Uchwała Nr 715/2016 Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej z

Uchwała Nr 715/2016
Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej
z dnia 8 grudnia 2016 r.
w sprawie wniosku Politechniki Lubelskiej o ponowne rozpatrzenie sprawy oceny
programowej na kierunku matematyka prowadzonym na Wydziale Podstaw Techniki
na poziomie studiów pierwszego i drugiego stopnia o profilu ogólnoakademickim.
Na podstawie art. 52 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym
(Dz. U. z 2016 r. poz. 1842) Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej uchwala, co
następuje:
§1
Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej, uwzględniając opinię Zespołu odwoławczego,
uznało, iż wyjaśnienia przedstawione we wniosku Politechniki Lubelskiej o ponowne
rozpatrzenie sprawy oceny programowej kierunku matematyka prowadzonym na Wydziale
Podstaw Techniki na poziomie studiów pierwszego i drugiego stopnia o profilu
ogólnoakademickim nie uzasadniają zmiany oceny warunkowej wydanej Uchwałą
Nr 531/2016 Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej z dnia 15 września 2016 r.
W Uchwale Nr 531/2016 Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej sformułowało
następujące zarzuty:
1. Kryterium jednostka sformułowała koncepcję kształcenia i realizuje na ocenianym
kierunku studiów program kształcenia umożliwiający osiągnięcie zakładanych efektów
kształcenia otrzymało ocenę „znacząco”, ponieważ stwierdzono nieprawidłowości sytemu
punktacji ECTS oraz nieprawidłowości w procesie dyplomowania. Analiza losowo
wybranych 15 prac dyplomowych, licencjackich i magisterskich, wykazała, że oceny
wystawiane przez opiekunów i recenzentów są zawyżane. Stwierdzono również wysoki
odsetek opracowań niespełniających norm jakościowych stawianych pracom dyplomowym.
Z odpowiedzi na raport wynika, że Uczelnia rozpoczęła wdrażanie działań naprawczych.
Przedstawiono korektę punktacji ECTS z wyjaśnieniem, że w przypadku przedmiotów
ukierunkowanych na zastosowania w naukach społecznych i ekonomicznych (podstawy
normalizacji, matematyka finansowa, matematyka ubezpieczeń na życie, …) 20% ECTS
przypisuje się do tych nauk. Przypisanie takie nie jest właściwe, gdyż przez analogię
motywacja, którą kieruje się Uczelnia umożliwiłaby umieszczenie w grupie tak przypisanych
przedmiotów również rachunku prawdopodobieństwa, statystyki matematycznej i innych.
W odniesieniu do kwestii procesu dyplomowania Uczelnia zadeklarowała dokonanie analizy
problemu przez właściwe ciało kolegialne, a także uwzględnianie przy ocenie prac, oprócz
zawartości merytorycznej, aspektów takich jak systematyczność i zaangażowanie studenta.
Wyniki tych działań będzie można ocenić w toku kolejnej wizytacji w roku akademickim
2017/2018.
Stanowisko Uczelni
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Uczelnia podniosła, że podjęła szereg działań
naprawczych zmierzających do uporządkowania punktacji ECTS. W szczególności,
przebudowano blok związany z przedmiotami humanistycznymi i społecznymi, usuwając
z niego przedmioty ukierunkowane na zastosowania matematyki w naukach społecznych
1
i humanistycznych oraz wprowadzając przedmioty dedykowane. Odnosząc się do zarzutu
związanego z nieprawidłowościami w procesie dyplomowania Uczelnia poinformowała, że
wprowadzono system antyplagiatowy (Zarządzenie Nr R-63/2015 Rektora Politechniki
Lubelskiej z dnia 25 listopada 2015 r. z mocą obowiązującą od dnia 1 października 2015
roku). Podjęto także działania zmierzające do ujednolicenia wymagań stawianych pracom
dyplomowym. Efektem tych działań jest wprowadzenie regulaminu zawartego
w dokumencie System oceny prac dyplomowych na kierunku „matematyka”
prowadzonym w Politechnice Lubelskiej.
