nr 4(66) - Ameryka Łacińska

4 (66) 2009
UNIWERSYTET WARSZAWSKI
WYDAWCA:
RADA CZASOPISMA:
Centrum Studiów Latynoamerykańskich
Uniwersytetu Warszawskiego
prof. dr hab. Michał Chmara
prof. dr hab. Wiesław Dobrzycki
prof. dr hab. Adam Elbanowski
prof. dr hab. Eugeniusz Górski
prof. dr hab. Marcin Kula
prof. dr hab. Barbara Liberska
prof. dr hab. Aleksander Posern-Zieliński
prof. dr hab. Zdzisław Jan Ryn
prof. dr hab. Maria Skoczek
prof. dr hab. Mariusz Ziółkowski
ADRES REDAKCJI:
ul. Smyczkowa 14, 02-678 Warszawa
tel. (48-22) 553.42.14
tel./fax (48-22) 553.42.09
e-mail: [email protected]
http://www.cesla.uw.edu.pl
REDAGUJE ZESPÓŁ W SKŁADZIE:
Francisco Rodríguez Abraham (red. naczelny),
Beata Bereza (sekretarz red.), Andrzej Dembicz
Katarzyna Dembicz, Joanna Gocłowska-Bolek,
Mariusz Malinowski, Danuta Rycerz
Korekta: Joanna Bereza
Projekt graficzny: Jerzy Burski
Skład komputerowy: Beata Bereza
WARUNKI PRENUMERATY:
Wpłaty na konto CESLA:
Uniwersytet Warszawski,
69 1160 2202 0000 0000 6084 9796
(z dopiskiem: CESLA).
Prenumerata roczna
(dwa numery pojedyncze, jeden podwójny) - 40 zł;
Cena pojedynczego egzemplarza
numer pojedynczy – 15 zł;
numer podwójny – 25 zł;
Dla studentów CESLA
numer pojedynczy – 12 zł;
numer podwójny – 20 zł;
Redakcja zezwala na dokonywanie przedruków
pod warunkiem podania źródła.
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść
artykułów autorskich i nie zawsze podziela
wyrażane w nich opinie.
© Copyright CESLA UW, Warszawa, 2009
ISSN 1506-8900
Druk i oprawa:
Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego
Zam. Nr 1370/2009
AMERYKA ŁACIŃSKA
NR 4 (66) 2009
■ Spis treści ..............................................................3
■ Od Redakcji..........................................................4
■ Pożegnanie
Prof. Andrzej Dembicz (1939-2009)................... 5
Jan Kieniewicz
Andrzej Dembicz in memoriam .......................... 17
Francisco Rodríguez Abraham
Wyzwania, czyli o inspirującej sile spuścizny
profesora Andrzeja Dembicza .......................... 19
■ Studia – Eseje
Marcin Kula, Krzysztof Smolana
Echa meksykańskiego konfliktu religijnego
lat 1926-1929 w Polsce ...................................... 21
Adam Elbanowski
Przypadki Francisca Martina – konkwistadora,
który został Indianinem ................................... 34
Magdalena Śniadecka-Kotarska
Partie etniczne Ameryki Łacińskiej.
Casus Ekwadoru i Boliwii .................................. 43
■ Kraje – Regiony
Edyta Chwiej
Stosunki między państwami Ameryki Łacińskiej,
a Chińską Republiką Ludową
u progu XXI w. ................................................ 53
Grzegorz Nycz
Dylematy interwencjonizmu: USA
wobec kryzysu politycznego na Haiti
w latach 1990-2000......................................... 67
■ Społeczeństwo
Magdalena Śniadecka-Kotarska
I Kontynentalne Spotkanie na Szczycie Kobiet
Indiańskich (Puno, maj 2009 r.). Rozwój
tożsamości politycznej wśród kobiet
indiańskich ......................................................... 73
■ Nauka
Krzysztof Smolana
Profesor Tadeusz Łepkowski (1927-1989)......... 80
* Kronika CESLA .................................................. 82
* Nabytki Biblioteki CESLA .................................. 84
■ Polska – Ameryka
Stanisław Pawliszewski
Polska – Brazylia. Stan obecny stosunków, perspektywy i wyzwania w XXI wieku (Sympozjum
z okazji 80-lecia Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego, 24.11.2009 r. w Warszawie) ................. 86
Ryszard Ginalski
Przygoda z brazylijską „ziemią obiecaną”........ 89
* Wzajemne kontakty
Polska – świat iberoamerykański ....................... 93
■ Kultura
* Kultura iberoamerykańska w świecie................. 97
■ Gospodarka
* Wydarzenia gospodarcze – rok 2009 ................. 99
■ Kronika
* Kronika wydarzeń ............................................. 102
■ Miscellanea ...................................................... 108
AMERYKA ŁACIŃSKA 4 (66) 2009
Szanowni Czytelnicy
Rok 2009 mógłby w zasadzie zostać uznany
przez członków naszego zespołu za okres intensywnej pracy: wiele zadań doprowadziliśmy do
szczęśliwego zakończenia, a innych właśnie się
podjęliśmy.
