docOd 1 maja 2004 r.... Polacy, przemieszczając się w granicach Unii
download 
Reklamacja Transkrypt
Od 1 maja 2004 r.... Polacy, przemieszczając się w granicach Unii
Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Od 1 maja 2004 r.... Polacy, przemieszczając się w granicach Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego uzyskali prawo do świadczeń rodzinnych w innych państwach członkowskich. Umożliwia to koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. Instytucją realizującą zadania z tego zakresu zgodnie z art. 21 ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych jest samorząd województwa. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Podstawowymi aktami prawnymi z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego obowiązującymi do 30.04.2010 r. są: Rozrządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie. Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania Rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie. Wyjątek: Norwegia, Szwajcaria, Liechtenstein, Islandia Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Nowymi aktami prawnymi z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego obowiązującymi od 1.05.2010 r. są: ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Decyzje/zalecenia Komisji Administracyjnej: Nr H1, Nr H3, Nr F1 Dot. wniosków złożonych po 1 maja 2010 r. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Wyrok Sądu Najwyższego z dn. 17.01.2007 r. I UK 225/2006 „Akty unijne rangi rozporządzenia, obowiązują wprost i bezpośrednio na terytorium państw członkowskich, a w razie sprzeczności z prawem krajowym mają przed nim pierwszeństwo” Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu FUNDUSZ ALIMENTACYJNY PREAMBUŁA ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) nr 883/2004 (36) Zaliczki z tytułu zasiłków alimentacyjnych są to zaliczki zwrotne, mające rekompensować niewypełnienie przez rodzica jego prawnego obowiązku utrzymywania własnego dziecka, który jest obowiązkiem wynikającym z prawa rodzinnego. Wobec tego zaliczki te nie powinny być uważane za świadczenie bezpośrednie w ramach wspólnego wsparcia na rzecz rodzin. Zważywszy na te cechy, zasady koordynacji nie powinny być stosowane do takich zasiłków alimentacyjnych. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Definicje Do celów stosowania niniejszego rozporządzenia: określenie „świadczenie rodzinne” oznacza wszelkie świadczenia rzeczowe lub pieniężne, które mają odpowiadać wydatkom rodziny, z wyłączeniem zaliczek z tytułu świadczeń alimentacyjnych oraz specjalnych świadczeń porodowych i świadczeń adopcyjnych wspomnianych w załączniku I. określenie „praca najemna” oznacza wszelką pracę lub sytuację równoważną, traktowaną jako taką do celów stosowania ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego Państwa Członkowskiego, w którym taka praca lub sytuacja równoważna ma miejsce; określenie „działalność na własny rachunek” oznacza wszelką pracę lub sytuację równoważną, traktowaną jako taką do celów ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego Państwa Członkowskiego, w którym taka praca lub sytuacja równoważna ma miejsce; określenie „zamieszkanie” oznacza miejsce, w którym osoba zwykle przebywa; określenie „pracownik przygraniczny” oznacza każdą osobą wykonującą pracę najemną lub na własny rachunek w Państwie Członkowskim, która zamieszkuje na terytorium innego Państwa Członkowskiego, gdzie co do zasady powraca każdego dnia lub co najmniej raz w tygodniu; Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Definicje cd. określenie „członek rodziny” oznacza: 1. i) każdą osobę określoną lub uznaną za członka rodziny lub określoną jako członek gospodarstwa domowego przez ustawodawstwo, na mocy którego przyznawane są świadczenia; Art. 3 pkt 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych ”Ilekroć w ustawie jest mowa o rodzinie - oznacza to odpowiednio następujących członków rodziny: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością rodzinie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne; do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko” Zgodnie z orzeczeniem TSUE z dn. 15.03.2001 r. w sprawie C-85/99 (Offermanns) oraz orzeczeniem z dn. 5.02.2002 r. w sprawie C-255/99 (Hamer) – osoba (dziecko), która mieszka ze sprawującym nad nim opiekę rodzicem w państwie członkowskim, innym niż państwo właściwe, i którego rodzic, zobowiązany do wypłaty alimentów, pracuje lub jest bezrobotny w państwie właściwym, wchodzi do podmiotowego zakresu zastosowania rozporządzenia 1408/71, jako członek rodziny pracownika Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Rozrządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 i nr 574/72 Dot. wniosków złożonych do 30.04.2010 Obywatele państw członkowskich mogli korzystać z prawa do świadczeń, jeśli ich wyjazd zawiązany był z : podjęciem pracy u zagranicznego pracodawcy podjęciem pracy na własny rachunek w innym państwie członkowskim podjęciem studiów w innym państwie członkowskim pobieraniem zasiłku dla osób bezrobotnych nabyciem uprawnień do pobierania renty lub emerytury Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Zasady ustalania państwa zobowiązanego w pierwszej kolejności do wypłaty świadczeń rodzinnych - Dot. wniosków złożonych do 30.04.2010 zasada pierwszeństwa ustawodawstwa wykonywania pracy (państwem właściwym do wypłaty jest państwo zatrudnienia lub wykonywania działalności na własny rachunek) zasada pierwszeństwa ustawodawstwa zamieszkania członków rodziny (w przypadku gdy aktywność zawodowa jest wykonywana w dwóch państwach). Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Przykład: Praca jednego z małżonków lub rodzica dziecka Jeden z małżonków pracuje na terenie państwa członkowskiego, drugi na terenie państwa członkowskiego mieszka z dziećmi i jest osobą nieaktywną zawodowo – właściwym do wypłaty świadczenia rodzinnego jest państwo wykonywania pracy. W Polsce wypłacana jest także nadwyżka, jeśli świadczenia przewidziane przez polską ustawę są wyższe od przewidzianych przez ustawę innego państwa członkowskiego a jednocześnie rodzina spełnia warunki do przyznania jej świadczeń na terenie Polski. (przykład: Republika Czeska) Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Przykład: Oboje małżonkowie/rodzice pracują Wówczas państwem zobowiązanym w pierwszej kolejności do wypłaty świadczenia jest państwo zamieszkania dzieci, na które staramy się o świadczenia rodzinne. W Polsce w przypadku wystąpienia elementu koordynacji wniosek rozpatruje ROPS. Jeśli zachodzą przesłanki określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych i strona spełnia określony ustawą próg dochodowy, ROPS wydaje decyzję o przyznaniu świadczenia na terenie Polski i wysyła ją do wykonania organowi właściwemu. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Procedury postępowania dotyczące stosowania formularzy z serii E400 I. FORMULARZE z serii E 400 Skan formularza E 411 Dokumenty niezbędne do wypełnienia formularzy Uzyskane informacje z instytucji zagranicznych Współpraca z instytucjami zagranicznymi – trudności (np. instytucje niemieckie); interwencje w instytucjach łącznikowych Terminy wynikające z przepisów unijnych (formularze- 3 m-ce) Wezwanie osoby wymienionej w punkcie 2 formularza do dostarczenia dokumentów niezbędnych do jego wypełnienia Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Spis dokumentów niezbędnych do wypełnienia formularzy z serii E 400 Zaświadczenie z instytucji wypłacającej świadczenia rodzinne w miejscu zamieszkania o pobieraniu bądź niepobieraniu świadczeń rodzinnych w Polsce W przypadku pobierania świadczeń rodzinnych w Polsce należy dostarczyć umowę (wszystkie umowy) o pracę bądź zaświadczenie od pracodawcy członka rodziny wykonującego pracę za granicą wraz z tłumaczeniem przysięgłym. Aktualne potwierdzenie zameldowania członków rodziny w Polsce. Odpis aktu małżeństwa, w przypadku rozwodu- wyrok sądowy (uwierzytelniona kopia). Odpis aktu urodzenia dziecka/dzieci. Uwierzytelniona kopia dokumentu stwierdzającego tożsamość. Dokument potwierdzający sytuację zawodową os. wymienionej w punkcie 2 formularza W przypadku otrzymania w Polsce decyzji odmawiającej przyznania świadczeń rodzinnych, w okresie wskazanym w pkt 2,5 formularza E 411 - prosimy o dostarczenie kopii w/w decyzji. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu FORMULARZE W przypadku gdy wzywana strona nie reaguje na nasze wezwanie DOPS informuje organ właściwy o ubieganiu się za granicą o świadczenia rodzinne DOPS występuje o informacje na temat rodziny i pobieranych świadczeń UWAGA: W przypadku wniosków złożonych do 30 kwietnia 2010 r. data wskazana przez instytucję zagraniczną w formularzu nie jest jednoznaczna z faktyczną datą zaistnienia koordynacji (tj. datą podjęcia legalnego zatrudnienia za granicą). Faktyczną datę zaistnienia koordynacji można stwierdzić na podstawie dokumentów dot. zatrudnienia za granicą (umowy o pracę, dok. dot. rozpoczęcia działalności gosp.) lub dok. dot. ubezpieczenia społ. Brak w.w dokumentów uniemożliwia marszałkowi województwa stwierdzenie, czy w danej sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu KONSEKWENCJE UDZIELONYCH Z DOPS INFORMACJI Po uzyskaniu powyższych informacji od marszałka organ właściwy powinien niezwłocznie wszcząć postępowanie wyjaśniające co w konsekwencji spowoduje uruchomienie trybu postępowania wynikającego z art. 23a ustawy o świadczeniach rodzinnych. Zebranie dodatkowego materiału dowodowego Zapytanie gminy wystosowane do marszałka w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Procedura dot. stosowania art. 23a ustawy o świadczeniach rodzinnych przedstawiona przez MPiPS (materiał do