regulamin prowadzania oceny wartości u ytkowej bydła mięsnego

regulamin prowadzania oceny wartości u ytkowej bydła mięsnego

POLSKI ZWIĄZEK HODOWCÓW I PRODUCENTÓW
BYDŁA MIĘSNEGO
REGULAMIN PROWADZANIA
OCENY WARTOŚCI UŻYTKOWEJ BYDŁA
MIĘSNEGO
1
PODSTAWA PRAWNA
Ocena wartości użytkowej bydła typu użytkowego mięsnego prowadzona jest w Polsce przez
Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego na podstawie metodyki oceny
wartości użytkowej bydła typu użytkowego mięsnego opracowanej przez Związek i
przedłożonej Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Metodyka ta została opracowana w
oparciu o następujące akty prawne:
1. Ustawę z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt
gospodarskich (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 133, poz. 921)
2. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 czerwca 2008 r. w
sprawie upoważnienia związków hodowców lub innych podmiotów do wykonywania
zadań z zakresu prowadzenia oceny wartości użytkowej lub hodowlanej zwierząt (Dz.
U. Nr. 122, poz. 787).
3. Decyzję Komisji 2006/427/WE z 20 czerwca 2006 r. ustanawiającą metody oceny
wartości użytkowej i metody oceny wartości genetycznej zwierząt hodowlanych
czystorasowych z gatunku bydła (Dz. U. WE L 169 z 22.06.2006, str. 56).
4. Wytyczne ICAR (International Committee for Animal Recording- Międzynarodowy
Komitet ds. Kontroli Użytkowości Zwierząt).
Przy identyfikacji ocenianych zwierząt mają zastosowanie przepisy:
1. Ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U.
Nr 91, poz. 872 i z 2005 r. Nr 100, poz. 837),
2. Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 lipca 2005 r. w sprawie
księgi rejestracji bydła, świń, owiec lub kóz (Dz. U. Nr 151, poz. 1268),
3. Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 lipca 2004 r. w sprawie
określenia wzoru paszportu konia i wzoru paszportu bydła (Dz. U. Nr 203, poz. 2083),
4. Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 911/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie
wykonania rozporządzenia (WE) Nr 1760/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady w
zakresie kolczyków, paszportów i rejestrów gospodarstw (Dz. Urz. WE Nr 165 z 30
kwietnia 2004 s. 65, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 3, t. 46, s. 242),
5. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1760/2000 z dnia 17 lipca
2000 r. ustanawiającego system identyfikacji i rejestracji bydła i dotyczącego
etykietowania wołowiny i produktów z wołowiny oraz uchylającego rozporządzenie
rady (WE) Nr 820/97 (Dz. Urz. WE L 204 z 11.08.2000; UE Polskie wydanie
specjalne, rozdz. 3 t. 30, str. 248).
2
DEFINICJE OKREŚLEŃ UŻYTYCH W REGULAMINIE
1. Dokumentacja OWUB i dokumentacja hodowlana - zbiór dokumentów zawierających
informacje o zwierzęciu, jego przodkach i potomstwie, stadzie lub rodzie, w
szczególności zawierający dane o wartości użytkowej i hodowlanej zwierząt.
2. Grupa wiekowa - zwierzęta, dla których wspólny jest okres pomiędzy początkową,
dopuszczalną datą określenia mas ciała najmłodszego cielęcia w grupie a ostatnią
dopuszczalną datą określenia mas ciała najstarszego cielęcia w grupie.
3. Hodowca - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca
osobowości prawnej, prowadząca, na podstawie zawartej umowy, hodowlę zwierząt
wraz z ich dokumentacją hodowlaną. Hodowcą może być posiadacz zwierząt, który
wszedł w ich posiadanie na podstawie umowy dzierżawy (lub innej) zawartej z
właścicielem.
4. Karta jałówki - krowy rasy mięsnej- dokument hodowlany sporządzany dla każdego
zwierzęcia ocenianego płci żeńskiej w stadzie.
5. Karta buhaja rasy mięsnej - dokument hodowlany sporządzany dla każdego buhajka
zakwalifikowanego do dalszej hodowli przez prowadzącego księgi hodowlane.
6. Kolczyk - plastikowa zawieszka uszna zawierająca informacje zgodne z przepisami
ustawy o identyfikacji i rejestracji bydła i Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i
Rozwoju Wsi z dnia 24 maja 2004 r. w sprawie sposobu oznakowania bydła, owiec,
kóz oraz świń, określenia wzorów znaków identyfikacyjnych oraz wymagań i
warunków technicznych kolczyków dla zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 136, poz.
