spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Transkrypt

http://grzbiet.pl/sklep/malo-znana-wielka-wojna-studia-i-szkice-z-dziejow-i-wojny-swiatowej
Przykładowy rozdział książki: Mało znana Wielka Wojna. Studia i szkice z dziejów I wojny światowej
SPIS TREŚCI
Wprowadzenie (Aleksander Smoliński)
5
Organizacja, liczebność i uzbrojenie armii serbskiej w przededniu
I wojny światowej
(Lu kasz
Reszczyński)
15
. ..............
Du Polaków walczyło w armii austro-węgierskiej podczas I wojny
światowej?
(Michał
61
Baczkowski)
Sernikowce - zapomniane walki Ukraińskich Strzelców Siczowych
nad Strypą latem i jesienią 1915 r.
(Marek Bogdan Kozubel) .
85
W imię niepodległości. Legiony Polskie i Legion Ukraińskich
Strzelców Siczowych ( 1914-1918)
(Michał Klimecki).
. . 103
Kwestia liczby dezerterów oraz jeńców z Armii Rosyjskiej
podczas I wojny światowej. Przyczynek do dziejów Wielkiej
Wojny z lat 1914-1917 na froncie wschodnim
(Aleksander Smoliński)
131
Wyżsi
dowódcy polskiego pochodzenia w Armii Rosyjskiej
w latach 1914-1917. Absolwenci Mikołajewskiej Akademii
Sztabu Generalnego
(Stanisław
Czerep) .
191
Początki broni pancernej utrwalone w kadrze. Przyczynek
do historii fotografii wojennej i wojskowej oraz dziejów
I wojny światowej
223
Wykaz ilustracji ...
269
Książki historyczne
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
CONTENTS
Introduction (Aleksander Smoliński).
5
Organization, manpower and weapons ofthe Serbian army on the
eve ofWorld War I
(Łukasz Reszczyński)
.
15
How many Poles fought in the Austro-Hungarian army during
WorldWarl?
(Michał Baczkowski)
61
Sernikowce- the forgotten battle ofthe Legion ofUkrainian Sich
Riflemen on the river Strypa - summer-auturon 1915
(Marek Bogdan Kozubel) .
85
In the nam e o f independence. The Polish Legions and the Legion
ofUkrainian Sich Riflemen (1914-1918)
(Michał Klimecki).
........
103
The issue of the number o f deserters and prisoners from
the Russian Army during World War l. A eontribulion
to the history o f the Greal War o f 1914-1917 on the eastern front
131
The higher (senior) commanders ofPolish origin in the Russian
Army 1914-1917- graduates from the Nicholas'sAcademy
of Generał Staff
(Stanisław
Czerep)
191
The origins of armoured forces recorded on photographs.
A eontribulion to the history o f war and military p hotography
and the history ofWorld War I
223
List of illustrations
269
WPROWADZENIE
D
la globalnego konfliktu z lat 1914-1918 nie sposób znaleźć żadnych
wcześniejszych analogii, niezależnie od tego czy nazwiemy go "Wielką
WojnąH, czy też "1 wojną światową" 1• Decydują bowiem o tym zarówno liczba
państw biorących w nim udział oraz wielkość zaangażowanych sił i środków
materialnych, jak i liczba strat ludzkich oraz wartość poniesionego przez wal
czące kraje wysiłku finansowego, a także wielkość strat materialnych 2• Nie
mniej istotne są również jego pozytywne oraz zdecydowanie negatywne skut
ki, zarówno polityczne 3, jak i militarne, ekonomiczne 4 czy też w końcu spo
łeczne, by wspomnieć chociażby o rzezi Ormian S, czy o przyspieszeniu proce
su emancypacji kobiet 6 oraz o powojennych problemach demograficznych
niektórych krajów, jak choćby Francji 7• Swój znaczący wpływ wywarł on rów
nież na szeroko rozumianą kulturę i sztukę 8 • Nie należy też zapominać o postę
pie technicznym i technologicznym 9, których efektem były chociażby gazy
' Nie należy jednak zapominać, że pewne elementy wojny globalnej, czy też raczej
