Neokeynesowski model gospodarki
Transkrypt
Neokeynesowski model gospodarki
M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Neokeynesowski model gospodarki Nowokeynesowski model gospodarki Model nowokeynesowski (lata 90. XX w.) jest obecnie najprostszym, standardowym narzędziem analizy procesów makroekonomicznych w średnim okresie (częstotliwość cykliczna), w tym skutków polityki pieniężnej (np. Woodford 2003, Walsh 2003). Łączy nurt realnego cyklu koniunkturalnego (RBC) i keynesowski. 1. RBC (lata 80. XX w.): mikropodstawy - dynamiczna optymalizacja problemu konsumenta i producenta + racjonalne oczekiwania. Modele spójne wewnętrznie, ale nie potrafiące prawidłowo odwzorować cyklicznych cech gospodarki (np. polityka pieniężna nie wpływa nawet w krótkim okresie na produkcję). 2. Ekonomia keynesowska: sztywności. Nominalne sztywności stanowiły kwintesencję modeli keynesowskich od lat 30. XX w. (IS-LM), ale krytykowano w nich brak mikropodstaw (tzw. krytyka Lucasa). 1 M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Neokeynesowski model gospodarki Konsument maksymalizuje użyteczność U: U E0 t ( 1t 1t ) c1 n1 t 0 przy ograniczeniu budżetowym: pt ct bt wt nt (1 it 1 )bt 1 dt gdzie to czynnik dyskontujący, c to konsumpcja, n to nakład pracy, p to poziom cen, b to zasób obligacji, i to nominalna stopa procentowa, w to płaca a d to zyski przedsiębiorstw. Konsument wybiera c, n i b. Producent maksymalizuje zysk: dt pt yt wt nt Przy funkcji produkcji: yt at nt gdzie y to produkcja (równa konsumpcji), zaś a to produktywność oraz ustala optymalną cenę. W modelach NK zakłada się, że producenci podlegają sztywnościom (nie mogą zmieniać cen w każdym okresie). To założenie generuje brak neutralności polityki pieniężnej w krótkim okresie. 2 M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Neokeynesowski model gospodarki Rozwiązanie problemu producenta prowadzi do otrzymania krzywej Phillipsa: (1) t Et t 1 xt 1,t * gdzie xt yt yt to luka popytowa. Krzywa Phillipsa mówi nam, że inflacja wzrośnie gdy rośnie przyszła, oczekiwana inflacja, lub gdy produkcja przekracza produkcję potencjalną. (1 )(1 ) ( ) Rozwiązanie problemu konsumenta prowadzi do otrzymania krzywej IS: 1 x E x (it Et t 1 ) 2,t t t 1 (2) t Krzywa IS mówi nam, że produkcja przekracza potencjał, gdy przyszła, oczekiwana produkcja przekracza potencjał, lub gdy spada realna stopa procentowa. Model domyka bank centralny, o którym zakłada się, że prowadzi politykę pieniężną w oparciu o tzw. regułę Taylora: * (3) it ( t ) x xt 3,t gdzie * to cel inflacyjny banku centralnego. 3 M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Neokeynesowski model gospodarki Reguła Taylora mówi, że bank centralny zmienia stopy procentowe gdy: - inflacja odbiega od celu, - produkcja odbiega od potencjału. Zasada Taylora: stabilność modelu gwarantuje 1. Dlaczego? Jeśli zasada Taylora nie jest spełniona, to wzrost inflacji o 1 pkt. proc. powoduje wzrost nominalnych stóp procentowych o mniej niż 1 pkt. proc. W efekcie realna stopa spada, co dalej napędza inflację. Zalety modelu nowokeynesowskiego: 1. Wielka prostota (3 zmienne, 3 równania), 2. Odporność na krytykę Lucasa, 3. Wewnętrzna spójność, 4. Interpretowalność parametrów, 5. Możliwość prowadzenia analizy optymalnej polityki. Wady modelu nowokeynesowskiego: 1. Wielka prostota (np. brak rynków finansowych), 2. Nie do końca realistyczne założenia. 4 M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Neokeynesowski model gospodarki Co można robić z modelem NK (i modelami pokrewnymi)? 1. Symulacje reakcji gospodarki na różne wstrząsy Kalibracja (estymacja) modelu pozwala dokonać symulacji reakcji gospodarki na wstrząsy. Przykład (model NK z dodatkową inercją): 5 M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Neokeynesowski model gospodarki 2. Prognozowanie Przykłady: modele NAWM w EBC (Christoffel i in. 2008), RAMZES w Riksbanku (Adolfson i in. 2007), SOE.PL w NBP (Grabek i in 2011). 3. Analizy historyczne Przykład: Kollmann i in. 2014. "What Drives the German Current Account ?And How Does It Affect Other EU Member States ?" 6 M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Neokeynesowski model gospodarki 4. Symulacje kontrfaktyczne Przykład: Brzoza-Brzezina i Makarski (2010). Symulacja rozwoju polskiej gospodarki bez zaburzeń finansowych (3q2008-2q2009) 7 M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Neokeynesowski model gospodarki 5. Optymalna polityka pieniężna Przykład: Brzoza-Brzezina, Jacquinot, Kolasa (2010). Optymalna polityka pieniężna w obliczu wejścia Polski do strefy euro (zwalczanie niestabilnego boomu) 8 M.Brzoza-Brzezina Polityka pieniężna: Neokeynesowski model gospodarki Model symulacyjny EBC Gospodarka funkcjonuje na podstawie równań (zbliżonych do) (1) i (2). Reguła polityki pieniężnej zastąpiona zostaje decyzją gracza. Wstrząsy (podażowe i popytowe) nieustannie wytrącają gospodarkę z równowagi. Zadaniem gracza (bankiera centralnego) jest sterowanie stopą procentową stabilizujące gospodarkę (prowadzenie optymalnej polityki pieniężnej). Model dostępny jest na stronie http://www.ecb.int/ecb/educational/html/index.en.html 9