ELEMENTY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO I POSTĘPOWANIA

Transkrypt

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt
„Kuźnia przedsiębiorców- wiedza, umiejętności, nowe
szanse dla aktywnych”
ELEMENTY PRAWA
ADMINISTRACYJNEGO
I POSTĘPOWANIA
ADMINISTRACYJNEGO
Joanna Nikiforow
Prywatne Studium Zawodowe
Eugeniusz & Adam Nikiforow
W Krośnie Odrzańskim
Administracja publiczna - "służba
społeczeństwu" łac. "administro" –
kierować, zarządzać, służyć.
Łac."publicus" - zbiorowy, społeczny,
służący ogółowi (nie ma charakteru
prywatnego)
Administracja publiczna jest to przejęte przez państwo i
realizowane przez jego organy, a także przez organy samorządu
terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb
obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach.
Stanowi całokształt struktur organizacyjnych w państwie oraz ludzi
zatrudnionych w tych strukturach spełniających zadania publiczne,
zbiorowe i indywidualne, reglamentacyjne i świadczące oraz
organizatorskie podmiotów kierowniczych i decydenckich.
W latach 1950 -1990 nie posługiwano się pojęciem
"administracja publiczna", które z przyczyn
politycznych zastąpione zostało terminem
"administracja państwowa", definiowanym jako:
"system podmiotów utworzonych i wyposażonych
przez ustawę w kompetencje do prowadzenia
organizatorskiej i kierowniczej działalności na
podstawie ustaw w kierunku wewnętrznym oraz
zewnętrznych, przy czym zarówno przebieg, jak i
skutki działalności zewnętrznej przypisywane są
zawsze państwu jako takiemu."
W 1990 r., po zmianie ustroju państwa, powrócono
do pierwotnego terminu "administracja publiczna".
Administracja publiczna charakteryzuje się tym, iż
posiada pewnie typowe cechy, które nie zawsze
są stałe, ale występują regularnie. Przede
wszystkim dba ona o ogólny interes
społeczeństwa, uwzględniając przy tym słuszny
interes strony i przysługującejemu prawa.
Polskie prawo administracyjne można
podzielić na :
1.prawo ustrojowe określające ustrój
administracji publicznej,
2.prawo materialne (dotyczy uprawnień i
obowiązków, podzielone działowo ),
3.prawo procesowe, prawo regulujące
kontrolę działalności administracji.
Źródła prawa administracyjnego –
definicja i ich
klasyfikacja
- Zróżnicowane formy przekazywania
norm prawnych, uznanych lub
ustanowionych, m.in. dokumenty, teksty,
różne nośniki informacji.
W Konstytucji z 1997 r. charakterystykę i rodzaje
źródeł prawa polskiego
umieszczono w rozdziale III ( art. 87 ust. 1 oraz ust. 2,
art. 93 ). Ujęte są one w
następujących grupach:
7. źródła prawa powszechnie obowiązującego na
obszarze całego państwa,
2. źródła prawa powszechnie obowiązującego o
ograniczonym zasięgu terytorialnym
(prawo miejscowe),
3. źródła prawa wewnętrznego.
AD.1
Źródłami prawa powszechnie obowiązującego są:
- Konstytucja,
- ustawy,
- ratyfikowane umowy międzynarodowe,
- rozporządzenia.
Do źródeł prawa powszechnie
obowiązującego należą także następujące
akty normatywne:
1.rozporządzenia z mocą ustawy wydawane
przez Prezydenta RP w określonych
konstytucyjnie przypadkach ( rozdział XI
Konstytucji ),
2.umowy zawierane przez Radę Ministrów z
kościołami i związkami wyznaniowymi,
3.regulaminy Sejmu i Senatu,
4.układy zbiorowe pracy.
AD.2 Źródłami prawa miejscowego ( o
zasięgu ograniczonym terenowo ) są:
- akty prawa miejscowego stanowione
przez organy samorządu terytorialnego
(uchwały organów kolegialnych
Samorządu Terytorialnego),
- akty prawa stanowione przez terenowe
organy administracji rządowej
Rodzaje aktów prawa miejscowego
4.Statuty uchwalane są w drodze uchwał
przez organy stanowiące danych
jednostek samorządu terytorialnego
2. akty wydawane na podstawie
upoważnień - akty wykonawcze
3. przepisy porządkowe
Czyli przepisy porządkowe mogą być
wydawane jedynie wówczas, gdy dana
kwestia nie jest uregulowana w ustawie ani
w przepisach powszechnie obowiązujących
stanowionych zarówno przez centralne
organy państwa bądź terenowe organy
administracji rządowej.
Akty prawa miejscowego wydawane są na podstawie i w
granicach upoważnienia zawartego w ustawie przez
organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy
administracji rządowej.
To uprawnienia określają trzy
ustawy uchwalone 5 czerwca 1998 r.:
- ustawa o samorządzie województwa,
- ustawa o administracji rządowej w województwie oraz
- ustawa o samorządzie powiatowym a także
- ustawa z 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym.
ad.3 Źródłami prawa wewnętrznego są:
- uchwały Rady Ministrów,
- niektóre uchwały Sejmu i Senatu,
- zarządzenia Prezydenta RP,
- zarządzenia Prezesa Rady Ministrów,
- zarządzenia ministrów,
- regulamin Zgromadzenia Narodowego,
- niektóre akty innych centralnych organów
państwowych.
ZASADY OGŁASZANIA AKTÓW NORMATYWNYCH
Art. 88 ust. 1 Konstytucji stanowi, iż "warunkiem
wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów
prawa miejscowego jest ich ogłoszenie”.
Wynika z tego konstytucyjny obowiązek ogłaszania
wszystkich aktów prawnych.