1455 z późn. zm.).
7. Określenie masy ciała zwierzęcia - ustalanie wagi zwierzęcia poprzez jego ważenie na
wadze inwentarzowej (pomostowej, dźwigniowej lub elektronicznej).
8. OWUB - ocena wartości użytkowej bydła typu użytkowego mięsnego.
9. Prowadzący ocenę wartości użytkowej bydła typu użytkowego mięsnego - Polski
Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego (PZHiPBM).
10. Paszport bydła - dokument identyfikacyjny towarzyszący zwierzęciu w trakcie
przemieszczania przez całe jego życie, którego wzór i zakres zawartych w nim
informacji określa Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 lipca
2004 r. w sprawie określenia wzoru paszportu koni i wzoru paszportu bydła (Dz. U.
Nr 203, poz. 2083).
11. Stado czystorasowe - stado zwierząt, u których udział genotypu określonej rasy
mięsnej wynosi min. 93,75%.
12. Stado oceniane bydła typu użytkowego mięsnego - zwierzęta objęte, na podstawie
zawartej umowy, oceną wartości użytkowej i hodowlanej oraz ich potomstwo,
utrzymywane w jednym gospodarstwie (budynek, zagroda, pastwisko) niezależnie od
rasy utrzymywanych zwierząt i liczby właścicieli.
13. Stado rasy mięsnej - stado zwierząt, u których, u każdej sztuki udział genotypu rasy
mięsnej wynosi co najmniej 50%.
14. System informatyczny - elektroniczny system, w którym są gromadzone i
przetwarzane dane w ocenie wartości użytkowej bydła typu użytkowego mięsnego w
księgach i w rejestrach.
15. Wartość użytkowa - wymierna cecha lub zespół cech zwierzęcia o znaczeniu
gospodarczym, wyrażona ilością uzyskanego produktu w określonym czasie i
środowisku.
16. Zaświadczenie hodowlane - dokument hodowlany potwierdzający pochodzenie
zwierząt, wystawiany na wniosek hodowcy przez komórkę dokumentacji, wymagany
3
przy wprowadzaniu zwierząt do obrotu, za którego wystawienie pobierana jest opłata
w wysokości określonej w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
21 grudnia 2007 r. w sprawie maksymalnej wysokości opłat pobieranych za dokonanie
wpisu do księgi hodowlanej i rejestru, wydanie zaświadczenia potwierdzającego
dokonanie wpisu do księgi hodowlanej lub rejestru oraz wydanie świadectwa
potwierdzającego pochodzenie zwierząt hodowlanych i materiału biologicznego
będącego przedmiotem handlu (Dz. U. Nr 250, poz. 1876).
17. Zwierzę hodowlane - zwierzę, które spełnia jeden z następujących warunków:
a) zostało wpisane lub kwalifikuje się do wpisu, rejestracji w księdze lub w
rejestrze,
b) jego rodzice i dziadkowie zostali wpisani lub zarejestrowani w księdze
hodowlanej lub w rejestrze tej samej rasy lub ras,
c) ich wykorzystanie jest przewidziane w programie hodowlanym prowadzonym
dla danej księgi lub rejestru.
ZAKRES I METODYKA PROWADZENIA OCENY WARTOŚCI UŻYTKOWEJ
BYDŁA TYPU UŻYTKOWEGO MIĘSNEGO
§ 1. Ocena wartości użytkowej bydła typu użytkowego mięsnego prowadzona jest zgodnie
z decyzją Komisji 2006/427/WE z 20 czerwca 2006 r. ustanawiającą metody oceny
wartości użytkowej i metody oceny wartości genetycznej zwierząt hodowlanych
czystorasowych z gatunku bydła (Dz. U. WE L 169 z 22.06.2006, str. 56).
§ 2. Oceną wartości użytkowej bydła typu użytkowego mięsnego obejmuje się wszystkie
zwierzęta utrzymywane w stadzie.
§ 3. Ocena wartości użytkowej bydła typu użytkowego mięsnego prowadzona jest metodą
C gdzie wszystkie zapisy w obowiązującej dokumentacji hodowlanej oraz określenie
stopnia umięśnienia i rozwoju zwierzęcia są dokonywane przez upoważnionego
pracownika PZHiPBM, a pomiary zoometryczne i określanie mas ciała zwierząt mogą
być dokonywane przez posiadacza zwierzęcia.
