Aktywne starzenie się i solidarność międzypokoleniowa

Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce
ul. Żułowska 51, 31-436 Kraków
tel./fax: +48 12 418 77 70 - 76,
e-mail: [email protected]
www. kolping.pl
Deklaracja Europejskiego Dzieła Kolpinga
"Aktywne starzenie się i solidarność międzypokoleniowa"
W 2002 r. ONZ uchwaliła plan działania w celu wsparcia aktywnego
starzenia się. UE podjęła tę inicjatywę i określiła rok 2012 Rokiem Aktywności
Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. W ten sposób zobowiązała
się do inicjowania znaczących zmian demograficznych w Europie. Rokiem
wsparcia Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej,
UE pragnie zachęcić ludzi do bycia dłużej czynnym zawodowo jak również
zmniejszyć wykluczenie społeczne osób starszych i umożliwić im prowadzenie
tak długo jak to jest możliwe samodzielnego życia. Cel ten zostanie osiągnięty
poprzez: wprowadzenie działań aktywizujących osoby starsze już w czasie
zatrudnienia, wsparcie wolontariatu i zaangażowanie obywatelskie osób
starszych, środki zdrowego starzenia się oraz przez wzmocnienie solidarności
między pokoleniami.
Wyzwania związane ze zmianami demograficznymi
W Europie, zarówno w państwach należących do UE jak i poza nią,
stwierdza się od około 1980 roku znaczne starzenie się społeczeństwa. Z około
501 milionów mieszkańców krajów UE 87 milionów ma ponad 65 lat. Szacuje
się, że w roku 2030 około 25 procent populacji będzie w wieku powyżej 60 lat.
Proces ten prowadzi do tego, że dwie osoby w wieku produkcyjnym będą
odpowiedzialne za jedną osobę starszą, podczas gdy obecnie
ta odpowiedzialność rozkłada się na cztery osoby. Powodem tego zjawiska jest
gwałtowny spadek liczby urodzeń, wynoszący około 1,5 dziecka na rodzinę.
Aby utrzymać stabilną liczbę ludności, wskaźnik urodzeń powinien wynosić
2,05. Równolegle do spadku liczby urodzeń wzrosła przeciętna długość życia do
79,4 lat, co jest spowodowane różnorodnymi inicjatywami w obszarze zdrowia
i poprawą warunków życia. Innym powodem starzenia się społeczeństwa,
zwłaszcza w państwach Europy Południowej, Środkowej i Wschodniej jest
emigracja młodych ludzi w poszukiwaniu lepszych perspektyw zatrudnienia do
krajów poza UE. W wyniku przyśpieszonego starzenia się społeczeństwa
europejskiego i związanymi z tym konsekwencjami dla świata pracy, polityka
społeczna stawia z jednej strony na wydłużenie wieku emerytalnego oraz na
wzrost wskaźnika zatrudnienia u osób powyżej 55 roku życia, a z drugiej strony
Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce
ul. Żułowska 51, 31-436 Kraków
tel./fax: +48 12 418 77 70 - 76,
e-mail: [email protected]
www. kolping.pl
na ukierunkowane wsparcie imigracji z krajów spoza UE. Zmiany
demograficzne mają swoje konsekwencje nie tylko dla świata pracy, lecz także
dla wspólnego życia pokoleń. Rosnące obciążenie młodego pokolenia mogłoby
prowadzić do konfliktów międzypokoleniowych.
Aktywne starzenie się i solidarność między pokoleniami
Koncepcja aktywnego starzenia się jest procesem optymalizacji opieki
zdrowotnej, uczestnictwa w życiu społecznym i ochrony w celu poprawy
jakości życia osób starszych. Pozwoli to osobom starszym na aktywne
uczestnictwo w życiu społecznym, zgodnie z ich możliwościami, a jednocześnie
zapewni wystarczającą ochronę i opiekę w sytuacjach życiowych
wymagających niesienia pomocy. Przez solidarność pokoleń podnosi się
świadomość społeczną i gotowość do takich zmian, aby wszystkie pokolenia,
w ramach swoich możliwości i umiejętności, mogły i musiały wnieść swój
wkład w życie gospodarcze i społeczne.
Rodzina Kolpinga jako wspólnota międzypokoleniowa
Wzmocniona solidarność między pokoleniami wymaga struktur,
w których pokolenia mogą się spotkać i współdziałać. Na skutek różnorodnych
zmian w strukturze rodziny wyraźnie spada znaczenie rodziny jako modelu
solidarności między pokoleniami, chociaż żywa solidarność międzypokoleniowa
w rodzinie nadal odgrywa kluczową rolę. Rodziny Kolpinga mają szansę
i zadanie – jako wspólnota obejmująca pokolenia - umożliwić spotkanie między
pokoleniami i przetestować oraz wprowadzić w życie sposoby solidarności
między pokoleniami.
Rodzina Kolpinga jako siła napędowa aktywnego stylu życia
Rodziny Kolpinga mogą i powinny przyczyniać się przez swój program
do wsparcia aktywnego stylu życia swoich starszych członków. W tym celu dla
przedstawicieli starszego pokolenia istnieją oferty programowe zawierające
treningi fizyczne, wymianę intelektualnych idei poprzez edukację i wyjazdy
Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce
ul. Żułowska 51, 31-436 Kraków
tel./fax: +48 12 418 77 70 - 76,
e-mail: [email protected]
www. kolping.pl
terenowe oraz utrzymanie kontaktów towarzyskich z ludźmi o podobnych
poglądach. To właśnie szeroka oferta proponowanych programów może
przyczynić się do polepszenia fizycznego, umysłowego i duchowego
samopoczucia osób starszych. Przez uczestniczenie w oferowanych programach
osoby starsze wzmacniają swoje zdrowie, a przez to mogą aktywnie
uczestniczyć w życiu społecznym.