Urzędowym źródłem informacji na temat
prawa obowiązującego są specjalne
czasopisma przeznaczone do
publikowania aktów prawnych .
W Polsce dziennikami urzędowymi są :
•
•
•
•
Dziennik Ustaw RP (Dz.U.)
Dziennik Urzędowy RP MONITOR POLSKI-MP
Dziennik Urzędowy RP MONITOR POLSKI B
Dzienniki Urzędowe Ministrów kierujących
działaniami administracji rządowej
• Dzienniki Urzędowe urzędów centralnych
• Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe
Dziennik Ustaw (skrót: Dz. U.), pełna nazwa:
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej — to
najważniejszy polski publikator aktów
normatywnych, będący dziennikiem urzędowym.
Jest to jedyne oficjalne źródło poznania
powszechnie obowiązującego prawa w
Rzeczypospolitej Polskiej. Wydawanie Dziennika
Ustaw jest wyłączną kompetencją Prezesa Rady
Ministrów a wydawaniem publikatora zajmuje się
jednostka posiadająca status gospodarstwa
pomocniczego.
W Dzienniku Ustaw ogłasza się akty prawne wymienione w
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w ustawie o
Ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów
prawnych. Są nimi:
1. Konstytucja
2. ustawy
3. rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
4. rozporządzenia wydane przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów Prezesa Rady
Ministrów ministrów kierujących działami administracji
rządowej, przewodniczących określonych w ustawach
komitetów – będących członkami Rady Ministrów, oraz
Krajową Radę Radiofonii i Telewizji
5.teksty jednolite aktów określonych w pkt 1-4, itd.
Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej
Polskiej "Monitor Polski" (w praktyce
najczęściej używa się nazwy Monitor
Polski, oficjalny skrót to M. P.) – wydawany
przez Prezesa Rady Ministrów oficjalny publikator
aktów prawnych nie będących źródłem prawa
powszechnie obowiązującego, a także
wszelkich decyzji organów władzy publicznej,
które z różnych względów powinny zostać
upublicznione.
Monitorze Polskim publikowane są:
- zarządzenia Prezydenta RP wydane na podstawie
ustawy,
-uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa Rady
Ministrów, wydane na podstawie ustawy,
- orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
- regulaminy Sejmu Senatu i Zgromadzenia Narodowego,
- decyzje Sejmu i Senatu dotyczące powoływania lub
odwoływania na określone w Konstytucji i ustawach
stanowiska państwowe,
- akty urzędowe Prezydenta dotyczące np.:
a) zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych
Sejmu i Senatu,
b) skracania kadencji Sejmu,
Dziennik Urzędowy Rzeczpospolitej Polskiej
"Monitor Polski B" (w praktyce najczęściej używa się
jedynie nazwy Monitor Polski B, oficjalny skrót to
M.P.B.) – dziennik urzędowy RP, w którym ogłasza
się:
-sprawozdania finansowe wskazane w przepisach
o rachunkowości;
-ogłoszenia i obwieszczenia przedsiębiorców
- roczne sprawozdania finansowe m.in. banków, zakładów
ubezpieczeń, funduszy emerytalnych ...
Ogłaszanie aktów prawnych
Jako dzień wydania określa się datę nie
wcześniejszą od dnia udostępnienia dziennika do
sprzedaży w siedzibie organu wydającego dziennik.
Akty prawne zawierające przepisy powszechnie
obowiązujące ogłaszane w dziennikach urzędowych
wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ich
ogłoszenia, chyba że dany akt określa termin
dłuższy
Ogłaszanie aktów prawnych
W uzasadnionych przypadkach akty prawne mogą
wejść w życie w terminie krótszym niż 14 dni , a
jeżeli ważny interes państwa wymaga
natychmiastowego ich wejścia w życie dniem
wejścia w życie może być ich ogłoszenie.
Przepisy porządkowe wchodzą w życie po 3 dniach
od ich ogłoszenia.
Zasady obowiązywania aktów
normatywnych
Zasady obowiązywania aktów normatywnych określają
ich obowiązywanie:
• 1. Czasowe
• 2. Terytorialne
• 3. Podmiotowe
normatywnych
ad.1 Czasowe obowiązywanie aktów prawnych- określa
przede wszystkim ich moment początkowy i końcowy
obowiązywania.
Akty obowiązujące terminowo (akty epizodyczne)
Akty obowiązujące bezterminowo .
Zasada- PRAWO NIE DZIAŁA WSTECZ!
normatywnych
ad.2 Zasięg terytorialny aktu normatywnego zależy od
tego kto go ustanowił. Jeżeli org. ustanawiającym jest np.
Sejm to akt obowiązuje na terytorium całego kraju.
Jeżeli mamy do czynienia z aktem prawa miejscowego
to obowiązuje on lokalnie.
normatywnych
ad.3 Przedmiotowy zakres obowiązywania
prawa wyrażony jest :
PRAWO OBOWIĄZUJE WSZYSTKICH
PRZEBYWAJĄCYCH NA TERYTORIUM RP
NIEZALEŻNIE OD PRZYNALEŻNOŚCI PAŃSTWOWEJ
ZA WYJĄTKIEM DYPLOMATÓW POSIADAJĄCYCH
IMMUNITET
Kolizja norm prawnych
Niebezpieczeństwo zaistnienia takich sytuacji
jest szczególnie duże wówczas gdy
obowiązujące przepisy są często zmieniane.
Kolizja norm prawnych jest rozstrzygana
według następujących zasad:
• Akt wyższej rangi uchyla akt niższej rangi
• Akt późniejszy uchyla akt wcześniejszy
• Akt szczególny uchyla akt ogólny
Prawo Polskie a Prawo Unii Europejskiej
Akcesja Polski do UE (1 maja 2004) spowodowała, że
przystąpiliśmy do prawa Wspólnot Europejskich, a w
efekcie całe prawo - pierwotne (traktat) i
wtórne (uchwalone następnie przez Organy europejskie)
oraz cały ich dorobek stał się również prawem polskim.