§ 4.Ocena wartości użytkowej bydła typu użytkowego mięsnego obejmuje:
1) ocenę użytkowości rozpłodowej,
2) ocenę użytkowości mięsnej.
§ 5.1. Ocena użytkowości rozpłodowej polega na określeniu dla każdej samicy w stadzie:
1) okresów międzywycieleniowych,
2) rodzaju porodu, poprzez zakwalifikowanie go do jednej z następujących kategorii:
RODZAJ PORODU
łatwy, odbyty siłami natury bez pomocy człowieka
łatwy, z niewielką pomocą człowieka lub środków mechanicznych
trudny z pomocą 2 lub więcej osób, użycia środków
mechanicznych lub interwencji lekarza weterynarii
cesarskie cięcie
embriotomia
KOD
1
2
3
4
5
4
3) żywotności urodzonego cielęcia poprzez zakwalifikowanie go do jednej z
następujących kategorii:
ŻYWOTNOŚĆ CIELĘCIA
ciele żywe, bez wad budowy
ciele żywe, z wadami budowy
ciele martwe przy urodzeniu lub padłe w czasie 24 godzin od
urodzenia
potworkowatość cielęcia
KOD
1
2
3
4
2. Ocenę użytkowości rozpłodowej prowadzi się na podstawie następujących danych,
ustalanych dla każdej samicy w stadzie:
1) daty sztucznego unasieniania, lub czasu przebywania buhaja w stadzie, w
przypadku krycia haremowego,
2) nazwy i numeru identyfikacyjnego buhaja użytego do krycia lub buhaja, którego
nasienie zostało użyte do sztucznego unasieniania,
3) daty pozyskania i liczby uzyskanych komórek jajowych lub zarodków jeżeli
w stadzie był wykonany embriotransfer,
4) daty przeniesienia zarodka, danych o genetycznych rodzicach, danych
identyfikacyjnych biorczyń zarodków oraz płci zarodka, jeśli była oznaczona,
5) daty wycielenia lub poronienia,
6) liczby wycieleń od początku okresu rozpłodowego,
7) numerów identyfikacyjnych i nazw urodzonych cieląt,
8) płci i liczby urodzonych cieląt.
§ 6.1. Ocena użytkowości mięsnej obejmuje określenie:
1) stopnia umięśnienia,
2) rozwoju zwierzęcia,
3) tempa przyrostu masy ciała,
4) wskaźnika oceny zbiorczej w przypadku buhajów hodowlanych.
2. Określenie stopnia umięśnienia dokonywane jest w oparciu o:
1) wizualną ocenę budowy łopatki, szerokości i umięśnienia grzbietu oraz szerokości,
długości i wysklepienia udźca,
2) pomiar USG mięśnia najdłuższego grzbietu w przypadku buhajów hodowlanych.
3. Określenie rozwoju zwierzęcia dokonywane jest w oparciu o:
1) wizualną ocenę budowy zwierzęcia, polegającą na ocenie poszczególnych cech
pokroju w skali 90 punktowej,
2) pomiary zoometryczne wykonane dla buhajów hodowlanych z dokładnością do 1
cm, obejmujące:
a) wysokość w kłębie,
b) obwód klatki piersiowej mierzony w przewężeniu tuż za łopatkami.
4. Określenie tempa przyrostu masy ciała polega na:
1) ustaleniu masy zwierzęcia w następujących okresach jego życia:
a) od dnia urodzenia do 48 godz. po urodzeniu,
b) w okresie od 165. do 255. dnia życia,
c) między 375. a 465. dniem życia - dla buhajów hodowlanych.
2) obliczeniu standaryzowanej masy ciała zwierzęcia na:
a) 210. dzień życia - dla jałowic i buhajków,
5
b) 420. dzień życia - dla buhajów hodowlanych.
5. Obliczenia standaryzowanej masy ciała zwierzęcia na określony dzień jego życia
dokonuje się według wzoru:
MCS= [(MCB - MCU)/ WW] x WS +MCU
gdzie:
MCS - oznacza masę ciała standaryzowaną zwierzęcia określoną w kg,
MCB - oznacza masę ciała rzeczywistą zwierzęcia w dniu ważenia w kg,
MCU - oznacza rzeczywista masę ciała zwierzęcia ustaloną do 48 godz.
po urodzeniu w kg,
WW - oznacza wiek zwierzęcia w dniu ważenia, wyrażony w dniach,
WS – standaryzowany wiek zwierzęcia w dniach (210 lub 420).
