KONKURS POLONISTYCZNY

KONKURS POLONISTYCZNY
DLA UCZNIÓW KLAS VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ
W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
etap rejonowy 1 XII 2012 r.
Drogi Uczniu!
Przystępujesz do etapu rejonowego Konkursu Polonistycznego. Twoje zadanie będzie
polegało na rozwiązaniu testu literacko – językowego. Składa się on z zadań zamkniętych
(tylko jedna z odpowiedzi jest poprawna) i otwartych. Możesz zdobyć maksymalnie 60
punktów.
Z uwagą czytaj teksty i zadania. Udzielaj odpowiedzi tylko na KARCIE
ODPOWIEDZI.
Oto przykład, jak wypełniać kartę odpowiedzi – zadania zamknięte.
1
2
3
4
B
C
A
C
Gdybyś się pomylił, przekreśl wcześniej wybraną odpowiedź, a następnie w
dodatkowej rubryce zapisz tę poprawną według wzoru.
1
2
3
4
B
C
A
C
D
B
W zadaniach otwartych udzielaj odpowiedzi w przygotowanych miejscach. Jeśli nie
jesteś o to proszony, nie cytuj!
Na wykonanie wszystkich zadań masz 90 minut.
Życzymy powodzenia!
Tekst I
Nieco odmienny stosunek zachodził między Marcinem i Szwarcem, drugorocznym
uczniem klasy pierwszej, znanym z tego, że mu wszyscy, nie bez wyraźnych a nawet
umotywowanych pozorów słuszności, udowadniali, że jest dardanelskim osłem.
Ale i ten nieszczęsny pierwszak, któremu nigdy zadania nie wypadały, ale za to
słówka łacińskie nie tylko wypadały, ale wylatywały jak wiatr z pamięci – przy każdej
sposobności starał się nękać Marcinka dowodzeniem, że, właściwie mówiąc, wstępniaki nie
są jeszcze uczniami i chociaż z łaski pozwala się im nosić mundur i czapkę z palmami, to
jednak każdy uczeń klasy już rzeczywistej pierwszej ma zupełne prawo pierwszemu lepszemu
kapcanowi1 z wstępnej dać w zęby, kiedy mu się tylko żywnie podoba.
Marcinek nie znał, rzecz naturalna, praw gimnazjalnych do tego stopnia, żeby mógł
Szwarcowi kłam zadać ustnie lub na piśmie, toteż najczęściej odpierał podobne twierdzenia
pięściami i obcasami.
Pomimo jednak nierówności sił i różnicy zapatrywań – między Szwarcem i
Borowiczem istniał de facto2 pewien rodzaj naturalnej koalicji. […]
Swoją drogą mały Borowicz czuł się na stancji samotny jak palec. Jego troski,
okropne trwogi, wyrastające szczególniej na glebie arytmetyki, nikogo nie interesowały.
Jeżeli próbował kiedykolwiek zwierzyć się Szwarcowi ze swym niepojmowaniem
zadanej lekcji lub ze swym strachem – „Buła” (taki przydomek Szwarc nosił) odpowiadał mu
z wrzaskiem i pogardą, że tylko taki, co przyjechał do Klerykowa z Gawronek, może podobne
1
2
kapcan – niedołęga, niezdara
de facto – istotnie, rzeczywiście; w rzeczywistości, w praktyce
1
głupstwa nazywać trudnymi. Cóż może być trudnego w „owczarni”, gdzie nie ma łaciny ani
geografii? Niechby kto – (Marcinek czuł, że owo kto do niego jednego było wycelowane) –
spróbował trzeciej deklinacji z wyjątkami albo niechby na wielkiej mapie spróbował
„przejechać wodą” z Morza Białego do Czarnego…
A przecie Marcinek nie mógł sobie dać rady z przedmiotami łatwymi. Nieraz budził
się w nocy, o zimnych rankach jesiennych, i w smutnym drzemaniu widział klasę,
nauczyciela i siebie przy tablicy… Zimno wstrząsało jego ciałem i bojaźń niewymowna ssała
jego krew jak zmora.
Na stancji okazywała mu dużo serca i troskliwości „stara Przepiórzyca”, ale ta jej
przyjaźń wyrażała się przeważnie w zachęcaniu go do częstych zmian bielizny i w sekretnych
darach kilku śliwek, dwu jabłek, garści suszonych gruszek albo spodeczka kwaśnych powideł.