Stanowisko Prezydium PKA
Blok przedmiotów humanistyczno-społecznych został zmodyfikowany zgodnie z zaleceniami
PKA. Liczba punktów ECTS w ramach zajęć z obszarów nauk humanistycznych
i społecznych spełnia wymagania określone w § 4 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Nauki
i Szkolnictwa Wyższego z dnia 3 października 2014 r. w sprawie warunków prowadzenia
studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia (Dz. U. z 2014 r. poz. 1370).
W odniesieniu do kwestii procesu dyplomowania Uczelnia wprowadziła system
antyplagiatowy oraz regulamin wewnętrzny zawarty w dokumencie System oceny prac
dyplomowych na kierunku „matematyka" prowadzonym w Politechnice Lubelskiej. Ma
on na celu ujednolicenie wymagań wobec prac dyplomowych poprzez uwzględnianie przy
ich ocenie, oprócz zawartości merytorycznej, aspektów takich jak systematyczność czy
zaangażowanie studenta.
W związku z powyższym sformułowany uprzednio zarzut stał się bezprzedmiotowy, co
uzasadnia zmianę oceny spełnienia kryterium pierwszego oceny programowej na „w pełni”.
2. Kryterium liczba i jakość kadry naukowo-dydaktycznej oraz prowadzone w jednostce
badania naukowe zapewniają realizację programu kształcenia na ocenianym kierunku oraz
osiągnięcie przez studentów zakładanych efektów kształcenia w przypadku studiów drugiego
stopnia otrzymało ocenę „znacząco”, ponieważ stwierdzono brak w minimum kadrowym
jednego samodzielnego nauczyciela akademickiego, legitymującego się dorobkiem
naukowym w dziedzinie nauk matematycznych, w dyscyplinie matematyka. Ponadto w
dotychczasowej polityce kadrowej władz zabrakło orientacji na intensyfikację badań
naukowych z zakresu matematyki i podnoszenie kwalifikacji naukowo-badawczych kadry
nauczającej. Z odpowiedzi na raport wynika, że Uczelnia włączyła do minimum kadrowego
kolejnych dwóch nauczycieli akademickich, jednak żaden z nich nie może być zaliczony do
tego minimum. Szczegółowe informacje zawiera Załącznik do Uchwały.
Stanowisko Uczelni
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Uczelnia argumentuje, że „…pominięcie Pana
Prof. dra hab. (…) jako osoby zaliczonej do minimum, z uzasadnieniem, iż nie posiada
dorobku w dyscyplinie „matematyka”, jest dla nas zupełnie niezrozumiałe. W okresie
sporządzania odpowiedzi na raport (lipiec 2016) w bazie MathSciNet odnotowano 18
prac matematycznych Profesora (…), co skrupulatnie przekazano w odpowiedzi na raport
ZO. Obecnie baza MathSciNet wykazuje 21 prac matematycznych Pana Profesora,
których wykaz przesyłamy w załączeniu. Tymczasem odmowa zaliczenia do minimum
kadrowego Pana Profesora (…) uzasadniana była brakiem jego publikacji w naukowych
bazach matematycznych, w szczególności w bazie MathSciNet. Niezrozumiały jest dla
nas fakt, że kryterium posiadania prac naukowych w bazach matematycznych jest
kluczowe w stosunku do jednych, a nieistotne w stosunku do innych pracowników
2
naukowych. Nie chcielibyśmy odnieść wrażenia, że Prezydium PKA zastosowało
kryterium obecności prac naukowych w renomowanych bazach w sposób wybiórczy”.
Stanowisko Prezydium PKA
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Uczelnia przedstawiła argumenty, które w jej
ocenie przemawiają za zaliczeniem do minimum kadrowego nauczyciela akademickiego
posiadającego tytuł naukowy profesora wskazanego w cz. II lit. a załącznika do Uchwały.
Dorobek tej osoby jest znaczący, dotyczy on fizyki, mechaniki i techniki, w którym to
zakresie badawczym obowiązuje język matematyki, a metodologia opiera się na metodach
matematycznych fizyki, metodach matematycznego modelowania układów fizycznych oraz
zaawansowanych metodach numerycznych. Wyniki prac naukowych w ramach
wymienionych specjalności publikowane są często w periodykach o charakterze
interdyscyplinarnym, obejmującym zastosowania matematyki w fizyce i naukach
technicznych, które są indeksowane w bazach matematycznych. Posiadanie prac w bazach
typu MathSciNet jest jedynie warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym do
stwierdzenia posiadania dorobku w dyscyplinie matematyka. W szczególności, prace w/w
nauczyciela akademickiego indeksowane w wymienionej bazie, były - według tejże bazy cytowane tylko raz (od 2007 r.) co świadczy o ich znikomym wpływie na dyscyplinę
matematyka. Dorobek tego typu nie pozwala zakwalifikować w/w nauczyciela akademickiego
do minimum kadrowego. W efekcie, w minimum kadrowym studiów drugiego stopnia nadal
brakuje jednego samodzielnego nauczyciela akademickiego legitymującego się dorobkiem
naukowym w dziedzinie nauk matematycznych, w dyscyplinie matematyka.