Tym samym, nie jest to już prawo międzynarodowe, ale
nasze polskie. Od momentu akcesji wspólnotowe
(unijne) prawo powstaje przy naszym udziale.
Które prawo jest ważniejsze?
Europejski Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu
stoi konsekwentnie na stanowisku, że prawo
wspólnotowe
- zarówno pierwotne, jak i wtórne stoi ponad prawem
poszczególnych krajów członkowskich.
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2005 r. który,
orzekając w sprawie traktatu akcesyjnego, uznał, że
polska konstytucja jest nadrzędna w stosunku do
prawa unijnego.
Powoływanie się na źródło
Przy powoływaniu się na akty prawne opublikowane w
Dzienniku Ustaw należy przytoczyć pełną nazwę aktu
Prawnego wraz z datą jego uchwalenia, a następnie po
Przecinku lub ewentualnie w nawiasie podać miejsce
publikacji w następujący sposób:
-skrót: Dz. U.
-jeżeli akt prawny został opublikowany w innym roku, niż
data jego uchwalenia należy podać również zwrot: "z
XXXX r."
- numer pod którym akt jest opublikowany: "Nr XXX,"
- pozycję pod którą akt jest opublikowany: "poz. XXXX"
dodatek "z późn. zm." lub "ze zm."jeżeli w dacie
cytowania obowiązuje wersja aktu zmieniona w stosunku
do wersji opublikowanej w cytowanym źródle
jeżeli akt jest objęty tekstem jednolitym, należy podać
adres publikacyjny obwieszczenia zawierającego tekst
jednolity: "Dz. U. z XXXX r. Nr XX, poz. XXX" (może być
poprzedzony słowami: "tekst jednolity" albo skrótami:
"tekst jedn." lub "t.j.", np. "tekst jednolity: Dz. U. z XXXX
r. Nr XX, poz. XXX")
Przykładowy zapis aktu prawnego wraz ze
wskazaniem źródła NP.:
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks
Postępowania administracyjnego, Tekst jedn.:
Dz. U. Z 2000 Nr 98, poz. 1071 z późn. zm)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o
gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z
2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.)
W praktyce prawniczej stosuje się prostszy zapis,
np. Dz.U.2004.261.2603.
TEKST USTAWY OGŁOSZONY- to taki który ukazał się w
dzienniku ustaw. Może obowiązywać od dnia ogłoszenia
lub od dnia określonego w ustawie (Vacatio legis).
TEKST USTAWY UJEDNOLICONY – to taki , który
doczekał się szeregu poprawek ze strony ustawodawcy i
dla lepszej „czytelności” został podany ze wszystkimi
poprawkami aktualnie obowiązującymi.
- uwzględnia wszystkie zmiany ustawy, ogłoszony i
opublikowany w dzienniku ustaw
Podział administracji publicznej
Podział administracji publicznej zastosowany
przez prof. Jana Bocia na:
1.administrację rządową,
2.administrację samorządową,
3.administrację państwową (do której
należą jednostki organizacyjne nie będące
częściami składowymi ani administracji
rządowej ani administracji samorządowej).
Obecnie status pracowniczy osób zatrudnionych w
administracji publicznej regulują przede wszystkim trzy
różne ustawy:
Do pracowników administracji samorządowej zastosowanie ma
ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach
samorządowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 223, poz. 1458),
sytuację prawną osób zatrudnionych na stanowiskach
urzędniczych w administracji rządowej, czyli członków korpusu
służby cywilnej reguluje ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o
służbie cywilnej (Dz. U. z 2008 r. Nr 227, poz. 1505).
Natomiast do pozostałych urzędników państwowych stosuje się
przede wszystkim ustawę z dnia 16 września 1982 r. o
pracownikach urzędów państwowych (tj. Dz. U. z 2001 r. Nr
86, poz. 953 ze zm.).
Administrację samorządową ukształtowano
w Polsce na 3 szczeblach:
gminnym, powiatowym i wojewódzkim.
Organy każdej jednostki samorządu terytorialnego
realizują zadania publiczne na obszarze własnej
właściwości miejscowej.
Samorząd terytorialny wykonuje kompetencje
niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla
organów innych władz publicznych w celu
zaspokojenia potrzeb ludzi zamieszkujących obszar
działania danej jednostki organizacyjnej.
Do organów samorządu terytorialnego należą:
organy stanowiące:
- sejmik województwa,
- rada powiatu,
- rada gminy.
organy wykonawcze:
- marszałek i zarząd województwa,
- starosta i zarząd powiatu,
- wójt (burmistrz, prezydent).
Samorząd terytorialny w obecnej formie
rozwija się od roku 1990. Wtedy to
zrezygnowano z systemu rad a w to miejsce
wprowadzono samorząd gminny oraz
wojewódzki.
Od 1 stycznia 1999 roku obowiązuje
natomiast trójszczeblowa struktura
samorządu terytorialnego. Obecnie zatem
mamy samorząd gminny, powiatowy oraz
wojewódzki.
Gmina
Gmina jest podstawową jednostką samorządu
terytorialnego. Jej istnienie reguluje Konstytucja RP z
1997 r. Stanowi ona mianowicie: Podstawową
jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.
Gmina wykonuje wszystkie zadania niezastrzeżone dla
innych jednostek samorządu terytorialnego. W skład
gminy wchodzą wszyscy mieszkańcy. Przy czym
przynależność do wspólnoty gminnej jest przymusowa.
Gmina ma osobowość prawną. Wykonuje zadania
własne (określone ustawą o samorządzie gminnym)
oraz zlecone.
Organami gminy są rada gminy oraz
wójt/burmistrz/prezydent .
