Szyfry Wzajemne porozumiewanie się zawsze odgrywało ważną

Szyfry Wzajemne porozumiewanie się zawsze odgrywało ważną

Szyfry
Wzajemne porozumiewanie się zawsze odgrywało ważną rolę w życiu ludzi. Bardzo dawno
temu przekazywano informacje za pomocą ognisk i dymu, ostrzegając w ten sposób przed
wrogiem, złymi siłami przyrody, albo przekazując radosne wieści.
Z biegiem czasu doskonalono sposoby porozumiewania się. Pismo obrazkowe zastępowały
znaki umowne, odpowiadające dźwiękom mowy. Powstały alfabety: chiński, grecki, łaciński
(takim się dziś posługujemy). Ulepszono sposoby komunikowania się na odległość, listy i
przekazy w różnej formie musiały docierać nie kilka kilometrów dalej, ale do odległego
miasta, innego kraju, na drugi koniec świata.
„Zanim zaczęło się oblężenie Mafekingu, otrzymałem od jakiegoś przyjaciela z Transwalu
tajną przesyłkę, która przyniosła mi wiadomość o planach Burów co do tego miejsca, o ilości
nadchodzących ludzi, koni i dział. Wiadomości te zostały mi przekazane na bardzo maleńkiej
karteczce zwiniętej w kulkę wielkości pigułki, wciśniętej w znikomą dziurkę w zwykłym
kijku spacerowym i zaklejonej woskiem. Kijek dano tubylcowi, który otrzymał zlecenie
udania się do Mafekingu i oddania mi go jako prezentu. Oczywiści, kiedy przyniósł mi kij i
powiedział, że to od jakiegoś bialego osobnika, domyśliłem się, że coś tam w nim musi być i
wkrótce znalazłem ten ważny list.”
Robert Baden – Powell „Skauting dla chłopców”
W czasie gier i harców zawsze uczono się szyfrów i sposobów przekazywania informacji,
które nierzadko przydawały się później w życiu. Dziś wiele tradycyjnych form
porozumiewania się wykorzystujemy tylko w podchodach i grach terenowych (np. znaki
patrolowe), z życia wyparły je już inne sposoby. Mimo to warto o nich pamiętać, bo ćwiczą
spostrzegawczość, logiczne myślenie i często mogą dostarczyć dobrej zabawy.
Warto również zapoznać się ze sposobami komunikowania wykorzystującymi najnowsze
zdobycze techniki. Już chyba każdy z nas posiada codzienny dostęp do internetu, telefony
komórkowe nosimy ze sobą non stop – warto nauczyć się wykorzystywać w pełni ich
możliwości – system GPS, czyli pozycjonowanie satelitarne czy serwis Google Earth.
1.Sylabowy.
Szyfrowanie tym sposobem polega na tym, że literę z szyfrowanego wyrazu podmienia się na
literę znajdującą się w sylabie obok szyfrowanej litery w odpowiednim słowie-kluczu.
Na przykład w "GA-DE-RY-PO-LU-KI", G wymienia się na A, D na E, R na Y itd. Gdy
chcemy zakodować coś tym szyfrem, wymieniamy litery. Ale, gdy dana litera, którą chcemy
zaszyfrować nie występuje w szyfrze, to zostawiamy ją taką jaka jest.
Jest wiele słów-kluczy. Wszystkie one należą do dużej rodziny szyfrów typu "gaderypoluki".
Odszyfrowanie następuje dokładnie w odwrotnej kolejności do szyfrowania.
Zaszyfrujmy wyraz OSIEMNASTA:
Stosowany szyfr
Wyraz otrzymany po
zakodowaniu
GA-DE-RY-PO-LU-KI
PSKDMNGSTG
MO-TY-LE-CU-DA-KI
MSKLONDSYD
PO-LI-TY-KA-RE-NU
PSLRMUKSYK
KO-NI-EC-MA-TU-RY
KSNCAIMSUM
KA-CE-MI-NU-TO-WY
TSMCIUASOK
KU-LA-RY-MI-NE-TO
TSMNIELSOL
HU-DE-KA-RO-LI-NY
RSLDMYKSTK
RÓ-ŻO-WE-TU-LI-PA-NY
ŻSLWMYPSUP
KA-LI-NO-WE-BU-TY
NSLWMOKSYK
2.Wymienny (odwrócony).
