Pobierz

Twardziele
reż. Christian Lo
MATERIAŁY DYDAKTYCZNE
DLA NAUCZYCIELI
SPIS TREŚCI
1. Informacje o filmie. (str. 2)
2. Analiza psychologiczna – wątki do rozmowy po projekcji filmu Twardziele. (str. 3)
3. Scenariusz lekcji dla klas IV-VI szkoły podstawowej. (str. 5)
Temat: „Twardziele” czyli jak nie dać się sprowokować.
INFORMACJE O FILMIE
NOTA O FILMIE
Tytuł: Twardziele (De tøffeste gutta);
Reżyseria: Christian Lo;
Scenariusz: Arild Tryggestad, Christian Lo, Nick Hegreberg;
Zdjęcia: Bjørn Ståle Bratberg;
Muzyka: Eirik Myhr;
Montaż: Arild Tryggestad;
Obsada : Anders Baasmo Christiansen, Cecilie Mosli, Sondre B. Henriksen, Regine Stokkevåg Eide,
Martin Røsjorde Linstad;
Producent: Trine Aadalen Lo;
Produkcja: Filmbin AS;
Kraj i rok produkcji: Norwegia, 2013;
Premiera: 6 września 2013 r.;
Czas trwania: 76 min.
NOTA O REŻYSERZE
Christian Lo (ur. 1977 r.) – ukończył studia z zakresu produkcji filmowej w Anglii.
Wyreżyserował wielokrotnie nagradzane filmy krótkometrażowe dla najmłodszych, między innymi
Iver i Baluba Runa (wyświetlane również w ramach sekcji Kino Dzieci: Norwegia). Twardziele są
drugim (po filmie Rafiki) wyreżyserowanym przez niego pełnym metrażem.
O FILMIE
W Twardzielach, jak często bywa w filmach kierowanych do młodzieży, pojawia się problem
przemocy wśród rówieśników. Nie jest to jednak pesymistyczne kino, a raczej opowieść
o bohaterstwie, które tkwi w każdym zwykłym człowieku. Wyjątkowość Twardzieli polega na tym, że
można tu zarówno znaleźć przyczynę przemocy (a także braku reakcji na nią), jak i zrozumieć, że taka
sytuacja jest możliwa do przezwyciężenia. Drogą do tego powinna być przyjaźń, szczerość i wspólne
działanie.
Jedenastoletni Modulf jest superbohaterem. Tak o sobie myśli i z takim przeświadczeniem rusza
codziennie do szkoły, w której jest zastraszany przez silniejszych uczniów. Nie stawia jednak oporu.
Akceptuje tę sytuację, ponieważ wydaje mu się, że jako superbohater uchroni od przemocy inne,
słabsze od niego dzieci. Chce je osłaniać i przyjmować na siebie każdy cios i zaczepkę. Nikt
z rówieśników tego nie zauważa. Dopiero nowa koleżanka z klasy daje Modulfowi do zrozumienia, że
jego zachowanie nie jest dobrą drogą do tego, by stawić czoła przemocy. Wspólnie wpadają na
pomysł, jak zmienić realia panujące w ich szkole.
2
MATERIAŁ NA GODZINĘ WYCHOWAWCZĄ
Opracowała: Joanna Giereło
Analiza psychologiczna – wątki do rozmowy po projekcji filmu
„Twardziele”.
TEMATY I PYTANIA DO PORUSZENIA Z DZIEĆMI
Główny bohater filmu – Modulf – jest 12-letnim uczniem, który doświadcza przemocy w szkole.
W życiu chłopca pojawia się nowa sąsiadka – Lise – córka żołnierza, która nie zgadza się na takie
traktowanie swojego kolegi. To historia o przemocy rówieśniczej i radzeniu sobie w takich sytuacjach,
to również opowieść o przyjaźni, ale także o śmierci rodzica i tęsknoty za nim.
1. Przemoc w szkole.
Które z zachowań, jakich doświadczali Modulf i Lise ze strony rówieśników, można nazwać przemocą
szkolną?
 zmuszanie Modulfa, aby zrobił coś czego nie chciał (np. zmuszanie do „oddawania” prac
domowych);
 straszenie, groźby;
 obrażanie, upokarzanie (np. kiedy chłopiec został zmuszony do publicznego przemarszu
w bieliźnie, z książka na głowie);
 bicie, popychanie.
Czy dzieci obserwują inne rodzaje przemocy szkolnej w swoim otoczeniu?
Warto zwrócić uwagę dzieci na specyficzną formę przemocy, jaką jest izolowanie kogoś np. od zabawy,
kontaktu, obgadywanie, niszczenie rzeczy innych osób.
Dlaczego chłopiec ciągle był szykanowany? Jakie zachowania podtrzymują przemoc w szkole?
 utrzymywanie przemocy w tajemnicy przed dorosłym i czy rówieśnikami;
 brak reakcji ze strony innych dzieci – odsuwanie się od szykanowanych dzieci;
 próba unikania dręczycieli (schodzenie im z drogi);
 wykonywanie wszystkich poleceń dręczycieli, podporządkowywanie się prześladowcom.
Jak Modulf próbował sobie poradzić z problemem przemocy? Co przyniosło efekt?
 zaprzyjaźnił się z nową koleżanką – Lise, opowiedział jej o problemie jaki ma w szkole – kiedy
nie jesteśmy sami, stajemy się silniejsi;
 ćwiczył wspólnie z Lise bycie twardzielem: ignorowanie dręczycieli, odgrywanie roli osoby
pewnej siebie, odpowiadanie na ich zaczepki, nauka samoobrony;
 znalazł wsparcie w grupie: zorganizował spotkanie całej klasy na złomowisku i zdemaskował
prawdziwych dręczycieli;
 jasno powiedział dręczycielom, że nie zgadza się na takie traktowanie.
Co można zrobić kiedy doświadcza się przemocy lub widzi się taką sytuację, a samodzielne próby
poradzenia sobie nie przynoszą efektu?
 należy opowiedzieć o całej sytuacji dorosłym: rodzicom, wychowawcy, a w niektórych
przypadkach może być konieczne zgłoszenie sprawy dzielnicowemu;
3

