Ewolucja w raportowaniu danych pozafinansowych przedsiębiorstw

Patrycja HĄBEK
Radosław WOLNIAK
Instytut Inżynierii Produkcji
Politechnika Śląska
Ewolucja w raportowaniu danych pozafinansowych
przedsiębiorstw
Wstęp
Informacja w obecnej rzeczywistości stała się istotnym i wartościowym zasobem,
zarówno dla zarządzających przedsiębiorstwami, jak i dla pozostałych stron
zainteresowanych. Coraz częściej wśród niektórych grup interesariuszy pojawia się
potrzeba poszukiwania, analizowania danych pozafinansowych przedsiębiorstw. Badania
przeprowadzone w 2011 roku pt. „The value of extra-financial disclosure” [19] wskazują,
że dla 80% badanych respondentów (inwestorów i analityków) dane pozafinansowe są
bardzo istotne lub istotne w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych lub
przeprowadzania analiz.
Ujawnianie danych pozafinansowych przedsiębiorstw staje się istotnym i dynamicznie rozwijającym się zjawiskiem. Sprawozdawczość tego rodzaju oznacza praktykę
dostarczania informacji zewnętrznym i wewnętrznym interesariuszom na temat osiąganych
przez przedsiębiorstwo wyników w wymiarze ekonomicznym, środowiskowym i społecznym. Obecnie jesteśmy świadkami globalnej tendencji w zakresie rozwoju praktyk
przedsiębiorstw w zakresie raportowania kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju.
W 2011 roku opublikowano prawie 6000 raportów, czyli dwa razy więcej niż w 2006 roku.
Zauważono, że poziom tego rodzaju raportowania jest różny w poszczególnych krajach
[21]. Liderem sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju od zawsze była i nadal jest
Europa [5]. Dowodem zaangażowania Unii Europejskiej w problematykę społecznej
odpowiedzialności przedsiębiorstw i praktyk związanych z raportowaniem wyników w tym
zakresie jest m.in. opublikowany przez Komisję Europejską w kwietniu bieżącego roku
wniosek legislacyjny dotyczący raportowania danych pozafinansowych przedsiębiorstw
w zakresie ich odpowiedzialności społecznej, środowiskowej oraz związanej z ładem
organizacyjnym.
W literaturze światowej, standardach, wytycznych i innych dokumentach
tematycznie związanych spotykamy się z mnogością używanych określeń, które odnoszą
się do raportowania danych pozafinansowych. Przywołując najczęściej pojawiające się
określenia możemy wymienić: „Environment & Social & Governance”, „Sustainability
Report”, „Corporate Responsibility Report”, „Corporate Citizen Report”, „Sustainable
Development Report”, „Environment & Health & Safety Report”, „Environment & Social”,
„Environment & Health & Safety & Community”, „Corporate Social Responsibility”, „Social
and Community”. W polskiej nomenklaturze przyjęły się takie określenia jak: raport
społeczny, raport danych ESG, raport zrównoważonego rozwoju, raport CSR. W artykule
autorzy używają powyższych określeń zamienne.
Obecne praktyki raportowania danych pozafinansowych przedsiębiorstw są
wynikiem ewolucji w tym zakresie trwającej od ponad 30 lat. Celem niniejszego artykułu
290 jest przedstawienie drogi rozwoju praktyk sprawozdawczości odnośnie tego rodzaju
danych oraz aktualnych trendów w tym zakresie.
Niniejszy artykuł powstał w ramach realizacji projektu badawczego pt.
Sprawozdawczość w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw w Polsce na tle
doświadczeń wybranych krajów Unii Europejskiej, 2011/03/B/HS4/01790, finansowanego
przez Narodowe Centrum Nauki.