1) wyliczeniu średnich dobowych przyrostów masy ciała zwierzęcia w okresach:
a) od dnia urodzenia do 210. dnia życia - dla buhajków i jałowic,
b) od 210. do 420. dnia życia - dla buhajów hodowlanych.
6. Obliczenia średnich dobowych przyrostów masy ciała zwierzęcia dokonuje się
według wzoru:
PDMC= (MCK - MCP) x 1000/ (WK – WP)
gdzie:
PDMC - oznacza przyrost dobowy masy ciała zwierzęcia wyrażony w g,
MCK - oznacza masę ciała końcową zwierzęcia w dniu ważenia wyrażoną w
kg,
MCP- oznacza masę ciała początkową zwierzęcia w dniu ważenia wyrażoną w
kg,
WK - oznacza wiek końcowy zwierzęcia w dniu ważenia wyrażoną w dniach,
WP - oznacza wiek początkowy zwierzęcia w dniu ważenia wyrażoną w
dniach.
7. Obliczenia wskaźnika oceny zbiorczej buhaja dokonuje się według wzoru:
WOZ = 0,6 x SWM + 0,4 x WR
gdzie:
WOZ – oznacza wskaźnik oceny zbiorczej buhaja,
SWM – oznacza standaryzowany wskaźnik mięsności buhaja,
WR – oznacza wskaźnik rozwoju buhaja.
6
1) Obliczenia standaryzowanego wskaźnika mięsności buhaja dokonuje się według
wzoru:
 WM − WM
SWM = 100 + 10

σ WM





gdzie:
SWM – oznacza standaryzowany wskaźnik mięsności buhaja,
WM = 32,821 + 0,176 x WKL + 0,170 x M420 + USG
WM - średni wskaźnik mięsności buhajów ocenionych w danym
sezonie,
σ WM - odchylenie standardowe dla wskaźnika mięsności buhajów
ocenianych w danym sezonie.
2) Obliczenia wskaźnika rozwoju buhaja dokonuje się według wzoru:
WR = 100 + (24,99 x M210 + 0,51 x M420 – 1,73 x WKL + 4,89 x
OKLP) / 1000
gdzie:
WR – oznacza wskaźnik rozwoju buhaja,
M210 – oznacza standaryzowaną masę ciał w wieku 210 dni,
M420 - oznacza standaryzowaną masę ciał w wieku 420 dni,
WKL – oznacza pomiar wysokości w kłębie,
OKLP – oznacza pomiar obwodu klatki piersiowej.
.
CZĘSTOTLIWOŚĆ POBYTU ZOOTECHNIKA OCENY
W OCENIANYM STADZIE
Zootechnik powinien być w stadzie minimum dwa razy w roku.
PRZYJECIA STADA BYDŁA MIĘSNEGO
POD OCENĘ WARTOŚCI UŻYTKOWEJ
Objęcie przez PZHiPBM stada bydła mięsnego ocena wartości użytkowej odbywa się na
wniosek albo za zgodą hodowcy. Na jej podstawie prowadzący ocenę zawiera z hodowcą
pisemną umowę na prowadzenie oceny.
Po podpisaniu umowy przedstawiciel PZHiPBM nadaje dla nowo objętego oceną stada
numer rejestracyjny oraz zakłada dla krów dokumentację hodowlaną.
Wszystkie zwierzęta objęte oceną winny być oznakowane zgodnie z przepisami ustawy o
systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.
Zwierzęta obejmowane OWUB, zakupione przez hodowcę z innego ocenianego stada,
powinny być zaopatrzone, zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy o organizacji hodowli i
rozrodzie zwierząt, w zaświadczenia hodowlane.
