Молодой человек!», «Девушка!»

ZWROTY „GRZECZNOŚCIOWE”, KTÓRE
ZADZIWIAJĄ OBCORAJOWCÓW:
«Молодой человек!», «Девушка!»
Zadziwiający dla turysty podróżującego po Rosji jest sposób zwracania się do
nieznanej osoby.
W języku rosyjskim nie istnieje ogólnie przyjęty formalny zwrot grzecznościowy w
rodzaju: „Pan”, „Pani”. Rosjanie nie zwracają się też do nieznanej osoby na „Ty”.
Przed rewolucją 1917 roku odpowiednikiem naszych zwrotów „Pan”, „Pani” były
wyrażenia: сударыня и сударь, господин –госпожа. Rewolucja zmieniła nie tylko życie
w Rosji; duże zmiany zaistniały również w języku – w stylu wypowiedzi literackiej,
publicystycznej oraz w mowie oficjalnej i potocznej.
Obowiązującym i uniwersalnym zwrotem stało się słowo: товарищ, którym
zwracano się do mężczyzny i do kobiety. W oficjalnych stosunkach oraz w dokumentach
używane było słowo: гражданин.
Wraz z rozpadem Związku Radzieckiego odszedł w zapomnienie radziecki: товарищ,
a w to miejce – bardzo popularnym zwrotem stały się wyrażenia: Молодой человек! i
Девушка!
Tak więc – jeśli zamierzacie nieznanego mężczyznę poprosić o coś w metrze, w
sklepie, na ulicy – to możecie zwrócić się do niego: Молодой человек! I nie ma to
znaczenia – czy zapytany ma 20 lat, czy ponad 50. A kobietę – bez skrępowania można
nazwać : Девушка! Nawet jeśli jest w wieku waszej matki lub babci.
KIEDY - «ты», KIEDY - «Вы»?
Rosjanie zwracają się do siebie w różny sposób.
W oficjalnej sytuacji, w dokumentach oraz przy pierwszym poznaniu przyjęte jest
zwracać się do siebie - по имени и отчеству: Иван Петрович, Мария Николаевна.
Imiona «Иван», «Мария» - są to imiona nadane przez ojca i matkę po urodzeniu.
«Петрович», «Николаевич» – są to specjalne formy od imienia «Пётр» i «Николай», czyli
od imienia ojca (patronimikum).
Młodzi ludzie w dzisiejszych czasach, przy przedstawianiu się, często poprzestają na
imieniu własnym.
Obowiązującą grzecznościową formą zwracania się do osób nieznanych, oficjalnych,
starszych – jest zwrot na – «Вы».
Wśród przyjaciół, w rodzinie, w szkole używane sa, oczywiście, tylko imiona własne
– oraz ich zdrobnienia. Na przykład – zdrobnienie od imienia Алексей – Алёша, Мария –
Маша, Пётр – Петя, Лев – Лёва.
Uwaga !
Niektóre zdrobnienia przypominające formę żeńską ze względu na zakończenie: –а,
-я, na przykład : Ваня (od Иван), Серёжа (od Сергей), Дима (od Дмитрий), Вова ( od
Владимир), Саша ( od Александр), Слава ( od Вячеслав) – należą do mężczyzn !
Niektóre zdrobnienia imion mogą określać zarówno kobietę jak i mężczyznę - Саша
(Александр, Александра); Женя (Евгений, Евгения). W takim przypadku rozpoznajemy
płeć z kontekstu sytuacji lub wypowiedzi.
Bardzo popularne są też inne zdrobnienia o bardzo czułym zabarwieniu
emocjonalnym, które stosowane są głównie w odniesieniu do dzieci lub osób bardzo bliskich,
na przyklad: Машенька, Серёженька, Олечка.