Analiza rozwoju praktyk raportowania
danych pozafinansowych
W ciągu ostatnich trzydziestu lat jesteśmy świadkami publicznego nacisku
skierowanego na zwiększanie dostarczanych przez przedsiębiorstwa społecznych
i środowiskowych informacji. Na zwiększoną potrzebę w tym zakresie wpłynęło wiele
czynników m.in.: wzrost świadomości publicznej, presja interesariuszy oraz obawy
społeczne odnoszące się do praktyk wyzysku pracowniczego czy katastrof ekologicznych
[2]. Inicjatywy związane z raportowaniem w latach 70. ubiegłego wieku w Zachodniej
Europie wywarły istotny wpływ na relacje przedsiębiorstwo-pracownik. Najbardziej
rozwinięta forma manifestacji tego rodzaju raportowania pojawiła się we Francji, gdzie
legislacyjny wymóg opracowywania rocznego bilan social został wprowadzony w 1977
roku. Godnym uwagi wyjątkiem od ogólnego schematu raportowania w latach
siedemdziesiątych w Europie były raporty opracowywane przez duże niemieckie
przedsiębiorstwa, w szczególności działające w branży chemicznej i sektorze naftowym.
Przygotowywane przez te firmy raporty – socialbilanz próbowały przedstawić wyniki
organizacji w sposób ukazujący ich wpływ na środowisko społeczne [16]. Sozialbilanz
i bilan social (praktykowany w Holandii od lat 60. [2]) utorował drogę wprowadzeniu
raportu środowiskowego lub Ökobilanz w takich krajach jak Niemcy, Austria, Dania
i Szwajcaria [8].
W latach 80. etyczne fundusze inwestycyjne w Wielkiej Brytanii i Stanach
Zjednoczonych zaczęły oceniać przedsiębiorstwa pod względem ich społecznych
i środowiskowych wyników. Znaczenie sprawozdawczości środowiskowej wzrosło w wyniku
zwiększonej uwagi rządów skierowanej na gałęzie przemysłu znacząco zanieczyszczające
środowisko naturalne oraz wprowadzenie obowiązkowej rejestracji materiałów (forma
zielonej rachunkowości) i spisu uwolnień toksycznych. Również opracowanie nowych
standardów zarządzania środowiskiem, takich jak Europejski System Ekozarządzania
i Audytu (EMAS) zachęciło do sprawozdawczości w tym zakresie [2].
W latach 90. nastąpił wzrost kompleksowej sprawozdawczości. Jako przykład posłużyć
może pierwszy raport wartości firmy Body Shop (Values Report 1995), w którym
informowano o ochronie środowiska, zwierząt i odnoszono się do zagadnień społecznych.
W 1997 roku CERES i UNEP uruchomiły inicjatywę Global Reporting Initiative (GRI) celem
opracowania wytycznych dla raportowania potrójnej linii (ang. tripple bottom line):
wyników w zakresie ekonomicznym, społecznym i środowiskowym. Celem tych wytycznych
miało być podniesienie raportowania kwestii zrównoważonego do poziomu i rygoru
odpowiadającego sprawozdawczości finansowej [2]. Jednym z głównych powodów, dla
którego tematyka raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju wróciła do dyskusji
w latach 90. był wzrost znaczenia kwestii inwestowania społecznie odpowiedzialnego.
Interesariusze, dla których aspekty środowiskowe i społeczne nie były obojętne coraz
częściej zaczęli wysuwać żądania większej odpowiedzialności i transparentności od firm,
291
w które inwestowali. Raport zrównoważonego rozwoju miał dostarczać im informacji
niezbędnych do podejmowania racjonalnych decyzji inwestycyjnych [22].
Analizując historyczny rozwój raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju
przedsiębiorstwa można stwierdzić, że zmianie uległy perspektywy i kierunki raportów
pozafinansowych w odpowiedzi na zróżnicowane oczekiwania społeczne. Rysunek 1
przedstawia różne etapy i formy raportowania, w szczególności w Europie, w odniesieniu
do podejścia trzech filarów zrównoważonego rozwoju. Sprawozdawczość finansowa po raz
pierwszy została uzupełniona i rozszerzona o aspekty społeczne w latach 70. ubiegłego
wieku. Podstawową kwestią było informowanie wewnętrznych i zewnętrznych
interesariuszy o społecznym wpływie działań podejmowanych przez przedsiębiorstwo,
wytwarzanych produktach czy oferowanych usługach. Około dziesięć lat później
pojawiło się raportowanie środowiskowe i w dużej mierze wyparło wcześniejsze działania
związane z raportowaniem społecznym. Obecnie przedsiębiorstwa podejmują coraz
częściej próby integrowania zagadnień środowiskowych i społecznych opracowując raporty
zrównoważonego rozwoju [7].