W szyfrze wymiennym dzielimy alfabet na dwa wiersze, po 13 kolumn. Aby zaszyfrować
jakąś literę, podmieniamy ją na drugą, znajdującą się w wierszu nad nią, lub pod nią, w
zależności, gdzie występuje, np. litera A wymienia się na literę M.
Korzystając z tego szyfru, zaszyfrujmy wyraz OSIEMNASTA, i otrzymamy wyraz
CFWRABMFGM.
J K L Ł
A B C D E F G H I
M N O P R S T U W Y Z Ź Ż
3.Tabliczka mnożenia.
Szyfr ten polega na opisywaniu pozycji liter umieszczonych na specjalnym diagramie
(podobnie jak w grze w statki, tylko zamiast celu zaznaczamy literę).
Przykładowo chcąc zapisać literę A zapisujemy 2X1.
Zaszyfrowany wyraz OSIEMNASTA przybiera formę
8X1,8X7,4X7,2X9,6X7,6X9,2X1,8X7,8X9,2X1.
1 3
5 7
9
2 A B C D E
4 F G H I
J
6 K L Ł M N
8 O P
R S T
0 U W X Y Z
4.Ramowy (kropkowy).
Szyfr ten polega na zaznaczeniu liter na poszczególnych częściach konstrukcji (ramy). O
wiele łatwiej jest zrozumieć go korzystając z przykładu podanego poniżej.
Litera A zakodowana za pomocą szyfru ramowego, to
Przykład zaszyfrowania wyrazu "OSIEMNASTA"
5.Ułamkowy.
W szyfrze tym alfabet podzielono na pięć grup i każdą z nich umieszczono w liczniku
ułamka. Cyfrę, która stanowi mianownik, otrzymujemy numerując kolejno grupy liter.
Szyfrując literę, piszemy ułamek zwykły, w którym licznik określa numer kolejny
szyfrowanej litery w liczniku grupy, a mianownikiem jest numer grupy.
Na przykład litera A to
Przykład zaszyfrowania wyrazu "OSIEMNASTA"
6.Komórkowy.
Jest to jeden z nowszych szyfrów (nie nowocześniejszych, tylko nowszych). Podczas
szyfrowania tym sposobem używa się klawiatury telefonu komórkowego. Szyfrowanie jest
bardzo podobne do pisania SMS-a. Aby zaszyfrować jakąś literę wpisuje się cyfrę, która jest
przypisana klawiszowi, który zawiera tą literę. Ilość wpisanych, tych samych cyfr, mówi nam,
która litera na klawiszu jest szyfrowana. Jeżeli na przykład chcemy zaszyfrować literę "N", to
1
K
A
C
Z
O
R
2
L
Ą
Ć
Ź
Ó
S
3
Ł
B
D
Ż
P
Ś
4
M
E
T
5
N
Ę
U
6
Ń
F
V
7
G
W
8
H
O
X
9
I
Y
10
J
wpisujemy 66. Grupy cyfr są oddzielane albo odstępem, albo przecinkiem.
Dla ułatwienia szyfrowania, nie stosuje się występujących na klawiszach 7 i 9 liter "q" i "x".
Przykład zaszfrowania wyrazu "OSIEMNASTA"
O
S
I
E
M
N
A
S
T
A
666,
777,
444,
33,
6,
66,
2,
777,
8,
2
7.Kaczor.
Szyfr ten polega na opisywaniu pozycji liter umieszczonych na specjalnym diagramie
(podobnie jak w szyfrze tabliczka mnożenia).
Przykładowo chcąc zapisać literę A zapisujemy A1 .
Zaszyfrowany wyraz OSIEMNASTA przybiera formę: O 1 , R2, C9, C4, K4, K5, A1, R2, R 4, A1.
8.Podstawiany (liczbowy).
Szyfr ten polega na podstawianiu za daną literę umieszczonej w diagramie pod nią liczby
(rozdzielamy je np. kropkami lub przecinkami). Przykładowo chcąc zapisać literę A
zapisujemy 1.
Zaszyfrowany wyraz OSIEMNASTA przybiera formę 16, 19, 9, 5, 14, 15, 1, 19, 20, 1.
a
1
b
2
c
3
d
4
e
5
f
6
g
7
h
8
i j k l ł m n o p r s t u w y z
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
8.Litwa (podstawiany, liczbowy).
