Raport Roczny. Raportowanie zintegrowane kluczem do

RAPORT ROCZNY
Raportowanie zintegrowane kluczem do budowania przewagi konkurencyjnej firmy
Anna Szlachta
Raportowanie zintegrowane to nie tylko rozszerzone podejście do informacji
prezentowanych w raporcie rocznym przedsiębiorstwa, ale przede wszystkim
strategiczne podejście do biznesu, przełamanie barier informacyjnych wewnątrz
organizacji oraz zaprzestanie silosowego podejścia do analizy działalności firmy.
Przez ostatnie lata wiele środowisk zarówno inwestorskich, jak i pozainwestorskich – takich jak
regulatorzy, organizacje pozarządowe, dziennikarze, pracownicy i inni interesariusze rynku
kapitałowego – zadają sobie pytanie: czy obecny sposób oraz jakość danych podawanych przez
spółki do publicznej wiadomości jest wystarczająca do prawidłowej ich oceny? Pytanie to zadaje
sobie coraz więcej spółek, które analizują, czy mają zasoby oraz pomysł, aby w lepszy, bardziej
kompleksowy sposób, zarządzać wewnętrzną i zewnętrzną informacją o działalności
przedsiębiorstwa.
Organizacje, którym najbardziej zależało na odpowiedzi na to pytanie, utworzyły w 2010
r. Międzynarodową Radę ds. Raportowania Zintegrowanego (The International Integrated Reporting
Council, IIRC), zrzeszającą globalnych liderów z organizacji takich jak Międzynarodowa Federacja
Księgowych (IFAC), Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, Program
Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP), Międzynarodowa Organizacja
Komisji Papierów Wartościowych, Światowa Rada Biznesu na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju
czy Global Reporting Initative (GRI).
Celem tej organizacji jest stworzenie globalnie akceptowanych wytycznych do
raportowania zintegrowanego, których podstawą miałoby być połączenie raportowania
finansowego, środowiskowego, społecznego oraz dotyczącego zagadnień ładu korporacyjnego –
w jasnym, zwięzłym, spójnym oraz porównywalnym formacie. Taka zintegrowana informacja
przedstawiałaby w kompleksowy i zrozumiały sposób nie tylko przeszłe zdarzenia, ale przede
wszystkim przyszłe perspektywy firmy – aby w lepszy sposób odpowiadać na potrzeby
informacyjne globalnej ekonomii z uwzględnieniem aspektu zrównoważonego rozwoju.
Organizacje zaangażowane w IIRC wierzą, że raportowanie zintegrowane – jako
komunikacja o tworzeniu wartości firmy w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej –
jest następnym krokiem w rozwoju raportowania korporacyjnego.
Należy oczywiście zadać podstawowe pytanie: dlaczego raportowanie zintegrowane może
być ważnym krokiem w drodze do rozwoju raportowania korporacyjnego? Otóż kryzysy
finansowe w ostatnich latach pokazały, że historyczna informacja finansowa bez szerszego
kontekstu nie jest wystarczająca, aby ocenić rzeczywiste wyniki przedsiębiorstwa, a tym bardziej
wartość, jaką może ono wytworzyć dla swoich interesariuszy w przyszłości. Obecnie
interesariusze oczekują od firm szerszej informacji na temat m.in. takich kwestii jak ryzyka
zewnętrzne w szerszej perspektywie, bowiem dotychczasowe podejście skupiające się na
aspektach finansowych jest niewystarczające. Potrzebne jest natomiast zintegrowane spojrzenie
na kwestie związane z ładem korporacyjnym i zarządzaniem ryzykiem, a także przedstawienie
rzeczywistego powiązania pomiędzy modelem biznesowym firmy, jej strategią i oceną wyników.
Zmienione oczekiwania wobec informacji prezentowanych przez organizacje nie są
jednak wyłącznie skutkiem kryzysu, ale w dużej mierze rezultatem zmieniającego się kontekstu
biznesowego, m.in. coraz bardziej skomplikowanych łańcuchów dostaw i powszechnie
stosowanego outsourcingu, nowych kanałów informacyjnych, zmian demograficznych, czy
sposobu, w jaki produkty i usługi wpływają na nasz styl życia.
