Wymagania dotyczące wyposażenia magazynów

44
temat wydania
Wymagania dotyczące
wyposażenia magazynów
Racjonalne przechowywanie artykułów spożywczych polega na stworzeniu im takich warunków,
aby zachowały one jak najdłużej cechy świeżości
i zdatności do konsumpcji. Najlepiej do tego celu
nadają się specjalnie wyposażone pomieszczenia
lub wydzielone budynki, czyli magazyny.
Magazyn to jednostka funkcjonalno-organizacyjna przeznaczona do składowania dóbr materialnych (zapasów) w wyodrębnionej przestrzeni
budowli magazynowej według ustalonej technologii, wyposażona w odpowiednie urządzenia
i środki techniczne, zarządzana i obsługiwana
przez zespół ludzi. Funkcje magazynu możemy
podzielić na dwie podstawowe grupy:
• funkcje gospodarcze: przechowywanie dóbr
materialnych dla potrzeb produkcji, kon-sumpcji lub usług, prowadzenie działalności
zbiorczej, przechowalniczej lub rozdzielczej;
• funkcje technologiczne: technologiczny proces magazynowy (przyjmowanie ładunku,
składowania ładunku, kompletacja ładunku,
wydawanie ładunku).
Branża mięsna jest bardzo zróżnicowana. Obok wielkich koncernów jest sporo małych i średnich przedsiębiorstw. Potrzeby magazynowe firm zajmujących
się produkcją i przetwórstwem mięsa mogą być skrajnie różne. Mimo to wymagania, które dotyczą magazynów są wspólne dla całego sektora mięsnego.
Najważniejszą funkcją magazynu jest utrzymanie
i obsługa zapasów w celu zapewnienia ich dostępności wszystkim uprawnionym uczestnikom procesu logistycznego. Wymaga to zapewnienia odpowiedniej powierzchni magazynowej wraz z jej
wyposażeniem i infrastrukturą. W małych magazynach handlowych powierzchnia użytkowa wynosi minimum 500 m², a wysokość strefy składowej
od 5,4 do 7,2 m. Natomiast w magazynach halowych wysokość nie przekracza 12 m. Zadaniem
magazynów handlowych jest dostosowanie asor-
tymentów do preferencji klientów. Magazyny przemysłowe (wysokiego składowania) posiadają większą powierzchnię i wysokość użytkową. Wysokość
konstrukcji może wynosić 45 m, a słupy regałów
służą jako konstrukcja wsporcza budynku. Celem
budowania tak dużych i wysokich magazynów jest
zapewnienie rytmiczności realizacji zadań.
Lokalizacja magazynu w kanałach dystrybucji
determinuje jego funkcje i rozwiązania organizacyjno-techniczne, które posiadają bezpośredni wpływ na przebieg procesu technologicznego
i jego wyposażenie oraz rozwiązania przestrzenne budowli magazynowej. Jednocześnie wymagania logistyki nakładają na magazyn:
• integrację przepływu materiałów i informacji,
• minimalizację wielkości zapasów,
• wysoką przepustowość,
• minimalizację cyklu realizacji zamówienia,
• terminowość realizacji,
• kompleksowość usług,
• wysoką elastyczność działania,
• stosowanie zintegrowanych z dostawcą i odbiorcą systemów informatycznych,
• oszczędność kosztów przez sprawne działania
synergetyczne.
Techniczne wyposażenie magazynów jest istotnym składnikiem infrastruktury procesów logistycznych aktywnie wpływających na szybkość
przepływu materiałów, wydajność procesów manipulacyjnych, maszyn i urządzeń transportowych. Techniczne wyposażenie urządzeń transportowych uzależnione jest od:
• wielkości i funkcji jaką spełnia magazyn,
• rodzaju magazynowanych zapasów oraz ich
podatności transportowej i magazynowej,
• rodzaju opakowania - formy lub stosowanych
jednostek ładunkowych,
• metod składowania,
• sposobu przemieszczania materiałów,
46
temat wydania
• sposobu i rodzaju przeprowadzanych zabiegów konserwacyjnych,
• rodzaju zabezpieczeń, np. przed uszkodzeniami ładunku, przeciwpożarowych itp.
