc to, Anna zaczyna się martwić, że w ogóle nic na tej transakcji nie zyska. Jej obawy podsyca fakt, że zysk ciągle spada - aż do 50 USD. Kiedy zysk z powrotem osiąga 200 USD, Anna zamyka pozycję. Strach spowodował, że zadowoliła się o wiele niższym zyskiem, niż początkowo zakładała. Gdyby zaczekała jeszcze 10 minut, cena w dalszym ciągu zmieniałaby się na jej korzyść i mogłaby zamknąć pozycję osiągnąwszy planowany zysk 1000 USD. Mark dostrzega potencjalną okazję i otwiera pozycję, ale sytuacja szybko zmienia się na jego niekorzyść. Nie zakładał, że tak szybko straci swoją marżę, więc postanawia zaczekać, mając nadzieję na odwrócenie się sytuacji na rynku. W ciągu zaledwie kilku minut jego strata rośnie z -100 USD do -400 USD, a potem -850 USD, niebezpiecznie zbliżając się do marży ustalonej wcześniej na poziomie 1000 USD. Mark nie chce ponieść tej straty, więc szybko zwiększa marżę do 2000 USD. Mark Myśli, że jeśli utrzyma wartość limitu „stop loss” na bezpiecznie odległym poziomie, odwrócenie trendu cenowego to tylko kwestia czasu i uda mu się wyjść na zero. Po pewnym czasie jego strata zmniejsza się do -300 USD, a potem do -150 USD, jednak Mark w dalszym ciągu stara się zamknąć pozycję z zerową stratą. Niestety ruchy rynku są dla niego niekorzystne: strata rośnie do -450 USD, a następnie do -900 USD. W tym momencie wszystkie jego decyzje inwestycyjne są motywowane nadzieją na uniknięcie straty. Może zwiększyć wartość limitu „stop loss", żeby transakcja nie została zamknięta automatycznie albo zacząć ten limit ignorować, mając nadzieję, że uda mu się przynajmniej wyjść na zero. Prosta transakcja dzienna zmieniła się w kilkudniową pozycję, a może nawet przekształcić się w długoterminową strategię „kup i trzymaj”, bo Mark nie jest w stanie rozpoznać dobrego momentu na zamknięcie pozycji. Po długim okresie oczekiwania i nadziei,transakcja kończy się stratą -3000 USD, jako że Mark – z nadzieją na uratowanie transakcji – zwiększył swój limit „stop loss”. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 43 Rozdział 5 l Podsumowanie Planuj swoje transakcje i trzymaj się tego planu Alex powinien był przetestować „na sucho” swoją strategię inwestycyjną - dopóty, dopóki nie byłby z niej całkowicie zadowolony. Gdyby zdawał sobie sprawę z tego, że nawet dobra strategia może wiązać się z serią stratnych transakcji, byłby bardziej pewny siebie i skorzystałby ze sprzyjającej sytuacji inwestycyjnej. W analogiczny sposób - gdyby Anna rozumiała, że chęć zamknięcia pozycji jest powodowana emocjami, a nie wynika z racjonalnych przesłanek – więc pewnie nie jest to dobry pomysł – osiągnęłaby większy zysk. Z kolei gdyby Mark trzymał się ustalonego wcześniej poziomu straty równego 1000 USD, mógłby pozwolić sobie na trzy stratne inwestycje zamiast jednej. Co więcej, niektóre z nich mogłyby okazać się zyskowne i zwiększyć stan środków na jego koncie! Widzimy więc, że ci inwestorzy popełnili błędy, ponieważ pozwolili, żeby na ich decyzje wpłynęły emocje: strach i nadzieja. Czy któryś z powyższych przykładów wydaje Ci się znajomy? Dobra nowina Są różne sposoby na to, by odsunąć emocje na bok i uniknąć powyższych błędów. Twoja strategia powinna dawać Ci jasne sygnały wejścia i wyjścia w momencie, gdy nastąpi jednoczesna realizacja wcześniej określonych czynników, dzięki czemu nie przegapisz dobrych okazji inwestycyjnych. Musisz zdać sobie sprawę z tego, że chociaż część transakcji zakończy się na plusie, część zakończy się na minusie i nie jest to powód do paniki czy poddawania w wątpliwość sprawdzonej strategii. Gruntownie przetestuj swoją strategię na rachunku próbnym lub na prawdziwym rachunku - obracając mniejszymi kwotami, aż będziesz pewien, że możesz się do niej stosować bez zastrzeżeń. Następny krok to wejście na rynek i wyjście z rynku za każdym razem, kiedy pojawią się ustalone wcześniej sygnały – bez względu na wynik Twoich ostatnich kilku transakcji i na Twoje „przeczucia" co do właściwego kroku. Każdy skuteczny inwestor rozumie, że bez względu na obraną strategię, każda niekorzystna transakcja może obrócić się na jego korzyść albo zakończyć się na poziomie „stop loss". Limit „stop loss” istnieje właśnie po to, żeby zminimalizować potencjalne straty i nie należy przy nim majstrować. Poziomy zakładanego zysku i straty powinny zależeć tylko i wyłącznie od przyjętej strategii inwestycyjnej, a nie od obaw czy nadziei inwestora. Zalety easy-forex Jedną z bezsprzecznych zalet inwestowania na platformach easy-forex jest możliwość ustawienia limitów „stop loss” i „take profit”. Dzięki temu można od razu wyeliminować część emocji z procesu inwestowania. Opracuj i przetestuj swoją strategię, określ maksymalny poziom zysku i straty i nie trać z oczu Twojego celu. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 44 Rozdział 5 l Podsumowanie Jak opracować plan inwestycyjny w pięciu prostych krokach 1. Określ swoją strategię inwestycyjną Skuteczny inwestor zawsze ma określoną metodę inwestycyjną. Zgadywanie lub działanie motywowane przeczuciami nie zawsze się sprawdzają. Bez określonej metody inwestycyjnej nie będziesz wiedział, co stanowi sygnał do kupna lub sprzedaży, możesz nawet nie być w stanie poprawnie rozpoznać danego trendu na rynku. Wybierz swoją metodę, określ, z jakich wskaźników technicznych lub innych narzędzi (np. wykresy świecowe, itp.) będziesz korzystać, jakie będą Twoje sygnały do zakupu czy sprzedaży. Wreszcie - określ w jaki sposób planujesz zamknąć pozycję korzystając z limitów „take profit" i „stop loss". 2. Bądź konsekwentny Kiedy już określiłeś metodę lub system, które Ci pasują - trzymaj się ich. Ważne jest, by nie zmieniać poziomów ustalonych dla limitów „stop loss” i „take profit”. Zakładany poziom zysku zawsze powinien być wyższy niż kwota, którą jesteś w stanie poświęcić. Zwiększanie marży i przesuwanie limitu „stop loss” często może powodować wyższe straty. Twój limit „stop loss" powinien być na takim poziomie, abyś mógł zaakceptować fakt, iż ruchy rynku były niesprzyjające i musisz ponieść stratę w ustalonej kwocie. 3. Miej realistyczne oczekiwania Celem każdego inwestora w pierwszym roku inwestowania powinno być po prostu pozostanie w grze. Nie osiągniesz ponadprzeciętnych zysków bez narażania się na ponadprzeciętne straty - a początkujący gracze powinni unikać zwiększonego ryzyka. Pamiętaj, że należy ryzykować tylko takie kwoty, na które można sobie pozwolić. Dlatego bądź realistą ustalając limity „stop loss” i „take profit”. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 45 Rozdział 5 l Podsumowanie 4. Bądź cierpliwy Tylko w 20-30% przypadków mamy do czynienia z wyraźnymi trendami rynkowymi – w pozostałym czasie rynki nie wykazują jednego jasnego kierunku. To znaczy, że musisz być cierpliwy i zaczekać na ukształtowanie się trendu, który da Ci dobre okazje inwestycyjne. Na przykład jeżeli jesteś inwestorem średnioterminowym, zwykle będziesz miał tylko dwa do trzech dobrych ruchów inwestycyjnych na tydzień. Nowi inwestorzy bardzo często dają się porwać entuzjazmowi, jaki płynie z inwestowania i chcą cały czas otwierać i zamykać pozycje. Zwykle oznacza to jednak przeinwestowanie - i to najczęściej przy obniżonym standardzie transakcji. Cierpliwość jest bardzo ważna. Przygotuj się więc na oczekiwanie i trzymaj się raz obranej strategii inwestycyjnej. 5. Efektywnie zarządzaj swoimi pieniędzmi To bardzo ważny punkt, który tłumaczy, czemu wielu inwestorów traci środki na swoim rachunku zaledwie po kilku transakcjach. Podczas gdy nowym inwestorom zdarza się zaryzykować połowę, a nawet całość wolnych środków na rachunku na jedną transakcję, doświadczeni inwestorzy zwykle ograniczają ryzyko związane z daną pozycją do 1-5% swojego portfela. Jeśli zastosujemy się do tej zasady, na każde 5000 USD, które mamy na naszym rachunku w jednej transakcji możemy zaryzykować tylko 50-250 USD. Jeśli saldo Twojego rachunku jest niskie, obracaj niewielkimi kwotami albo doładuj je do takiego poziomu, żeby osiągnąć pożądaną wartość kwotową transakcji. Pamiętaj: Zawsze planuj swoje transakcje i trzymaj się tego planu! Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 46 Rozdział 5 l Podsumowanie Podejście easy-forex Od 2003 roku wprowadziliśmy wielu początkujących inwestorów takich jak Ty w fascynujący świat rynku Forex. Z naszego doświadczenia wynika, że kluczem do skutecznego inwestowania jest edukacja i dostęp do informacji. Kiedy inwestorzy odnoszą porażki, zwykle dzieje się tak dlatego, że ryzykują zbyt wiele na zbyt wczesnym etapie – zanim zrozumieją, co należy robić. Zachęcamy Cię, abyś przed rozpoczęciem inwestowania zdobył niezbędne informacje i wiedzę – i chętnie Ci w tym pomożemy. W ten sposób zyskasz odpowiednie narzędzia, odpowiednią wiedzę i odpowiednie nastawienie do inwestowania. Wszelkie prawa zastrzeżone, Easy Forex LTD 2012 © 47