Raportowanie finansowe
XIX wiek
INTEGRACJA
Raportowanie kwestii
zrównoważonego rozwoju
rok 2000 - ….
Raportowanie środowiskowe
lata 80/90-te XX wieku
Raportowanie społeczne
lata 70-te XX wieku
Rys.1. Rozwój praktyk raportowania danych pozafinansowych przedsiębiorstw
Źródło: opracowano na podstawie [17]
Od połowy lat 90. ubiegłego wieku liczba przedsiębiorstw raportujących trzy
wymiary zrównoważonego rozwoju wyraźnie wzrosła, co ilustruje rys. 2.
292 Rys. 2. Liczba publikowanych raportów zrównoważonego rozwoju na świecie
Źródło: [4]
Wiodące korporacje usiłują obecnie integrować środowiskowe, społeczne
i finansowe dane na wiele sposobów, co w rezultacie doprowadziło do zwiększenia
różnorodności kombinacji i formatów publikowanych współcześnie raportów jak również do
rozwoju nowych form. Możliwe jest wyodrębnienie następujących odmian tego rodzaju
publikacji:
 Odrębny raport zrównoważonego rozwoju, jako uzupełnienie sprawozdania
finansowego. Niektóre przedsiębiorstwa rozpoczęły dodatkowo oprócz raportu
finansowego publikować raporty zrównoważonego rozwoju. Raport tego rodzaju
stanowi jedną publikację, która równocześnie dostarcza informacji dotyczących
działań i wyników przedsiębiorstwa w zakresie środowiskowym, społecznym
i ekonomicznym.
 Poszerzony raport finansowy. Z uwagi na rosnące finansowe znaczenie aspektów
środowiskowych i społecznych coraz większa liczba przedsiębiorstw łączy kwestie
zrównoważonego rozwoju ze sprawozdaniem finansowym, dokonując tego
w bilansie albo w rachunku zysków i strat.
 Kilka różnych odrębnych raportów. Zamiast opracowywania odrębnego raportu
zrównoważonego rozwoju lub włączania danych pozafinansowych w raport
finansowy część przedsiębiorstw zdecydowała się na publikowanie serii różnych
raportów (np. raportu środowiskowego, raportu społecznego, raportu ładu
korporacyjnego itp.). Każdy z tych raportów odnosi się do specyficznego aspektu
zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa i skierowany jest do różnych grup
interesariuszy.
 Raport zintegrowany. Część przedsiębiorstw decyduje się na opracowanie
pojedynczego raportu, który łączy w sobie dane finansowe pochodzące z rocznego
raportu z danymi pozafinansowymi (kwestie środowiskowe, społeczne), które
można znaleźć w raportach zrównoważonego rozwoju. Tego rodzaju
sprawozdawczość oznacza raportowanie danych finansowych i pozafinansowych
w taki sposób, który odzwierciedla ich wzajemny wpływ [3].
293
Problemem w omawianym zakresie, który do dnia dzisiejszego pozostał
nierozwiązany, jest fakt, iż bez standardów zapewniających porównywalność, spójność
i wiarygodność raporty zrównoważonego rozwoju nadal będą przez niektórych postrzegane
jako narzędzie public relations, „greenwash”, a nie jako forma prezentacji faktycznej
i aktualnej sytuacji spółki.
Wytyczne i standardy raportowania danych pozafinansowych
Istnieje wiele różnych rodzajów standardów, inicjatyw, wytycznych, przewodników
czy norm związanych z raportowaniem danych pozafinansowych przedsiębiorstw.