Rada gminy jest organem prawodawczym i
kontrolny.
Wybierana jest w wyborach bezpośrednich.
Rada obraduje na sesjach. Podejmuje na
nich uchwały, które są prawem
obowiązującym na danym obszarze. Rada
kontroluje również organ wykonawczy,
którym jest wójt/burmistrz/prezydent. W tym
celu powołuje komisję rewizyjną.
Organem wykonawczym gminy jest, wójt,
burmistrz lub prezydent.
Wszystko zależy od wielkości i
rodzaju gminy. Bez względu jednak na
nazwę organ ten posiada jednakowe
kompetencje. Organ ten odpowiada za
prowadzenie polityki finansowej i realizację
budżetu gminy. Ze swojej pracy wójt jest
rozliczany przez radę gminy. Formą tego jest
udzielanie lub nieudzielanie absolutorium.
Powiat
Samorząd powiatowy istnieje w Polsce od 1 stycznia
1999 r. Wtedy weszła w życie jedna z czterech wielkich
reform rządu Jerzego Buzka.
Ustrój samorządu powiatowego reguluje
ustawa z 5 czerwca 1998 r. O Samorządzie
powiatowym.
Organami samorządu powiatowego jest rada powiatu
oraz zarząd powiatu. Rada, podobnie jak rada gminy,
jest organem prawodawczym i kontrolnym. Wybierana
w wyborach bezpośrednich, obraduje na sesjach .
Jej organizacja w znacznej mierze przypomina
organizację rady gminy
Organem wykonawczym w powiecie jest zarząd
powiatu. Składa się on z 3 do 5 osób. Wybiera go rada.
Na czele zarządu stoi starosta. Zarząd wykonuje
uchwały rady powiatu a także wykonuje budżet i
prowadzi politykę finansową. Za wykonanie budżetu
staroście oraz reszcie zarządu udzielane jest
absolutorium.
Województwo
Samorząd wojewódzki to najwyższy szczebel
samorządu lokalnego w Polsce. Obejmuje on
mieszkańców danego województwa. Ustrój
województwa reguluje ustawa z 5 czerwca
1998 r. o samorządzie województwa.
Organem prawodawczym w województwie jest sejmik
wojewódzki. Wybierany jest on również w drodze
wyborów bezpośrednich i podobnie jak rada gminy i
rada powiatu obraduje na sesjach, wybiera komisję
rewizyjną.
Organem wykonawczym jest natomiast zarząd
województwa. Zarząd wybierany jest przez sejmik.
Najpierw sejmik wybiera marszałka województwa a
następnie na jego wniosek pozostałych członków
zarządu. W skład zarządu wchodzi 5 osób.
Administracja państwowa
Pomimo tego, że niekiedy administracja państwowa jest
utożsamiana z administracją rządową i odwrotnie, to celowe i
logiczne wydaje się wyodrębnienie osobnej administracji
państwowej, w której obręb nie wchodzi administracja rządowa.
Obecnie do jej organów – za prof. Bociem – można zaliczyć m.in.:
- Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
- organy Najwyższej Izby Kontroli,
- Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,
- Rzecznika Praw Obywatelskich,
- Krajową Radę Sądownictwa,
- organy Narodowego Banku Polskiego, w tym Krajową Radę
Polityki Pieniężnej,
- centralne organy administracji podległe Sejmowi.
Administracja rządowa
Z kolei administrację rządową można
podzielić, ze względu na zakres jej działania,
na administrację rządową centralną
(Prezes Rady Ministrów, Rada Ministrów,
ministrowie oraz centralne organy
administracji rządowej) oraz na
administrację rządową terenową
(wojewoda i podległe mu służby, organy
administracji niezespolonej).
Organy administracji rządowej centralnej
obejmują swoim zasięgiem całe terytorium
kraju.
Natomiast organy administracji rządowej
terenowej działają tylko na ściśle
określonym terytorium.
W przypadku administracji rządowej
terenowej można wyróżnić jeszcze
dodatkowy podział na:
administrację zespoloną i niezespoloną.
Administrację zespoloną tworzą działający
pod zwierzchnictwem wojewody kierownicy
zespolonych służb, inspekcji i straży,
wykonujący zadania i kompetencje określone
w ustawach. Do tej kategorii należą np.:
Komendant Wojewódzki Policji,
Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej,
Kurator Oświaty,
Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny,
Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej,
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego,
Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa,
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska,
Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów RolnoSpożywczych,
Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego,
Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i
Kartograficznego,
Wojewódzki Konserwator Zabytków,
Wojewódzki Lekarz Weterynarii.
organami administracji niezespolonej (niekiedy
zwanej również administracją specjalną) są podmioty
podporządkowane właściwym ministrom oraz
kierownikom państwowych osób prawnych i
kierownikom innych państwowych jednostek
organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu
administracji rządowej na obszarze województwa.
Załącznik do ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o
administracji rządowej w województwie (tj. Dz. U. z
2001 Nr 80, poz. 872 ze zm.) wymienia następujące
organy administracji niezespolonej:
Dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów
wojskowych, wojskowi komendanci uzupełnień,
Dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy
urzędów kontroli skarbowej,
Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i specjalistycznych urzędów
górniczych,
Dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych
urzędów miar,
Dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych i naczelnicy obwodowych
urzędów probierczych,
Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej,
Dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych,
Dyrektorzy urzędów morskich,
Dyrektorzy urzędów statystycznych, Dyrektorzy urzędów żeglugi
śródlądowej,
Komendanci oddziałów Straży Granicznej, komendanci placówek i
dywizjonów Straży Granicznej ...
Działalność organów administracji
niezespolonej oparta jest z reguły na
zasadzie centralizacji. Działają w
ramach zasadniczego podziału
terytorialnego kraju lub w ramach
podziałów specjalnych.