wykorzystania) Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Spis dokumentów niezbędnych do ustalenia koordynacji systemów zabezpieczenia społ. Kserokopię wniosku o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych (ze względu na konieczność wprowadzenia do systemu danych osobowych oraz uwzględnienie daty wpływu wniosku do Państwa instytucji) Kserokopie aktów urodzenia dzieci (ze względu na potwierdzenie czy w.w. przepisy obejmują wskazane dziecko i od kiedy) Kserokopię aktu małżeństwa (w wielu przypadkach data zawarcia związku małżeńskiego ma istotny wpływ na ustalenie daty koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego) Kserokopię dowodu osobistego osoby (rodzica) przebywającego w Polsce Zaświadczenie zagranicznego pracodawcy dot. okresów zatrudnienia bądź umowa (wszystkie umowy) o pracę wraz z tłumaczeniem przysięgłym bądź Inne dokumenty świadczące o zatrudnieniu za granicą RP (np. dokument dot. rozpoczęcia działalności gospodarczej, dot. pobierania zasiłku dla bezrobotnych, dot. pobierania świadczeń emerytalnych lub rentowych) wraz z tłumaczeniem przysięgłym Dokument dot. ubezpieczenia emerytalno-rentowego za granicą RP wraz z tłumaczeniem przysięgłym- w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą Informacja na temat pobieranych świadczeń rodzinnych począwszy od 2004 r. Oświadczenie (bądź zaświadczenie) członka rodziny dot. zamieszkania w innym kraju UE i EOG Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Brak informacji z instytucji zagranicznych Trudności w uzyskaniu dokumentów od innych instytucji Art.25 ust.3 ustawy o świadczeniach rodzinnych ”Osoby otrzymujące świadczenia rodzinne, instytucje publiczne i organizacje pozarządowe są obowiązane do udzielania, na żądanie organu właściwego, wyjaśnień oraz informacji co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych”. Art. 3 pkt 11 ustawy o świadczeniach rodzinnych „ Ilekroć w ustawie jest mowa o organie właściwym - oznacza to wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie rodzinne lub otrzymującej świadczenie rodzinne” Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu DOKUMENTY – TŁUMACZENIE Obowiązek przedstawienia dokumentów w języku polskim (np. świadectw pracy, umów o pracę itp.) wynika z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1999r o języku polskim (Dz.U Nr 90 poz. 999 z późniejszymi zmianami), który to przepis stanowi, że : Art. 5 ust.1 „Podmioty wykonujące zadania publiczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokonują wszelkich czynności urzędowych oraz składają oświadczenia woli w języku polskim, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej”. Art. 5 ust. 2 „Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do oświadczeń woli, podań i innych pism składanych organom, o których mowa w art. 4. ( w tym zgodnie z art. 4 organom jednostek samorządu terytorialnego)” Podmiotem uprawnionym do sporządzania i poświadczania tłumaczeń z języka obcego na język polski jest tłumacz przysięgły (art.13 ustawy z dnia 24 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U.Nr 273 poz. 2702); Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu W wyroku z dnia 4 kwietnia 2006 roku sygn. akt V SA/Wa 1558/05 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, iż "z art. 4 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999 ze zm.), wynika obowiązek prowadzenia wszelkich czynności procesowych w języku polskim, do których zalicza się nie tylko czynności dokonywane ustnie, lecz także prowadzenie w tym języku pełnej dokumentacji postępowania, zwłaszcza posługiwania się w postępowaniu tłumaczeniami dokumentów. Dokument sporządzony w języku obcym musi być zgodny z prawem. Niezgodność z prawem, w tym wypadku, oznacza naruszenie obowiązku stosowania języka polskiego przy przyjęciu za dowód dokumentu sporządzonego w języku obcym i dokonanie jego oceny" (LEX nr 220903). „Ponadto organy analizując dokumentację nadesłaną z Wielkiej Brytanii nie przetłumaczyły jej na język polski, przez co naruszyły art. 27 Konstytucji RP z którego wynika, że w Rzeczpospolitej Polskiej językiem urzędowym jest język polski oraz art. 4 pkt 3 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90, poz. 999 ze zm.) nakładające na organy administracji publicznej obowiązek dokonywania wszelkich czynności urzędowych w języku polskim. Wprawdzie nie można wywodzić zakazu dopuszczenia nieprzetłumaczonego dokumentu obcojęzycznego jako dowodu w postępowaniu przed organami administracji publicznej, gdyż de facto dowodem jest treść dokumentu obcojęzycznego, a nie jego tłumaczenie. Niemniej jednak wszystkie strony postępowania oraz wszyscy pracownicy organów administracji orzekający w sprawie muszą w sposób niebudzący wątpliwości znać treść dokumentów obcojęzycznych. Pewność taką można uzyskać dopiero po uzyskaniu tłumaczeń tych dokumentów.” Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Przejście do Rozporządzenia PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) nr 883/2004 Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Rozporządzenie nr 1408/71 Rozdział VII Rozporządzenie nr 883/04 Rozdział VIII Artykuł 73 Pracownicy najemni lub osoby prowadzące działalność na własny rachunek, których członkowie rodziny zamieszkują w Państwie Członkowskim innym niż państwo właściwe Artykuł 74 Bezrobotni, których członkowie rodziny mieszkają w Państwie Członkowskim innym niż państwo właściwe Artykuł 77 Dzieci pozostające na emerytów lub rencistów Artykuł 78 Sieroty utrzymaniu Artykuł 67 Członkowie rodziny, którzy zamieszkują w innym Państwie Członkowskim Osoba jest uprawniona do świadczeń rodzinnych zgodnie z ustawodawstwem właściwego Państwa Członkowskiego, włącznie ze świadczeniami dla członków rodziny, którzy zamieszkują w innym Państwie Członkowskim, tak jak gdyby zamieszkiwali oni w pierwszym Państwie Członkowskim. Jednak emeryt lub rencista jest uprawniony do świadczeń rodzinnych zgodnie z ustawodawstwem Państwa Członkowskiego właściwego ze względu na emeryturę lub rentę. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Zakres podmiotowy objęty rozporządzeniem nr 883/04 Artykuł 2 1. Niniejsze rozporządzenie stosuje się do obywateli Państwa Członkowskiego, bezpaństwowców i uchodźców mieszkających w Państwie Członkowskim, którzy podlegają lub podlegali ustawodawstwu jednego lub kilku Państw Członkowskich oraz do członków ich rodzin i osób pozostałych przy życiu. 2. Ponadto niniejsze rozporządzenie stosuje się do osób pozostałych przy życiu po osobach zmarłych, które podlegały ustawodawstwu jednego lub kilku Państw Członkowskich, niezależnie od obywatelstwa tych osób, o ile pozostali przy życiu są obywatelami jednego z Państw Członkowskich lub bezpaństwowcami, lub uchodźcami, zamieszkującymi na terytorium jednego z Państw Członkowskich. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Zakres przedmiotowy Zagadnienia objęte rozporządzeniem nr 883/04 1. Niniejsze rozporządzenie stosuje się do całego ustawodawstwa odnoszącego się do następujących działów zabezpieczenia społecznego: a) świadczeń z tytułu choroby; b) świadczeń z tytułu macierzyństwa i równoważnych świadczeń dla ojca; c) świadczeń z tytułu inwalidztwa; d) świadczeń z tytułu starości; e) rent rodzinnych; f) świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i choroby zawodowej; g) zasiłków na wypadek śmierci; h) świadczeń dla bezrobotnych; i) świadczeń przedemerytalnych; j) świadczeń rodzinnych. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Zasady pierwszeństwa w przypadku zbiegu praw do świadczeń dot. wniosków złożonych po 1 maja 2010 Artykuł 68 (Rozp.883/04) 1. W przypadkach, w których na podstawie ustawodawstwa więcej niż jednego Państwa Członkowskiego udzielane są świadczenia w tym samym okresie i dla tych samych członków rodziny, mają zastosowanie następujące zasady pierwszeństwa: - a) w przypadku świadczeń wypłacanych przez więcej niż jedno Państwo Członkowskie z różnych tytułów, kolejność pierwszeństwa jest następująca: w pierwszej kolejności prawa udzielane z tytułu zatrudnienia lub pracy na własny rachunek, w drugiej kolejności prawa udzielane z tytułu otrzymywania emerytury lub renty w ostatniej kolejności prawa uzyskiwane na podstawie miejsca zamieszkania; Przykłady Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Zasady pierwszeństwa w przypadku zbiegu praw do świadczeń b) w przypadku świadczeń wypłacanych przez więcej niż jedno Państwo Członkowskie z tego samego tytułu, kolejność pierwszeństwa ustalana jest poprzez odniesienie do następujących kryteriów dodatkowych: i) w przypadku świadczeń uzyskiwanych z tytułu zatrudnienia lub pracy na własny rachunek: miejsce zamieszkania dzieci, pod warunkiem że taka praca jest wykonywana i, dodatkowo, w odpowiednim przypadku, najwyższa kwota świadczeń przewidzianych przez kolidujące ustawodawstwa. W tym ostatnim przypadku koszt świadczeń dzielony jest według kryteriów określonych w rozporządzeniu wykonawczym; ii) w przypadku świadczeń uzyskiwanych na podstawie otrzymywania emerytur lub rent: miejsce zamieszkania dzieci, pod warunkiem że emerytura lub renta jest wypłacana na podstawie jego ustawodawstwa i, dodatkowo, w odpowiednim przypadku, najdłuższy okres ubezpieczenia lub zamieszkania na podstawie kolidujących ustawodawstw; iii) w przypadku świadczeń uzyskiwanych na podstawie miejsca zamieszkania: miejsce zamieszkania dzieci. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu PROCEDURA I Artykuł 68 (Rozp.883/04) Jeżeli, zgodnie z przepisami art. 67, w instytucji właściwej Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, złożony zostaje wniosek o przyznanie świadczeń rodzinnych, ale nie z tytułu prawa pierwszeństwa wynikającego z przepisów ust. 1 i 2 niniejszego artykułu, to: a) instytucja ta niezwłocznie przekazuje taki wniosek instytucji właściwej Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie z tytułu pierwszeństwa, informuje zainteresowanego i, bez uszczerbku dla przepisów rozporządzenia wykonawczego dotyczących tymczasowego przyznawania świadczeń, zapewnia, jeżeli to konieczne, dodatek dyferencyjny wspomniany w ust. 2; b) instytucja właściwa Państwa Członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie z tytułu pierwszeństwa, rozpatruje ten wniosek, tak jak gdyby został on złożony bezpośrednio do niej, a dzień, w którym wniosek taki został złożony w pierwszej instytucji, uważa się za dzień złożenia wniosku w instytucji mającej pierwszeństwo. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu PROCEDURA I Artykuł 60 (Rozp.987/09) Jeżeli instytucja, w której złożono wniosek, uzna, że zastosowanie ma jej ustawodawstwo, jednak nie na zasadzie pierwszeństwa zgodnie z art. 68 ust. 1 i 2 rozporządzenia podstawowego, niezwłocznie podejmuje tymczasową decyzję w sprawie zasad pierwszeństwa, które mają być stosowane, oraz przekazuje wniosek do instytucji innego państwa członkowskiego zgodnie z art. 68 ust. 3 rozporządzenia podstawowego, oraz informuje o tym również wnioskodawcę. Instytucja ta zajmuje stanowisko w sprawie decyzji tymczasowej w terminie dwóch miesięcy. Jeżeli instytucja, której przekazano wniosek, nie zajmie stanowiska w terminie dwóch miesięcy od daty otrzymania wniosku, zastosowanie ma tymczasowa decyzja, o której mowa powyżej, a instytucja ta wypłaca świadczenia przewidziane w obowiązującym ją ustawodawstwie i informuje instytucję, w której złożono wniosek o kwocie wypłaconych świadczeń. Do tego postępowania stosuje się formularz SED F006 - skan Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu PROCEDURA II Artykuł 60 (Rozp.987/09) Instytucja, do której złożono wniosek zgodnie z ust. 1, rozpatruje go na podstawie szczegółowych informacji dostarczonych przez wnioskodawcę i bierze pod uwagę całościową faktyczną i prawną sytuację rodziny wnioskodawcy. Jeżeli instytucja ta uzna, że jej ustawodawstwo ma zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa zgodnie z art. 68 ust. 1 i 2 rozporządzenia podstawowego, zapewnia świadczenia rodzinne zgodnie ze stosowanym przez siebie ustawodawstwem. Jeżeli instytucja ta uzna, że na podstawie ustawodawstwa innego państwa członkowskiego może istnieć prawo do dodatku dyferencyjnego zgodnie z art. 68 ust. 2 rozporządzenia podstawowego, niezwłocznie przekazuje wniosek do instytucji właściwej tego innego państwa członkowskiego oraz informuje o tym zainteresowanego; powiadamia ona ponadto instytucję tego innego państwa członkowskiego o swojej decyzji w sprawie wniosku oraz o kwocie wypłaconych świadczeń rodzinnych. Do tego postępowania stosuje się formularz SED F003 - skan Dodatek dyferencyjny: przyznaje drugie właściwe państwo członkowskie, jeśli kwota świadczeń rodzinnych jest wyższa niż w państwie, którego ustawodawstwo ma zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa ma zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa wniosek + informacja B A Rodzic pracujący + dziecko Rodzic pracujący obliczenie + dodatek A - państwo członkowskie, którego ustawodawstwo ma zastosowanie na zasadzie pierwszeństwa, B – państwo członkowskie, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, ale nie na zasadzie pierwszeństwa. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Artykuł 68a (Rozp.883/04) W przypadku gdy świadczenia rodzinne nie są wykorzystywane przez osobę, której powinny zostać udzielone na utrzymanie członków rodziny, właściwa instytucja wywiązuje się ze swoich prawnych obowiązków poprzez udzielenie tych świadczeń osobie fizycznej lub prawnej, która rzeczywiście utrzymuje członków rodziny, na wniosek i za pośrednictwem agencji instytucji w państwie członkowskim, w którym mają miejsce zamieszkania lub instytucji wyznaczonej lub organu powołanego w tym celu przez właściwą władzę w państwie członkowskim, w którym mają miejsce zamieszkania. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Omówienie najczęściej pojawiających się problemów wynikających ze stosowania ustawy o świadczeniach rodzinnych Brak sporu wynikającego z art.65 k.p.a. Zasiłki pielęgnacyjne dla osób dorosłych Świadczenia pielęgnacyjne z tyt. opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności (inną niż dziecko) Podstawowe dokumenty niezbędne do rozpatrzenia wniosku o świadczenia rodzinne Dochód (rok bazowy) z tytułu zatrudnienia za granicą- odpowiednie dokumenty Dochód uzyskany z tytułu zatrudnienia za granicą- odpowiednie dokumenty Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu Art. 65 k.p.a – SPÓR ? Należy w tym miejscu podkreślić, że przekazanie sprawy ponownie do organu właściwego na podstawie ww. przepisu nie stanowi przesłanki wszczęcia negatywnego sporu o właściwość. Pomimo przejściowego uczestnictwa marszałka