tynentalnej, zaistniały już podczas wojny siedmioletniej z lat 1756-1763.
międzykon
2 Szerzej vide choćby: J. Dąbrowski, Wielka Wojna 1914-1918. Tom I i II, Warszawa 1937;). Ke
egan, The First World War, London 1998;). Pajewski, Pierwsza wojna światowa 1914-1918, Warszawa
2005; M. Howard, Wojna w dziejach Europy. Przekład T. Rybowski, Wrocław-Warszawa-Kraków
2007; W. A. Murray, Zachód w stanie wojny 1914-1918, [w:] Historia sztuki wojennej. Od starożytności do
czasów współczesnych. Praca zbior. pod red. G. Parkera. Przekład A. Czarnoc ki, Warszawa 2008.
' W taki nieco ambiwalentny sposób, jak to niekiedy czynią historycy zachodni, można postrze
rozpad niektórych starych mocarstw europejskich oraz powstanie na ich gruzach no
wych lub też odbudowę dawnych państw narodowych - szerzej, poza częścią wcześniej oraz dalej
cytowanej literatury, vide także: H. Batowski, Rozpad Austro-Węgier 1914-1918, Kraków 1982;
J. Pajewski, Odbudowa państwa polskiego 1914-1918, Poznań 2005.
gać chociażby
' Vide chociażby: E. W. Osbourne, Britain's Economic Blockade oj Germany 1914-1919, Lon
don-New York 2004; M. Krzyżaniak, M. Wojciechowski, Koszty prowadzeni,! wojny na frontach
pierwszeJ wojny światowej, [w:] Ekonomia a wojna. Studia i szkice. Praca zbior. pod red. M. Franza,
Toruń 2011.
1 Vide choćby: D. Bloxham, T he Gre at Gam e oj Genocide. Imperialism, N,ltionalism and the De
struction oj the Ottoman Armenians, Oxford 2005; T. Akam, Shameful Aet. Tiu Armenian Genocide
and the Question ofTurkish responsibility, New York 2006.
ó Vide chociażby: N. Gullace, Blood oj Our Son. Men, Woman and the Rmegotiation oj British
Citizenship during the Great War, New York 2002.
- Vide choćby:
Warszawa 2006.
J.
B. Duroselle, Wielka Wojna Francuzów 1914-1918.
Przekład
A. Ciastek,
'Vide chociażby: F. Field, British and French writers ofthe First World War, Cambridge 1985.
• Poza częścią dalej cytowanej literatury vide także: G.l. Brown, Historia materia/ów wybucho
wych. Od czarnego prochu do bomby termojądrowej. Przekład R. Trębiński, Warszawa 2001; E. Volk
man, Nauka idzie na wojnę. Przekład J. Błaszczyk, Warszawa 2002.
----
ALEKSANDER SMOLIŃSKI
bojowe 10, czołgi 11 1 okręty podwodne 12 oraz coraz sprawniejsze i groźniejsze
samoloty 13 • Tym też należy tłumaczyć atrakcyjność i jednocześnie popular
ność badań związanych z I wojną światową. Ich skutkiem jest natomiast stale
rosnąca liczba różnorodnych publikacji -zarówno naukowych, jak i popular
nonaukowych czy też w końcu jedynie popularyzatorskich 14 • Wydaje się jed
nak, że zdecydowanie najwięcej pozycji traktuje o kwestiach politycznych oraz
o szeroko rozumianych zagadnieniach militarnych. Jest też rzeczą oczywistą, iż
dominuje dorobek historiografii europejskiej, głównie zaś zachodnioeuropej
skiej 15, a nasilenie studiów związanych z tą wojną oraz dotyczących jej publika
cji wzrasta z okazji kolejnych rocznic jej wybuchu bądź też zakończenia. Nie
inaczej jest także obecnie, gdy cały świat przygotowuje się do obchodów stule
cia wybuchu I wojny światowej. Wzrasta też zainteresowanie tą tematyką u po
tencjalnych czytelników - zarówno fachowców, jak i szeroko rozumianych mi
łośników historii.
Wspomniany powyżej ogrom literatury dotyczącej Wielkiej Wojny nie ozna
cza wcale, iż nie ma już żadnych wolnych bądź też niedostatecznie przebadanych
i opisanych zagadnień badawczych. Jest wręcz przeciwnie, a dalszych rzetelnych