warto podkreślić, że nie jest to forma skarżenia, ale dbania o własne prawa.
2. Przyjaźń.
Czego można dowiedzieć się o przyjaźni Modulfa i Lise? Kim jest przyjaciel?
 przyjaciele troszczą się o siebie i pomagają rozwiązać problemy (Lise pomagała Modulfowi
w poradzeniu sobie z dręczycielami);
 stają w swojej obronie;
 miło spędzają wspólnie czas.
Literatura polecana:
Śmierdzący ser, Catherine DePino, GWP, Gdańsk, 2007.
4
SCENARIUSZ LEKCJI DLA KLAS 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ
Opracowała: Wioletta Mrozek
Temat: „Twardziele” czyli jak nie dać się sprowokować.
CELE LEKCJI
Uczeń:






określa temat i główną myśl utworu;
wyciąga wnioski wynikające z przesłanek filmu;
wyraża swój stosunek do postaci;
omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia;
charakteryzuje i ocenia bohaterów;
odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń –
wrogość, miłość – nienawiść, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada).
METODY I FORMY PRACY




dyskusja,
metaplan,
analiza dzieła filmowego,
formy pracy: zbiorowa, grupowa.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE





fragmenty filmu Twardziele, reż. Christian Lo, Norwegia 2013 (00:19:00-00:21:08, 00:12:1200:13:10, 00:35:55-00:37:50, 00:40:23-00:42:28, 01:00:31-01:02:50);
plansze ze słowami: superbohater, ofiara, czarny charakter;
koperty ze słowami do filmu;
5 sztuk kart pracy w postaci dużych brystoli lub kartonów;
zwoje bibuły lub pergaminu.
CZAS
1 godzina lekcyjna
5
PRZEBIEG LEKCJI
1. Nauczyciel proponuje wykonanie zadania na rozpoczęcie lekcji. Daje uczniom do dyspozycji kilka
słów: superbohater, ofiara, czarny charakter. Może te słowa wypisać na tablicy lub wcześniej
przygotować trzy plansze. Zadaniem uczniów jest opowiedzieć treść filmu przy użyciu tych słów
(maksymalnie 1 rozbudowane zdanie).
Uczniowie przedstawiają swoje próby twórcze.
Przykłady wypowiedzi:
Modulf uważa się za superbohatera, ponieważ stając się dobrowolną ofiarą czarnych
charakterów w swojej szkole, myśli, że chroni pozostałe słabsze dzieci przed ich gniewem.
Czarnymi charakterami w tej szkole są chłopcy, którzy wybrali sobie na ofiarę Modulfa – chłopca
żyjącego w poczuciu wypełnianej misji niczym supebohater.
Wszyscy myślą, że poniżany i bity przez szkolne czarne charaktery Modulf jest ofiarą, przy czym on
sam uważa się za superbohatera.
2. Nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup, a następnie rozdaje uczniom koperty z przygotowanymi
sformułowaniami dotyczącymi konkretnych scen filmowych, nad którymi będą pracować.
Wyjaśnia uczniom, że wszystkie sceny ilustrują sposoby reagowania na przemoc stosowaną przez
Franka i Jorgena.
Każda z grup dostaje oddzielny plakat lub kartkę brystolu, na której będzie zapisywać
spostrzeżenia do wskazanej sceny filmowej. Kartki zawierają gotowe pytania, które należy
uzupełnić po obejrzeniu sceny.
Zestawy dla grup:
Grupa I
Do góry nogami
Krew z nosa
Grupa II
Zeszyt z pracą domową
Wynalazca scyzoryka
Grupa III
Boisko
Oburzenie nauczyciela
Grupa IV
Głowa w toalecie
Ujęcie filmowe
Grupa V
Przemówienie
Złomowisko
6
Karta pracy w postaci brystolu:
Kto……………………………
