Dlaczego tak trudno być rodzicami nastolatka?

Dlaczego tak trudno być rodzicami nastolatka?
Wszyscy rodzice chcą być dobrymi rodzicami i na ogół nie szczędzą wysiłku, aby ich
dzieci były szczęśliwe. Starają się, chcą dla swoich dzieci jak najlepiej, a mimo to zdarza się,
że spotyka ich rozczarowanie, a dziecko sprawia kłopoty.
Nie ma prostych i skutecznych recept, ale jedno jest pewne: im lepszy kontakt
z dzieckiem, tym łatwiej „przeżyć” okres dorastania, który jest tak samo trudny dla rodziców,
jak i dla dziecka.
Rozmowa jest podstawą dobrych kontaktów z dzieckiem, ponieważ pozwala poznać jego
świat, marzenia, oczekiwania, ale także różnorodne problemy, z którymi się boryka. Nie
należy również bać się rozmów na „trudne” tematy: zagadnienia związane z okresem
dojrzewania, inicjacją seksualną, środkami psychoaktywnymi (narkotyki, dopalacze, alkohol,
leki i inne.
Trudno być rodzicem nastolatka, bo pojawiają się:
Problemy dorastania - młodzi ludzie buntują się przeciwko dorosłym, a rodzice są
pierwszymi dorosłymi, przeciw którym ten bunt jest skierowany. Dzieci w okresie dorastania
chcą być traktowane jak dorosłe i nie zawsze godzą się z zakazami i ograniczeniami
stosowanymi przez rodziców. Taka postawa jest wyrazem naturalnego w tym wieku dążenia
do wyodrębnienia się i uzyskania niezależności, ale najczęściej rodzi konflikty.
Rówieśnicy - dla nastolatków najważniejsze staje się grupa rówieśników. Bycie
członkiem grupy rodzi konieczność dopasowania się do niej, zyskania akceptacji – czasem za
wszelką cenę, wbrew temu, czego oczekują dorośli. Często młodzi ludzie darzą większym
zaufaniem przyjaciół niż rodziców, dlatego próby ograniczenia im swobody w tym zakresie na
ogół kończy się niepowodzeniem. Dla rodziców to trudny test wytrzymałości, cierpliwości
i rodzicielskiej miłości.
Tempo życia - życie codzienne podlega różnorodnym presjom. Dotyczy to zarówno
dorosłych, jak ich dzieci. Wielu rodziców zmaga się z bezrobociem, inni zaś poświęcają dużo
czasu pracy zarobkowej. Dorastające dzieci również już od najmłodszych lat podlegają
wyjątkowej presji – oczekuje się od nich osiągnięć w szkole, sukcesów, ładnej sylwetki itp.
Coraz mniej chwil pozostaje na rozmowy i wspólne spędzenie czasu.
Czego dorastające dzieci potrzebują od rodziców?
▪ Poczucia więzi i przynależności do rodziny – chcą czuć, że są kochane, rozumiane
i mogą liczyć na wsparcie rodziców. Potrzebują naszego szacunku, przyjaznej
atmosfery w domu – poczucia bezpieczeństwa.
▪ Poczucia własnej wartości – chcą, aby doceniać ich wysiłki w dążeniu do sukcesów
oraz mieć pewność, że nie zostaną przez nas skrytykowane i odrzucone, gdy coś się
nie uda.
▪
▪
▪
▪
Wiarygodności – chcą mieć pewność, że zachowujemy się tak, jak mówimy, oraz że
potrafimy przyznać się do własnych słabości, niewiedzy i błędów.
Sprawiedliwego traktowania – przekonania, że w niejasnej sytuacji rodzice zareagują
w oparciu o wnikliwe rozpatrzenie sprawy.
Stanowczości w ważnych sprawach – potrzebują jasno określonych reguł
i konsekwencji w ich przestrzeganiu.
Poszanowania intymności i dyskrecji – chcą mieć pewność, że granice ich
prywatności są przez rodziców respektowane.
Drogi Rodzicu – bądź przyjacielem swojego dziecka – staraj się je zrozumieć i pomóc
bezpiecznie dorastać.
Warto przeczytać:
▪ Elliot, J., Place, M. (2000). Dzieci i młodzież w kłopocie. Poradnik nie tylko dla psychologów.
Warszawa: WSiP.
▪ Gurba E. (2000). Wczesna dorosłość. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia
rozwoju człowieka, (s. 203- ). Warszawa: PWN.
▪ Gurlian, M. (2001). Zrozumieć nastolatka. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
▪ Jundziłł, E. (2000). Potrzeby psychiczne dzieci i młodzieży. Gdańsk: Wyd. Uniwersytetu
Gdańskiego.
▪ Katra, G. (2003). Dorastanie jako okres wielkich transformacji. W: A. Jurkowski (red.),
Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu
Psychologii PAN.
▪ Kendall, P. C. (2004). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Mechanizmy zaburzeń
i techniki terapeutyczne. Dla praktyków i rodziców. Gdańsk: GWP
▪ Keplinger, A. (2001). Młodzież w zmieniającym się świecie. Wrocław: Wydawnictwo
Uniwersytetu Wrocławskiego.
▪ Obuchowska, I. (2000). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia
rozwoju człowieka, (s. 163-202). Warszawa: PWN.
▪ Pruitt, D.B. (2001). Twój nastolatek. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Opracowała Maria Zawilska (psychopedagog)