badań źródłowych wymaga chociażby jej przebieg na wschodnim teatrze działań
wojennych, gdzie wywarła ona niezwykle istotne skutki dla całego szeregu kra
jów i narodów Europy Środkowej i Wschodniej 16• Dlatego też zespół autorów
10 Vide choćby: M. Krauze, l. Nowak, Broń chemic;:rw, Warszawa 1985; O. Lepick, Grande Guerre
chimique 1914-1918, Paris 1998; L. Konopacki, Historia broni chemie;: ~rej, Warszawa 2009; S. Kaliński,
Ataki gazowe w bitwie pozycyjnej 9 Armii Niemieckiej nad Rawkq i Bzurq 1914-1915, Przemyśl2010.
11 Vide chociażby: J. F. C. Fuller, Czołgi w Wielkiej Wojnie. Taktyk<1, organi:acja, bitwy. Przekład
M. Grzywa, Oświęcim 2013 (pierwsze wydanie: 1929 r.); li. n. lllMeAeB, Ifcmopu.~ maHO.:.l 19161996, MocKsa 1996; W. J. Ławrynowicz, Prekursorzy. Pierwsze brytyjskie czołgi, Gdańsk 2003; idem,
Schneider CA, St. Chamond, Gdańsk 2008; G. Forty, Ilustrowuna wcyklopedi.J c:ołgow c<~łego świat.J.
Przekład A. Gałązka, Warszawa 2008; Ilustrowana encyklopedia. Czołgi i pojazdv bojowe. Przekład
J. Kotarski, Poznań 2010; Pojazdy pa11cerne. Od" Little Willie" do Leoparda 2 Aó. Przekład P. Ponczek,
Głucholazy 2012.
12 Vide choćby: A. Perepeczko, U-booty I wojny swiatowq, Warszawa 2000;). Terraine, Busint'ss
in Great Waters. The U-boot Wurs 1914-1945, London 2000; R. H. Gibson, NiemieLku IWIIIa P''dk·od
na 1914-1918. Przekład M. Grzywa, Oświęcim 2014.
u Vide chociażby: E. von Hoeppner, Wojna Niemiec w powietrzu 1914-1918. Przekład M. Ro
meyko, Oświęcim 2013 (pierwsze wydanie: Warszawa 1938); W. Bączkowski, Samolc1tv b,,mb,",.,
pierwszej woj11y światowej, Warszawa 1986; idem, Samoloty I wajny światowej, Warszawa 2000; T. Go
worek, Samoloty my.diwskie pierwszej wojny światowej, Warszaw.1 1988; H. Mordawski, Siły P<'Wiftrzn,·
w I wojnie światowq, Wrocław 2008. Ponadto vide także: W. Weir, 50 brcmi, które :mit:>tilv sp,,s.Jb
prowadzenia wojen. Przekład S. Kroszczyński, Warszawa 2005; J. Black, Nar:ęd:ia k'''I'H'. Przekład
A. Kowalska, K. Kur.1szki~win, Warszawa 2008.
14 Według Andrzeja Chwalby (Samobójstwo Europy. Wielka 1\',>ill•l 1914-1918, Kraków 2014,
s. 7): "Do końca 2012 roku opublikowano n.1 świecie sześćdziesiąt tysięcy pozycji dotyczący.:h
pierwszej wojny światowej, wydanych w ponad stu pięćdziesięciu językach".
11
Kwestie te najczęściej badają bowiem historycy francuscy, .1nglosascy, a także niemie.:.:y.
Vide choćby: H. H. roAOBHH, BoeHHblf ycu,\11!1 Poccuu 6 ,wup06!>U80UHf, MocKBa 20tH (pierw
sze wydanie tego opracowania miało miejsce w Paryiu w 1939 r.; wydanie polskie: M.l\t. G~'lowin,
Armia rosyjska w Wielkiej Wojnie. Przekład K. Mróz-Mazur, Oświęcim 2013); H. H. PonyHoB, ry,_
CICUU ~poHm nepsou MUpOBOU BOUHbl, MocKBa 1976; B. K.lllaliHMO, noc-~eJHJIJI8!lUH<l ,.apcn•il Poc16
WPROWADZENIE
7
pod kierownictwem piszącego te słowa podjął się trudu przybliżenia potencjal
nemu czytelnikowi kilku słabo dotychczas przeanalizowanych i opisanych w pol
skiej i polskojęzycznej literaturze historycznej problemów związanych z szeroko
rozumianymi dziejami I wojny światowej. Część z nich w bezpośredni sposób
dotyczy kwestii udziału Polaków w tym konflikcie.
W prezentowanym tutaj tomie znalazło się siedem studiów oraz mniej lub
bardziej obszernych szkiców omawiających różne aspekty Wielkiej Wojny. Pu
blikację otwiera studium młodego historyka Łukasza Reszczyńskiego, zajmu
jącego się siłami zbrojnymi Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców 17 •
Omawia ono organizację, liczebność i uzbrojenie armii serbskiej w przededniu