Szczegółowe informacje dotyczące minimum kadrowego zawiera Załącznik do niniejszej
Uchwały.
Część zarzutu dotyczącą braku polityki kadrowej zorientowanej na intensyfikację badań
naukowych z zakresu matematyki i podnoszenie kwalifikacji naukowo-badawczych kadry
nauczającej należy także podtrzymać w całości. O słabej aktywności naukowej świadczy
opublikowanie przez 32 nauczycieli akademickich skupionych w dwóch głównych Katedrach
Wydziału (Podstaw Techniki i Matematyki Stosowanej) 36 prac w latach 2013-15 oraz brak
awansów naukowych w latach 2011-15.
W związku z powyższym sformułowany uprzednio zarzut pozostaje w mocy w całości, co
nie pozwala na zmianę oceny „znacząco” kryterium drugiego oceny programowej.
3. Kryterium jednostka zapewnia studentom wsparcie w procesie uczenia się, prowadzenia
badań i wchodzenia na rynek pracy otrzymało ocenę „znacząco”, ponieważ działania
Wydziału wspierające naukową aktywność studentów studiów drugiego stopnia są
niedostateczne. Zastrzeżenia odnoszą się również do niewystarczającego udziału studentów
obydwu stopni w krajowych i międzynarodowych programach mobilności. Ponadto zgodnie
z art. 202 ust. 8 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym Wydział powinien zapewnić bazę
materialną do działalności samorządu studenckiego.
Stanowisko Uczelni
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy Uczelnia argumentuje, iż „na etapie rekrutacji
niemożliwe jest ustalenie realnego zainteresowania kandydatów na studia prowadzeniem
w przyszłości badań naukowych oraz uczestnictwem w programach międzynarodowych,
w szczególności okresowym studiowaniem poza granicami kraju. Należy podkreślić, że
studenci ocenianego kierunku są relatywnie niezamożni (co dostrzeżono w raporcie ZO),
zaś matematyczne zainteresowania nie zawsze idą w parze z ciekawością świata
3
i odwagą niezbędną do podejmowania tego typu wyzwań, w szczególności decyzji
o okresowym podjęciu studiów za granicą. Istotny jest fakt, że znacząca większość
naszych studentów pochodzi z niewielkich miejscowości i, mimo intensywnej pracy
naszych lektorów ze Studium Języków Obcych PL, nie legitymuje się biegłością
językową niezbędną do studiowania za granicą”.
W części zarzutu dotyczącej bazy materialnej dla samorządu studenckiego Uczelnia wyjaśnia,
że „…samorząd studencki ma zapewnioną bazę materialną, w tym lokalową, chociaż nie
znajduje się ona w budynku Wydziału. Stałe wydzielenie w zasobach lokalowych Wydziału
pomieszczenia do wyłącznego użytku samorządu prowadziło by do ograniczenia liczby sal
dydaktycznych, a w konsekwencji do zwiększenia liczby studentów w grupach, co nie
sprzyjałoby jakości kształcenia. Jednak samorząd ma prawo korzystać z każdej, wolnej
w danym momencie sali w budynku Wydziału, co sprzyja efektywności wykorzystania
pomieszczeń”.
Stanowisko Prezydium PKA
W odpowiedzi na pierwszą część zarzutu Wydział skoncentrował się na wyliczeniu szeregu
obiektywnych trudności ograniczających mobilność studentów. Wnioskodawca nie wymienia
żadnych działań podjętych przez Wydział, które w efekcie zmierzałyby do przełamania
niechęci studentów do korzystania z możliwości jakie oferują np. współczesne programy
wymiany studenckiej. W szczególności nie widać żadnej refleksji wiążącej postawy
studentów z ich niewielkim zaangażowaniem w badania naukowe i z koniecznością
zintensyfikowania działalności naukowej kadry zaleconej w Uchwale Nr 531/2016. Z tego
powodu, w części dotyczącej mobilności studenckiej i ich niewystarczającego zaangażowania
w badania zarzut pozostaje w mocy.