NASZE PRAWA W URZĘDZIE
Niejednokrotnie w życiu każdego z nas pojawia się
potrzeba kontaktu z urzędnikiem i urzędem.
Dla wielu osób jeszcze przed przekroczeniem
progu jakiejkolwiek instytucji państwowej wydaje się to być
drogą przez mękę. Tymczasem, jeżeli każdy z nas będzie
świadom pewnych zasad obowiązujących w zetknięciu z
administracją, w tym praw i obowiązków obywatela i
urzędu – załatwienie spraw stanie się prostsze, szybsze i
mniej stresujące dla każdej ze stron.
Pomimo rosnącej liczby urzędów, w każdym
z nich obowiązując podobne,
a czasem identyczne zasady postępowania.
Warto je znać i z nich korzystać.
Podstawowym aktem prawnym w oparciu o
który działają urzędy , tj. ustawia z dnia 14
czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego (kpa). W sprawach
skarbowych zastosowanie mają przepisy
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja
podatkowa.
Masz do załatwienia sprawę urzędową…
Wyobraź sobie, że:
❖ powinieneś wymienić dowód osobisty, bo właśnie zostałeś szczęśliwym
małżonkiem
❖ marzysz o wyjeździe na wymarzone wakacje, ale Twój paszport stracił
ważność;
❖ kupiłeś samochód, który musisz zarejestrować;
❖ krewny zostawił Ci duży spadek, ale fiskus upomina się o podatek.
Takich przykładów może być wiele – co
wtedy robić?
Jaki urząd pomoże Ci załatwić sprawę…
1.Należy zlokalizować właściwy do
załatwienia odpowiedniej sprawy
administracyjnej urząd sprawdzić w jakich
godzinach przyjmuje.
2. „Przygotuj pismo”
2. „Przygotuj pismo”
przeważającą większość spraw urzędowych załatwia
się w formie pisemnej, co oznacza, że zarówno
Twoje żądanie jak i odpowiedź urzędu powinny być
sformułowane na piśmie (art. 14 kpa).
Postarajmy się, aby nasze żądanie było jasno \
sformułowane. Nie zapomnij też podać swoich
danych osobowych, łącznie z adresem zamieszkania.
We współczesnym świecie, oprócz tradycyjnych
form korespondencji (poczta), dla załatwienia
sprawy coraz powszechniej korzysta się z
internetu. Obecnie prawie każdy polski urząd ma
własna stronę internetową, naktórej dostępne są
nie tylko dane teleadresowe, ale również
formularze wymagane do załatwienia sprawy. Przepisy
prawa pozwalające na kontakt z urzędem drogą
elektroniczną.
Nie musisz się martwić jeżeli skierujesz podanie
do nie tej instytucji do której powinieneś; adresat
ma obowiązek przekazać je do właściwego
urzędu, jednocześnie
Cię o tym informując (art. 65 kpa).
KONTAKT Z URZĘDEM:
• Przygotowanie odpowiednich
dokumentów
• Uiszczenie opłaty (jeśli jest wymagana)
• Jeżeli składane oryginały dokumentów
mają dużą wartość albo mogą okazać się
potrzebne w innej sytuacji możemy żądać
od urzędnika aby sporządzono kopie
uwierzytelnione (które zostaną włączone
do akt sprawy )
Jeżeli charakter czynności nie wymaga
Twojego osobistego stawienia się w
urzędzie (co dotyczy większości spraw),
masz prawo do upoważnienia innej
osoby – pełnomocnika (art. 32 KPA).
Pamiętaj jednak, że wszelkie jego działania
wywołają skutki w stosunku do Ciebie, a za
każdy jego błąd Ty poniesiesz
odpowiedzialność.
TWOJE PRAWA W URZĘDZIE:
Wbrew potocznej opinii nie jest tak, ˝urzędnik prowadząc
Twoją sprawę ma nad Tobą przewagą.
Nasze prawa:
- PRAWO DO INFORMACJI
- PRAWO DO CZYNNEGO UDZIAŁU W
POSTĘPOWANIU
- PRAWO DO WGLĄDU W NASZE AKTA
❖ prawo do informacji (art. 9 kpa) – na każdym
etapie załatwienia sprawy w urzędzie masz prawo do
uzyskania rzetelnej, wyczerpującej informacji,
Możesz domagać się wyjaśnienia wszelkich
wątpliwości np. jeżeli nie rozumiesz treści przepisów
mających zastosowanie w Twojej sprawie, proś o ich
wytłumaczenie w przystępny dla Ciebie sposób. Masz
prawo oczekiwać profesjonalnego załatwienia sprawy
przez urzędnika, bowiem jego obowiązkiem jest
zapobieganie naruszeniom prawa przez obywateli i ich
ochrona przed szkodą wynikającą z nieznajomości
przepisów.
❖ prawo do czynnego udziału w postępowaniu
(art. 10 kpa) – nie jest także zawsze musisz
czekać na wezwanie ze strony urzędu,
wskazane jest abyś z własnej inicjatywy
podejmował działania zmierzające do
wyjaśnienia wszelkich wątpliwości czy też
szybszego załatwienia sprawy. Na każdym
etapie postępowania masz prawo wypowiadać
się co do zgromadzonych w sprawie dowodów
oraz zgłoszonych przez innych uczestników
żądań. Jedynie w szczególnych przypadkach, gdy
zagrożone jest życie lub zdrowie ludzkie, albo
Mogłaby wystąpić znaczna szkoda materialna i
konieczne jest jak najszybsze podjęcie decyzji,
urzędnik może to prawo ograniczyć.
