Wpływ czytania na rozwój dzieci i młodzieży

Wpływ czytania na rozwój dzieci i młodzieży
Sukces jednostek i społeczeństw zależy od ich wiedzy. Kluczem do wiedzy wciąż jest
czytanie. Wiele osób, choć umie czytać, nie czyta. Dlaczego? Ponieważ nawyk i potrzeba
lektury muszą powstać w dzieciństwie. Dzięki czytaniu dzieci rozwijają wyobraźnię,
wzbogacają swoje słownictwo i styl wypowiedzi.
Współczesny świat jest dla dzieci często trudny i nieprzyjazny. Pośpiech i stres, brak czasu
dla dziecka, ignorowanie ich potrzeb psychicznych, nadmiar mediów elektronicznych
powodują, że coraz więcej dzieci ma problemy emocjonalne i coraz gorzej zna język.
Dziecko, które nie rozumie języka i ma mały zasób słów nie jest w stanie samo czytać, gdyż
jest to dla niego za trudne i zbyt nudne, zwłaszcza w dobie atrakcyjnej i nie wymagającej
wysiłku telewizji. Język jest przy tym narzędziem myślenia, również matematycznego. W ten
sposób koło się zamyka - słabo czytające dzieci coraz mniej czytają i coraz gorzej się uczą.
Co piąty polski nastolatek - wg badań prof. Z. Kwiecińskiego z Uniwersytetu M. Kopernika w
Toruniu – jest funkcjonalnym analfabetą.
Wspólne czytanie jest formą mądrego kontaktu z dzieckiem i doskonałą metodą
wychowawczą.
Czytanie książek pomaga w zrozumieniu innych ludzi, ich problemów, rozterek i motywów
działania. Otwiera oczy na świat i drugiego człowieka. Literatura wywiera ogromny wpływ
na rozwój emocjonalny dziecka
Czytanie książek daje nam możliwość rozmawiania z innymi i wymiany poglądów na temat
przeczytanych książek. Sięgamy po książki, jeśli widzimy, że ktoś inny to robi.
Książka rozwija wyobraźnię i uczy koncentracji uwagi. W dzisiejszym świecie ludzie żyją w
ciągłym pośpiechu, warto znaleźć czas na czytanie, aby się wyciszyć i zrobić coś dla siebie.
Czytanie rozwija, uczy koncentracji i pobudza naszą fantazję. Czytanie doskonali pamięć
i koncentrację. Aby w pełni „wejść” w książkowy świat i zrozumieć co czytamy, musimy
skupić się na tekście i skoncentrować, odłączyć od świata zewnętrznego. Czytając pobudzamy
wyobraźnię, zdobywamy nową wiedzę i łączymy ją z tym, co już wiemy. Dzięki temu nasz
mózg pracuje i doskonali swoje działanie, co z kolei wpływa na naszą pamięć- badania
pokazują, że czytelnicy mają dużo lepszą niż np. miłośnicy seriali.
Rola rodziny w rozbudzaniu potrzeb czytelniczych
Potrzeba kontaktów z książką nie powstaje u dziecka samorzutnie. Dziecko nie odczuje jej
braku, jeśli w ogóle nie będzie się z nią stykać. O rozwoju i rozbudzaniu dziecka umysłu
w znacznym stopniu decydują najwcześniejsze lata życia, czyli ten okres, w którym pozostaje
on pod bezpośrednim wpływem rodziny.
1
Jeśli chcemy, aby nasze dziecko czytało, musimy poświęcić mu więcej czasu i codziennie
opowiadać mu baśnie, czytać bajki, opowiadania, wiersze. Dziecko musi widzieć rodziców
czytających. Czytanie małym dzieciom książek to doskonała metoda wychowawcza. Główna
rola przypada rodzicom, poprzez czytelniczą inicjację w domu oraz narzucenie zasady
selekcji odbioru programów telewizyjnych. Jeżeli od najmłodszych lat uda nam się
ukształtować pozytywny stosunek do czytania, będzie on procentował w całym późniejszym
życiu dziecka.
Czytanie, obok liczenia i pisania, jest jedną z najważniejszych umiejętności warunkujących
funkcjonowanie człowieka.