7
OBOWIĄZKI PROWADZĄCEGO OWUB
Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego jako prowadzący ocenę wartości
użytkowej bydła typu użytkowego mięsnego zobowiązuje się do;
1) objęcia oceną wartości użytkowej bydła całego stada zwierząt, wszystkich ras mięsnych
(bez względu na ich liczebność), utrzymywanych w tym samym obiekcie (budynek,
zagroda, pastwisko);
2) przekazania hodowcy, wykonującemu samodzielne określanie masy ciała posiadanych
zwierząt, pisemnej, opracowanej przez PZHiPBM, instrukcji przygotowania (tarowania)
wagi inwentarzowej oraz sporządzania „PROTOKOŁU OKREŚLANIA MAS CIAŁA
ZWIERZĄT”;
3) rejestrowania w systemie informatycznym wszystkich zdarzeń zaistniałych w ocenianym
stadzie oraz uzyskanych przez zwierzęta wyników;
4) gromadzenia w biurze PZHiPBM pełnej informacji i dokumentów hodowlanych
niezbędnych do prowadzenia OWUB
5) systematyczne wykonywanie w stadzie ocenianym wszystkich czynności wynikających z
„ZAKRESU I METODYKI PROWADZENIA OWUB…” i pomiarów zoometrycznych
zgodnie z terminami wynikającymi z niniejszego regulaminu, przy czym określenia mas
ciała może dokonać hodowca;
6) prowadzenia dokumentacji hodowlanej, wymienionej w części „OBOWIAZUJĄCA
DOKUMENTACJA HODOWLANA” oraz terminowe przekazywanie hodowcom
wyników oceny za dany rok kaledarzowy;
7) przekazywania hodowcy wszelkich informacji o zaistniałych zmianach w obowiązujących
przepisach prawa i metodyce prowadzenia OWUB;
8) wykonywania, na wniosek hodowcy prac selekcyjno- hodowlanych, kwalifikacji materiału
hodowlanego oraz wpisu zwierząt do ksiąg hodowlanych i rejestrów bydła mięsnego;
9) prowadzenia bieżącego doradztwa z zakresu hodowli i użytkowania bydła mięsnego;
10) pokrycia kosztów badań laboratoryjnych potwierdzający pochodzenie (na podstawie
badań grup krwi lub markerów DNA) buhajów zakwalifikowanych do dalszej hodowli.
Faktura za przeprowadzone badanie na wniosek Selekcjonera prowadzącego OWUB,
zostanie wystawiona PZHiPBM przez laboratorium badające i przesłana wraz z wynikiem
badania do Biura Związku.
11) pokrycie kosztów określanie mas ciała zwierząt w poszczególnych okresach życia zgodnie
z „ZAKRESEM I METODYKĄ PROWADZENIA OWUB…”
OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELA LUB POSIADACZA
STADA BYDŁA MIĘSNEGO OBJĘTEGO OWUB
Właściciel lub posiadacz stada bydła mięsnego objętego oceną wartości użytkowej
zobowiązuje się do:
1) poddania ocenie wartości użytkowej bydła całego stada zwierząt, tj. wszystkich ras
mięsnych (bez względu na ich liczebność) utrzymywanych w tym samym obiekcie
(budynek, zagroda, pastwisko);
2) przy wykonywaniu czynności związanych z oceną wartości użytkowej bydła mięsnego
stosowanie się do wszelkich zapisów ujętych w częściach „ZAKRES I METODYKA
PROWADZENIA OWUB…”, a zwłaszcza do opracowanej przez PZHiPBM instrukcji
8
przygotowania (tarowania) wagi inwentarzowej oraz sporządzania „PROTOKOŁÓW
OKREŚLANIA MAS CIAŁA ZWIERZĄT”;
3) systematycznego prowadzenia dokumentacji wynikającej z ustawy o systemie
identyfikacji i rejestracji zwierząt i odnotowywanie w KSIĘDZE REJESTRACJI STADA
wszystkich zdarzeń jakie miały miejsce w ocenianym stadzie bydła oraz udostępnienia
tych zapisów i paszportów bydła przedstawicielowi PZHiPBM;
4) bieżącego rejestrowania wszelkich zaszłości i zdarzeń zaistniałych w stadzie ocenianym,
takich jak: daty wycieleń i poronień krów, przebieg porodów, żywotność urodzonych
cieląt, przemieszczanie zwierząt itp. oraz przekazywanie tych informacji
przedstawicielowi PZHiPBM niezwłocznie po jego przybyciu do stada. Przekazywane
przedstawicielowi PZHiPBM informacje muszą być zgodne z zapisami dokonanymi przez
hodowcę w prowadzonych przez niego dokumentach wynikających z przepisów ustawy o
systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.
5) określania mas ciała zwierząt w następujących okresach życia:
a. cieląt od dnia urodzenia do 48. godzin po urodzeniu,
b. odsadków w okresie od 165. do 255. dni życia (termin określenie mas ciała winien być
zgodny z datą zarejestrowaną w NOTESIE OBOROWYM w tabeli „TERMIN
PRZEWIDYWANEGO OKREŚLANIA MAS CIAŁA ZWIERZĄT”,
c. buhajków w okresie od 375 do 465 dnia życia.