Szczególnie ważnym wydarzeniem, które co
prawda miało miejsce jeszcze w maju 2008 r., ale
którego pozytywne skutki odczuwaliśmy przez cały
2009 rok, było dwudziestolecie powstania CESLA.
Również ważnym dla wzmocnienia ducha zespołu i
podwyższenia jego intelektualnego kapitału były
prace w ramach grantu instytucjonalnego "Ameryka Łacińska w XXI wieku", któremu poświęciliśmy znakomitą większość naszych wewnętrznych
zebrań naukowych przez cały 2009 rok. Wśród sesji naukowych natomiast, szczególnie miejsce zajął
panel dyskusyjny z okazji prezentacji książki "Cuba 2009" (materiały zawarliśmy w poprzednim
numerze naszego kwartalnika).
We wszystkich tych wydarzeniach i pracach,
jak i w wielu innych działaniach, zespół, jak zawsze mógł liczyć na obecność i inspirację ze strony
założyciela i dyrektora Centrum profesora Andrzeja Dembicza. Aż do końca września nic nie zapowiadało, że jesteśmy świadkami ostatnich dni aktywnej pracy naszego Szefa. Wiedzieliśmy, że już
kilka razy wyszedł zwycięsko ze starcia ze śmiercią
i choć nieraz żartował, że właściwie to już korzysta z „czasu dodatkowego” ("los descuentos" –
mawiał, używając terminologii piłkarskiej), jednak
nie dopuszczaliśmy myśli o nieuchronności jego
odejścia.
Październik, a szczególnie listopad 2009 roku pozostanie w pamięci członków naszego zespołu jako ten smutny i trudny czas, w którym świadomość tego, co nieuniknione, powracała z coraz
większą częstotliwością. Staraliśmy się funkcjonować "normalnie", tym niemniej tempo niektórych
spraw z pewnością zwolniło. Aż nadszedł dzień 29
listopada...
Pomocne słowa i oznaki solidarności i
współczucia ze strony władz uczelnianych i wspólnoty akademickiej, studentów i współpracowników
oraz wielu przyjaciół spoza CESLA były dla nas
dodatkowym wsparciem, za które z głębi serca
i w imieniu całego zespołu chciałbym w tym miejscu podziękować.
4
Życie toczy się dalej. Dzieło rozpoczęte przez
profesora Andrzeja Dembicza kontynuowane jest
przez zespół CESLA. Realizacja zadań określonych jeszcze za życia naszego mistrza i przyjaciela, będzie sprawdzianem dla naszej instytucji. Oby
pomyślnie zdanym. Pierwsze kroki w tym kierunku
mamy już za sobą. Odpowiednie zmiany organizacyjno-sprawozdawcze w ramach grantu zostały już
dokonane. Biblioteka CESLA intensywnie opracowuje tysiące nabytków, otrzymanych niedawno
w darze od niemieckich kolegów. Rada Instytutu
zaakceptowała ostatnie zmiany programu studiów
magisterskich, dopasowując je do najnowszych
wymagań ministerialnych. Grudzień stał się poza
tym miesiącem, w którym zespół przygotował pełny raport dla Państwowej Komisji Akredytacyjnej,
która rozpoczęła proces akredytacyjny na kierunku kulturoznawstwo na uczelniach kraju.
Pierwsze strony niniejszego wydania zawierają materiały poświęcone pamięci profesora Andrzeja Dembicza – notę biograficzną wraz z bibliografią, a także wspomnienia o nim (nota bene,
Centrum przygotowuje osobne publikacje, upamiętniające dzieło profesora Andrzeja Dembicza.
Mamy nadzieję, że wkrótce będziemy mogli Państwa o tym szerzej poinformować).
Do działu Studia-Eseje wybraliśmy trzy eseje. Autorzy pierwszego z nich, Marcin Kula i
Krzysztof Smolana przybliżają nam niepowtarzalny czas Polski międzywojennej w kontekście jej
stosunku do konfliktu religijnego w Meksyku. Dalej, Adam Elbanowski, w swoim artykule o Francisco Martinie, prezentuje nietypowy przypadek
akulturacji, który wbrew panującym tendencjom,
był jednak możliwy w czasach epoki konkwisty. A
w kolejnym materiale, Magdalena ŚniadeckaKotarska prezentuje wpływ kwestii etnicznej na
kształtowanie się sceny politycznej m.in. Boliwii i
Ekwadoru.
W imieniu Redakcji oraz zespołu CESLA,
składam naszym Czytelnikom
najserdeczniejsze życzenia
Szczęśliwego i Do Siego Nowego Roku 2010!
¡Féliz y próspero Año Nuevo 2010!
Francisco Rodríguez
5