Informacje praktyczne Holandia Królestwo Holandii, 15.8 mln

Informacje praktyczne
Holandia
Królestwo Holandii, 15.8 mln. mieszkańców, członek NATO i Unii Europejskiej
Holandia, uczestnik II wojny światowej i konfliktów kolonialnych, jest państwem, w którym brak
jest ustaw adresowanych do kombatantów i osób represjonowanych nadających im specjalny
status, analogiczny do tego, jaki przewiduje polska ustawa kombatancka z 1991 r. Tym niemniej
państwo holenderskie podejmowało w przeszłości szereg działań mających na celu udzielenie
różnorodnej pomocy zdemobilizowanym żołnierzom, przede wszystkim w znalezieniu pracy
stanowiącej podstawę ich adaptacji do nowych warunków życia. Ponadto powoływane kolejno
Służba Wojskowo-Społeczna, Urząd Medyczno-Socjalny Królewskiej Marynarki Wojennej i
Wojskowy Urząd Sanitarny, a także specjalne ośrodki leczniczo- sanatoryjne (Sanatorium
Wojskowe Neuroz w Austerlitz) otaczały opieką inwalidów wojennych, w tym cierpiących na
specyficzne neurozy (tzw. tropikalny obłęd) żołnierzy wojsk kolonialnych. Indywidualnej pomocy
udzielały utworzone w tym celu biura Królewskich Lądowych Sił Zbrojnych.
Współcześnie za kombatantów uznaje się w Holandii żołnierzy regularnych i konspiracyjnych sił
zbrojnych okresu II wojny światowej, żołnierzy wojen kolonialnych (Indonezja, Nowa Gwinea),
ochotników walczących w Korei i uczestników misji pokojowych. Podstawowym aktem
regulującym uprawnienia kombatanckie jest tutaj ustawa ze stycznia 1947 roku o nadzwyczajnych
rentach i emeryturach z okresu 1940 - 1945 (Wet Buitengewoon Pensioen 1940 - 1945). Ustawa
ta określa szczególne prawa:
1. osób, które podczas działań wojennych poniosły trwały uszczerbek na zdrowiu, (minimum 10%
inwalidztwa);
2. członków rodzin pozostałych po osobach poległych w czasie II wojny światowej.
Opieka nad inwalidami wojennymi pozostaje w gestii ministerstwa obrony narodowej, a w terenie
urzędów gminnych, natomiast sprawami związanymi ze świadczeniami zajmuje się specjalne biuro
emerytalno-rentowe (Pensioenen Uitkeringsraad).
Wysoki poziom opieki zdrowotnej i socjalnej powoduje, jak tłumaczą to władze holenderskie, iż nie
ma w omawianym kraju potrzeby stwarzania dodatkowych, przysługujących wszystkim
uczestnikom walk zbrojnych, uprawnień kombatanckich 1. Poza rentami inwalidów wojennych
mają oni zatem jedynie prawo do korzystania z pomocy dotowanych przez państwo fundacji
kombatanckich i w ciągu roku do 2 bezpłatnych biletów kolejowych na przejazdy na uroczystości
kombatanckie (bilety te przysługują także osobie towarzyszącej). Mogą również otrzymać miejsce
w domu dla byłych żołnierzy wojsk kolonialnych i inwalidów wojennych w Bronbeek.
Natomiast na podstawie odrębnych przepisów wprowadzonych w styczniu 1973 roku prawo do
jednorazowych (najczęściej) świadczeń mają wszystkie osoby uznane za prześladowane w okresie
II wojny światowej.
Ocenia się, że w Holandii żyje kilkaset tysięcy kombatantów. Są oni zorganizowani w różnego
rodzaju stowarzyszeniach w zależności od prowincji i rodzaju sił zbrojnych,w których walczyli
(m.in. Związek Holenderski Wojskowych Ofiar Wojennych).
Stan na 2002 r.
W związku z przewidywanym przejściem na emeryturę licznej grupy weteranów wojen
kolonialnych holenderskie Ministerstwo Obrony przygotowało w 1990 r. opracowanie
Skoordynowana opieka nad weteranami, wytyczne w sprawie polityki wobec weteranów (tekst w
jęz. polskim w posiadaniu UdSKiOR). Jest to studium dot. społecznych, prawnych, moralnych i
materialnych aspektów problematyki kombatanckiej. Wyniki przeprowadzonego rozpoznania nie
doprowadziły do zasadniczych zmian w zakresie świadczeń pieniężnych dla kombatantów, patrz
niżej.
1