6) odchowu wszystkich cieląt, pochodzących od ocenianych krów, do wieku co najmniej
165 dni życia. Ich sprzedaż lub ubój dopuszczalne są dopiero po określeniu masy ciała,
umożliwiającym ustalenie wagi standaryzowanej na 210 dni
7) stosowania w ocenianym stadzie krów i jałowic wyłącznie rozrodu kontrolowanego
(inseminacja lub krycie naturalne buhajem dopuszczonym do rozrodu) oraz bieżącego
dokumentowania dat wykorzystania buhaja przy kryciu „z ręki” oraz okresów pobytu
danego rozpłodnika w grupie haremowej samic;
8) zamontowania, w miejscu utrzymywania zwierząt, stacjonarnego lub przenośnego
przepędu dla bydła, umożliwiającego czasowe unieruchomienie zwierzęcia, konieczne
m.in. przy wykonywaniu pomiarów zoometrycznych;
9) współpracy z przedstawicielem PZHiPBM w realizowaniu zadań i czynności
wynikających z zasad i metodyki prowadzenia OWUB;
10) potwierdzeniu zgodności ze stanem faktycznym zapisów dokonanych przez
przedstawiciela PZHiPBM w dokumentach hodowlanych oraz w części „WIZYTACJA
STADA” notesu oborowego, daty pobytu zootechnika oceny w ocenianym stadzie bydła
mięsnego. Potwierdzenie to winno nastąpić poprzez złożenie przez hodowcę lub
upoważnioną przez niego osobę własnoręcznego, czytelnego podpisu lub parafki na
imiennej pieczątce.
OBOWIAZUJĄCA DOKUMENTACJA HODOWLANA
NOTES OBOROWY STADA BYDŁA MIĘSNEGO - wzór nr 1
Podstawowy, źródłowy dokument służący do rejestrowania wszelkich zdarzeń
występujących w ocenianym stadzie. Jest prowadzony dla każdego stada rasowego, bez
względu na ilość ocenianych zwierząt.
Prowadzony jest on przez przedstawiciela PZHiPBM przy współudziale hodowcy.
Wszelkie dalsze zapisy dokonywane są w oparciu o źródłowy dokument, jaki stanowi
9
notes oborowy, przy czym może być on prowadzony w gospodarstwie w formie
elektronicznej lub w postaci wydruku komputerowego.
Na stronie tytułowej notesu oborowego winna być wpisana informacja określająca:
 właściciela stada,
 rasę w przypadku stada czystorasowego lub rasę stosowaną w krzyżowaniu
wypierającym,
 numer rejestracyjny stada,
 rok oceny użytkowości (kalendarzowy),
 metodę oceny,
 imię i nazwisko selekcjonera - zootechnika prowadzącego ocenę użytkowości.
W notesie zamieszczone są: „KALENDARZ OKREŚLANIA MAS CIAŁA CIELĄT”
oraz „KALENDARZ POKRYĆ I WYCIELEŃ”, które ułatwiają przewidywanie zdarzeń
zachodzących w stadzie oraz planowanie pracy hodowcy i zootechnika OWUB.
Poza informacją hodowlaną w notesie rejestrowane są daty pobytu zootechnika.
Notes oborowy dzieli się na rozdziały:
 rozród-wykaz urodzonych cieląt (ROCZNY) z informacją o pochodzeniu cielęcia,
kryciu, dacie porodu, cielęciu, rodzaju porodu. Sporządzany jest na początku roku
kalendarzowego. Zawiera listę aktualnie ocenianych krów. Pierwiastki dopisywane są
w trakcie pierwszej wizyty zootechnika po wycieleniu .
 protokół określania mas ciała zwierząt po urodzeniu, kończących 210 dni
(jałówki, buhajki – określenia mas ciała w wieku 165-255 dni ) i 420 dni dla buhajów
zakwalifikowanych do hodowli (określenia mas ciała w wieku 375-465 dni).
PROTOKÓŁ OKREŚLANIA MAS CIAŁA ZWIERZĄT- wzór nr 2
Protokół sporządzany jest w dwóch egzemplarzach przez wykonującego określenie mas
ciała zwierząt zootechnika oceny lub hodowcę. Protokół opatrzony podpisem hodowcy
oraz zootechnika staje się automatycznie częścią II działu notesu oborowego. Wynik
określenia masy ciała jest przenoszony do karty jałówki – krowy i kart buhajka po
zakwalifikowaniu do hodowli.
