TEMAT: DZIEJE STAROśYTNYCH CHIN.

TEMAT: DZIEJE STAROśYTNYCH CHIN.
1. POŁOśENIE GEOGRAFICZNE CHIN.
•
•
•
•
•
•
Chiny leŜą w Azji Wschodniej.
Od strony południowo-zachodniej Chiny graniczą z Himalajami.
Od strony północnej Chiny graniczą z wyŜyną mongolską, oraz górami Ałtaj.
Od strony wschodniej Chiny graniczą z Morzem śółtym, Morzem Wschodnio-Chińskim,
oraz z Morzem Południowo-Chińskim.
Największe rzeki Chin to Jangcy, oraz Huangh Ho.
NajwaŜniejsze miasta portowe Chin, to Jen (Pekin), Szanghaj, Kanton.
2. ROZWÓJ GOSPODARCZY CHIN.
•
•
•
•
•
•
Dobre warunki do gospodarowania panowały nad rzekami Jangcy i Huangh Ho.
Dobrze funkcjonował system irygacyjny (nawadniający).
Dobrze rozwijał się handel.
Wydobywano sól kamienną.
Na wysokim poziomie stała metalurgia.
Wynaleziono narzędzia z Ŝelaza.
Rolnictwo
- jęczmień.
- pszenica.
- proso.
- ryŜ.
Rzemiosło
- narzędzia metalowe (m.in. pługi Ŝelazne).
- wyroby z gliny (m.in. naczynia, dachówki,
figurki).
- wyroby z porcelany.
- produkcja jedwabiu.
3. OSIĄGNIĘCIA CHIŃSKIE.
A) Wielki mur.
• Przetrwał do naszych czasów.
• Wzniesiono go dla zabezpieczenia rolniczych obszarów przed najazdami koczowniczych
plemion.
• PołoŜenie geograficzne wielkiego muru.
- leŜy w północnych Chinach.
- biegnie od Zatoki Liaotuńskiej (nad Morzem śółtym), przez Mongolię, do przełęczy
Jiayuguan w górach Quilian Shan (w pobliŜu miasta Lumen).
• Ile lat budowano wielki mur?
- budowę rozpoczęto w VIII w. p.n.e.
- budowę zakończono w III w. p.n.e. Mur był w następnych latach rozbudowywany i
modernizowany, zwłaszcza w XIV wieku, pod rządami dynastii Ming.
• Wymiary wielkiego muru.
- w okresie świetności (prawdopodobnie XIV wiek) – długość muru = 7600 kilometrów.
- do czasów obecnych zachowało się około 2400 kilometrów muru.
- szerokość muru u podstawy = 6,5 metrów.
- szerokość muru u szczytu = 5,6 metrów.
- wysokość muru = 6,6 metrów.
• Dlaczego zbudowano wielki mur?
- dla ochrony państwa przed koczowniczymi plemionami mongolskimi.
- dla ochrony biegnącego w pobliŜu jedwabnego szlaku.
- w związku z tym mur posiada liczne wieŜe obronne, straŜnice, pomieszczenia magazynowe
na broń i Ŝywność, oraz wieŜe obserwacyjne.
• Ciekawostki o wielkim murze.
- wielki mur jest jedyną budowlą ziemska widoczną z kosmosu.
- wielki mur jest wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kultury i Przyrody UNESCO.
B) Druk.
• Wynaleziony został w XVIII w. p.n.e.
• Tekst wycinano na drewnie, a następnie całe strony odbijano na papierze.
C) Pismo.
Charakter pisma
- wywodzi się z pisma
obrazkowego, w którym
kaŜdy znak oznacza wyraz.
- w przeszłości składało się z
około 50 tysięcy znaków, a
obecnie ma od 3 do 6
tysięcy znaków.
- pisano z góry do dołu, oraz
od strony prawej do lewej.
Materiał do pisania
- najpierw pisano na deskach
bambusowych, na których
rzeźbiono napis.
- około 2000 lat temu
wynaleziono w Chinach
papier (produkowany ze
słomy ryŜowej, szmat i
kory drzew).
Przyrządy do pisania
- pisano pędzlem maczanym
w czarnym tuszu.
D) Medycyna.
• W leczeniu stosowano rośliny, oraz substancje pochodzenia zwierzęcego, oraz
mineralnego).
E) Sztuki walki.
4. LITERATURA.
01. Dowiat Jerzy, Historia dla klasy 1 liceum ogólnokształcącego, Warszawa, WSiP, 1981.
02. Wipszycka Ewa, Historia. Podręcznik dla klasy I gimnazjum, Warszawa, WSiP, 1999.
03. Wolski Józef, Historia Powszechna. StaroŜytność, Warszawa, PWN, 1998.
Opracował: Artur Słabowski.