W zależności od potrzeb techniczne wyposażenie magazynu może być konstrukcyjnie proste lub
skomplikowane, może być przeznaczone dla magazynów niezależnie od ich rodzaju lub też dla magazynów otwartych oraz magazynów zamkniętych.
Do technicznego wyposażenia magazynów
zalicza się:
I. maszyny i urządzenia transportowe:
• wózki jezdniowe
• dźwignice
• przenośniki
II. urządzenia do składowania:
• w magazynach otwartych: legary, klamry,
podstawki, stojaki itp.
• w magazynach zamkniętych: regały o różnej
konstrukcji, podstawki, stojaki
III. urządzenia pomocnicze:
• urządzenia ułatwiające załadunek środków
transportowych: rampy, pomosty ładunkowe,
pomosty wyrównawcze, rampy ruchome itp.
• urządzenia pomocnicze do składowania i manipulacji, np. palety, paletyzery, nadstawki palet, pojemniki, foliomaty, jarzma, kontenery,
urządzenia do mocowania ładunków itp.
• urządzenia kontrolno-pomiarowe do określania ilości i jakości magazynowych zapasów
(urządzenia ważące - wagi określające w sposób dokładny masę produktu; urządzenia
wskaźnikowe, dozowniki - określają, w sposób przybliżony masę lub objętość ciał).
W poszczególnych grupach można wyróżnić
urządzenia, które ze względu na przeznaczenie
i charakterystykę techniczną stanowią zbiór dopuszczalnych urządzeń dla określonych systemów magazynowych o charakterze statycznym
lub dynamicznym.
Mięso i jego przetwory należą do artykułów, które będąc przechowywane w niewłaściwych warunkach szybko ulegają zepsuciu. W skrajnych
przypadkach mogą stanowić zagrożenie dla życia
ludzi. Z tego to powodu zakłady mięsne muszą zadbać o zachowanie właściwych warunków przechowywania podczas magazynowania wytwarzanych i gotowych produktów. Na ogół odbywa się
to w temperaturach ujemnych, sięgających niejednokrotnie -30°C, a nawet i więcej. W celu zapewnienia właściwych warunków zakłady mięsne
posiadają magazyny typu chłodnie zakładowe,
zlokalizowane bezpośrednio przy zakładach produkcyjnych, na ogół przy halach produkcyjnych.
Ich celem jest przejęcie mięsa i wyprodukowanych wyrobów w komorach chłodniczych posiadających odpowiedni mikroklimat. Oczywiście
bardzo niska temperatura panuje tylko w tych
komorach, w których produkty przechowywane
są przez dłuższy okres czasu.
Przechowywanie mięsa jest możliwe jedynie po
szybkim jego schłodzeniu do temperatury 0-2°C
i utrzymywaniu w tej temperaturze w powietrzu
o wilgotności 85-90%. Maksymalny czas przechowywania w takich warunkach wynosi 14 dni. W zakładach żywienia, ze względu na oszczędność powierzchni magazynowej, dostawy świeżego mięsa
odbywają się przeważnie co 3-4 dni. Wielkość i wyposażenie komory zależy od sposobu magazynowania świeżego mięsa. W przypadku dostaw w półtuszach i ćwierćtuszach wyposażenie stanowią haki
oraz regały. Podwieszenie mięsa umożliwia lepszą
cyrkulację powietrza dla dużych płatów mięsnych.
Mięso może być składowane w ilości 200 kg/m2. Powierzchnia potrzebna na komunikację i manipulację w komorze wynosi około 200%.
Magazyn mięsa świeżego, oprócz chłodzenia zapewniającego właściwą temperaturę, powinien posiadać system składowania paletowego. Nowoczesne
chłodnie składowe dla mięsa mrożonego - oprócz
urządzeń chłodniczych, zapewniających temperaturę od -18 do -22 stopni, powinny być wyposażone
w regały przejezdne wysokiego składowania o wysokości 10-11 m z systemem pełnej identyfikacji pochodzenia surowca. Dzięki takiemu rozwiązaniu
uzyskuje się zwiększenie pojemności mroźni, swobodny dostęp do każdej palety, co umożliwia stoso-
48
temat wydania
wanie zasady: pierwsze weszło, pierwsze wyszło, dla
całego asortymentu produktów.
Polskie magazynowanie…
Zapotrzebowanie na powierzchnie magazynowe
jest w tej chwili dość duże z uwagi na niedostateczną liczbę chłodni, mających pozwolenie na
składowanie mięsa i jego przetworów.