W klasie miał na niego pewien wzgląd wszechwładny nauczyciel pan Majewski, chociaż ten
wzgląd, manifestujący się w mdłym uśmiechu, z biegiem czasu nicestwiał coraz bardziej. Pan
Majewski w rozmaitych porach dnia i wieczora odwiedzał stancję „Przepiórzycy”, gdyż
wizytowanie stancji uczniowskich należało do zakresu jego obowiązków, łatwo tedy
spostrzegł, że Borowicz nie jest synem rodziców zamożnych – i coraz szczuplejszą miareczką
sympatię swoją mu wymierzał.
fragment „Syzyfowych prac” Stefana Żeromskiego
Zadania do tekstu I
1. Nadaj tytuł przeczytanemu fragmentowi tekstu.
2. Do której klasy uczęszczał Szwarc?
A. Wstępnej.
B. Pierwszej.
C. Drugiej.
D. Nie ma takiej informacji w tekście.
3. Dlaczego Szwarc nękał Marcina?
A. Ponieważ był starszy.
B. Ponieważ Marcin go prowokował.
C. Ponieważ chłopiec nie znał zwyczajów panujących w gimnazjum.
D. Ponieważ lubił się znęcać nad kolegami.
4. Jakich informacji o Marcinie dostarcza tekst?
A. Pochodził z Klerykowa, mieszkał na stancji.
B. Pochodził z Gawronek, był uczniem klasy pierwszej.
C. Mieszkał na stancji, powtarzał klasę.
D. Mieszkał na stancji, pochodził z Gawronek.
5. Który z przedmiotów szkolnych sprawiał Marcinowi największy kłopot?
A. Geografia.
B. Łacina.
C. Arytmetyka.
D. Język rosyjski.
6. Jak Marcin reagował na zaczepki kolegi?
A. Skarżył nauczycielom.
B. Używał przemocy.
C. Nic sobie z nich nie robił.
D. Mścił się.
2
7. Wskaż związek frazeologiczny określający stan psychiczny, w którym znajdował się
Marcin.
A. Mieć muchy w nosie.
B. Być w objęciach Morfeusza.
C. Być jak piąte koło u wozu.
D. Odczuwać paniczny strach.
8. Co oznacza użyte w tekście stwierdzenie zadać komuś kłam?
9. Jak rozumiesz użyte w tekście określenie w „owczarni”?
A. W łatwych przedmiotach.
B. Pomieszczenie dla zwierząt.
C. Wśród owiec.
D. Klasa wstępna.
10. Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa narratora dotyczące zachowania pana Majewskiego wobec
Marcina: coraz szczuplejszą miareczką sympatię swoją mu wymierzał. Dlaczego
nauczyciel tak się zachowywał?
11. Wypisz z tekstu wszystkie porównania.
12. Cechy tego tekstu wskazują, że jest on fragmentem
A. baśni.
B. mitu.
C. legendy.
D. powieści.
13. Które z wymienionych cech odnoszą się do tego tekstu?
A. Utwór literacki, w którym występują nieprawdopodobne postacie, mające
niezwykłe umiejętności; dobro zwycięża zło; zawiera pouczenie.
B. Opowiadanie, w którym prawda miesza się z fikcją, związane z postacią,
wydarzeniem historycznym, miejscem.
C. Utwór dłuższych rozmiarów, w którym narrator opowiada o świecie
przedstawionym.
D. Opowieść oparta na starożytnych wierzeniach, wyjaśniająca pochodzenie
świata, natury, w której obok świata ludzi istnieje świat bogów.
14. Wypisz z tekstu trzy wyrazy, które są przykładem wypowiedzi narratora.
15. Określ typ narracji w powyższym fragmencie?
A. Pierwszoosobowa.
B. Drugoosobowa.
C. Trzecioosobowa.
D. Pamiętnikarska.
16. W którym, z podanych słowników znajdziesz objaśnienie znaczenia słowa de facto?
A. Słownik wyrazów obcych.
B. Słownik języka polskiego.
C. Słownik poprawnej polszczyzny.
D. Słownik wyrazów bliskoznacznych.
3
Tekst II
Adam Mickiewicz
ZAJĄC I ŻABA
Szarak, co nieraz bywał w kłopotach i trwogach,
Nie tracąc serca, póki czuł się rączy,
Teraz podupadł na nogach.
Poczuł, że się źle z nim skończy.
Więc jęknął z głębi serca: "Ach, nie masz pod słońcem
Lichszego powołania jak zostać zającem!
Co mię w dzień pies, lis, kruk, kania i wrona,
Nawet i ona,
Jak chce, tak gania.
A w noc gdy drzemię, oko się nie zmruża,
Bo lada komar bzyknie przez siatki pajęcze,
Wnet drży me serce zajęcze,
Tchórząc tchórzliwiej od tchórza.
Zbrzydło mi życie, co jest wiecznym niepokojem,
Postanowiłem dziś je skończyć samobojem.
Żegnaj więc, miedzo, lat mych wiośnianych kolebko!
Wy kochanki młodości, kapusto i rzepko,
Pożegnalnymi łzami dozwólcie się skropić!
Oznajmuję wszem wobec, że idę się topić!"
Tak z płaczem gdy do stawu zwraca skoki słabe,
Po drodze stąpił na żabę.