województwa cały czas mamy do czynienia z jednym i tym samym postępowaniem administracyjnym zapoczątkowanym złożeniem przez stronę wniosku o przyznanie świadczenia rodzinnego. Co za tym idzie świadczenia rodzinne należy przyznać od miesiąca, w którym złożono ww. wniosek wraz z dokumentacją, zgodnie z postanowieniami art. 24 ustawy o świadczeniach rodzinnych. W opisanej powyżej sytuacji z mocy samego prawa nie zachodzi spór o właściwość w rozumieniu przepisów art. 20-22 k.p.a.. Zgodnie z wyrokiem NSA w Warszawie z dnia 12.08.2005 r., II OW 34/05, ONSAiWSA 2006/2/40 istnieje możliwość wyeliminowania z obrotu postanowienia wydanego w trybie art. 65 § 1 k.p.a. nie tylko w drodze rozstrzygnięcia sporu o właściwość na zasadach wynikających z art. 22 k.p.a., ale również w trybach nadzwyczajnych poprzez stwierdzenie nieważności postanowienia na podstawie art. 156 § 1 . pkt 2, art. 157 § 1 i 2 k.p.a Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu ZASIŁEK PIELĘGNACYJNY DLA OSOBY DOROSŁEJ W związku z wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 8 marca 2001 r. w sprawie C-215/99 (Jauch), oraz stanowiskiem Komisji Europejskiej, świadczenia takie jak zasiłek pielęgnacyjny przewidziany w art. 16 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 139 poz. 992 z późn. Zm.), ma z jednej strony charakter świadczenia rodzinnego – w przypadku dzieci niepełnosprawnych, z drugiej jednak strony charakter świadczenia chorobowego – w przypadku zasiłku pielęgnacyjnego dla osób dorosłych lub dla osób, które ukończyły 75 rok życia. W związku z powyższym w zależności od odbiorcy świadczenia, zastosowanie powinny mieć: - przepisy Rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 dotyczące świadczeń rodzinnych – w przypadku zasiłku dla dzieci niepełnosprawnych - przepisy Rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 dotyczące choroby – w przypadku uprawnienia osób dorosłych i osób, które ukończyły 75 rok życia. Ponadto, osoba, która nabyła prawo do emerytury lub renty w jednym z państw członkowskich UE lub EOG, zgodnie z art. 13 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1408/71 podlega wyłącznie ustawodawstwu państwa członkowskiego, z którego wypłacana jest emerytura lub renta. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE z tyt. sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności (inną niż dziecko) W myśl art.1 lit.z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego określenie świadczenia rodzinne oznacza wszelkie świadczenia rzeczowe lub pieniężne, które mają odpowiadać wydatkom rodziny. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w art. 3 pkt 16 wyraźnie definiuje pojęcie rodziny - oznacza to odpowiednio następujących członków rodziny: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością rodzinie przysługuje świadczenie pielęgnacyjne; do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko. Świadczenie pielęgnacyjne przyznane w celu sprawowania opieki nad osobą niebędącą członkiem rodziny w myśl art. 3 pkt 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie wchodzi w zakres świadczeń rodzinnych, o których mowa w art. 1 lit. z Rozporządzenia Nr 883/2004. w związku z powyższym świadczenie pielęgnacyjne podlega wyłącznie ustawodawstwu polskiemu i wniosek w tej sprawie powinien rozpatrywać organ właściwy gminy. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu USTAWA z dnia 28 listopada 2003 r.o świadczeniach rodzinnych Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) dochodzie - oznacza to, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób: (……) c) inne dochody niepodlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych: (…..) – dochody uzyskiwane za granicą Rzeczypospolitej Polskiej, pomniejszone odpowiednio o zapłacone za granicą Rzeczypospolitej Polskiej: podatek dochodowy oraz składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne, Dot. roku bazowego Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu USTAWA z dnia 28 listopada 2003 r.o świadczeniach rodzinnych Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 24) uzyskaniu dochodu - oznacza to uzyskanie dochodu spowodowane: a) zakończeniem urlopu wychowawczego, b) uzyskaniem prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, c) uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, z wyłączeniem pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło, d) uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, z wyjątkiem rent przyznanych rolnikom w związku z przekazaniem lub dzierżawą gospodarstwa rolnego, e) (uchylona), f) rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej, g) (uchylona). Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu ROZPORZĄDZENIE MINISTRA POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z dnia 15 czerwca 2005 r.) § 18. 