Raportowanie zintegrowane to nie tylko rozszerzone podejście do informacji
prezentowanych w raporcie rocznym przedsiębiorstwa, ale przede wszystkim strategiczne
podejście do biznesu, przełamanie barier informacyjnych wewnątrz organizacji oraz zaprzestanie
silosowego podejścia do analizy działalności firmy. Według ubiegłorocznego raportu IIRC i Black
Sun, spółki uczestniczące w pilotażowym programie IIRC wyraźnie widzą korzyści płynące z
raportowania zintegrowanego. Aż 93% badanych spółek uważa, że pomaga im ono
przezwyciężyć podziały między poszczególnymi działami, np. komórkami zajmującymi się
strategią, kontrolą, IT, relacjami z inwestorami, finansami, zrównoważonym rozwojem i
komunikacją. Dodatkowo, 98% spółek zgadza się z opinią, że raportowanie zintegrowane
pozwoli lepiej zrozumieć, jak organizacja tworzy wartość, a 95% spółek twierdzi, że przyczynia
się ono do lepszego rozumienia modelu biznesowego i pozwala skupić się na właściwych
kluczowych wskaźnikach wyników (KPI).
Z koncepcją raportowania zintegrowanego wiążą się także oczywiście wyzwania, przede
wszystkim takie jak: definicja istotnej dla interesariuszy informacji, ograniczenia zasobów
wewnętrznych, konieczność dostosowania istniejących procesów i systemów do zbierania
odpowiednich danych; jest to także wyzwanie dla kultury organizacyjnej, czy konieczności
pogodzenia interesów poszczególnych komórek przedsiębiorstwa. Wreszcie ostatnie, choć wcale
nie najmniejsze wyzwanie: czy zintegrowana informacja powinna podlegać niezależnej weryfikacji,
a jeśli tak, to w jakim zakresie.
Powyższe wyzwania nie mogą jednak zatrzymać postępu, jaki zauważamy w naszych
organizacjach, zwłaszcza że w dzisiejszym otoczeniu gospodarczym szerszy sposób raportowania
jest bardziej koniecznością niż fakultatywnym dodatkiem. W czasach silnej konkurencji pomiędzy
firmami i potrzeby nieustannego porównywania się z innymi istotnymi graczami na rynku,
naturalne staję się odejście od tradycyjnego modelu raportu rocznego na rzecz szukania nowych
atrakcyjnych rozwiązań i form komunikacji z interesariuszami.
Raportowanie zintegrowane to konieczność. Międzynarodowe organizacje pracują nad uspójnieniem wytycznych w
zakresie raportowania, tak by były zgodne z kierunkiem zintegrowanego raportowania. Umowę o współpracy w
tym celu podpisały GRI i IIRC odnośnie uzupełnienia tworzonych wytycznych G4. Propozycja dyrektywy
Parlamentu Europejskiego (78/660/EWG i 83/349/EWG) w odniesieniu do ujawniania informacji
niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez duże spółki oraz grupy pokazuje, że trend rozwoju
raportowania zintegrowanego jest również kierunkiem oczekiwanym przez Komisję Europejską.
Irena Pichola, lider zespołu ds. zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu PwC
Wychodząc naprzeciw trendom rynkowym i potrzebie sprostania powyższym
wyzwaniom, PwC stworzyło autorskie narzędzie, które poddaje analizie porównawczej dane
raportowane zewnętrznie przez przedsiębiorstwa w oparciu o:
• metodykę PwC i wytyczne IIRC odzwierciedlające przyjęty standard/kierunek zintegrowanego
raportowania, z którego korzystają obecnie liderzy z rynku europejskiego i globalnego;
• bazę PwC zawierającą dane z analiz porównawczych wielu globalnych graczy, obecnie
zawierającą ponad 300 globalnych organizacji, do której z każdym dniem dołączają nowe firmy.
W gestii zarządów pozostaje decyzja, czy polskie firmy pójdą w ślady światowych liderów
w zakresie komunikacji odpowiedniej dla organizacji XXI wieku czy pozostaną przy
bezpiecznym, ale skupiającym się na raportowaniu historycznych danych finansowych
dokumencie „do szuflady”. Czas pokaże czy polski biznes jest innowacyjny i wykorzysta szansę,
jaką niesie raportowanie zintegrowane.
Autorka jest menedżerem w zespole ds. Zrównoważonego Rozwoju i Odpowiedzialnego Biznesu PwC
[email protected]
Artykuł ukazał się w nr 3(35)2013 Przeglądu Corporate Governance