Jak ……………………………
PRZECIWSTAWIA SIĘ ZŁU
Przed kim…………………….
Gdzie …………………………
Kto towarzyszy………………………………………………………………………………
Do czego to prowadzi…………………………………………………………………………
Nauczyciel odtwarza wybrane sceny filmowe. Grupy na podstawie słów z koperty, rozpoznają własną
scenę i wykorzystują jej treść do pracy – wypełnienia kart.
3. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy:
Grupa I
Kto? Modulf
Jak? Przeciwstawia się złu, pozwalając Frankowi i Jorgenowi dręczyć siebie na drzewie.
Gdzie? W lesie.
Kto towarzyszy? Koledzy Franka i Jorgena.
Do czego to prowadzi? Do poturbowania Modulfa, który upada na ziemię i leci mu krew z nosa.
Grupa II
Kto? Lisa
Jak? Przeciwstawia się złu, podając Frankowi i Jorgenowi nieprawdziwe informacje do zeszytu.
Gdzie? Przed szkołą.
Kto towarzyszy? Modulf
Do czego to prowadzi? Do ośmieszenia Franka na forum klasy.
Grupa III
Kto? Modulf
Jak? Przeciwstawia się złu, planując zmierzyć się z Jorgenem i Frankiem w walce.
Gdzie? Na boisku.
Kto towarzyszy? Uczniowie, nauczyciel.
Do czego to prowadzi? Do ukarania Modulfa przez nauczyciela i dyrekcję za przemoc.
Grupa IV
Kto? Modulf i Lisa
Jak? Przeciwstawiają się złu, próbując sfilmować Franka i Jorgena w czasie ich zemsty na
Modulfie.
Gdzie? W toalecie szkolnej.
Kto towarzyszy? Nauczyciel.
Do czego to prowadzi? Do wypadku i zabrania nauczyciela do szpitala.
7
Grupa V
Kto? Modulf
Jak? Przeciwstawia się złu, zbierając społeczność szkoły i ujawniając prawdę o przemocy
chłopaków i ich siatce zła.
Kto towarzyszy? Uczniowie ze szkoły, Lisa.
Do czego to prowadzi? Do akceptacji społeczności szkolnej i ujawnienia przywódców szajki.
4. Nauczyciel inicjuje dyskusję po wykonanej pracy. Uczniowie odpowiadają w swobodnej dyskusji
na następujące pytania:
Modulf próbuje różnych metod, by zmienić chłopaków.
 Które metody wymyślił sam i stosował przez długi czas?
 Które metody podpowiada mu Lisa?
 Które metody mu zaszkodziły, wpędziły w tarapaty?
 Które rozwiązanie okazało się najbardziej trafne?
5. Nauczyciel podsumowuje dotychczasową dyskusję: Każde zachowanie Modulfa i Lisy miało na
celu pozbycie się zła. Każde zachowanie wymagało odwagi. Nauczyciel i uczniowie nazywają te
postawy i podpisują tymi sformułowaniami prace grup:
Grupa I – Bohater – męczennik
Grupa II – Bohater – prowokator
Grupa III – Bohater – mściciel
Grupa IV – Bohater – mistrz konspiracji
Grupa V – Bohater – głosiciel prawdy
Nauczyciel pyta, które zachowanie Modulfa okazało się najbardziej skuteczne. Młodzież
odpowiada, że manifest prawdy. Jest to bohaterstwo, na które może zdobyć się każde dziecko,
każdy człowiek. Dzięki swojemu przemówieniu Modulf uratował wreszcie wszystkich od przemocy
szajki. I było to jedyne zachowanie, któremu chłopcy z szajki nie umieli się przeciwstawić.
6. Zadanie na zakończenie lekcji – Zróbmy pelerynę dla Modulfa.
Nauczyciel prosi, aby uczniowie wyobrazili sobie, że są wśród publiczności na złomowisku
i słuchają przemówienia Modulfa, a następnie żeby każdy napisał jedno zdanie, w którym wyjaśni,
dlaczego uważa go za superbohatera. Zebranymi kartkami uczniowie ozdabiają pelerynę, którą
wspólnie przygotowują z bibuły lub pergaminu.
8