Rejestracja wyników określania mas ciała winna następować bezpośrednio po określeniu
masy ciała zwierzęcia. Protokół wystawiany jest w dwóch egzemplarzach: dla hodowcy
oraz Biura Centralnego w Warszawie.
W protokole mogą być ujęte zwierzęta w różnym wieku, których masa ciała określana jest
w tym samym dniu (kody zwierząt zamieszczone są w druku dokumentu).
Wyjątek mogą stanowić cielęta urodzone w tym samym miesiącu kalendarzowym, które
mogą być wpisywane do jednego dokumentu. Istotne jest aby powyższe czynności były
wykonywanie przez hodowcę nie później niż w ciągu 48 godzin po urodzeniu się cielęcia,
a rejestracja tych wyników w protokole była dokonywana zaraz po określeniu masy ciała
cielęcia. W tym przypadku datę określania masy ciała należy wpisać w kolumnie „numer
rejestracyjny” w jednym wierszu z numerem zważonego cielęcia.
Protokół określenia masy ciała jest przechowywany w siedzibie stada przez okres min. 36
miesięcy.
ROZRÓD - WYKAZ URODZONYCH CIELĄT - wzór nr 3
10
Wykaz sporządzany jest w jednym egzemplarzu przez zootechnika oceny w trakcie
każdego jego pobytu w ocenianym stadzie bydła mięsnego i przekazywany do biura
PZHiPBM bezpośrednio po zakończeniu miesiąca.
W wykazie winny być zarejestrowane wszystkie cielęta, które urodziły się w okresie
poprzedzającym pobyt zootechnika w ocenianym stadzie. W przypadku braku urodzeń
dokument ten nie jest sporządzany.
Dane do wykazu przenoszone są z notesu oborowego oraz ze sporządzanego przez
hodowcę lub zootechnika oceny „PROTOKOŁU OKREŚLANIA MAS CIAŁA
ZWIERZĄT’.
Wykaz powinien być opatrzony każdorazowo podpisem zootechnika oceny i hodowcy.
KARTA JAŁÓWKI - KROWY RASY MIĘSNEJ (karta J-K) - wzór nr 4
Karta stanowi podstawowy dokument hodowlany, zwierający dane identyfikacyjne i
rodowodowe oraz wyniki użytkowości mięsnej. Jest on sporządzany dla wszystkich
urodzonych cieliczek (bez względu na udział genotypu rasy mięsnej) pochodzących od
krów będących pod oceną.
W karcie J-K informacje hodowlane i wyniki oceny osobniczej wpisywane są przez
upoważnionych przedstawicieli PZHiPBM. Karta J-K przechowywana jest w siedzibie
stada. W przypadku sprzedaży jałówki-krowy do innego stada, karta przekazywana jest
nowemu właścicielowi. Rejestracja danych winna być prowadzona na bieżąco i
systematycznie. Na karcie musi być zarejestrowane nazwisko hodowcy i aktualnego
właściciela/posiadacza zwierzęcia.
KARTA BUHAJA RASY MIĘSNEJ - wzór nr 5
Karta stanowi podstawowy dokument hodowlany, zawierający dane identyfikacyjne i
rodowodowe oraz wyniki oceny osobniczej buhaja hodowlanego.
Karta ta jest sporządzana wyłącznie dla buhajków zakwalifikowanych do dalszej hodowli.
Rejestracja wszystkich urodzonych cieląt płci męskiej, bez względu na udział genotypu
rasy mięsnej i dalsze ich przeznaczenie dokonywane jest w elektronicznym systemie
informatycznym na podstawie „WYKAZU URODZONYCH CIELĄT”.
W karcie buhaja informacje hodowlane, wyniki oceny osobniczej i daty kwalifikacji
wpisywane są przez upoważnionych przedstawicieli PZHiPBM. Karta buhaja
przechowywana jest w siedzibie stada. W przypadku sprzedaży buhaja do innego stada,
karta przekazywana jest nowemu właścicielowi. Na karcie musi być zarejestrowane
nazwisko hodowcy i aktualnego właściciela/posiadacza zwierzęcia.
