SYSTEMY KONTROLI WEJŚCIA NA STADIONY I HALE SPORTOWE

SYSTEMY KONTROLI WEJŚCIA NA
STADIONY I HALE SPORTOWE
PODSTAWOWE INFORMACJE
JAN MUCHA
2008
Wprowadzenie
Systemy kontroli wejścia na obiekty sportowo-widowiskowe jakimi
są stadiony spełniają bardzo ważną rolę w zakresie ogólnie rozumianego
bezpieczeństwa publicznego. Systemy te równocześnie pełnią wiele
innych funkcji z pożytkiem dla uczestników i organizatorów imprez
masowych organizowanych na w/w obiektach, a także dla służb
porządkowych tj. Policji, Straży Pożarnej i innych podmiotów
odpowiedzialnych za bezpieczeństwo.
Systemy kontroli wejścia składają się z urządzeń regulujących ruch
osobowy na wejściu do obiektu (tzw. kołowrotki, bramki obrotowe),
elektronicznego systemu wejścia (tj. odpowiednie czytniki kart, biletów,
dokumentów
tożsamości
wraz
z
systemem
informatycznym
obsługującym działanie tych urządzeń).
Kołowrotki
jako
składnik systemu kontroli
wejścia
nie
jest
rozwiązaniem
współczesnym.
Już
w
poprzednich
wiekach
stosowano te urządzenia w
obiektach gdzie wymagana
była ścisła kontrola ruchu
osobowego.
Na
zdjęciu
pokazany jest kołowrót który
był stosowany w 19 wieku w
Angli.
Systemy
kontroli
wejścia ewoluują wraz z
rozwojem techniki, a w szczególności elektroniki i informatyki. Państwa,
które przykładają dużą wagę do bezpieczeństwa publicznego
związanego z ryzykami przy organizacji imprez masowych na obiektach
sportowych wprowadziły odpowiednie regulacje prawne w celu
określenia wymagań stawianych w/w systemom. Wymagania te mają na
celu głównie zapewnienie przez organizatora imprezy na obiekcie
sportowym jak najwyższego stopnia bezpieczeństwa. Przykładami gdzie
osiągnięto duże sukcesy w tej dziedzinie są np. Wielka Brytania.
Stosowanie systemów kontroli wejścia w Polsce nie jest jeszcze
odpowiednio unormowane. Zainteresowani stosowaniem systemów
inwestorzy (tj. kluby sportowe, właściciele obiektów, organizatorzy
imprez masowych) wyposażają obiekty w systemy, które spełniają
jedynie ich potrzeby ekonomiczne i techniczne (tj. np. kontrola i
usprawnienie sprzedaży biletów, zmniejszenie nakładów na służby
porządkowe). Jednostki te nie analizują wielu aspektów, które mogą
spowodować zwiększenie bezpieczeństwa na i poza obiektem, a co za
tym idzie także i oszczędności w odpowiednich budżetach np. Służb
Policji, jednostek samorządowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo.
Niniejsze publikacja ma na celu przedstawienie i analizę
podstawowych funkcji systemów kontroli wejścia, które mogą przyczynić
się do znacznego zwiększenia bezpieczeństwa na stadionach, a które
wykraczają poza obszar zainteresowania Inwestora.
Obecny stan prawny
Nadrzędnym aktem nad uregulowaniami poszczególnych Państw
będących członkami Unii Europejskiej dotyczącym bezpieczeństwa na
obiektach sportowych jest Konwencja Rady Europy nr 120 „w sprawie
przemocy i ekscesów widzów w czasie imprez sportowych, a w
szczególności meczów piłki nożnej” sporządzona w Strasburgu 19
sierpnia 1985 roku. Konwencja ta określa zasady współpracy i wspólne
działania w celu zapobiegania i kontrolowania aktów przemocy i
wybryków widzów w czasie imprez sportowych. Szczególny nacisk
Konwencja kładzie na kontrolę nad tłumem, która powinna odbywać się
m.in. przez oddzielenie od siebie rywalizujących ze sobą grup kibiców,
ścisłą kontrolę dostępu, uwzględnienie niezbędnych barier tj. m.in. bram
obrotowych i parkanów (ogrodzeń), które to umożliwiają zwiększenie
bezpieczeństwa osób uczestniczących w imprezie, służb porządkowych,
policji i innych służb obsługujących imprezę sportową.