Ta mu, jak raca, drgnąwszy spod nóg szusła
I z góry na łeb w staw plusła.
A zając rzekł do siebie: "Niech nikt nie narzeka,
Że jest tchórzem, bo cały świat na tchórzu stoi;
Każdy ma swoją żabę, co przed nim ucieka,
I swojego zająca, którego się boi".
(Z Jeana de Lafontaine’a)
rączy - szybki
mię - mnie
samobojem – samobójstwem
kolebka – tu: miejsce urodzenia
skoki – zajęcze nogi
raca - fajerwerk
Zadania do tekstu II
17. Czego dotyczy fabuła utworu A. Mickiewicza? Odpowiedz jednym zdaniem.
18. Zając postanowił zakończyć swoje życie, ponieważ
A. był samolubny i nieżyczliwy.
B. był stary i niedołężny.
C. był bojaźliwy i bezduszny.
D. całe życie ciężko pracował.
19. Zając, po spotkaniu z żabą, zdał sobie sprawę, że
A. w życiu trzeba narzekać i lamentować.
B. życie jest piękne bez względu na to, czy jest się młodym, czy starym.
C. każdy czegoś się boi i jest postrachem dla innych.
D. należy być obojętnym i unikać trudności.
4
20. Słowa Poczuł, że się źle z nim skończy świadczą o
A. rozczulaniu się nad sobą.
B. przygnębieniu, poczuciu porażki.
C. nostalgii i nadziei.
D. spokoju i pogodzeniu się z losem.
21. Morał bajki o zającu i żabie
A. jest przekazany w formie metafory.
B. stanowi puentę zamykająca historyjkę.
C. został wyrażony w monologu.
D. wszystkie odpowiedzi są poprawne.
22. Wypisz z tekstu fragment zawierający myśl przewodnią utworu.
23. Ułóż zdanie ze związkiem frazeologicznym zajęcze serce tak, by oddać jego przenośne
znaczenie.
24. Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wpisz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli
zdanie jest fałszywe.
1
Bajka to utwór wierszowany zawierający morał.
2
Bajka opowiada o niezwykłych bohaterach i nieprawdopodobnych
przedmiotach.
3
W bajce występują upersonifikowane zwierzęta.
4
Istotą bajki jest znaczenie ALEGORYCZNE (wady ludzkie ilustrowane są poprzez umieszczanie ich w świecie zwierząt).
5
Bajki mają charakter epicki, ponieważ zawierają morał.
25. Co oznacza czasownik bajać? Odpowiedz jednym zdaniem.
26. Zwierzęta w bajkach uosabiają cechy ludzi. Spośród podanych cech – przebiegłość
pracowitość, upór, mądrość, męstwo, odwaga
– wybierz te, które przypiszesz
zwierzętom: mrówce, osłu, sowie.
27. W utworze Mickiewicza występuje narracja w
A. czasie przeszłym.
B. czasie teraźniejszym.
C. obu czasach.
D. formie bezosobowej.
28. Poeta zastosował ten typ narracji, aby
A. zwrócić uwagę na zachowanie zająca.
B. ożywić akcję.
C. bardziej zainteresować czytelnika.
D. wszystkie odpowiedzi są poprawne.
5
Tekst III
Ernest Bryll
Bliscy
Bądźmy dla siebie bliscy bo nas rozdzielają
I co chwila nam ziemia pęka pod stopami
A te okrawki
Kraju na którym stoimy
Z hukiem od siebie w ciemność odpływają
Bądźmy dla siebie bliscy kiedy się boimy
Gdy byle kamyk może poruszyć lawiny
Bądźmy dla siebie bliscy kiedy ciemne góry
Odpychają nas nagle swoim ciałem zimnym
Bądźmy dla siebie wierni kiedy rosną mury
Bo tyle w nas jest siebie ile ciepła tego
Które weźmiemy od kogoś drugiego
A drugi od nas weźmie i w sobie zatai
Zadania do tekstu III
29. Wyjaśnij znaczenie słowa „bliscy” zgodnie z przesłaniem utworu.
30. Podmiot liryczny w wierszu
A. zakazuje/ostrzega.
B. prosi/nalega.
C. dziwi się/pyta.
D. wyjaśnia/tłumaczy.
31. Wiersz jest
A.
B.
C.
D.
apelem.
rozkazem.
spowiedzią.
usprawiedliwieniem.
32. Osobie mówiącej w wierszu zależy, by ludzie
A. pomagali sobie.
B. wspierali się.
C. słuchali siebie.
D. wszystkie odpowiedzi są prawdziwe.
33. Spotkania z ludźmi czynią życie warte przeżycia (Guy de Maupassant). Opowiedz
o takim niezwykłym spotkaniu. W pracy opisz swoje uczucia, przeżycia, emocje.
Twoje wypracowanie powinno zająć przynajmniej połowę przeznaczonego na to miejsca.
6