Szyfr ten polega na podstawianiu za daną literę umieszczonej w diagramie pod nią liczby
(rozdzielamy je np. kropkami lub przecinkami). Przykładowo chcąc zapisać literę A
zapisujemy 17. Co do liter, które się powtarzają, na przykład O, mamy dowolność. Możemy
zapisać tak 5 jak 6 i 13. Litery bez odpowiedników zostawiamy.
Zaszyfrowany wyraz OSIEMNASTA przybiera formę 5, S, 2, E, 14, 12, 17, S, 3, 17.
L
I
T
W
O
O
J
C
Z
Y
Z
N
O
M
O
J
A
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
9.Alfabet semaforowy.
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
p
q
r
s
t
u
v
w
x
y
z
źle
10.Kod flagowy.
a
Mam nurka pod wodą;
trzymajcie się z dala
i płyńcie powoli.
b
"Ładuję" albo "wyładowuję"
albo "mam na statku ładunki
niebezpieczne"
c
"Tak"(potwierdzenie) albo
"znaczenie poprzedzającej grupy
d
powinno być zrozumiane w
trybie twierdzącym"
"Trzymajcie się z dala ode
mnie; manewruję
z trudnością"
e
Zmieniam swój kurs
w prawo.
f
"Jestem niezdolny do ruchu;
nawiążcie łączność ze mną"
g
"Potrzebuję pilota"; nadany
przez statki rybacki łowiące
blisko siebie na łowiskach
oznacza: "wybieram sieci"
h
Mam pilota na statku.
i
Zmieniam swój kurs
w lewo.
j
Palę się i mam na pokładzie
niebezpieczny ładunek:
Trzymaj się daleko ode mnie.
k
Chcę nawiązać z tobą łączność.
l
Zatrzymaj swoją łódź.
m
"Zatrzymałem mój statek
i nie posuwam się po wodzie".
n
o
Człowiek za burtą.
p
q
"Mój statek jest zdrowy
i proszę o prawo zdolności
ruchów"
r
(brak znaczenia pojedynczej
litery)
s
"Moje maszyny pracują wstecz"
t
"Trzymajcie się z dala ode
mnie; jestem zajęty
trałowaniem we dwójkę"
u
Zbliżasz się do
niebezpieczeństwa.
v
Potrzebuję pomocy.
w
Potrzebuje pomocy medycznej.
x
y
Ciągnę kotwicę.
z
"Nie"(zaprzeczenie) albo
"znaczenie poprzedzającej
grupy powinno być zrozumiane
w trybie przeczącym"
W porcie: Cała załoga powinna
zgłosić się na pokładzie statek
czeka na wyjście w morze.
Na morzu: może być użyte
przez łodzie rybackie jako
oznaczenie: "Moje sieci
zahaczyły
o przeszkodę"
"Wstrzymajcie się
z wykonywaniem wszystkich
zamierzeń
i uważajcie na moje sygnały"
"Potrzebuję holownika" lub
"wydaję sieci" nadany przez
statki rybackie na łowiskach.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
11.Alfabet ICAO.
Alfabet ICAO (International Civil Aviation Organization) jest stosowany w międzynarodowej
łączności fonicznej. Nawiązując łączność radiową w lotnictwie podajemy pełne znaki
rejestracyjne samolotu czy szybowca. Żeby zakłócenia nie wpłynęły na odbiór informacji, nie
podaje się liter tylko wyrazy im odpowiadające.
a
b
c
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m
n
o
p
q
r
s
t
u
v
w
x
y
z
Alfa
Bravo
Charlie
Delta
Echo
Foxtrot
Golf
Hotel
India
Juliett
Kilo
Lima
Mike
November
Oscar
Papa
Quebec
Romeo
Sierra
Tango
Uniform
Victor
Whiskey
X-ray
Yankee
Zulu
12. Alfabet głuchoniemych.
Przyda się nie tylko w kontaktach z tymi, którzy nie słyszą, ale i do porozumiewania się w
każdej sytuacji, kiedy trzeba zachować ciszę, lub... gdy nie chcemy być usłyszani.
13. Znaki gwizdkiem.
Sygnały dźwiękowe należą do najprostszych form przekazywania informacji. Znaki te
przydadzą się przede wszystkim w czasie podchodów i gier terenowych. Warto je zapamiętać.
UWAGA!
MARSZ!
ZBIÓRKA!
1 krótki gwizd
2 długie
1 długi
START!
KONIEC!
WZYWAM POMOCY!
1 krótki + 1 długi
1 długi + 1 krótki
3 długie
Gwizd krótki trwa jedną sekundę, gwizd długi – 3.