W/w konwencja określa zakres podstawowych wymogów
jakie powinien spełniać każdy obiekt, na którym odbywają się imprezy
sportowe, które w większości przypadków są równocześnie imprezami
masowymi.Polska podpisała konwencję 8 grudnia 1994r, ratyfikowała 21
kwietnia 1995 r. uznając wszystkie opisane w niej postanowienia.
Jendym z punktów konwencji jest koordynacja działań na płaszczyźnie
wewnętrznej, w brzmieniu:
„Strony będą koordynować politykę i działania podejmowane przez
organy rządowe i inne instytucje publiczne, w niezbędnych wypadkach
poprzez utworzenie stosownego organu koordynującego, dla
zapobieżenia aktom przemocy i wybrykom widzów.”
Zasady organizacji imprez masowych zostały uregulowane w
ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 roku o bezpieczeństwie imprez
masowych.
Większość imprez masowych spełniających warunki ustawy
stwarza pewną sytuację prawną podmiotu będącego organizatorem tej
imprezy. Jest on zobowiązany do zapewniania bezpieczeństwa osobom
obecnym na imprezie oraz porządku podczas jej trwania. Organizator
odpowiada za rzeczywiste szkody jakie poniosła Policja, Państwowa
Straż Pożarna i inne jednostki ochrony przeciwpożarowej oraz służby
zdrowia, w związku z ich działaniem w miejscu i w czasie odbywania się
imprezy.
W celu spełnienia obowiązków wynikających z ustawy
organizator otrzymuje pewne uprawnienia. Uprawnieniami tymi są:
1.
Możliwość sprawdzania uprawnień osób do przebywania na
imprezie masowej.
2.
Możliwość legitymowanie osób w celu ustalenia ich tożsamości.
3.
Możliwość przeglądanie zawartości bagaży, odzieży osób.
4.
Możliwość ujęcie, w celu niezwłocznego przekazania Policji, osób
stwarzających bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
ludzkiego, a także chronionego mienia.
Nowy projekt ustawy [komentarz]
Podstawowe funkcje systemu
System kontroli wejścia na stadionach i obiektach sportowych gdzie
odbywają się imprezy masowe powinien posiadać m.in. poniżej
określone funkcje:
REGULACJA PRZEPUSTOWOŚCI RUCHU OSOBOWEGO
System przez stosowane rozwiązania powinien umożliwiać
regulowanie przepustowością wejścia tj. możliwość blokady wejść przez
kołowrotki lub spowolnienie przechodzenia. Ważna funkcja związana z
koniecznością zapewnienia służbom porządkowym warunków do
rzetelnego wylegitymowania osób wchodzących, przeglądnięcia
zawartości ich bagaży, odzieży.
System powinien umożliwiać operatorowi zablokowania i
odblokowania urządzenia/urządzeń (kołowrotków) przez zastosowanie
odpowiedniego sterownika zabezpieczonego kluczem umiejscowionego
na konstrukcji kołowrotka od strony strefy zamkniętej w miejscu gdzie
znajduje się stanowisko operatora urządzenia tj. Sterownik ten powinien
być niedostępny dla osób nieupoważnionych.
SPRAWNOŚĆ DZIAŁANIA SYSTEMU KONTROLI WEJŚCIA
Funkcja ta określa ilość osób w ciągu godziny, która powinna w
normalnych warunkach pracy systemu wejść na obiekt tj. do strefy
chronionej.
Optymalny czas wejścia wszystkich osób na obiekt powinien trwać
nie dłużej niż 1,5 godzina. Przyjmuje się że pojedyncze przejście w
kołowrocie sterowanym systemem elektronicznym powinno umożliwić
ruch osobowy o przepustowości 500 osób na godzinę.
SPRAWNOŚĆ DZIAŁANIA URZĄDZEŃ REGULUJĄCYCH RUCH
OSOBOWY (TZW. KOŁOWROTKI)
Funkcja ta powinna charakteryzować się kilkoma podstawowymi
cechami parametrami:
1.