W świetle wyjaśnień Wnioskodawcy, w części dotyczącej zapewnienia bazy materialnej do
działalności samorządu studenckiego zarzut stał się bezprzedmiotowy.
W związku z częściowym utrzymaniem zarzutu w mocy ocenę „znacząco” w ramach
kryterium piątego oceny programowej należy utrzymać.
4. Kryterium w jednostce działa skuteczny wewnętrzny system zapewniania jakości
kształcenia zorientowany na ocenę realizacji efektów kształcenia i doskonalenia programu
kształcenia oraz podniesienie jakości na ocenianym kierunku studiów otrzymało ocenę
„znacząco”, ponieważ stwierdzono brak dostatecznego nadzoru nad samodzielnością
wykonanych prac dyplomowych. Ponadto w Raporcie z oceny funkcjonowania
Wewnętrznego Systemu Zapewniania Jakości Kształcenia na Wydziale Podstaw Techniki
Politechniki Lubelskiej brak odniesienia do zawyżania ocen egzaminów dyplomowych oraz
ocen prac licencjackich i magisterskich, wystawianych przez opiekunów oraz recenzentów
prac. System zapewniania jakości nie zapobiegł również wadliwym procedurom tworzenia
programu studiów, m.in. przypisaniu części punktacji ECTS przedmiotów technicznych
i matematycznych do grupy zajęć z obszaru nauk humanistycznych lub społecznych.
Stanowisko Uczelni
W odpowiedzi na zarzut Wydział stwierdził, iż „….wskazujemy, że opisane wyżej
działania naprawcze (odnoszące się do zarzutu pierwszego) przynoszą skutki ex nunc,
więc oczekiwanie na kolejną wizytację z ewentualną zmianą oceny nie wydaje się
zasadne”.
Stanowisko Prezydium PKA
Podjęte działania upoważniają do podniesienia oceny dotyczącej kryterium pierwszego. Ich
skutki, czyli skuteczność Wydziałowego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia na
4
Wydziale Podstaw Techniki, zwłaszcza w odniesieniu do zarzutu związanego z zawyżaniem
ocen egzaminów i prac dyplomowych, można będzie ocenić dopiero w perspektywie co
najmniej roku. Wobec powyższego zarzut dotyczący nieskuteczności WSZJK pozostaje
w mocy co uzasadnia utrzymanie oceny „znacząco” kryterium szóstego oceny programowej.
§2
Następna ocena programowa kierunku „matematyka” w jednostce wymienionej w § 1
powinna nastąpić w roku akademickim 2017/2018.
§3
Uchwałę Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej otrzymują:
1. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
2. Rektor Politechniki Lubelskiej.
§4
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
PRZEWODNICZĄCY
POLSKIEJ KOMISJI AKREDYTACYJNEJ
Krzysztof Diks
5
Załącznik do Uchwały Nr 715/2016
Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej
z dnia 8 grudnia 2016 r.
I. Osoby zaliczone do minimum kadrowego:
1. prof. dr hab. Adam Bobrowski,
2. prof. dr hab. Witold Rzymowski,
3. dr hab. Waldemar Cieślak,
4. dr hab. Leopold Koczan,
5. dr hab. Adam Stachura,
6. dr Izolda Gorgol,
7. dr Anna Kuczmaszewska,
8. dr Ewa Łazuka,
9. dr Dariusz Majerek,
10. dr Janusz Szuster,
11. dr Paweł Wlaź,
12. dr Paweł Zaprawa,
13. dr Yaroslav Chabanyuk.
II. Osoby niezaliczone do minimum kadrowego:
a. prof. dr hab. Grzegorz Litak
Nie posiada dorobku naukowego w dyscyplinie naukowej, do której odniesiono efekty
kształcenia.
b. prof. dr hab. Mychaylo Paszeczko
Nie posiada dorobku naukowego w dyscyplinie naukowej, do której odniesiono efekty
kształcenia.
6