Rodzina Kolpinga tworzy warunki ramowe dla solidarności między
pokoleniami
Wielu starszych ludzi jest skłonnych podjąć bezinteresowne
zobowiązanie dla dobra społecznego. Rodzina Kolpinga ze swoimi zadaniami
pomagania w kształtowaniu społeczeństwa może wykorzystać chęć starszych
członków do społecznego zaangażowania i wykorzystać to do mediacji w celu
przejęcia zadań społecznych. Dzięki temu Rodzina Kolpinga chce pokazać, że
starość nie może być utożsamiana z chorobą, bezradnością i wykluczeniem.
Szczególną wartość Rodzina Kolpinga powinna przywiązywać do opieki,
solidarności wewnątrzpokoleniowej i między pokoleniami. Ważnymi krokami
na tym polu powinny być: utrzymanie kontaktu z osobami potrzebującymi
pomocy i chorymi w obrębie tego samego pokolenia, transferu wiedzy
i doświadczeń w ramach pokoleń i pomiędzy nimi, a także organizację
konkretnych działań. Aktywna solidarność nie tylko wzmacnia uczucie bycia
pożytecznym, ale stanowi również bodziec do osobistego uznania godności
danej osoby.
Polityczno-społeczny wkład Dzieła Kolpinga - wymagania
Zmiany demograficzne wymagają wzmocnienia takich inicjatyw,
by pozyskać ludność dla działań aktywnego starzenia się i aby przeciwdziałać
dyskryminacji wiekowej. Dzieło Kolpinga jako wspólnota międzypokoleniowa
przyczynia się do tego, aby odbierać starszych ludzi nie jako ciężar, ale jako
pomoc dla młodszych pokoleń. Dzięki temu angażuje się na rzecz zwalczania
stereotypów wiekowych. Dzieło Kolpinga jako katolicki związek społeczny
i siła obywatelska aktywnie uczestniczy w debacie publicznej, wskazując, jak
wpływać na interakcje między pokoleniami i jakie działania podejmować, aby
Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce
ul. Żułowska 51, 31-436 Kraków
tel./fax: +48 12 418 77 70 - 76,
e-mail: [email protected]
www. kolping.pl
mobilizować potencjał ludzi starszych. Odnosi się to zarówno do społecznych
możliwości działania jak również udanych modeli integracji starszych ludzi w
świecie zawodowym. W ramach społecznego zaangażowania Dzieła Kolpinga
realizuje się to w dialogu społecznym z innymi grupami obywatelskimi
i instytucjami państwowymi na rzecz długotrwałego systemu emerytalnego
i systemu rentowego oraz dla rozwoju pielęgniarstwa i instytucji sprawujących
opiekę nad osobami jej stale wymagającymi.
Dzieło Kolpinga przyczynia się do kształcenia ustawicznego
Dzieło Kolpinga jako wspólnota edukacyjna ze swoimi organizacjami
edukacyjnymi i placówkami oświatowymi widzi konieczność przyczynienia się
do kształcenia ustawicznego. Kształcenie przez całe życie to nie tylko wymóg
w szybko zmieniającym się świecie pracy, ale także warunek aktywnego
udziału w życiu społecznym. Także w tym obszarze współistnienie młodego
i starszego pokolenia oferuje szansę uczenia się od siebie nawzajem i siebie
nawzajem. Starsi wnoszą wkład swojej empirycznej wiedzy i doświadczenia
w zakresie historii, a młodsi mogą być przewodnikami w zakresie
nowoczesnego świata mediów.
Dzieło Kolpinga tworzy przestrzeń dialogu w kwestiach religijnych
Wraz z wiekiem pojawia się coraz więcej pytań w rodzaju: „Co jest
ostatecznym i najgłębszym sensem życia?” i „Kim jest człowiek?”. Wzloty
i upadki życia są interpretowane spojrzeniem na tło chrześcijańskiego przesłania
i własnego doświadczenia życiowego. To może być oparciem w przypadku
mocnej wiary, praktykowanej w sprawowaniu sakramentów i modlitwie,
w innych przypadkach może także wnosić nowe pytania egzystencjalne. Wiedzę
i doświadczenie życia oraz wiary osób starszych należy traktować poważnie
i stworzyć przestrzeń dla odpowiedniej wymiany międzypokoleniowej,
przekazując w ten sposób wiarę następnemu pokoleniu. Tym bardziej, że
w wielu rodzinach zachodzi potrzeba wyjaśnień kwestii wiary, pojawiają się
nawet konflikty na tle stosowania praktyk religijnych. Współczesność wymaga
przygotowania rodziców do odpowiedniego wychowania oraz wsparcia dzieci
i młodzieży w zakresie przeżywania wiary i własnej religijności.
Związek Centralny Dzieła Kolpinga w Polsce
ul. Żułowska 51, 31-436 Kraków
tel./fax: +48 12 418 77 70 - 76,
e-mail: [email protected]
www. kolping.pl
Uchwalono przez Zebranie Kontynentalne Europejskiego
Kolpinga, 16 września 2012 roku w Bolzano/Bozen, Włochy
Za Dzieło Kolpinga w Europie:
Dzieła
Ks. Prał. Ottmar Dillenburg – Prezes Europejskiego Dzieła Kolpinga
Barbara Breher – Przewodnicząca Europejskiego Dzieła Kolpinga
Dr Markus Demele – Sekretarz Generalny Międzynarodowego Dzieła
Kolpinga
Anton Salesny – Rzecznik Europejski Międzynarodowego Dzieła Kolpinga