Rotor kołowrotka powinien być wyposażony w 4 skrzydła
konstrukcyjne tworzące 4 sekcje przejścia o szerokości
przejścia
58-60
cm
(wymiar
uwzględniający
cechy
antropometryczne według normy PN-EN 547-2 oraz warunek
uniemożliwienia swobodnego wejścia dwóch osób w jednej
sekcji przejścia).
2.
Układ blokujący rotor kołowrotka powinien po otrzymaniu
sygnału
do
odblokowania
odblokowywać
się
elektromechanicznie gdy na rotor działa moment do 350 Nm,
będący wynikiem naporu użytkownika/tłumu na skrzydło rotora.
3.
Rotor bramy powinien samoczynnie zatrzymywać się w swych
spoczynkowych położeniach, bez nadmiernych uderzeń tj. np.
poprzez wyhamowywanie elektromechaniczne.
4.
Rotor powinien być oddzielony od napędu mechanizmu
sprzęgłem
bezpieczeństwa,
które
zabezpiecza
osobę
przechodzącą przed naporem skrzydła rotora z momentem
większym niż 35 Nm (wartość umożliwiająca dopasowania ruchu
obrotowego rotora urządzenia do indywidualnych potrzeb i
możliwości osoby przechodzącej).
5.
Sprzęgło bezpieczeństwa powinno umożliwiać zatrzymanie
przez osobę przechodzącą ruchu rotora w każdym położeniu bez
nadmiernego wysiłku tj przy użyciu momentu o wartości nie
większej niż 35 Nm. (wartość umożliwiająca dopasowania ruchu
obrotowego rotora urządzenia do indywidualnych potrzeb i
możliwości osoby przechodzącej).
6.
Urządzenie powinno posiadać blokadę uniemożliwiającą osobie,
która weszła do strefy zamkniętej wyjście z niej bez
upoważnienia. Parametr ważny dla celów jednoznacznego
określenia naruszenia przez osobę nałożonego przez sąd środka
karnego tzw. „zakazu stadionowego” (zaleca się stosowanie
blokady w przypadku gdy osoba przechodząca wywoła ruch
rotora maksymalnie 30 stopni). Blokada powinna wytrzymać
moment obrotowy na rotorze do minimum 600 Nm tj. w
przypadku przyłożenia siły w celu sforsowania blokady.
WŁAŚCIWA KONSTRUKCJA URZĄDZEŃ SYSTEMU
Powinna uwzględniać bezpieczeństwo osób wchodzących,
operatorów. Należy zwrócić uwagę na bardzo ważny aspekt
psychologiczny, gdzie służby porządkowe są odgrodzone od tłumu
urządzeniami (kołowrotkami) o odpowiedniej trwałości i budzącej respekt
konstrukcji. Sytuacja ta zmniejsza negatywny wpływ zachowania tłumu
na służby porządkowe (np. pośpieszne i niestaranne weryfikowanie osób
wchodzących jak i ich bagaży). Tworzy się poczucie większego
bezpieczeństwa ze strony uczestników imprezy oraz służb
porządkowych (co przekłada się na staranniejsze wykonywanie przez
nich swoich obowiązków).
1. Konstrukcja kołowrotków jak i wszystkich ich elementów
składowych stałych czy też ruchomych jak również zamocowań
były właściwej konstrukcji, z odpowiedniego materiału o należytej
wytrzymałości i trwałości.
2. Konstrukcja kołowrotków jak i jej elementy składowe, wliczając w
to elementy mocujące bramy do podłoża powinny być tak
zaprojektowane, aby żadna część kołowrotka nie została trwale
odkształcona podczas normalnego użytkowania urządzenia i
uwzględniała zwiększone siły, które mogą wystąpić przy
oddziaływaniu tłumu na urządzenie.
WYGRODZENIE STREF ZAMKNIĘTYCH
Funkcja ta ma bardzo ważne znaczenie dla bezpieczeństwa.
Urządzenia jakimi są kołowrotki wraz z ogrodzeniem powinny wygradzać
strefy w taki sposób aby uniemożliwić swobodne przedostanie się osób
nieupoważnionych do strefy zamkniętej.