1. W przypadku uzyskania przez członka rodziny dochodu po roku, z którego dochody stanowią podstawę do ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych, do dochodu rodziny dodaje się miesięczną kwotę dochodu uzyskanego przez członka rodziny, o ile dochód ten osoba otrzymuje w dniu ustalania prawa do świadczeń rodzinnych. 2. Do wniosku należy dołączyć dokument potwierdzający uzyskanie przez członka rodziny dochodu oraz wysokość uzyskanego dochodu. 3. W przypadku gdy dochód rodziny powiększony o uzyskany dochód powoduje utratę prawa do świadczeń rodzinnych, świadczenia nie przysługują od miesiąca następującego po pierwszym pełnym miesiącu od uzyskania dochodu. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu USTAWA z dnia 28 listopada 2003 r.o świadczeniach rodzinnych Art. 25. 1. W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania dochodu lub innych zmian mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych osoba, o której mowa w art. 23 ust. 1, jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tym organu wypłacającego świadczenia rodzinne. Pouczenie: Wniosek cz.V Decyzje przyznające świadczenia Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu USTAWA z dnia 28 listopada 2003 r.o świadczeniach rodzinnych Art. 23a ust. 9. Marszałek województwa ustala i dochodzi zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w sprawach, w których mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Przepis art. 30 stosuje się odpowiednio. Procedura egzekucyjna i związane z nią trudności NIENALEŻNIE POBRANE ŚWIADCZENIA PRZESŁANKI Przed wszczęciem postępowania należy zbadać czy zachodzą przesłanki wynikające z art. 30 ust. 2 Za nienależnie pobrane świadczenia uważa się: Świadczenia rodzinne wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń, jeżeli osoba pobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania- pkt 1 (przykład) - - Świadczenia rodzinne przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia- pkt 2 (przykład) - Świadczenia rodzinne wypłacone w przypadku zaistnienia koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (…)- pkt 3 (przykład) - świadczenia rodzinne przyznane na podstawie decyzji, której następnie stwierdzono nieważność z powodu jej wydania bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa albo świadczenie rodzinne przyznane na podstawie decyzji, która została następnie uchylona w wyniku wznowienia postępowania i osobie odmówiono prawa do świadczenia rodzinnego.", Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu Jeżeli osoba nie jest już uprawniona do pobierania świadczeń rodzinnych to świadczenia, które nienależnie pobrała powinna zwrócić na konto w terminie siedmiu lub czternastu dni od dnia uprawomocnienia się decyzji o nienależnie pobranych świadczeniach. Jeżeli osoba nie zwróci nienależnie pobranych świadczeń w wyznaczonym terminie mają wtedy zastosowanie przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Postępowanie takie prowadzi odpowiedzialna za to komórka organizacyjna. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych podlegają zwrotowi wraz z ustawowymi odsetkami określonymi przepisami prawa cywilnego. Odsetki naliczane są od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty nienależnego świadczenia, aż do dnia spłaty całości zadłużenia. W przypadku trudnej sytuacji egzystencjalno-bytowej na wniosek dłużnika istnieje możliwość odroczenia terminu płatności, rozłożenie na raty bądź umorzenie nienależnie pobranych świadczeń. W związku z faktem, iż ustawa o świadczeniach rodzinnych nie określa katalogu okoliczności uzasadniających udzielnie ulgi, wskazówek do analizy sytuacji materialnej rodziny należy szukać w powszechnie obowiązującym prawie powołując się na ,, szczególne okoliczności” Zgodnie z definicją pojęcia ,,szczególne’’ zawartą w Słowniku Języka Polskiego (PWN t.III 1990r. str. 398) termin ten oznacza ,, odznaczający się”, ,,charakteryzujący się czymś osobliwym’’, ,,zwracający czymś uwagę’’, ,,wyjątkowy’’, ,,specjalny’’, ,,nieprzeciętny’’. Analizując zatem sytuację rodziny ubiegającej się o ulgę należy przeanalizować wniosek strony pod kątem tej szczególności. Analizując wniosek strony można posiłkować się trudną sytuacją określoną w przepisach ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z ustawą do takich sytuacji należą: - ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, przemoc w rodzinie, potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietność, bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczowychowawcze, trudność w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy, trudność w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizm lub narkomania, zdarzenia losowe i sytuacje kryzysowe lub klęski żywiołowe lub ekologiczne. Oprócz trudnej sytuacji życiowej strony niezbędne jest ustalenie sytuacji dochodowej rodziny. W związku z faktem, iż badamy sytuację ekonomiczną strony w momencie ustalenia