INFORMACJA O PRZEMIESZCZENIU ZWIERZĄT- wzór nr 6
W dokumencie rejestrowane są wszystkie przybycia zwierząt oraz ich ubycia na rzeź,
sprzedaż, przekwalifikowanie na opas, padnięcia lub rezygnacja z oceny.
Sporządzany jest on w jednym egzemplarzu przez zootechnika oceny, w trakcie jego
planowanego pobytu w ocenianym stadzie. Przekazanie do biura PZHiPBM, podpisanej
przez zootechnika oceny i hodowcę „INFORMACJI…”, winno nastąpić po zakończeniu
miesiąca.
WNIOSEK O WPISANIE ZWIERZĘCIA DO KSIĄG oraz DECYZJA WPISANIA
ZWIERZĘCIA DO KSIĄG krowy i jałówki ras bydła mięsnego - wzór nr 7 i 7a
11
We „Wniosku …’‘ informacje hodowlane i wyniki oceny wartości użytkowej wpisywane
są przez upoważnionych przedstawicieli PZHiPBM. Podpisany dokument winien być
przesłany do biura PZHiPBM po zakończeniu miesiąca. Po weryfikacji danych zawartych
we „Wniosku…” zwierzę zostaje wpisane do ksiąg hodowlanych i wydawana jest
„Decyzja …”.
WNIOSEK O WPISANIE ZWIERZĘCIA DO KSIĄG oraz DECYZJA WPISANIA
ZWIERZĘCIA DO KSIĄG buhaja – wzór nr 8 i 8a
W „Wniosku …’‘ informace hodowlane i wyniki oceny wartości użytkowej wpisywane są
przez upoważnionych przedstawicieli PZHiPBM. Podpisany dokument winien być
przesłany do biura PZHiPBM po zakończeniu miesiąca. Po weryfikacji danych zawartych
we „Wniosku…” zwierzę zostaje wpisane do ksiąg hodowlanych i wydawana jest
„Decyzja …”.
DOKUMENTY ORGANIZACYJNE
PLAN PRACY ZOOTECHNIKA OCENY- wzór nr 9
Jest dokumentem organizacyjnym, sporządzanym w dwóch egzemplarzach, przez
zootechnika oceny na każdy miesiąc kalendarzowy. Plan pracy stanowi harmonogram
prowadzenia
oceny
wartości
użytkowej,
uwzględniający
określoną
w
„REGULAMINIE…” częstotliwość pobytu zootechnika w ocenianych stadach.
Wymagane jest bezwzględne przestrzeganie planu pracy. Każde odstępstwo od jego
realizacji winno być uzasadnione i uzgodnione z bezpośrednim przełożonym.
Zootechnik przedkłada przełożonemu plan pracy do zatwierdzenia, co powinno nastąpić
najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc ujęty w planie.
Jeden egzemplarz planu pracy zootechnik przesyła do biura PZHiPBM.
RAPORT ZOOTECHNIKA OCENY- wzór nr10
Jest dokumentem organizacyjnym sporządzanym przez zootechnika oceny, w jednym
egzemplarzu, w trakcie całego miesiąca jego pracy.
Zootechnik oceny zapisuje w nim datę swego pobytu w stadzie ocenianym. Pobyt ten
winien być potwierdzony przez hodowcę podpisem.
W raporcie zootechnik rejestruje stan ocenianych krów w dniu obecnego i poprzedniego
pobytu oraz ubycia i przybycia krów w tym okresie oraz przesyła informację o
dokumentach wysłanych do biura PZHiPBM. Ilość i rodzaj tych dokumentów musi byś
zgodna z danymi wpisanymi w notesie oborowym.
Raport, po zakończeniu miesiąca, przekazywany jest przez zootechnika oceny do biura
PZHiPBM. Wykonanie zadań potwierdza przełożony.
DOKUMENTY WYNIKOWE
RAPORT ROCZNY Z OCENY WARTOŚCI UŻYTKOWEJ
Dokument jest generowany w biurze PZHiPBM z systemu informatycznego BOS, po
przetworzeniu w systemie informatycznym źródłowych wyników oceny.
12
Raport roczny winien być opracowany po zakończeniu roku kalendarzowego.
„REGULAMIN PROWADZENIA OCENY WARTOŚCI UŻYTKOWEJ BYDŁA
MIĘSNEGO” wchodzi w życie z dniem 1 sierpnia 2008 r.
Podpisany dnia 1 sierpnia 2008 r. przez Prezesa Bogdana Konopkę
13