Funkcja ta zostanie spełniona jeżeli urządzenie będzie spełniało
odpowiednie wymagania stawiane wygrodzeniom. Powszechnie na
stadionach stosuje się kołowrotki zabudowujące przejście do wysokości
2,40 m w terenie otwartym.
SPRAWNOŚĆ DZIAŁANIA ELEKTRONICZNEGO SYSTEMU
WEJŚCIA
Funkcja ta powinna charakteryzować się kilkoma podstawowymi
parametrami:
1. Sprawne weryfikowanie przepustek (np. biletów, kart i innych
dokumentów) tzn. w czasie do 2 sekund od momentu
umieszczenia przepustki w miejscu do odczytu elektronicznego.
2. Sprawne
sterowanie
urządzeniami
kontroli
wejścia
(kołowrotkami) tzn. niezwłoczne wysyłanie sygnałów sterujących
oraz weryfikacja sygnałów z kołowrotu tj. przejścia osoby
wchodzącej (wykonania ruchu obrotowego przez rotor).
3. Sprawną rejestrację obrazu wideo z przejścia (rejestracja
wizerunku osoby wchodzącej w momencie gdy blokada
kołowrotu uniemożliwia jej wycofanie się z wejścia do strefy
zamkniętej obiektu). System powinien umożliwiać podgląd
obrazu z dowolnego okresu bez przerywania procesu zapisu
obrazu wideo.
WERYFIKACJA OSÓB, WOBEC KTÓRYCH ZOSTAŁO WYDANE
ORZECZENIE SĄDOWE ZAKAZUJĄCE WSTĘPU NA IMPREZĘ
MASOWĄ
System powinien stwarzać możliwość weryfikacji osób, wobec
których zostało wydane orzeczenie sądowe zakazujące wstępu na
imprezę masową, zobowiązujące do powstrzymywania się od
przebywania w miejscach przeprowadzenia imprez masowych (Art. 17
pkt 1 par.1 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych).
REJESTRACJI OBRAZU POSTACI OSOBY WCHODZĄCEJ ORAZ
JEJ DANYCH OSOBOWYCH
Funkcja ta ma umożliwić identyfikację osób dla celów działań
operacyjnych odpowiednich jednostek tj. np. dla celów ustalenia
sprawców szkody.
Podsumowanie
Przy stosowaniu systemów kontroli wejścia na stadionach i
obiektach sportowych należy zwrócić uwagę na infrastrukturę, która ma
stwarzać odpowiednie warunki pracy dla systemu m.in.:
1. Drogi dojścia do wejść na obiekt powinny uwzględniać
przewidywane natężenie ruchu i być właściwie oświetlone.
2. Przy każdym ciągu wejść w kołowrotkach od strony strefy
zamkniętej powinien istnieć odpowiedniej powierzchni wygrodzony
bufor przeznaczony do wykonywania czynności kontrolnych przez
służby porządkowe.
3. Kołowrotków nie należy instalować pod drzewami lub innymi
obiektami stanowiącymi ułatwienie dla osób nieupoważnionych do
wdarcia się do strefy kontrolowanej.
4. Wejścia na obiekt zabudowane kołowrotkami nie mogą stanowić
dróg ewakuacyjnych w rozumieniu odpowiednich przepisów
przeciwpożarowych.
5. Ogrodzenie zewnętrzne o wysokości 2,50 m w terenie otwartym .
Wykonanych z elementów stałych wykluczając druty kolczaste,
żylety, oraz elemety wywołujące agresję u kibiców.
Niniejsza publikacja nie wyczerpuje całkowicie tematyki związanej z
funkcjonalnością i parametrami jakimi powinny charakteryzować się
systemy kontroli wejścia na stadiony i obiekty sportowe.
Publikacja ta ma na celu zwrócenia uwagi na podstawowe funkcje i
parametry jakie powinien spełniać system w celu:
1. Zminimalizowania problemu tworzenia się zatorów przed wejściami
do stref zamkniętych.
2. Zwiększenia bezpieczeństwa uczestników imprezy masowej oraz
obsługujących ją służb.
3. Zwiększenie dokładności i rzetelności weryfikacji osób chcących
uczestniczyć w imprezie masowej.