Podróże w zaczytanie

Szkolne Centra Multimedialne - nowe zadania, nowe wyzwania
VIII Regionalna Konferencja
Ewa Bochynek
Nauczyciel bibliotekarz
Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu
Filia w Wałbrzychu
Podróże w zaczytanie - czyli o edukacji czytelniczej w Bibliotece
Głównym celem pracy edukacyjnej wszystkich nauczycieli jest dążenie do wszechstronnego
rozwoju uczniów, który uwzględni ich możliwości, potrzeby, zainteresowania. Konieczna jest
harmonijna realizacja zadań edukacyjnych i współpraca w zakresie nauczania i wychowania.
Wszechstronny rozwój uczniów może być realizowany nie tylko w szkole podczas zajęć
lekcyjnych, dzięki wspólnej pracy wychowawcy nauczycielem przedmiotu, czy pedagogiem
szkolnym, ale także przez nawiązanie współpracy z instytucjami lokalnymi. Korelacja pracy
nauczyciela, wychowawcy i nauczyciela bibliotekarza z biblioteki pedagogicznej daje okazję
do poszerzenia programu zajęć z edukacji czytelniczej prowadzonej przez nauczycieli danej
szkoły.
Mając to na uwadze wałbrzyska filia Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu
systematycznie przygotowuje zajęcia z edukacji czytelniczej dla uczniów szkół wałbrzyskich
i powiatu wałbrzyskiego. Oferta zajęć z edukacji czytelniczej przygotowywana
i dostosowywana jest do wieku i do poziomu edukacyjnego uczniów. Tematy zajęć są
opracowywane w ścisłej współpracy z nauczycielami danej szkoły i uwzględniają zamówienie
pedagogów i uczniów.
Cykl zajęć „Podróże w zaczytanie” został przygotowany dla uczniów szkoły podstawowej.
Jednym z celów było kształtowanie nawyku kulturalnego obcowania z książką i innymi
dokumentami bibliotecznymi. Ponieważ zajęcia odbywały się na terenie biblioteki
pedagogicznej uczniowie mieli możliwość zapoznania z pomieszczeniami biblioteki oraz jej
zbiorami, a dzięki temu zapoczątkowana została umiejętność samodzielnego korzystania ze
zbiorów biblioteki innej niż znana wszystkim uczniom biblioteka szkolna, czy niektórym –
biblioteka miejska.
Uczniowie ze szkoły podstawowej mieli możliwość uczestniczenia w roku szkolnym
2013/2014 w wielu przygotowanych specjalnie dla nich spotkaniach z książką. Często
wybierano zajęcia z cyklu „W krainie bajek i baśni”, które umożliwiały uczniom
z najmłodszych klas szkoły podstawowej poznanie najpiękniejszych bajek i baśni. Warto
zwrócić uwagę na fakt, że dzieci chętnie słuchały tekstu wybranej na spotkanie w bibliotece
pedagogicznej baśni, a następnie mogły przygotować do tekstu ilustracje. Technika
wykonywania prac plastycznych była zróżnicowana, od typowych rysunków kredkami,
farbami, ołówkiem po kolorowanki przygotowanych szablonów, czy wydzieranki
z kolorowego papieru.
Zajęcia „Z Marią Konopnicką w krainie krasnoludków” dały możliwość przeczytania
uzgodnionych z nauczycielem wybranych fragmentów z lektury Marii Konopnickiej. Wbrew
obawom niektórych, że być może kraina krasnoludków proponowana przez autorkę żyjącą
w XIX i na początku XX wieku nie będzie interesująca dla dziecka z XXI wieku, okazało się,
że krasnoludki nadal budzą duże zainteresowanie wśród dzieci mieszkających w Wałbrzychu
i okolicy. Zajęcia „Z Marią Konopnicką w krainie krasnoludków” to także okazja do
przybliżenia twórczości znanej pisarki, a przede wszystkim utworów lirycznych. Okoliczności
powstania wiersza: „A jak poszedł król …” zainspirowały rozmowę, jak i w co bawią się dziś
dzieci. Okazało się, że dzieci poetki, żyjącej przeszło sto lat temu, bawiły się podobnie,
a nawet i akcesoria kuchenne są nadal podobnie wykorzystywane w zabawach dziecięcych.
Warto zaznaczyć, iż uczniowie Publicznej Szkoły Podstawowej Specjalnej nr 10
w Wałbrzychu kontynuowali czytanie lektury podczas zajęć świetlicowych w swojej szkole.