Czytanie poszerza doświadczenia językowe dziecka, rozwija słownictwo, uczy wyrażać myśli
i rozumieć sposoby mówienia innych ludzi. Im bogatszy język, tym sprawniejsze wyrażanie
własnego zdania, lepsza umiejętność werbalizowania uczuć i potrzeb. czytanie kształtuje
umiejętność samodzielnego myślenia i formułowania myśli – kompetencje niezbędne
do właściwego funkcjonowania społecznego.
Czytanie książek to jeden z najlepszych sposobów relaksu. Samodzielne czytanie wymaga
od dziecka podjęcia wysiłku oraz wytrwania w nim dla osiągnięcia celu (przeczytania książki
do końca). Nauka samodzielnego czytania jest częścią mądrego wychowania, polegającego
między innymi na stworzeniu klimatu, w którym nie wszystko musi być szybko, natychmiast.
Kształtuje postawę cierpliwości, skupienia i refleksji nad tym, co się robi.
Po co nam czytanie? Bez umiejętności czytania nie jest możliwe funkcjonowanie
we współczesnym świecie. Dzięki niemu dziecko zdobywa i uzupełnia wiadomości. Czytanie,
pisanie należą do podstawowych warunków koniecznych do bycia aktywnym członkiem
społeczeństwa. Czytanie i pisanie są także umiejętnościami nieodzownymi do korzystania
z nowych systemów komunikacyjnych. Łatwiej jest wyrobić w dziecku chęć czytania, jeżeli
czytanie będzie dla niego przeżyciem dostosowanym do jego możliwości i przyjemności.
Codzienne czytanie dziecku dla przyjemności zaspokaja wszystkie potrzeby emocjonalne
dziecka, znakomicie wspiera jego rozwój psychiczny, intelektualny i społeczny, jest jedną
z najskuteczniejszych strategii wychowania. Dziecko, któremu czyta się codziennie czuje się
ważne i kochane. Buduje to jego mocne poczucie własnej wartości – wewnętrzną siłę i wiarę
w siebie. Codzienne głośne czytanie buduje mocną więź między rodzicem i dzieckiem.
Dzieci, którym się czyta będą używały bogatego i pięknego języka, posiądą umiejętności
ciekawej konwersacji, łatwość publicznego wypowiadania się w sposób jasny, logiczny
i obrazowy, czyli wartości bardzo ważne w życiu społecznym.
2
Zalety książki
1. Książka pomaga nam rozwijać język i słownictwo. Uczy nas wyrażać myśli i rozumieć
innych.
2. Książka rozwija myślenie. Dostarcza nam pojęć myślowych i nowych idei, rozszerza naszą
świadomość i nasz świat.
3. Książka pobudza fantazję, uczy budować obrazy w wyobraźni.
4. Książka dostarcza nam wiedzy o innych krajach i kulturach, o przyrodzie, technice, historii,
o tym wszystkim, o czym chcielibyśmy dowiedzieć się czegoś więcej.
5. Książka rozwija nasze uczucia i zdolność do empatii. Wyrabia w nas umiejętność wczucia
się w czyjąś sytuację.
6. Książka dodaje sił i zapału. Dostarcza nam rozrywki i emocji. Może rozśmieszyć
lub zasmucić. Może pocieszyć i wskazać nowe możliwości.
7. Książka może stawiać pytania, które angażują i pobudzają do dalszych przemyśleń.
8. Książka uczy nas etyki. Skłania do namysłu nad tym, co słuszne, a co nie, co dobre,
a co złe.
9. Książka pomaga nam zrozumieć siebie. Odkrycie, że są inni, którzy myślą jak my,
że mamy prawo do swoich odczuć i reakcji, umacnia nasze poczucie własnej wartości.
10. Książka pomaga nam zrozumieć innych.
11. Dobra książka przynosi radość.
Polecana literatura:
Bąk J., Wiewióra – Pyka E. „ Bajkowe spotkania”, Kraków 2003
Biała A. ,, Kształtowanie postaw czytelniczych u dzieci’’, źródło: www.publikacje.edu.pl
Koźmińska I., Olszewska E. „ Wychowanie przez czytanie ”, Warszawa 2010
Papuzińska J. – „Czytanie domowe”, Warszawa 1975
Papuzińska J. - ,,Dziecięce spotkanie z literaturą’’ , Warszawa 2007
Skrobiszewska H. –„Książki naszych dzieci”, Warszawa 1997
Źródło:
ZSP w Jastrzębi - strona szkolna
SP Harbutowice - strona szkolna
3