W niniejszym artykule autorzy zdecydowali się na omówienie wybranych inicjatyw
związanych z tego rodzaju sprawozdawczością przedsiębiorstw. Szczególną uwagę autorzy
zwracają na przedsięwzięcia ukierunkowane na integrowanie raportowania danych
pozafinansowych z finansowymi.
Global Reporting Initiative – GRI Guidelines
Jednym z najbardziej popularnych narzędzi raportowania danych pozafinansowych
są wytyczne Globalnej Inicjatywy Sprawozdawczej (Global Reporting Initiative – GRI). GRI
została utworzona w 1997 r. i jest międzynarodową siecią koncentrującą się na rozwoju
i rozpowszechnianiu odpowiednich zasad, wskaźników i wytycznych służących
organizacjom do mierzenia i raportowania ich ekonomicznego, środowiskowego
i społecznego wpływu. GRI obejmuje około 30.000 członków wywodzących się z
środowiska biznesowego i organizacji pozarządowych. Ponad 70 procent z raportujących
na świecie przedsiębiorstw i organizacji korzysta z wytycznych GRI komunikując o swoim
wpływie na zrównoważony rozwój [12]. Wszystkie dokumenty składające się na ramy
sprawozdawczości GRI zostały opracowane na drodze dialogu i porozumienia między
interesariuszami
reprezentującymi
świat
biznesu,
inwestorów,
pracowników,
społeczeństwa, księgowych, nauki i innych. Publikowane przez GRI Wytyczne raportowania
kwestii zrównoważonego rozwoju (ang. GRI Sustainability Reporting Guidelines) są
przedmiotem badań i ciągłego doskonalenia [18]. W maju bieżącego roku została
ogłoszona czwarta wersja wytycznych – GRI G4. Najnowsza generacja wytycznych posiada
zmienioną strukturę i nowe wskaźniki w stosunku do wersji G3 z 2006 roku. Nowe
wytyczne składają się z dwóch części: 1. Zasad i standardów oraz 2. Przewodnika ich
stosowania. Omawiane wytyczne stanowią kompleksowe narzędzie pomocne
w opracowywaniu raportu społecznego. Korzystanie z ich wskazówek jest dobrowolne.
Zostały one zaplanowane w ten sposób, aby mieć zastosowanie do wszystkich organizacji,
niezależnie od wielkości, typu i lokalizacji przedsiębiorstwa. Obejmują one swym zakresem
wszystkie filary zrównoważonego rozwoju: ekonomiczny, środowiskowy i społeczny.
UN Global Compact Communication on Progress
Idea Global Compact wyraża się w dziesięciu podstawowych zasadach odnoszących
się do praw człowieka, standardów pracy, środowiska naturalnego i praktyk
przeciwdziałania korupcji, a wynikających z Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, karty
podstawowych zasad prawa Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz ustaleń Szczytu Ziemi
w Rio de Janeiro. Po raz pierwszy inicjatywa Global Compact (GC) została przedstawiona
przez Kofi Annana Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych w
przemówieniu wygłoszonym na Światowym Forum Ekonomicznym w Davos 31 stycznia
1999 r. Sieć GC zbudowana jest z: rdzenia, którym jest Biuro GC i sześciu agend ONZ:
Międzynarodowej Organizacji Pracy, Biura Wysokiego Komisarza ds. Praw Człowieka,
294 Programu Narodów Zjednoczonych Ochrony Środowiska, Programu Narodów
Zjednoczonych ds. Rozwoju, Organizacji Rozwoju Przemysłu ONZ i Biura ONZ ds. Kontroli
Narkotyków i Zapobiegania Przestępczości [13].