Przygotowali także ilustracje do czytanych w świetlicy szkolnej fragmentów tekstu lektury.
Wystawa tych prac zastała zorganizowana w wałbrzyskiej filii Dolnośląskiej Biblioteki
Pedagogicznej, a uroczystość otwarcia wystawy połączono z obchodami Dnia Dziecka.
Uczniowie i ich opiekunowie chętnie przybyli na to wydarzenie.
Dużym zainteresowaniem wśród małych mieszkańców Wałbrzycha cieszył się także temat:
„Z Korczakiem u króla Maciusia”. Przybliżając postać Starego Doktora położono akcent
na jego dzieciństwo. Uczniów szczególnie zainteresował kanarek, który to był ważny
w dzieciństwie dla autora lektury. Podczas tych zajęć nadarzyła się okazja do
porozmawiania o tym, kto i co hoduje w domu, czy można zaprzyjaźnić się ze swoim
zwierzakiem.
Czytając fragmenty lektury Korczaka uczniom Publicznej Szkoły Podstawowej Specjalnej
nr 10 w Wałbrzychu przekonałam się, jakimi uważnymi są słuchaczami i jak lubią
komentować to, co jest przeczytane. Z dużą przyjemnością i zaskoczeniem odkryty został
podczas czytania książki fakt znajomości słówek francuskich przez jednego z uczniów tej
szkoły. Francuski - to zaskoczenie nawet dla wychowawcy. Chłopiec przyznał, że tak, jak
Maciuś uczy się języka francuskiego. A wszystko po to, aby w przyszłości zostać dobrym
kucharzem, który będzie mógł poznać oryginalne przepisy. Z dużym przekonaniem stwierdził,
iż dobry kucharz musi znać oryginalne receptury. I tak podczas czytania lektury Korczaka
o marzeniu tego ucznia dowiedziała się klasa i wychowawca. Warto zaznaczyć, że niektórzy
uczniowie szkoły specjalnej mają możliwość po ukończeniu klas gimnazjum kontynuować
naukę w wybranych wałbrzyskich klasach zawodowych o specjalności kucharz. Wracając do
naszych spotkań w bibliotece to przerwy w czytaniu książki były niejako sygnalizowane przez
uczniów, którzy chcieli na coś zwrócić uwagę, coś wzbudziło ich zainteresowanie, a czasami
obawę, lęk. Niekiedy książka sprawiała, że ktoś chciał się czymś pochwalić. Uczniowie mówili
bardzo chętnie o swoich wrażeniach, a za każdą ładną wypowiedź była nagroda – coś
słodkiego.
W ramach współpracy w zakresie edukacji czytelniczej w Zespole Szkół Specjalnych
Przyszpitalnych w Wałbrzychu przeprowadzono zajęcia z cyklu Czytanie przy choince.
Spotkania z książką odbywają się w tej placówce corocznie w okresie grudzień – luty.
Wspólne czytanie bajek cieszy się dużym zainteresowaniem wśród uczniów – pacjentów
wałbrzyskiego szpitala. Przygotowując spotkania z edukacji czytelniczej w tak specyficznej
placówce, jaką jest szkoła w szpitalu należy zwracać szczególną uwagę na długość utworu.
Tekst wybranej na zajęcia lektury powinien być w miarę krótki, aby mógł zostać w całości
przeczytany podczas jednego spotkania z uczniami. Jest to bardzo ważne. Uczestnicy jednego
spotkania najlepiej się czują, gdy mogą zapoznać się z całym utworem, od początku po jego
zakończenie. Poza tym nigdy nie wiadomo, czy w następnych zajęciach będzie uczestniczyła
taka sama grupa dzieci i czy będzie możliwość kontynuowania czytania podczas następnego
spotkania. Specyfika tej szkoły zawęża wybór lektury, ogranicza czas przeznaczony
na spotkanie z książką. Rozmowy o przeczytanej lekturze też są krótsze. Powodów jest wiele.
A najistotniejszy to miejsce spotkań z książką - szpital ma swoje prawa, które wpływają nie
tylko na czas czytania, ale i czas rozmów o lekturze. Przed małym pacjentem stoi konieczność
przyjmowania leków, zabiegi, rytm dnia jest tutaj inny niż dziecka uczęszczającego do
dziennej szkoły.