❖ prawo do wglądu w akta twojej sprawy (art. 73
kpa) – w godzinach pracy urzędu, albo w czasie
Wyznaczonym dla przyjmowania klientów możemy
zapoznać się z całością dokumentacji zebranej w
naszej sprawie. Jeżeli wykażemy uzasadnioną
potrzebę, organ może nam wydać uwierzytelnione
kopie akt sprawy.
Pamiętajmy o tym, że nasze prawa w urzędzie
przekładają się na obowiązki urzędu oraz urzędnika
załatwiającego naszą sprawę. Zasady postępowania
Urzędników wobec klientów administracji ujęte zostały
w Kodeksie Etyki Służby Cywilnej,stanowiącym
załącznik do stosownego Zarządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 11 Prywatne
października
2002 r.
Studium Zawodowe
Nasze obowiązki w urzędzie…
W postępowaniu administracyjnym, obok
wskazanych wyżej praw, ciąży na nas
obowiązek współpracy z urzędem
załatwiającym sprawę.
W praktyce oznacza to stawianie się na
wezwania urzędu, dostarczanie
dokumentów, uiszczanie opłat oraz
informowanie urzędu o wszelkich
Okolicznościach mających wpływ na naszą
sprawę. Niedopełnienie tych obowiązków
zmniejsza szanse na właściwe i terminowe
jej załatwienie.
Najczęstszym uchybieniem jest
Nie informowanie urzędu o zmianie adresu
zamieszania lub adresu do korespondencji. W
takich przypadkach wszelką korespondencję
skierowaną do Ciebie na „stary” adres uznaje
się za prawidłowo doręczoną
Sposób załatwienia naszej sprawy…
Sprawy należy załatwiać wnikliwe i możliwie szybko
przy zastosowaniu najprostszych środków (art. 12kpa).
Kodeks postępowania administracyjnego wyznacza
organowi miesięczny termin na rozpatrzenie Twojego
podania (liczyć od dnia jego złożenia).
W sprawach szczególnie skomplikowanych, kiedy konieczne jest
zebranie dokumentów, przesłuchanie stron, lub też
gdy wystąpić okoliczności niezawinione przez urząd (np. klęska
żywiołowa), dopuszcza się przedłużenie terminu załatwienia sprawy
do dwóch miesięcy. O każdej przyczynie zwłoki i nowym
terminie załatwienia sprawy urząd zobowiązany jest
pisemnie nas poinformować.
Terminy w postępowaniu administracyjnym:
(Szybkość postępowania administracyjnego art.12 KPA)
SPRAWY POWINNY ZAŁATWIANE NIEZWŁOCZNIE=
BEZ ZBEDNEJ ZWŁOKI)
- Sprawy wymagające postępowania wyjaśniającego – do
1 miesiąca
- Sprawy trudne – do 2 miesięcy,
- Sprawy w postępowaniu odwoławczym – do 1
miesiąca
Urząd „milczy”…
Gdy urząd milczy możemy go „zdyscyplinować” :
1. Zwracając się z pisemnym zapytaniem o przyczyny zwłoki
bezpośrednio do urzędu bądź pisząc zażalenie na
bezczynność .
Można je wnieść tak długo jak organ pozostaje w zwłoce
2. Kierując zażalenia do organu administracji państwowej
wyższego stopnia art.37 KPA
Urząd „milczy”…
Jeżeli działania te okażą się nieskuteczne, możemy
skierować skargę na bezczynność „milczącego” urzędu
bezpośrednio do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Urząd „znika” ...
W dobie częsty reorganizacji administracji publicznej
czasem może zdarzyć się, że urząd zajmujący się Twoją
sprawą może przestać istnieć. Nie oznacza to jednak że
złożone przez nas podanie nie zostanie rozpatrzone.
W praktyce obowiązki likwidowanego urzędu przejmie
inna jednostka administracji informując nas o
przekazaniu jej naszej sprawy.
Otrzymujesz decyzję w Twojej sprawie…
Sprawy administracyjne zazwyczaj załatwia się w
drodze decyzji administracyjnej, czasem
rozstrzygnięcie może przybrać formę postanowienia.
Bez względu na rodzaj rozstrzygnięcia, sposób jego
doręczenia Tobie i innym uczestnikom postępowania
jest taki sam – zasadą jest doręczanie rozstrzygnięcia za
pośrednictwem poczty, przy jednoczesnym pokwitowaniu
odbioru przesyłki przez adresata. Czasem jednak, z uwagi
na szczególny charakter spraw, wymagane jest nasze
osobiste stawiennictwo w terminie wskazanym już w
momencie złożenia podania i potwierdzenie odbioru
rozstrzygnięcia własnoręcznym podpisem.
ELEMENTY DECYZJI
ADMINISTRACYJNEJ
4. Oznaczenie organu administracji publicznej.
5. Oznaczenie strony.
6. Rozstrzygnięcie – merytorycznie rozstrzyga sprawę
(uzasadnienie faktyczne i prawne)
4. Data i podpis osoby upoważnionej (podpis z imienia i
nazwiska +stanowisko służbowe)
Dodatkowe:
Pouczenie o trybie odwołania
Podczas naszej nieobecności
korespondencję z urzędu może odebrać
również dorosły domownik, sąsiad lub
dozorca domu, pod warunkiem że podejmie
się oddania nam pisma (art. 43 kpa).
Z takim sposobem załatwienia sprawy
spotkasz się przy odbiorze wszelkiego
rodzaju dokumentów osobistych m.in.
dowodu osobistego, prawa jazdy,
paszportu.
Jeżeli wcześniej wystąpiłeś do urzędu o
doręczenie Ci rozstrzygnięcia środkami
komunikacji elektronicznej lub wyraziłeś
zgody na ten sposób doręczenia,organ
może zastosować ten tryb (art. 391 kpa).