Przyłączając się do programu Global Compact firmy zobowiązują się do
przestrzegania zasad oraz publikowania w raporcie rocznym informacji na temat sposobów
realizowania założeń i zasad Global Compact, tzw. „Raport roczny z postępów
we wdrażaniu zasad Inicjatywy” (ang. GC Communication on Progress – COP). Dziesięć
zasad ONZ i wytyczne dotyczące sposobu publikacji COP dostarczają wskazówek
uczestnikom programu, które dotyczą zawartości treści raportu kwestii zrównoważonego
rozwoju. Inicjatywa Global Compact zyskała zasięg światowy. Przystąpiło już do niej
ponad 10 000 instytucji i firm z ponad 145 krajów świata (dane ze strony
http://www.unglobalcompact.org aktualizacja z dnia 23 maja 2013). Raport roczny
z postępów we wdrażaniu zasad Inicjatywy GC może przybiera różne formy od dwu
stronnicowego oświadczenia odnoszącego się do wcześniej wspominanych 10 zasad do
faktycznego raportu zrównoważonego rozwoju (gdzie w wielu przypadkach raport taki
nazywany jest raportem zrównoważonego rozwoju – ang. sustainability report zamiast
raport z postępów we wdrażaniu zasad inicjatywy [23].
AA1000
Standardy AA1000 zostały opracowane przez Institute of Social and Ethical
AccountAbility (AccountAbility) z Wielkiej Brytanii i po raz pierwszy zaprezentowane
w listopadzie 1999 roku [1]. Wytyczne AA1000 są ukierunkowane na interesariuszy
organizacji i wspomagają procesy zarządzania nimi. Seria AA1000 składa się
z następujących standardów:
 AA1000 Zasady Odpowiedzialności (AccountAbility Principles Standard –
AA1000APS)
 AA1000 Weryfikacja (AccountAbility Assurance Standard - AA1000AS)
 AA1000 Zaangażowanie Interesariuszy (AccountAbility Stakeholder Engagement
Standard -AA1000SES)
Standard AA1000 Weryfikacja umożliwia sprawdzenie realizacji zasad AccountAbility oraz
jakości raportowanych informacji dotyczących działalności organizacji, w szczególności
w zakresie zarządzania i wyników. Standard stanowi unikalne narzędzie na rynku. Pozwala
on nie tylko ocenić zgodność danych ze stanem faktycznym, ale również określić w jakim
stopniu proces raportowania odpowiada trzem zasadom AccountAbility. Dodatkowo
AccountAbility przygotował dla organizacji raportujących wytyczne stosowania – Guidance
for Reporting Organisations Seeking Assurance to AA1000AS(2008). Z badania
przeprowadzonego przez AccountAbility wśród 43 międzynarodowych firm korzystających
ze standardu wynika, że 63% firm standard pomógł w raportowaniu istotnych kwestii,
a 57% firm wykorzystało go podczas ostatniego cyklu raportowania [10].
ISO 26000
Międzynarodowa norma ISO 26000 – Guidance on Social Responsibility została
wydana w 2010 roku, po pięciu latach konsultacji przeprowadzonych w grupie 300
organizacji z 66 państw reprezentujących różne grupy interesariuszy. Celem przewodnim
dla stworzenia tego standardu było osiągniecie porozumienia w kwestii terminologii
i obszarów społecznej odpowiedzialności jak również stworzenie wytycznych dla
organizacji wykazujących chęć wdrożenia koncepcji społecznej odpowiedzialności do
praktyki. ISO 26000 nie jest normą rodzajową systemu zarządzania, nie zawiera również
295
wymagań i dlatego nie podlega procesowi certyfikacji. Kwestie społecznej
odpowiedzialności w normie opisano w ramach 7 kluczowych obszarów:
1. Ład organizacyjny.
2. Prawa człowieka.
3. Relacje z pracownikami.
4. Środowisko.
5. Uczciwe praktyki rynkowe.
6. Kwestie związane z klientami/konsumentami.
7. Społeczne zaangażowanie i rozwój.
Wytyczne ISO 26000 [14] podkreślają wartość publikowania wyników organizacji
w zakresie społecznej odpowiedzialności wewnętrznym i zewnętrznym interesariuszom.