Dodatkowo położenie geograficzne Polski powoduje, że przez nasze terytorium przepływa znaczna część tranzytu na kierunkach: wschód-zachód,
północ-południe. Sprzyja to rozwojowi rynku powierzchni logistycznych. Przystąpienie Polski do
Unii Europejskiej zaowocowało gwałtownym zapotrzebowaniem na usługi magazynowe. Polska
posiada najlepsze perspektywy rozwoju rynku
powierzchni logistycznych w Europie.
W połowie 2008 r. zasoby nowoczesnych powierzchni magazynowych wynosiły ponad 4,19
mln m2. Jednocześnie w budowie znajdowało się
kolejnych 1 460 tys. m 2 powierzchni. Najwięcej
magazynów powstawało w Poznaniu - 420 tys.
m 2, na Górnym Śląsku - 280 tys. m 2, w Polsce
Centralnej - 260 tys. m2 oraz we Wrocławiu - 154
tys. m2. Na terenie warszawskich stref realizowanych było tylko 270 tys. m2.
Pierwszy kwartał 2009 r. był dla polskiego rynku
nieruchomości magazynowych okresem wyczekiwania na rozwój sytuacji w globalnej gospodarce. Niepewność co do kierunku dalszego rozwoju
rynku najmu spowodowała znaczący spadek liczby nowych inwestycji. Jednocześnie duża podaż
ukończonych w I kw. magazynów wpłynęła na
wzrost wskaźnika pustostanów do 13,6% w skali
kraju (z 10% w IV kw. 2008).
Ilość dostępnej w Polsce powierzchni magazynowej gwałtownie wzrastała. Już na koniec I połowy 2012 roku całkowite zasoby powierzchni magazynowych w Polsce osiągnęły poziom ponad 7,12
mln m2. Od stycznia do końca czerwca na rynek
dostarczono około 290 tys. m 2 nowej powierzchni magazynowej. Od początku 2012 roku popyt na
powierzchnie magazynowe wykazywał tendencję
wzrostową i na koniec czerwca osiągnął poziom
ponad 723 tys. m 2 wynajętej powierzchni. Największym zainteresowaniem wśród najemców cieszyły się: Górny Śląsk, Centralna Polska i Poznań.
Ostatni kwartał 2013 roku zaznaczył się rekordową aktywnością ze strony najemców. W Polsce
wynajęto aż 904 tys. m 2 powierzchni magazynowych. Jest to najlepszy wynik w tym segmencie
rynku. Warszawa, Śląsk i Polska centralna pozostają jak dotąd największymi rynkami magazynowymi w kraju.
Z kolei w I kw. 2014 roku, w całym kraju do użytku oddano 245 000 m2 nowej powierzchni, z czego najwięcej powstało w Polsce Centralnej - 74 000 m2 [Dział
Badań i Analiz firmy Emmerson; Jones Lang LaSalle].
Coraz więcej przedsiębiorstw korzysta z możliwości outsourcingu usług magazynowych.
Wdrażanie przez przedsiębiorstwa nowoczesnych systemów sterowania produkcją w połączeniu z integracją kanałów dystrybucji sprzyja
wyłączaniu ze struktur magazynów wyrobów gotowych, magazynów surowców i półproduktów
czy też usług kompletacji.
Rynek magazynowy i logistyczny w Polsce jest
w fazie intensywnego rozwoju. Powstają coraz nowocześniejsze i większe powierzchnie magazynowe, na które jest ciągłe zapotrzebowanie. Pamiętajmy, że nowoczesne powierzchnie magazynowe
powinny spełniać pewne podstawowe wymogi techniczne dotyczące m.in. odpowiedniej ich
lokalizacji, wysokości konstrukcji czy standardu
wyposażenia. Współcześnie, dużym zainteresowaniem cieszą się ponadto obiekty realizowane
zgodnie z wymogami koncepcji zrównoważonego
rozwoju. Rynek magazynów zmierza w kierunku
konsolidacji - pozostaną na nim dość duże centra
logistyczne, o mocnej pozycji, zapewniające kompleksową obsługę klientów z wielu branż - zarówno mięsnej, jak i z innych sektorów.
mgr inż. Agnieszka Starek