Pismo powinno być doręczone na adres
wskazany w podaniu. Pamiętaj jednak, że
jeżeli planujemy dłuższy wyjazd i nie
będzie nas w dotychczasowym
miejscu zamieszkania, a jednoczenie nie
poinformujemy o tym urzędu, ma on prawo
zastosować doręczenie poprzez awizo.
Nieodebrane przez nas pismo złożone
zostanie wówczas na okres 14 dni we
właściwym urzędzie pocztowym, a zawiadomienie
o przesyłce listonosz umieści w Twojej skrzynce
pocztowej lub w innym widocznym miejscu np. na
drzwiach mieszkania.
Zauważyłeś błędy w treści decyzji...
Otrzymawszy rozstrzygnięcie z urzędu, uważnie je
przeczytaj, sprawdzę czy nie zawiera błędów,
zwłaszcza czy wszystkie dane w nim zawarte są
zgodne z prawdą. Czasem bowiem nawet drobna
pomyłka może mieć poważne skutki
w przyszłości, np. błąd pisarski w naszym nazwisku
może utrudnić nam załatwianie spraw w innych
urzędach. Jeżeli rozstrzygnięcie zawiera poważne
błędy(np. mylnie podaje nasze dane osobowe),
możesz w każdym czasie zażądać ich sprostowania
przez organ, który przesłał nam wadliwe pismo (art.
113 kpa).
Nie zgadzasz się ze sposobem załatwienia naszej
sprawy…
Najpierw kierujesz sprawę do organu II instancji...
Każde postępowanie administracyjne jest
dwuinstancyjne (art. 15 kpa).
Oznacza to w praktyce, że mamy prawo wystąpić do
innego organu (urzędu), żeby po raz kolejny zbadał
naszą sprawę. Jeżeli zdecydujemy się na ten krok,
zwrócić uwagę na zamieszczone w rozstrzygnięciu
pouczenie wskazujące na termin i sposób wniesienia
Środka zaskarżenia. Jeżeli otrzymałeś decyzję,
Możesz wnieść odwołanie w terminie 14 dni od dnia
jej doręczenia (w przypadku postanowień
termin na złożenie zażalenia wynosi 7 dni).
Odwołanie (bądź zażalenie – porównaj art.
144 kpa) nie musi być szczegółowo
uzasadnione, istotne jest to, by z jego treści
wynikało, że nie jesteś zadowolony
z rozstrzygnięcia (art. 128 kpa).
Zarówno odwołanie jak i zażalenie składa się za
pośrednictwem urzędu, który jako pierwszy
załatwił sprawę, do organu wyższej instancji
wskazanego w pouczeniu o sposobie zaskarżenia.
Przykładowo, jeżeli decyzję wydał prezydent
miasta, odwołanie składasz do samorządowego
kolegium odwoławczego lub wojewody; od decyzji
wydanej przez wojewodę odwołasz się do
ministra.
Jeżeli spóźnisz się z wniesieniem odwołania
(zażalenia) rozstrzygnięcie, które otrzymałeś,
stanie się wiążące (ostateczne).
Następnie kierujesz sprawę do sądu
administracyjnego…
Jeżeli decyzja wydana przez organ odwoławczy w
naszej ocenie narusza prawo, zgodnie z pouczeniem
w niej zawartym, możesz zaskarżyć ją do
Wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Skargę wnosisz za pośrednictwem organu, który
wydał decyzję w II instancji, w terminie 30 dni od dnia
jej doręczenia.
Wniesienie skargi wiąże się z uiszczeniem wpisu
sądowego bezpośrednio w kasie sądu lub na
wskazany numer rachunku bankowego.
Czy można zmienić decyzję ostateczną…
W pewnych określonych prawem przypadkach,
związanych z wystąpieniem
szczególnych okoliczności, nawet ostateczne
rozstrzygnięcie może zostać zmienione. Kodeks
postępowania administracyjnego przewiduje do
tego celu tzw. tryby nadzwyczajne, tj.
wznowienie postępowania (art. 145 kpa),
uchylenie lub zmiana rozstrzygnięcia (154, 155
kpa) oraz stwierdzenie jego nieważności (art. 156
kpa).
Przykładowo, możesz żądać wznowienia
postępowania:
❖ jeżeli dowiedziałeś się, że w stosunku do Twojej osoby
wydana została decyzja, jednak nikt Cię o niej nie
powiadomił (art. 145 § 1 pkt 4 kpa),
❖ jeżeli byłeś uczestnikiem postępowania zakończonego
rozstrzygnięciem, a po pewnym czasie dowiedziałeś się o
nowych istotnych faktach, które mogłyby zmienić bieg
postępowania (art. 145 § 1 pkt 5 kpa).
Zasada refomacionis in peius
Organ odwoławczy nie może
wydać decyzji na niekorzyść strony
odwołującej się, chyba że zaskarżona
decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco
narusza interes społeczny.
SKARGI I WNIOSKI W POSTĘPOWANIU
ADMINISTRACYJNYM
Przedmiotem skargi może być w szczególności
zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie
zadań przez właściwe organy albo przez ich
pracowników,
naruszenie praworządności lub interesów
skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne
załatwianie spraw. (art. 227 Kodeksu
postępowania administracyjnego)
Przedmiotem wniosku mogą być w
szczególności sprawy ulepszenia
organizacji, wzmocnienia praworządności,
usprawnienia pracy i zapobiegania
nadużyciom, ochrony własności, lepszego
zaspokajania potrzeb ludności. (art. 241
Kpa)
Kiedy skarga, kiedy wniosek?
Skargę piszemy, gdy interweniujemy w konkretnej
sprawie.
W skardze domagamy się, aby urzędnik lub organ
działa prawidłowo w ramach istniejącego systemu.
Gdy chcemy zmienić system, wtedy piszemy
wniosek.