Uwydatnienie raportowania CSR w omawianym standardzie wskazuje na międzynarodową
rangę tej problematyki i jest zgodne z misją Globalnej Inicjatywy Sprawozdawczej (GRI),
której istotą jest sprowadzenie raportowania wyników w zakresie ekonomicznym,
środowiskowym i społecznym do powszechnej praktyki. Mimo, iż ISO 26000 nie oferuje
wskazówek dotyczących sprawozdawczości CSR treść tego standardu obejmuje bardzo
podobny zakres tematyczny jak wytyczne raportowania GRI. Wytyczne ISO 26000
dostarczają strukturę przydatną dla przedsiębiorstw wykazujących chęć do zorganizowania
swoich działań, które następnie mogą być zmierzone i przedstawione w raporcie spółki [9].
Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych
Celem opracowanych w 1976 roku Wytycznych dla przedsiębiorstw wielonarodowych przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organisation for
Economic Co-Operation and Development – OECD) było zapewnienie, aby korporacje
międzynarodowe postępowały w zgodzie z polityką państw, w których działają. Wytyczne
stanowią zbiór dobrowolnie stosowanych zasad i norm odpowiedzialnego zachowania
przedsiębiorstw. Przewodnik OECD zachęca firmy międzynarodowe do rozpowszechniania
w bardziej otwartej formie dokładnych informacji o swojej działalności i planach. Dotyczy
to takich zagadnień, jak: zatrudnienie, ochrona środowiska, działalność B+R, prawa
konsumenta, reguły uczciwej konkurencji, regulacje podatkowe [6]. W roku 2000
wytyczne te zostały uaktualnione a kolejna zrewidowana wersja została wydana w 2011
roku. W rozdziale trzecim omawianego przewodnika OECD przedstawione zostały kwestie
ujawniania informacji przez przedsiębiorstwa. Rozdział ten dotyczy ujawniania informacji
w dwóch obszarach. Pierwszy zbiór zaleceń dotyczy terminowego i rzetelnego ujawnienia
istotnych informacji o przedsiębiorstwie, w tym o sytuacji finansowej, wynikach, własności
i nadzorze przedsiębiorstwa. Oczekuje się również ujawniania wystarczających danych na
temat wynagrodzenia członków zarządu i kluczowego kierownictwa. Wytyczne zachęcają
również do przestrzegania drugiego zbioru zasad komunikacji lub ujawniania informacji
w obszarach, w których normy sprawozdawczości się dopiero kształtują, jak np.
w przypadku kwestii dotyczących społeczeństwa, środowiska i ryzyka [15].
Raportowanie zintegrowane
W ciągu najbliższych lat przewidywany jest spadek znaczenia raportów
zrównoważonego rozwoju i wzrost znaczenia raportów zintegrowanych, co pokazuje
pierwszy raport z publicznych konsultacji nowej generacji wytycznych GRI G4 [3].
Raportowanie zintegrowane oznacza ujawnianie danych finansowych i pozafinansowych w
taki sposób, który odzwierciedla ich wzajemny wpływ. Obecnie możemy wyróżnić dwie
znaczące inicjatywy, których celem jest rozwijanie praktyki zintegrowanego raportowania
w sposób bardziej systemowy. Pierwszą z nich jest inicjatywa zapoczątkowana przez Jego
296 Królewską Wysokość Księcia Walii w 2006 roku - Accounting for Sustainability Project
(A4S). Projekt ten stał się platformą współpracy między firmami, inwestorami, sektorem
publicznym, organizacjami pozarządowymi i uczelniami, w zakresie wypracowywania
wspólnych rozwiązań dla zintegrowanego myślenia i raportowania. Opracowane w ramach
wspomnianego wyżej projektu Ramy Zintegrowanego Raportowania (ang. Connected
Reporting Framework) zostały po raz pierwszy określone w 2007 roku. Na podstawie
doświadczeń wdrażających je brytyjskich firm, w 2009 roku wydano zaktualizowaną wersję
dokumentu – Connected Reporting. A practical guide with worked examples [11].