wybuchu Wielkiej Wojny. Autor zajął się w nim podstawami prawnymi oraz
przebiegiem niełatwego i długotrwałego procesu reorganizacji i modernizacji
armii serbskiej, który miał miejsce w ostatniej ćwierci XIX oraz w pierwszej
dekadzie XX w. Poza tym przedstawił on wysiłek zbrojny Serbii podczas dwóch
wojen bałkańskich, a także Ordre de Bataille sił zmobilizowanych przez ten kraj
latem 1914 r. Oprócz tego istotnym wątkiem jego rozważań stały się kwestie
dotyczące modernizacji uzbrojenia strzeleckiego i artyleryjskiego serbskich sił
zbrojnych oraz skromne efekty prób tworzenia przez ten kraj własnego prze
mysłu zbrojeniowego. Całość tych rozważań oparta została na słabo lub też
wcale nieznanej w Polsce serbskiej literaturze historycznej - głównie najnow
szej, a także na odpowiedniej polskojęzycznej literaturze historycznej.
W efekcie tego powstało studium, jakiego w dotychczasowym dorobku pol
skiej historiografii jeszcze nie było. Przedstawia ono bowiem najpełniejszy do
tej pory obraz serbskich sił zbrojnych oraz potencjał, jakim dysponowały one
w przededniu wybuchu I wojny światowej 18 •
Kolejnym tekstem jest obszerny szkic autorstwa Michała Baczkowskiego
uznanego historyka badającego, między innymi, dzieje armii austriackiej i Ce
sarsko-Królewskiej Armii Austro-Węgierskiej oraz udział tej ostatniej w Wiel
kiej Wojnie 19 • Obecnie zajął się on kwestią liczby Polaków służących w armii
cuu, MocKBa 2010; Front wschodni I wojny światowej. Studia z dziejów militarnych i polityczno-społecz
nych. Praca zbior. pod red. M. Baczkowskiego, K. Ruszały, Kraków 2013.
,- Vide chociażby: L Reszczyński, Siły zbrojne Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców w ak
tach Oddziału II Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego w roku 1920, [w:] Mili
taria Pomorskie. Zbiór studiów. Tom II. Praca zbior. pod. red. M. Giętkowskiego, L Nadolskiego,
A. Smułińskiego, Bydgoszcz 2011; idem, Artyleria jugosłowiańska z lat 1930-1932 w aktach Oddziału
II Sztabu Głównego WoJska Polskiego, [w:] Studia Artyleryjskie. Tom 4. Praca zbior. pod red. M. Gięt
kowskiego, A. Smołińskiego, Toruń 2012; idem, Stan badań nad dziejami Królestwa Serbów, Chorwa
tów i Słoweńców/Jugosławii w polskieJ historiografii, "PacHHCKII AHahH", (llcTopHjCKH ApxHB
KpyrneBall) 2012, Nr 10; idem, Kadra oficerska armii jugosłowiańskiej w ocenach i opiniach Oddziału
II Sztabu Głównego (Generalnego) Wojska Polskiego. Wybrane zagadnienia, [w:] Po::nać Bałkany\~ Hi
storia-PoUtyka-Kultura-fęzyki. Praca zbior. pod red. K. Taczyńskiej, A. Twardowskiej, Toruń 2013.
1'
Należy jednak pamiętać, iż obiektem zainteresowań
też świadomie pominął on kwestie dotyczące floty
autora były jedynie "wojska lądowe". Stąd
wojennej, która wymagalaby odrębnego studium.
'• Z obszernego i wielowątkowego dorobku tego autora można wymienić choćby następujące
publikacje: M. Baczkowski, W służbie Habsburgów. Polscy ochotnicy w austriackich silach zbrojnych
w latach 1772-1815, Kraków 1998; idem, Austriackie garnizony w Galicji w dobie autonomicznej (18671914), (w:] Działania militarne wPolsce południowo-zachodniej. Praca zbior. pod red. W. Wróblewskiego,

spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Transkrypt

Podobne dokumenty

więcej… - Fundacja Vide Supra

Program - Collegium Polonicum

NobelLiteracki2015 i 1984.adit

ANOREKSJA I BULIMIA PSYCHICZNA Rozumienie i leczenie

Uwaga! jest już program do pobrania