nienależnie pobranych świadczeń adekwatnym będzie zbadanie dochodów rodziny z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku o zastosowanie ulgi w spłacie należności. Ustalając granicę dochodu na jednego członka rodziny można również zastosować ustawę o pomocy społecznej zgodnie, z którą o wsparcie może ubiegać się osoba, której dochód nie przekracza kwoty 351 zł lub 477zł w przypadku osoby samotnie gospodarującej. W celu stwierdzenia trudnej sytuacji strony niezbędne jest przedstawienie przez nią stosownych dokumentów. Możemy do nich zaliczyć: - Zaświadczenia potwierdzające wysokość dochodów netto rodziny - Zaświadczenia potwierdzające np. otrzymywane świadczenia z pomocy społecznej - Dokumenty potwierdzające wydatki ponoszone przez rodzinę np. rachunki za czynsz, prąd, gaz, leki, rehabilitację, opłaty za żłobek, przedszkole, szkołę. ULGI W SPŁACIE 1) W przypadku NPŚ określonych decyzją, organ (DOPS), który ją wydał może ( nie musi) na wniosek strony zastosować ulgę (umorzenie, rozłożenie na raty, odroczenie terminu spłaty) Po złożeniu takiego wniosku DOPS : Jeżeli jest to możliwe, występuje do instytucji zagranicznej na podst. Art. 111 rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/02 oraz Art. 72 Rozp. 987/09 z żądaniem transferu świadczeń- oczekuje 3 m-ce (należy poinformować stronę o powyższej czynności i przedłużyć termin rozstrzygnięcia wniosku Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Artykuł 111 Rozp. 574/72 Zwrot nienależnych świadczeń przez instytucje zabezpieczenia społecznego i roszczenia organów udzielających pomocy 2. W przypadku gdy instytucja Państwa Członkowskiego wypłaciła beneficjentowi kwotę wyższą od tej, do której jest uprawniony, instytucja ta może, na warunkach i w granicach przewidzianych stosowanym przez nią ustawodawstwem, zwrócić się do instytucji innego Państwa Członkowskiego, zobowiązanego do świadczeń na rzecz tego beneficjenta, o potrącenie nadpłaty z wypłacanych mu kwot. Ta ostatnia instytucja dokonuje potrącenia na warunkach i w granicach przewidzianych dla takiego potrącenia ustawodawstwem przez nią stosowanym tak, jakby to ona wypłaciła nienależną kwotę, i przekazuje potrąconą kwotę instytucji będącej wierzycielem. 3. Jeżeli osoba, do której stosuje się rozporządzenie, korzystała z pomocy na terytorium Państwa Członkowskiego przez okres, przez który miała prawo do świadczeń na podstawie ustawodawstwa innego Państwa Członkowskiego, to organ, który udzielał pomocy, jeżeli dysponuje dopuszczalnym przez prawo ustawodawstwo roszczeniem regresowym dotyczącym świadczeń należnych wymienionej osobie, może wystąpić do instytucji innego Państwa Członkowskiego, zobowiązanej do udzielania świadczeń na rzecz tej osoby, o potrącenie kwoty wydatkowanej tytułem pomocy z kwot wypłacanych wyżej wymienionej osobie przez tę instytucję. Jeżeli członek rodziny osoby, do której stosuje się rozporządzenie, korzystał z pomocy na terytorium Państwa Członkowskiego, w okresie, w którym wymienionej osobie przysługiwały świadczenia na danego członka rodziny, na podstawie ustawodawstwa innego Państwa Członkowskiego organ, który udzielał pomocy, jeżeli dysponuje dopuszczalnym przez prawo roszczeniem regresowym dotyczącym świadczeń należnych tej osobie na danego członka rodziny, może wystąpić do instytucji innego Państwa Członkowskiego, zobowiązanej do udzielania tych świadczeń na rzecz wyżej wymienionej osoby, o potrącenie kwoty wydatkowanej tytułem pomocy z kwot wypłacanych tej osobie. Instytucja zobowiązana do wypłaty dokonuje potrącenia w sposób i w granicach przewidzianych dla takiego wyrównania w stosowanym przez nią ustawodawstwie i przekazuje potrąconą kwotę organowi będącemu wierzycielem. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społeczne we Wrocławiu Artykuł 72 Rozp. 987/09 Nienależnie pobrane świadczenia 1. Jeżeli instytucja państwa członkowskiego wypłaciła danej osobie nienależne świadczenia, instytucja ta może, na warunkach i w granicach przewidzianych w stosowanym przez tę instytucję ustawodawstwie, wystąpić do instytucji każdego innego państwa członkowskiego odpowiedzialnej za wypłatę świadczeń zainteresowanemu o potrącenie nienależnej kwoty z kwot zaległych lub bieżących płatności należnych tej osobie niezależnie od działu zabezpieczenia społecznego, w ramach którego świadczenie jest wypłacane. Instytucja tego ostatniego państwa członkowskiego potrąca odnośną kwotę na warunkach i w granicach przewidzianych w stosowanym przez nią ustawodawstwie dla takiej procedury wyrównawczej, w taki sam sposób, jak przypadku gdyby sama dokonała nadpłaty, oraz przekazuje potrąconą kwotę instytucji, która wypłaciła nienależne świadczenia. Przykład: Kierowane przez DOPS pisma do organów gminy Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu Dziękujemy za uwagę Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej we Wrocławiu