Drugą znaczącą inicjatywą w obszarze łączenia sprawozdawczości finansowej
z pozafinansową jest propozycja Międzynarodowej Rady Raportowania Zintegrowanego
(ang. International Integrated Reporting Council - IIRC). Zgodnie z opracowanymi przez
IIRC Międzynarodowymi Ramami Sprawozdawczości Zintegrowanej raport zintegrowany
powinien prezentować powiązania między poszczególnymi obszarami sprawozdawczymi
(finanse, komentarze zarządu, ład korporacyjny i wynagrodzenia, zrównoważony rozwój)
i wyjaśniać sposób tworzenia i zachowywania wartości w organizacji w krótkiej, średniej
i długiej perspektywie czasowej. Ustanowione przez IIRC zasady (ukierunkowanie
strategiczne, łączenie informacji, nastawienie na przyszłość, reaktywność i uwzględnianie
opinii interesariuszy, zwięzłość, rzetelność i znaczenie informacji) powinny być stosowane
przy określaniu zawartości zintegrowanego raportu, który powinien opierać się na takich
kluczowych elementach jak: przegląd organizacji i modelu biznesowego, cele strategiczne
i strategie ukierunkowane na ich osiągnięcie, ład korporacyjny i wynagradzanie, zdolność
do osiągania wyników, perspektywy na przyszłość oraz kontekst prowadzenia działalności,
w tym opis ryzyka i pojawiających się szans [20].
Podsumowanie
Liczba przedsiębiorstw ujawniających swoje dane pozafinansowe wzrasta. Aktualne
trendy w sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw są wynikiem
ewolucji tego zjawiska trwającej od ponad 30 lat. Celem raportowania kwestii
zrównoważonego rozwoju jest komunikowanie interesariuszom działań i wyników
organizacji w wymiarze ekonomicznym, społecznym i środowiskowym oraz doskonalenie
jej funkcjonowania w tym zakresie. Raport, będący wynikiem tego procesu, powinien
przedstawiać jak funkcjonowanie przedsiębiorstwa wpływa na społeczeństwo i środowisko.
Istniejące standardy, wytyczne odnoszące się do omawianej tematyki mają nieść pomoc
przy opracowywaniu raportów tego rodzaju. W ciągu najbliższych lat przewidywany jest
wzrost znaczenia raportów zintegrowanych, czyli takich, które łączą ujawnianie danych
finansowych z pozafinansowymi. Pozostaje mieć nadzieję, że w przyszłości jednolite,
zintegrowane raportowanie wyników dostarczy porównywalnych informacji umożliwiając
tym samym analizę porównawczą przedsiębiorstw i ocenę ich działań.
Literatura
AccountAbility 1000. A foundation standard for quality in social and ethical accounting,
auditing and reporting, The Institute of Social and Ethical Accountability, London 1999,
1.
http://www.accountability.org/about-us/publications/guidance-for-1.html; dostęp 07.07.2013.
Carrots and Sticks for Starters. Current trends and approaches in Voluntary and Mandatory
Standards for Sustainability Reporting, UNEP & KPMG 2006.
2.
297
http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sustainable-business/corporate-social-responsibility/reporting-disclosure/swedish-presidency/files/surveys_and_reports/carrots_and_sticks__kpmg_and_unep_en.pdf ; dostęp 07.07.2013.
3.
G4 Development. First Public Comment Period, 26 August – 24 November 2011. Full Survey
Report; Global Reporting Initiative; 2012, https://www.globalreporting.org/resourcelibrary/
4.
Global Winners & Reporting Trends 2012, CorporateRegister.com,
G4-PCP1-Full-Report.pdf; dostęp 14.06.2013.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
298 http://www.corporateregister.com/a10723/45590-12th-11762220C1759774000T-Gl.pdf;
dostęp 12.06.2013.
GRI. Sustainability Reporting Statistics 2010,
https://www.globalreporting.org/resourcelibrary/GRI-Reporting-Stats-2010.pdf;
dostęp 07.07.2013.
Hąbek P., Szewczyk P.: Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw a zarządzanie jakością.
Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010.
Herzig, Ch. & Schaltegger, S.: Corporate Sustainability Reporting. An overview, [w:]
S.Schaltegger, Bennett M. and R. Burritt (Eds.) Sustainability Accounting and Reporting,
Springer, Dortrecht 2006.
Hibbitt, C.: External Environmental Disclosure and Reporting by Large European Companies:
An Economic, Social and Political Analysis of Managerial Behaviour, Limperg Instituut,
Amsterdam 2004.