Temat zajęć: „Literackie wędrówki po Ziemi Wałbrzyskiej z Zygmuntem Krasińskim” został
przygotowany z myślą o uczniach klas maturalnych. Zajęcia przypominały najważniejsze
wydarzenia z życia osobistego jednego z wielkich polskich romantyków ze szczególnym
akcentem na pobyt w Szczawnie Zdroju w maju 1838 roku, kiedy to miało miejsce ostatnie,
zakończone rozstaniem, spotkanie autora „Nie-boskiej komedii” z ukochaną Joanną
Bobrową. Poeta przybył do uzdrowiska z Wiednia. Zamieszkał w hotelu „Korona” (dzisiejsza
„Korona Piastowska”). Oczekując na przybycie ukochanej zwiedzał pieszo okolice Szczawna.
Szczególne wrażenie zrobił na Krasińskim zamek Książ. Pisał o tym w swych listach, które
uczniowie czytali na zajęciach. Po przeczytaniu wybranych wierszy, które Zygmunt Krasiński
napisał dla Joanny Bobrowej, uczniowie mieli możliwość analizowania wskazanych liryków.
Znając historię tej romantycznej miłości z zaciekawieniem przeczytany był wiersz, który
został napisany specjalnie dla jednej z córek pięknej hrabiny Bóbr-Piotrowskiej – Zosi:
„Niechaj mnie Zośka o wiersze nie prosi (…) przez innego romantycznego poetę – Juliusza
Słowackiego. Nie tylko wiersze, ale i czytane na zajęciach fragmenty listów, jakie romantycy
pisywali do przyjaciół, zainspirowały uczniów do rozmowy o cechach romantycznej miłości.
Zwrócono także uwagę na ścisły związek twórczości autorów pierwszej połowy XIX wieku
z faktami, jakie miały miejsce w ich życiu osobistym. Warto wspomnieć, że po zajęciach
z edukacji czytelniczej: „Literackie wędrówki po Ziemi Wałbrzyskiej z Zygmuntem Krasińskim’,
przygotowanych dla licealistów z Zespołu Szkół Nr 4 w Wałbrzychu oraz Zespołu Szkół im.
Marii Skłodowskiej – Curie w Szczawnie Zdroju przez wałbrzyską filię Dolnośląskiej Biblioteki
Pedagogicznej z inspiracji nauczycielek języka polskiego: pani Iwony Czech i pani Jagody
Mazur miały miejsce zajęcia z edukacji regionalnej: „Spacer z Zygmuntem Krasińskim”.
Podczas godzinnego pobytu w dawnym uzdrowisku Salzbrunn uczniowie z wałbrzyskich
i szczawieńskich klas licealnych próbowali odnaleźć miejsca związane z pobytem Zygmunta
Krasińskiego w tej miejscowości przeszło sto pięćdziesiąt lat temu. Wszyscy podkreślali,
że takie niestereotypowe spotkanie z twórczością wielkiego romantyka pomogło nie tylko
poznać przepiękne romantyczne wiersze, ale i zauważyć więcej w swojej okolicy, odkryć
znane miejsca na nowo.
W roku szkolnym 2013/2014 prowadzone były też zajęcia z edukacji czytelniczej promujące
twórczość Juliana Tuwima. „Rok 2013 rokiem Juliana Tuwima” - w szkole ponadgimnazjalnej
to czytanie „Kwiatów polskich”. Dla uczniów młodszych na zajęcia z edukacji czytelniczej
realizacja tematu: „Rok 2013 rokiem Juliana Tuwima” pozwalała na spotkanie
z najpopularniejszym wierszem poety zatytułowanym „Lokomotywa”. A jeśli uczniowie
i nauczyciel byli zainteresowani spotkaniem z Kubusiem Puchatkiem i siostrą poety – Ireną
Tuwim to czytaliśmy fragmenty książki o sprytnym niedźwiadku, którą na język polski
przetłumaczyła Irena Tuwim.
Pisał niegdyś Henryk Sienkiewicz, zachęcając rodaków do spotkania z książkami:
„Gdy się ktoś zaczyta, zawsze albo się czegoś nauczy, albo zapomni o tym, co mu dolega, albo
zaśnie - w każdym razie wygrywa. Dalej więc do książek!”.
Mając na uwadze powyższe słowa naszego Noblisty warto czytać małym i dużym, warto
zachęcać do czytania, do rozmów o literaturze. Biblioteka jest doskonałą przestrzenią do
realizacji zajęć z edukacji czytelniczej, regionalnej, do czytania, do zachęcania, aby spotkanie
z książką było okazją do wygranej.