2-Porównanie budowy cz³owieka i innych naczelnych

Człowiek: główną funkcją kręgosłupa jest utrzymanie pionowej postawy ciała
kręgosłup podtrzymuje czaszkę i klatkę piersiową i częściowo trzewia
redukcja wyrostków kolczystych i mięśni karku
kość krzyżowa jest poszerzona, skrócona i wygięta
liczba kręgów ogonowych zredukowana
trzony kręgów spłaszczone, powiększone i poszerzone w kierunku doogonowym
występują 4 krzywizny kręgosłupa (amortyzacja wstrząsów podczas chodu)
Kształt klatki piersiowej zależy od typu lokomocji:
małpy czworonożne – klatka piersiowa klinowata (spłaszczona bocznie)
małpy człekokształtne – klatka piersiowa cylindryczna
człowiek – klatka piersiowa jest spłaszczona grzbieto-brzusznie; skrócenie i
rozszerzenie mostka zwiększa stabilizację klatki piersiowej
Łopatka, u człowieka, m.in. ma położenie tylne (u małp: boczne), co zwiększa zakres ruchów
kończyny górnej
Kości przedramienia są u człowieka mniej wysmukłe i wygięte niż u małp, co wiąże się z
mniejszym rozwojem mięśni
Ręka u człowieka posiada największe zdolności chwytne i manipulacyjne. Ruchliwość i
praca spowodowały rozszerzenie się kośca i rozwój mięśni, zwłaszcza kciuka.
Występowanie kości środkowej nadgarstka u naczelnych: brak jej u człowieka i szympansa,
co związane jest ze zmianą sposobu poruszania się.
W porównaniu do małp, miednica człowieka jest krótsza i szersza, a talerze biodrowe są
dwukrotnie szersze – ma to związek z funkcją miednicy u ludzi: podtrzymuje masę górnych
części ciała (trzewi) i stanowi miejsce przyczepu mięśni pośladkowych.
Kąt stawu kolanowego: u człowieka kości udowe zbliżają sie w kierunku kolan, w stronę linii
środkowej ciała – człowiek chodząc nie kołysze się na boki
Zmiana właściwości lokomocji spwodowała:
uwstecznienie mięśnia lędźwiowego mniejszego
silny wzrost masy mięśni pośladkowych odwodzących, przywodzących i
prostujących udo
wzrost masy prostowników kolana
rozwój mięśni goleni
wydłużenie ścięgna Achillesa
Stopa u człowieka jest organem marszowo-podporowym; u małp – chwytno podporowym
Procentowy udział długości kości stępu, śródstopia i palców w długości stopy: stęp stanowi
ok. 0,5 długości stopy u człowieka – znaczna część masy ciała przy pozycji stojącej i chodzie
przenoszona jest na guz piętowy.
Palce stopy człowieka są mniejsze i mają mniejsze zdolności chwytne, niż u małp
Paluch jest zbliżony do pozostałych palców i jest z nich najmasywniejszy i najdłuższy
– człowiek chodząc przenosi stopniowo masę ciała z zewnętrznej części pięty na część
przyśrodkową przodostopia.
Budowa stopy u wszystkich naczelnych, z wyjątkiem człowieka, zdradza przystosowanie do
nadrzewnego trybu życia. Nawet goryl, spędzający większość czasu na ziemi, zachował
przeciwstawny wielki paluch stopy. Tylko u człowieka palce stopy utraciły chwytność,
podczas gdy ręce pozostały chwytne. To stopy, nie dłonie, odróżniają nas naprawdę od
pozostałych małp.
Kości czaszki człowieka są delikatniejsze; mózgoczaszka jest silnie rozwinięta, część
twarzowa – zredukowana.
Pojemność czaszki:
człowiek
1 500 cm3
goryl 530 cm3
szympans
420 cm3
orangutan
440 cm3
Serce – na skutek spłaszczenia klatki piersiowej u człowieka, serce ulega poszerzeniu w
stosunku do grubości, ponadto ulega obniżeniu i przesunięciu w lewo od linii środkowej ciała
INNE ZMIANY ANATOMICZNE W PORÓWNANIU DO POZOSTAŁYCH
NACZELNYCH
Układ trawienny:
redukcja liczby i wyrazistości fałdów podniebiennych
większe zróżnicowanie i większa liczba brodawek językowych i kubków
smakowych
redukcja lewego płata wątroby
wyraźne wyodrębnienie wyrostka robaczkowego
Układ hormonalny i nerwowy
połączenie dwu płatów tarczycy
zmiana układu i zmniejszenie liczby zwojów pnia współczulnego
Pokrycie ciała
znaczna redukcja owłosienia ciała
obecność brwi
komplikacja listewek skórnych dłoni i stóp oraz członków palców