How to use the GRI Guidelines in Conjunction with ISO 26000, GRI’s Research and
Development Publication Series; https://www.globalreporting.org/resourcelibrary/How-ToUse-the-GRI-Guidelines-In-Conjunction-With-ISO26000.pdf; dostęp 12.06.2013.
http://www.aa1000.pl/aa1000-weryfikacja; dostęp 10.06.2013.
http://www.accountingforsustainability.org/wp-content/uploads/2011/12/Connected-Reporting-A-practical-guide-with-worked-examples-17th-December-2009.pdf;dostęp 14.06.2013.
http://www.deloitte.com/view/en_GX/global/about/global-initiatives/global-reporting-initiative/index.htm;12.05.2012.
http://www.globalcompact.org.pl/Global-Compact/Podstawowe-informacje/; dostęp 12.06.2013.
ISO 26000: http://www.iso.org/iso/social_responsibility; dostęp 03.06.2013.
OECD Guidelines for Multinational Enterprises, OECD Publishing 2011,
http://dx.doi.org/10.1787/9789264115415-en; dostęp 10.05.2013.
Owen D., L., O’dwyer B.: Corporate social Responsibility. The Reporting and Assurance
Dimension, w: Crane A., McWilliams A., Matten D., Siegel D.,S.:The Oxford Handbook of
Corporate Social Responsibility, Oxford University Press, New York 2008.
Schaltegger S., Herzig C., Kleiber O., Müller J., Sustainability Management in Business
Enterprises. Concepts and Instruments for Sustainable Development, German Federal
Ministry for the Environment and Federation of German Industry Associations, Berlin 2002.
Sustainability Reporting Guidelines G3.1,
https://www.globalreporting.org/ resourcelibrary/G3.1-Guidelines-Incl-Technical-Protocol.pdf;
dostęp 10.06.2013.
The Value of Extra-financial Disclosure. What Investors and analysts Said, Radley Yeldar
2012; http://www.accountingforsustainability.org/wp-content/uploads/2012/07/What-investors
-and-analysts-said-The-value-of-extra-financial-disclosure.pdf, dostęp 21.06.2013.
Towards Integrated Reporting, Communicating Value in the 21st Century. International
Integrated Reporting Committee 2011, http://theiirc.org/wp-content/uploads/2011/09/IRDiscussion-Paper-2011_spreads.pdf; dostęp 12.06.2013.
Towards transparency: Progress on global sustainability reporting, ACCA (2004), London;
http://www2.accaglobal.com/archive/accounting_sustainability/archive/2004/17/news/27854
59; dostęp 12.06.2013.
Tschopp D., Wells S., Barney D.: The institutional promotion of corporate social responsibility reporting, “Journal of Academic and Business Ethics”, http://www.aabri.com/manuscripts/121258.pdf; dostęp 12.06.2013.
Wensen, K., Broer, W., Klein, J., Knopf, J.: The State of Play in Sustainability Reporting in the
European Union 2010. Final Report. (2011), http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId
23.
=en&catId=89&newsId=1013; dostęp 10.06.2013.
Streszczenie
W artykule poruszona została problematyka ujawniania danych pozafinansowych
przedsiębiorstw w ujęciu historycznym i obecnym. W pierwszej części artykułu autorzy
przedstawili ewolucję praktyk sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju oraz
scharakteryzowali formy współcześnie publikowanych raportów tego rodzaju. W drugiej
części omówione zostały wybrane standardy i wytyczne raportowania danych
pozafinansowych ze szczególnym uwzględnieniem tematyki raportowania zintegrowanego.
The Evolution in Disclosure of Nonfinancial Data of Companies
Summary
In the paper the issues of disclosure of non-financial data in terms of historical and
current situation are discussed. In the first part of the paper the authors present the
evolution of sustainability reporting practices and characterize forms of contemporary
published reports of this type. The second part discusses selected standards and
guidelines for reporting non-financial data with special emphasis put on integrated
reporting.
299