IMPERIUM BRYTYJSKIE Królowa Wiktoria

Wiek XX zaczął się w atmosferze
narastającego wyścigu zbrojeń pomiędzy wielkimi mocarstwami: Wielką
Brytanią, Niemcami, Francją, Rosją,
Austro-Węgrami. Do grona wielkich
mocarstw aspirowały też szybko rozwijające się nowe potęgi: Japonia i Włochy. Pozycję wielkomocarstwową po
wygranej wojnie z Hiszpanią zajęły Stany Zjednoczone Ameryki, imponujące
tempem wzrostu gospodarczego. Nie-
wiele lat miało upłynąć do momentu,
w którym USA zajmą pozycję największego mocarstwa światowego. Pozycję
tę na razie zajmowała jednak Wielka
Brytania.
IMPERIUM BRYTYJSKIE
Imperium Brytyjskie (metropolia,
dominia, kolonie, protektoraty) obejmowało obszar ok. 38 mln km2, nie
mający równego we wcześniejszej
i późniejszej historii – należały do niego m.in. olbrzymie Indie. Ekspansja
brytyjska w Indiach rozpoczęła się jeszcze podczas wojny siedmioletniej
(1756-63). Do 1849 roku całe Indie,
a także sąsiedni Cejlon (dziś Sri Lanka) oraz część Birmy znalazły się pod
brytyjskim panowaniem. Reszta Birmy
przyłączona została w 1885 roku.
W 1876 roku terytoria indyjskie zreor-
WIELKA BRYT A NIA Z KOLONIAMI NAJWIĘKSZYM PAŃSTWEM ŚWIATA
– CO CZWARTY MIESZKANIEC KULI ZIEMSKIEJ JEST PODDANYM KRÓLOWEJ WIKTORII
ganizowano, tworząc Cesarstwo Indyjskie. Tytuł nawiązywał do tytulatury
Wielkich Mogołów, usuniętej ostatecznie w 1857 roku dynastii potomków
Timura, niegdyś (w XVI-XVIII wieku)
panujących nad prawie całym subkontynentem.
Pod koniec XIX wieku w skład Imperium Brytyjskiego wchodziły także:
Kanada (posiadająca status dominialny
od 1867 roku), a na początku stulecia
status ten miały otrzymać także: Australia (1901), Nowa Zelandia (1907),
Unia Południowoafrykańska (1910).
Na terenie Afryki Wielka Brytania bli-
ska była realizacji planu Cecila Rhodesa: stworzenia nieprzerwanego łańcucha posiadłości od Egiptu po Afrykę
Południową i połączenia ich transafrykańską linią kolejową. Plan ten nie został jednak nigdy zrealizowany. Na północy Wielka Brytania położyła w 1882
roku rękę na najważniejszym punkcie
strategicznym ówczesnego świata, Kanale Sueskim, okupując Egipt. Kraj
ten, pozostający do 1914 roku nominalnie pod zwierzchnictwem osmańskiej Turcji, faktycznie od początku XIX wieku cieszył się niezależnością.
Królowa Wiktoria
Królowa Wiktoria (1819-1901) z dynastii hanowerskiej od 1837 r. panowała w
Wielkiej Brytanii i Irlandii, a od 1876 r.
była też cesarzową Indii. Była to epoka
największej potęgi Wielkiej Brytanii. Era
wiktoriańska jednak to nie tylko zamożność i – jak wierzono – cywilizacyjna misja białego człowieka w koloniach. To
także czas rygorystycznej i obłudnej moralności. Purytańskie poglądy starej
Zamknij oczy i myśl o Anglii.
Królowa Wiktoria do córki przed nocą poślubną
królowej odcisnęły swoje niezatarte piętno na europejskiej obyczajowości tego
okresu. Sprzeciwiała się sufrażystkom,
twierdząc iż ich idee prowadzą do zatraty kobiecości. Nie rozmawiała z rozwiedzionymi kobietami, potępiała nawet
wdowy, które zdecydowały się na powtórne małżeństwo. Za jej czasów rozkwitła instytucja przyzwoitki, mającej
chronić młode dziewczęta przed nierozważnym krokiem. Seks był tabu, nawet
higiena osobista była podejrzana jako
mogąca prowadzić do zdrożnych myśli
i wskazująca na nadmierne zainteresowanie grzesznym ciałem.
Jak to często bywa po rygorystycznym
w sprawach moralności rodzicu (chociaż
wiadomo również, że aby złagodzić dolegliwości towarzyszące miesiączkowaniu – królowa Wiktoria paliła haszysz)
w 1901 r. na tron wstąpił syn Wiktorii,
hulaka i utracjusz. Edward VII zerwał
całkowicie z tradycjami matki. (ap)
8
9