Na przykład, jeżeli oburza nas załatwienie sprawy
Mieszkaniowej pana X (urzędnik opóźnia podjecie
decyzji, sugerując wręczenie łapówki) - piszemy
skargę na urzędnika.
Jeżeli chcemy zmięć gminne prawo mieszkaniowe,
aby generalnie nie popuszczać do takich sytuacji .
piszemy wniosek.
Skarga dotyczy działań lub zadań
Adresujemy ją do:
RADY GMINY, MIASTA, POWIATU SEJMIKU
WOJEWÓDZTWA
WOJEWODY
j. w. ALE W ZAKRESIE SPRAW FINANSOWYCH
REGIONALNA IZBA OBRACHUNKOWA
WYKONYWANIE PRZEZ SAMORZĄD ZADAŃ
ZLECONYCH PRZEZ RZĄD LUB WOJEWODĘ
WOJEWODY
WÓJTA BURMISTRZA PREZYDENTA
RADY GMINY (MIASTA)
KIEROWNIKÓW GMINNYCH JEDNOSTEK
ORGANIZACYJNYCH
RADY GMINY (MIASTA) LUB WÓJTA BURMISTRZA
PREZYDENTA – JAKO ZWIERZCHNIKA SŁUŻBOWEGO
STAROSTY
RADY POWIATU
KIEROWNIKÓW POWIATOWYCH SŁUŻB INSPEKCJI I
STRAŻY
RADY POWIATU (WG. KPA) LUB STAROSTY- JAKO
ZWIERZCHNIKA SŁUŻBOWEGO
MARSZAŁKA WOJEWÓDZTWA
SEJMIKU WOJEWÓDZTWA
KIEROWNIKÓW JEDN. ORGANIZACYJNYCH
PODLEGŁYCH MARSZAŁKOWI WOJEWÓDZTWA
SEJMIKU WOJEWÓDZKIEGO (WG. KPA) LUB –
MARSZAŁKA JAKO ZWIERZCHNIKA SŁUŻBOWEGO
WOJEWODY (W SPRAWACH PROWADZONYCH PRZEZ
NIEGO POSTĘPOWAŃ ADMINISTRACYJNYCH)
WŁAŚCIWEGO MINISTRA LUB PREZESA RADY
MINISTRÓW
WOJEWODY (W INNYCH SPRAWACH NP.
MAJĄTKOWYCH)
PREZESA RADY MINISTRÓW
MINISTRA
PREZESA RADY MINISTRÓW
INNEGO ORG. ADMIN. RZĄDOWEJ
PRACOWNIKA
ORG. WYŻSZEGO STOPNIA LUB ORG. SPRAWUJĄCEGO
Prywatne Studium
Zawodowe
NADZÓR
PRACODAWCY
JAK PISAĆ SKARGI?
Miejscowość dnia...............
Imię i nazwisko
adres składającego skargę
Organ do którego kierowana jest skarga
Osoba, funkcja, adres
SKARGA
Na podstawie art. 227 Kodeksu postępowania
administracyjnego składam skargę na ...
(Rozwinięcie:opisujemy fakty, powołujemy się na załączone
dokumenty, wskazujemy nieprawidłowości)
Zakończenie:przedstawiamy swoje postulaty
Z wyrazami szacunku
Podpis
Spis załączników
Miejscowość dnia...............
Imię i nazwisko
adres składającego wniosek
Organ do którego kierowana jest skarga
Osoba, funkcja, adres
WNIOSEK
Na podstawie art. 241 Kodeksu postępowania
administracyjnego składam wniosek dotyczący ...
(Rozwinięcie: co według nas jest nie tak)
Wniosek: co konkretnie i w jaki sposób próbujemy zmienić....
Z wyrazami szacunku
Podpis
Spis załączników
Jan Kowalski
zam. .........................
Warszawa,dnia...............
Do
Naczelnego
Sądu Administracyjnego
SKARGA
na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia.............. o
sygnaturze...........
Na podstawie art. 196 kodeksu postępowania administracyjnego
zaskarżam powyższą decyzje i wnoszę o jej unieważnienie.
Zarzucam jej naruszenie przepisów kodeksu postępowania
administracyjnego, a mianowicie art. 7 i 77, a także art. 14
prawa celnego.
U Z A S A DNI ENI E
Urząd celny wydał decyzję nakładającą na mnie
obowiązek zapłaty cła za przewożone przeze mnie
rzeczy osobistego użytku. Od decyzji tej napisałem
odwołanie do Prezesa Głównego Urzędu Ceł, ale
zostało ono odrzucone. Uważam, ze organ I i II
instancji naruszył zarówno przepisy prawa celnego,
które mówią, że rzeczy osobistego użytku nie
podlegają obowiązkowi ponoszenia opłaty celnej,
jak i przepisy procedury administracyjnej, które
wymagają dokładnego zbadania sprawy i
wyjaśnienia wszystkich związanych z nią
okoliczności. W tym przypadku tak się˛ nie stało.
Proszę więc Naczelny Sąd Administracyjny o
uwzględnienie mojej skargi i unieważnienie obu
decyzji—zarówno urzędu celnego, jak i Prezesa
Głównego Urzędu Ceł.
podpis...........
KONIEC ;-)
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

ELEMENTY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO I POSTĘPOWANIA

Transkrypt

Podobne dokumenty

Przegląd Zespołów Break Dance i Hip Hop

Niech moc będzie z Wami Wsparcie: Straż Graniczna, Straż Pożarna

Dni Miasta – Krosna Odrzańskiego to cykl wydarzeń kulturalnych

Koncert Tańca - Studium Krosno

Zapisz do pdf

dr Izabela Betlej

Uchwala Nr XXIV/198/16 z dnia 25 sierpnia 2016 r.

Projekt Edukacyjny – Co może mały człowiek?

Jacek Mikołaj Kucy